Уул уурхайн сайд

Сонирхогчдын боксын Азийн аварга шалгаруулах тэмцээн Казахстан улсад үргэлжилж байна.

Налайх дүүргийн Замын цагдаагийн тасгийн ахлах ахлагч Ц.Энхбаатар, Хэв журам, эргүүл хамгаалалтын албаны ахлах ахлагч Ц.Эрхэмбаяр нар шөнийн эргүүлд ажил үүргээ гүйцэтгэж байгаад Налайх дүүргийн гуравдугаар хорооны дэнжид гал гарч байгааг мэдсэн байна.

Олон улсын хөрөнгө оруулагчдын “Дисковер Монголиа-2015” чуулга уулзалт өнөөдөр “Корпорэйт Конвеншн” төвд эхэллээ.

13 дахь удаагийн чуулга уулзалтад гадаад дотоодын 700 гаруй төлөөлөгч оролцож байгаа аж. Уул уурхайн компаниуд, эдийн засагчид, хөрөнгө оруулагчид Монгол Улсад ажиллахад хууль эрх зүйн таатай орчин, засгийн газрын бодлого хийгээд өнөөгийн нөхцөл байдал гэх мэт олон асуудлын чуулганаар хөндөх болно.

УИХ-ын дарга З.Энхболд Парламентын спикерүүдийн дэлхийн IV бага хуралд оролцож байна. Бага хурал 3 дахь өдрөө үргэлжилж байгаа бөгөөд Бүгд хуралдаан-V, VI ерөнхий хэлэлцүүлгээр үргэлжилж байгаа юм.

Авлигатай тэмцэх газраас авлига, ашиг сонирхлын зөрчлийн эсрэг хууль тогтоомжийг төрийн байгууллага, албан тушаалтан хэрхэн дагаж мөрдөж байгаад хяналт тавих, төрийн байгууллагаас зохион байгуулж байгаа авлигын эсрэг үйл ажиллагаанд үнэлэлт, дүгнэлт өгөх зорилгоор хэрэгжүүлж буй “Төрийн байгууллагын авлигын эсрэг үйл ажиллагааг үнэлэх аргачлал”-ыг шинэчлэн баталлаа.

Энэхүү аргачлалыг БНСУ-ын Авлигатай тэмцэх ба хүний эрхийн хорооны Авлигын эсрэг санал, санаачилгын үнэлгээ, Авлигын эсрэг өрсөлдөх чадварын үнэлгээний арга зүйд тулгуурлан Монгол Улсын хууль тогтоомжид нийцүүлж боловсруулсан бөгөөд 2013 онд туршилтын журмаар хэрэгжүүлж, 2014 онд Авлигатай тэмцэх газрын даргын тушаалаар батлуулан ажилласан юм.

Шинэчлэн боловсруулсан энэхүү аргачлалд төрийн өмчит болон төрийн өмчийн оролцоотой аж ахуйн нэгжийн авлигын эсрэг үйл ажиллагааг үнэлэх шалгуурыг төрийн захиргааны байгууллагаас тусад нь боловсруулсан, Шилэн дансны тухай хууль хэрэгжиж буйтай холбогдуулан төрийн байгууллагуудын төсөв, санхүүгийн ил тод байдалтай холбоотой шалгуурыг нэмж тусгасан зэрэг өөрчлөлтүүдийг тусгажээ.

Аргачлалын дагуу жил бүр үнэлгээ хийх нь төрийн байгууллагуудын өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх, авлигын эсрэг хууль тогтоомжоор хүлээсэн үүргээ хэрэгжүүлэх, авлигаас урьдчилан сэргийлэх, соён гэгээрүүлэх чиглэлээрх аливаа санал санаачилгыг дэлгэрүүлэхэд дэмжлэг болох төдийгүй өмнөх үнэлгээний дүнтэй харьцуулалт хийх, үйл ажиллагаагаа төлөвлөх, цаашид авлигаас урьдчилан сэргийлэх, соён гэгээрүүлэх арга хэмжээг зохион байгуулахад чиглэсэн тусгайлсан арга хэмжээ авахад ач холбогдолтой юм.

Авлигатай тэмцэх газар 2015 оны 8 дугаар сарын 24-28-ны өдрүүдэд шинээр гэмт хэргийн шинжтэй 2 гомдол, мэдээлэл хүлээн авч, нийт 14 гомдол, мэдээллийг шалгаснаас 1 гомдол, мэдээлэлд эрүүгийн хэрэг үүсгэх, 5 гомдол, мэдээллийг эрүүгийн хэрэг үүсгэхээс татгалзах, 3 гомдол, мэдээллийг харьяаллын дагуу шилжүүлэх саналтайгаар прокурорт шилжүүлсэн байна. Ажиллагаанд 5 гомдол, мэдээлэл шалгагдаж байна.

Өнгөрсөн долоо хоногт эрүүгийн 56 хэрэгт мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явуулснаас шинээр эрүүгийн 1 хэрэг үүсгэх, эрүүгийн 6 хэргийг яллах дүгнэлт үйлдүүлэх, эрүүгийн 1 хэргийг харьяаллын дагуу шилжүүлэх саналтайгаар тус тус прокурорт шилжүүлж, одоогоор эрүүгийн 49 хэрэгт мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явуулж байна.

Тэнсэн, ял хойшилсон хүмүүст Өршөөлийн хууль үйлчлээд эхэллээ
Өршөөл үзүүлэх тухай хуулинд Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж хориг тавиад байгаа. Үүнээс болж хоригийг хэлэлцэж дуустал Өршөөлийн хуулийн бусад заалтыг мөрдөөд явах уу, аль эсвэл хуулийг бүхэлд нь хэрэгжүүлэхгүй байх ёстой юу гэх маргаантай асуудлууд ундарсаар байгаа.

Тэгвэл ард иргэдийн энэ бүх эргэлзээг тайлахын тулд Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах комиссын хуралдаан болж, өршөөлийн хуулийг өнөөдрөөс хэрэгжүүлэх нь зөв юм байна гэх дүгнэлтэд хүрээд байгааг бид та бүхэнд мэдээлсэн. Өөрөөр хэлбэл, Ерөнхийлөгчийн хориг тавьснаас бусад заалтыг хэрэгжүүлэх юм.
Гэвч энгийн хүн ч уншаад ойлгохоор хоригийг ерөнхийлөгч тавьсан. Тодруулбал, одоо хоригдож байгаа бүх хоригдлыг суллахгүй гэдэг заалт хоригт тусгагдсан. Тэгэхээр ямар хүмүүс Өршөөлд хамрагдах ёстой вэ гэдэг дээр иргэд бас л ойлгохгүй будилж байгаа юм.
Тэнсэн, ял хойшилсон хүмүүст Өршөөлийн хууль үйлчлээд эхэллээ
ШШГЕГ-ын дэд дарга, хурандаа Г.Туулхүү “Ерөнхийлөгчийн хориг 4.1, 7-д тавигдсан. Тэгэхээр энэ хоригт ороогүй зүйлүүд хэлэлцэгдээд хэрэгжээд явах ёстой. Хуулийн 10.5-д энэ хуулийн хэрэгжүүлэхэд шүүхээс ямар нэгэн шийдвэр гарах шаардлагагүй бөгөөд цагдаагийн байгууллага энэ хуулийн заалтыг баримтлан хэрэгтний хувийн хэрэг, ял шийтгэлийн тухай тэмдэглэлд өршөөл үзүүлсэн тухай зохих тэмдэглэгээг хийнэ. Тэгэхээр ялгүй болох хугацаа, тэнсэн харгалзагдах үлдсэн хугацаа, хорих ангиас тэнсэн харгалзаж суллагдсан иргэний эдлээгүй үлдсэн хугацаа, бага насны хүүхэдтэй, жирэмсэн, ял хойшлуулсан иргэний ял эдлээгүй хугацаа хоригт хамааралгүй. Хүчин төгөлдөр болчихсон учраас өнөөдрөөс хэрэгжээд явна” гэх тайлбарыг өгсөн юм. Өөрөөр хэлбэл, тэнсэнтэй, ял хойшилсон хүмүүс харьяа дүүргийн цагдаагийн байгууллагад очиж Өршөөлд хамрагдсан тэмдэглэгээг хийлгэж болох юм.
Тухайлбал, цагдаагийн байгууллагад захиргааны журмаар тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан 82 мянга орчим хүнд Өршөөлийн хууль үйлчилнэ.
Ерөнхийлөгч эдгээр хоёр заалтад хориг тавив
2015 оны наймдугаар сарын 11-ний өдөр УИХ-ын ээлжит бус чуулганаар хаалттай хэлэлцэн Өршөөлийн тухай хуулийг баталсан. Улмаар уг хуулийг 2015 оны наймдугаар сарын 14-ний орой Ерөнхийлөгчийн Тамгын газарт ирүүлсэн байна. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Үндсэн хуульд заасан бүрэн эрхийнхээ хүрээнд Өршөөл үзүүлэх хуультай танилцаад хэсэгчлэн хориг тавих шаардлагатай гэж үзжээ. Иймд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1 дэх хэсэг, 5, 7 дугаар зүйлд хэсэгчлэн хориг тавих шийдвэрийг УИХ-д хүргүүлсэн. Мөн Ерөнхийлөгчийн зүгээс Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.1.3-т заасан Өршөөлд хамааруулахгүй нөхцөл байдалд Хээл хахууль авах, Төрийн албан тушаалтан албаны эрх мэдэл буюу албан тушаалын байдлаа урвуулах, Төрийн албан тушаалтан эрх мэдлээ хэтрүүлэх, Хууль бусаар хөрөнгөжих, Төсвийн хөрөнгийн хууль бусаар зарцуулах, Бусдын эд хөрөнгийг залилан мэхлэж авах, Бусдын эд хөрөнгийг завших, үрэгдүүлэх зэрэг гэмт хэргүүдийг нэмж тусгах нь зүйтэй гэсэн байр суурийг баримталж байгаа.
Гэвч УИХ-аар Ерөнхийлөгчийн хориг одоог болтол хэлэлцээгүй байна. Эх сурвалжуудын мэдээлж байгаагаар ээлжит бус чуулган зарлаад хоригийн асуудлыг хэлэлцэж магадгүй байгаа юм.

Ерөнхийлөгчийн хоригийн асуудлыг хэлэлцсэний дараа ял эдэлж буй 730 хүн суллагдана
Ерөнхийдөө Өршөөлийн хуулийн хоригийг хэлэлцээд дуусгавар болсон тохиолдолд ял эдэлж буй 730 орчим хүн суллагдах тооцоо байгааг ШШГЕГ-аас хэлж байна. Мөн 970 орчим хүнээс 2 жилийн хорих ял хасагдаад суллагдана гэж тооцоолохоор нийт 1700 орчим хүн хорих байгууллагаас суллагдан гарах юм байна.
Мөн ялын зүйл заалтаас хамаараад дахин 770 орчим хүнээс 2 жилийн хорих ял нь хасагдаж, үлдсэн ялаа эдлэх судалгаа байгаа аж. Харин үлдсэн 4200 орчим хүнд өршөөлийн хууль үйлчлэхгүй гэнэ.

Ерөнхийлөгчийн хоригийг УИХ хүлээж авбал 161 хүн эс өршөөгдөнө
161 орчим хүн өршөөлд хамрагдахаар орсон байсан боловч Ерөнхийлөгчийн хоригийг УИХ хүлээж авбал энэ хуульд эдгээр 161 хүнд хаагдах юм. Мөн Ерөнхийлөгчөөс 91.1, 91.2, 147.2, 281.3 гэсэн зүйл ангиуддаа тодорхой хэмжээний ял хасаач гэж хориг дээрээ тавьсан байгаа. Энүүгээр бодвол 1700 орчим хүнээс 2 жилийн хорих ял хасагдана гэсэн урьдчилсан тооцоо гарчээ.

Хөвсгөл аймгийн Ренчинлхүмбэ, Цагааннуур сумын заагт байрлах Хоолойн зах багийн “Хар давааны-Ам” гэдэг газарт өнгөрсөн наймдугаар сарын 27-нд гарсан ой хээрийн түймрийг өнөөг хүртэл унтрааж чадаагүй байгаа талаар аймгийн Онцгой байдлын газраас мэдээллээ.

Туул голын сав газрын хэмжээнд анх удаа алтны шороон ордуудын усны эх үүсвэрүүдийг тоолууржуулж эхэлжээ.

Хөдөлгөөний дутагдал, буруу хооллолт, төрсний дараах жин нэмэлт зэрэг олон шалтгаанаар бид таргалдаг. Жин нэмсэнээр дуртай хувцасаа өмсөж

өнөөдөр

цахилгаан

2015 оны хичээлийн жил эхэлж байгаатай холбогдуулан их хотын өнгө төрхийг тодорхойлсон залуусдаа зориула

Хандгайтын уулзвар орчимд түр хугацаагаар зам хаана

Бээжинд болох Цэргийн ёслолын жагсаал маргааш 11.00 цагаас эхэлнэ
Өчигдөр 14 цаг 30 минут

БНХАУ-ын Бээжин хотноо 1945 оны Чөлөөлөх дайны ялалтын 70 жилийн ойг тэмдэглэн өнгөрүүлэх гэж байна. Эх сурвалжийн мэдээлснээр ойн арга хэмжээ Бээжин хотын цагаар 09.00 цагаас эхлэх бөгөөд БНХАУ-ын дарга Си Зиньпин гадаадын орнуудын удирдлага, олон улсын байгууллагын удирдлагуудтай энэ үеэр уулзах юм байна. Үүний дараа Бээжин хотын цагаар 10.00 цагаас цэргийн ёслолын жагсаал албан ёсоор эхэлнэ. Энэ нь Монголын цагаар 11.00 цаг юм.



Цэргийн ёслолын жагсаал 70 минут үргэлжлэх бөгөөд БНХАУ-ын явган цэргүүд жагсаалын эхэнд алхсаны дараа гадаад орнуудын цэргүүд жагсах юм байна. Манай улсаас оролцох цэргийн бие бүрэлдэхүүн бэлтгэлээ амжилттай базаасан тухай жагсаалыг командлан алхах дэд хурандаа Б.Хаш-Эрдэнэ онцолж байгаа юм. Цэргийн ёслолын жагсаалд оролцох 16 орны цэргүүд үсэгийн дарааллаар жагсах бөгөөд монгол цэргүүдийн жагсаалын хайрцаг 10 дугаарт байгаа ажээ. Тодруулбал, Афганистан, Беларусь, Лаос, Мексик зэрэг 9 орны араас Монголын дайчид жагсана. Харин манай дайчдын араас Пакистан, Серби, ОХУ-ын цэргүүд жагсах юм байна. Жагсаалыг МҮОНРТ, TV9, 25TV, Eagle телевизүүд шууд дамжуулан хүргэхээр ажиллаж байгаа гэнэ. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж БНХАУ-д болох 1945 оны Чөлөөлөх дайны ялалтын түүхт 70 жилийн ойг тэмдэглэх арга хэмжээнд оролцохоор өнөөдөр мордлоо.Түүнийг дагалдаж Батлан хамгаалахын сайд Ц.Цолмон, Гадаад харилцааны сайд Л.Пүрэвсүрэн, Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга П.Цагаан, ЗХЖШ-ын дарга, хошууч генерал Д.Даваа нарын албаныхан ажиллаж байна.

Өчигдөр Ерөнхий сайд асан Н.Алтанхуягийн ахлах зөвлөх байсан Л.Гансүхийн анхан шатны шүүх хурал болох байсан ч гэрчүүд ирээгүйн улмаас дахин хойшиллоо.
Өмнө нь хоёр ч удаа хойшлогдсон уг шүүх хурлыг энэ удаад хэрхэн болох бол гэж харах хүн цөөнгүй байв. Мөн шүүх хуралд Ерөнхий сайд асан Н.Алтанхуяг өөрийн биеэр ирж, гэрчээр суусан нь олон хүний анхаарлыг татаж байлаа.
Гэвч шүүхийн байгууллагыг үл хүндэтгэсэн зарим гэрч, шинжээч нараас болоод шүүх хурал гурвантаа хойшилж, шүүгдэгч нар тодорхой шалтгаангүйгээр хоригдсон нь олон хүнийг бухимдлыг төрүүлснийг нуух юун. Тодруулбал, Аудитын дүгнэлтийг зохиомлоор гаргаж, АТГ-ын заавраар хөдөлсөн гэх Ичинхорлоо хийгээд “Багануур” ХХК-ийн захирал гэх Отгонбаяр нар шүүх хуралд ирээгүй юм.
Тэдний хувьд шүүх хуралдааны хамгийн гол гэрчүүд юм. Тэд гурван удаа шүүхэд гэрчээр оролцох байсан ч ирээгүй бөгөөд Л.Гансүхийн өмгөөлөгч Ичинхорлоод заавал оролцох ёстой гэх хүсэлтийг тавьсан ч ийн хүлээж авсангүй.
Улмаар ямар учраас шүүх хуралд ирээгүйг Эрүүгийн анхан шатны нэгдүгээр шүүхээс алба хаагчдаас тодруулахад олдохгүй байна гэх тайлбарыг тавьжээ.
Үндэсний аудитын байцаагч ажилтай хүн яагаад шүүхэд олдохгүй, шүүхэд хүндэтгэлгүй хандаад байгаа нь их сонирхол татаж байгаа юм. Мөн шүүхийн байгууллагаас гэрчийг авчрах үүрэгтэй. Хуулинд ч шүүх гэрчээр дуудсан бол заавар ирэх ёстойг заасан байдаг. Гэтэл тэд шүүхийг үл тоомсорлон хүндэтгэлгүй хандаж байгаа нь ихэд сонин байгаа юм.
Цаашлаад Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 256-д зааснаар гэрчүүд шүүхэд ирэхгүй байгаа тохиолдолд хариуцлага хүлээлгэх, албадан ирүүлэх учиртай. Гэвч тэднийг олохгүй байгаа нь энэ хэрэгт маш их эргэлзээтэй зүйл байгааг харуулж байгаа юм.
Үүнээс үүдэж гэрчүүд Монголд байгаа юу гэдэг асуудал хүртэл урган гарч байна.
Угтаа Ичинхорлоо АТГ-ын хууль зөрчсөн үйлдлийн талаар мэдүүлэг өгөх ёстой гол гэрч. Гэтэл шүүх хурал гол гэрчийг яагаад оролцуулахгүй байна гэдэг яахын аргагүй хөндөх сэдэв мөн биз ээ.

4,7-нд ихэнх нутгаар, 5-нд нутгийн зүүн хэсгээр, 6-нд баруун зүгийн нутаг, төвийн нутгийн баруун хэсгээр бороо, 6,7-нд шөнөдөө уулархаг нутгаар хур тунадас орно. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр, 6-нд баруун зүгийн нутгаар, 7-нд ихэнх нутгаар түр зуур секундэд 16-18 метр хүрч ширүүснэ. Сэрүүсч Алтай, Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутгаар шөнөдөө 2 градус хүйтэнээс 3 градус дулаан, өдөртөө 10-15 градус, говийн бүсийн өмнөд хэсгээр шөнөдөө 8-13 градус, өдөртөө 20-25 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 3-8 градус, өдөртөө 15-20 градус дулаан байна.

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал \”Сайн нөхөртэй учрах\” хэмээх сайн

БАРУУН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Үүлэрхэг. Шөнөдөө зарим газраар, өдөртөө ихэнх нутгаар бороо орно. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр. Алтай, Хангайн уулархаг нутгаар шөнөдөө 3-8 градус, өдөртөө 12-17 градус, Алтайн өвөр говиор шөнөдөө 14-19 градус, өдөртөө 21-26 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 8-13 градус, өдөртөө 15-20 градус дулаан байна.

ТӨВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Үүлшинэ. Шөнөдөө нутгийн баруун хэсгээр, өдөртөө зарим газраар түр зуурын бороо орно. Дуу цахилгаантай. Салхи зүүн өмнөөс секундэд 7-12 метр. Хангай, Хөвсгөл, Хэнтэйн уулархаг нутгаар шөнөдөө 3-8 градус, өдөртөө 15-20 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 9-14 градус, өдөртөө 21-26 градус дулаан байна.

ЗҮҮН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Багавтар үүлтэй. Бороо орохгүй. Салхи зүүн өмнөөс секундэд 5-10 метр. Шөнөдөө 9-14 градус, өдөртөө 22-27 градус дулаан байна.

ОТРЫН НУТАГ ХЭРЛЭНБАЯН-УЛААН ОРЧМООР: Үүлшинэ. Бороо орохгүй. Салхи зүүн өмнөөс секундэд 5-10 метр. Шөнөдөө 10-12 градус, өдөртөө 23-25 градус дулаан байна.

ГОВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Үүлшинэ. Нутгийн баруун хэсгээр бороо орно. Дуу цахилгаантай. Салхи зүүн өмнөөс секундэд 7-12 метр. Шөнөдөө бүх нутгаар 12-17 градус, өдөртөө Өмнөговийн нутгаар 20-25 градус, бусад нутгаар 24-29 градус дулаан байна.

УЛААНБААТАР ХОТ: Үүлшинэ. Шөнөдөө бороо орохгүй. Өдөртөө түр зуурын бороо орно. Дуу цахилгаантай. Салхи зүүн өмнөөс секундэд 7-12 метр. Шөнөдөө 12-14 градус, өдөртөө 23-25 градус дулаан байна.