ДЭМБ-ын Номхон далайн бүсийн төвийн Халдварт өвчний тандалт, хариу арга хэмжээний хөтөлбөрийн дарга доктор Бабатунде, ДЭМБ-ын зөвлөх Грехам нартай ЭМСЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга С.Ламбаа уулзлаа.

<iframe width=”560” height=”315” src=”https://www.youtube.com/embed/NDmfZ8VxxGQ” frameborder=”0” allowfullscreen></iframe>

УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хороогоор дөнгөж сая ҮХЦ-ийн даргыг чөлөөлөх асуудлыг хэлэлцлээ. Тодруулбал, УИХ-ын Тамгын газрын даргаас Үндсэн Хуулийн Цэцийн Ж.Амарсанааг хууль зөрчсөн гэж үзсэн учраас Дээд шүүхэд хандаж, дөнгөж сая байнгын хороогоор чөлөөлөх асуудлыг хэлэлцсэн юм.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбоотойгоор МАН-ын бүлгийн дарга С.Бямбацогт “УИХ-ын дэгийн тухай хуулийг зөрчиж, УИХ-ын нэр хүндэд халдсан зүйл зөндөө гаргасан. Байнгын хорооны дагуу 3 хоногийн өмнө танилцуулах ёстой. Гэнэт асуудал оруулж ирээд хэлэлцээд байгаа нь зөв үү. Нэг байгууллагаас бичиг явуулаад ингээд байгаа нь болж байгаа юм уу. Дээд шүүхийн холбогдох хуулиудыг зөрчөөгүй байна гэсэн хариу иржээ. Энэ асуудлаа хойшлуулаач гэсэн саналтай байна” гэсэн юм.

Харин Хуульзүйн байнгын хорооны дарга “Хэлэлцэх асуудлаа баталсан” гэж хариулсан. Тэгвэл УИХ-ын гишүүн С.Эрдэнэ “Цэцийн дарга өөрөө асуудалд яарч хандсан. Энэ нь өөрөө уг асуудлыг хэлэлцэх болсон гэсэн үг. УИХ-аас итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчөөр очсон гишүүнийг шүүгдэгч та гэсэн байна. Ингэж болж байгаа юм уу” гэв.

Ингээд байнгын хороо Үндсэн Хуулийн Цэцийн дарга Ж.Амарсанааг чөлөөлөх асуудлаар санал хураахад хуралд оролцсон нийт 15 гишүүний 9 нь огцруулах асуудлыг чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэх нь зүйтэй гэсэн санал өглөө. Ингэснээр уг асуудлыг чуулганы хуралдаанаар хэлэлцэхээр боллоо.

hhhhhh

СХД-ийн нутаг Тээвэрчдийн гудамж, БГД дэх цагдаагийн 2 дугаар хэлтсийн хойд замд Т.Mark-2 маркийн авто машины жолооч Ч нь явган зорчигч 50 настай эрэгтэй Б-г мөргөж амь насыг нь хохироосон.
БЗД-ийн нутаг Доржийн гудамж, Цайз захын урд замд Трансбус ХХК-ны Daewoo BS маркийн автобусны жолооч Э нь явган зорчигч 29 настай эмэгтэй А-г мөргөж гэмтээсэн.

Ашигт малтмалын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүлэв

Ирвэс хамгаалах сан”-гийн биологич Т.Лхагвасүмбэрэл өнгөрсөн онд учир битүүлгээр амиа алдсан харамсалтай хэрэг гарсан билээ. Түүний үхлийн шалтгаан өнөөдөр ч тодорхойгүй байгаа.

2016 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдөр Улаанбаатар хотын Замын цагдаагийн газрын ЖШУХ дээр нийт дуудлага мэдээ мэдээлэл 423 хүлээн авснаас зам тээврийн ослын 364 дуудлага бүртгэгдсэн байна. Үүнээс гэмт хэргийн шинжтэй гомдол мэдээлэл 9 бүртгэгдэж 1 хүний амь нас хохирч, 22 хүн хүнд хөнгөн гэмтсэн . Хүүхэд зам тээврийн осолд өртсөн 0 үүнээс сургуулийн өмнөх насны 0, сургуулийн насны 0, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ замын хөдөлгөөнд оролцсон жолооч 0 , явган зорчигч 5. Согтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодсон 33 жолоочийг журамлан гарч болзошгүй осол хэргээс урьдчилан сэргийлсэн.

ОБЕГ-ын албан хаагчид шинэ он гарснаас хойш 840 иргэнийг осгож, хөлдөх аюулаас аварчээ.

Монгол дуу дэлхийд” уралдааныг 10 сувгаар гаргахаар болжээ

Монголчууд бидэнд өвөг дээдсээс уламжлагдсан уртын болон ардын дуунаас эхтэй орчин цагийн дуу хуурын баялаг өв бий. Гэсэн ч Монголын орчин үеийн дууны урлагийг дэлхий нийтийн хуртээл болгох, монгол нэрийг дэлхийд алдаршуулах санаачилга хангалттай бус байгаа юм. Тиймээс Монголын шилдэг non дууг гадаад хэлээр дуулж, олон улсад монгол аялгууг дэлгэрүүлэх, соёлын нөлөөг өргөжүүлэх зорилготой “Монгол дуу дэлхийд” уралдааныг БСПГУ-ы сайд Л.Гантөмөр санаачилжээ. Уг уралдааны хамтран зохион байгуулагчаар урлагийн гавьяат зүтгэлтэн Б.Долгионы “Doly’s pro¬duction” ажиллаж буй. Өнгөрсөн есдүгээр сараас оролцогчдоо бүртгэж эхэлсэн тус уралдааныг энэ сарын 29-нөөс үзэгчдийн хүртээл болгох аж.
“Монгол дуу дэлхийд” уралдааныг “25 дугаар суваг”, UBS, VTV, SCH, “Стар”, “Роя&л”, “Парламент”, “World”, “11 channel” зэрэг телевизийн 10 сувгаар, баасан, бямба, ням гаригт зэрэг үзүүлэх гэнэ. Уралдааныг дөрвөн уе шаттай явуулах бөгөөд шүүгчээр гавьяат жүжигчин, дуучин Б.Дашдондог, ая зохиогч, продюсер Б.Ангирмаа, дуучин К.Номинжин нар ажиллах ажээ.

Оросын ТНТ телевизийн хамгийн алдартай шоу бол “ “Зөн билгийн тулаан”. Өнгөрсөн сарын 20-нд энэхүү шоуны 15 дахь дугаарын ялагчаар Жулия Ванг хэмээх үзэсгэлэнт бүсгүй тодорсон юм. Далдыг харах увидасаа нээн илрүүлэхээсээ өмнө тэрээр дуучин, жүжигчин, загвар өмсөгч гээд багагүй түүхийг бүтээж чадсан нэгэн байв.

Загвар зохион бүтээж, үнэртэн шинээр гаргаж ер нь олны танил болчихоод байсан бүсгүй гэнэт далдыг харагчаар орж ирсэн нь олон хүн энэ шоуг сонирхон үзэхээс гадна “жинхэнэ шоу, энэ бол зохиомол зүйл юм” гэж үзэхэд хүргэсэн аж.

Гэвч бүсгүйн үйлдэл бүр хүмүүсийг алмайруулж, дараагийн үйл явдлыг тэсэн ядан хүлээхэд хүргэж байлаа. Уралдаант шалгаруулалтын эхний өдөр хүн бүрийн мэддэг том гарааш дүүрэг машинд нуусан хүнийг олох сорилт байдаг. Жулиягийн хувьд энэ бол ёстой хамгийн амархан сорилт байсан бөгөөд зөвхөн хүн нуусан машиныг олоод зогсохгүй гараашт байгаа машины эздийг тун тодорхой хэлж, юу хүсч мөрөөдөж байгааг нь хүртэл камерын өмнө тодорхой өгүүлсэн. Харин энэ удаагийн төсөлд тэрээр үл итгэгч Сафрановыг илт доромжилж бүдүүлэг харилцаж байсан аж. Түүний оролцсон нэвтрүүлэг хийгээд даван туулсан сорилтыг олон нийтийн сүлжээнээс түвэггүй үзчихэж болох юм.
Ингээд түүний талаархи сонирхолтой мэдээллээс хүргэе.

Хүүхэд нас


Түүний ээжийн ярьснаар Жулия уйлж биш дуулж төрсөн гэнэ. “Охиноо төрүүлж байх үед төрөх өрөөнд зөвхөн цагаан халаадтай эмч сувилагчаар гадна хар хувцастай хүмүүс намайг тойрчихсон зогсохыг харсан. Охин маань бусад хүүхдээс арай өөр хоолойгоор уйлах шиг болсон. Охиныг эрүүл саруул төрсний дараа хар хувцастай хүмүүс яг л хананд уусчих шиг санагдсан. Жулия хүүхэд байхын онцгой авьяастай нэгэн гэдгийг би мэдэж байлаа” хэмээн Жулияг ээж нь тодорхойлсон байдаг. Ой гаран настай бяцхан охин ойр дотныхоо хүмүүст тэдний ирээдүйн тухай хэлж, ярьж эхэлсэн нь олон хүнийг эвгүйцэхэд хүргэжээ. Охины гэр бүл хэсэг хугацаанд цэргийн баазанд амьдарч байх хугацаанд бяцхан охин ер бусын хачин зургууд зурж байв. Тэр хар нар, сансар огторгуй, сахиусан тэнгэр, олон гартай хүн гээд л үеийнхээ хүүхдүүдээс тэс өөр зураг зурсаар байлаа. Гэхдээ охиныг диваажин, чөтгөр, тамын орон, амьдрал, сүнс, үхлийн тухай шүлэг бичиж эхлэхэд ойр дотныхон нь жинхэнэ шоконд оржээ. Долоохон настай бяцхан охины шүлэгт хүсэл тачаалын тухай өгүүлж байсан аж. Жулия сургуульд орохоосоо өмнө уншиж сурсан бөгөөд баруун европын болоод скандинавын орнуудын гүн ухааны уран зохиолыг уншиж эхлэв. Зөвхөн яруу найраг уншаад зогсохгүй энергийн чулуу цуглуулж эхэлсэн байна.

Жулия өөрийнхөө цагийг маш гайхалтай хувиарлаж чаддаг байв. Тэр хөгжим бичиж, загвар зохиож, үнэртэн бүтээж, телевизийн маш олон бичлэгтэй байсан ч бүх ажлыг амжуулж чаддаг байлаа. Тэрээр барууны томоохон их дээд сургуулийг зорин очиж хэрэгтэй гэсэн боловсролоо эзэмшиж байлаа. Москвагийн томоохон клубуудэд ди-жей хүртэл хийж, зарим дуучны вокалаар ч ажиллаж үзэж.

Жулия Ванг томоохон компанийн зар сурталчилгаанд тоглосон байдаг. Мөн Москвад зохиогдсон Версаче, Карл Лагерфельд, Нина Риччи, Валентин Юдашкины загварын үзээлбэрт түүнийг заавал урьдаг байлаа. 200 онд өөрийн зохиосон гоёлын даашинзны загвараа олонд дэлгэж байсан юм. Зөвхөн өөрөө гэрэл зурагчны өмнө зогсч зургаа авхуулаад зогсохгүй өөрөө ч бусдын зургийг авч чаддаг гайхалтай авьяастай бүсгүй дэлхий нийтийн анхаарлыг далд увидасаараа ийн татаад байгаа гэнэ. Бүсгүй далдын увидасыг өвлөж авдаг гэдэгтэй санал нийлдэггүй. Харин өөрөө тэрхүү далд увидас нь байдаг гэж хэлдэг. Тэр өөрийгөө Хаосын сүнс хэмээдэг

Увс аймгийн прокурорын газраас 2016 оны 01 дүгээр сарын 20-ны өдөр тус аймаг дахь Цагдаагийн газар дээр хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах эрх бүхий албан тушаалтнуудыг хамруулсан хамтарсан зөвлөгөөнийг зохион байгуулжээ.

Зөвлөгөөнөөр хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах ажиллагаанд гарч буй хүндрэл бэрхшээлтэй асуудал, орон нутгийн эрүүгийн нөхцөл байдал, гэмт хэргийн гаралт, хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах ажиллагааны чанар үр дүнгийн талаар хэлэлцсэн ба түдгэлзүүлсэн хэргийн шийдвэрлэлтийг сайжруулах талаар “САР ШИНЭ” нэгдсэн арга хэмжээний удирдамж гарган ажилласан байна.

Мөн прокурорын хяналтын ажилд болон хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах ажиллагаанд эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийг дагаж мөрдөх аргачилсан зааврын хэрэгжилтийн талаар хэрэг бүртгэгч, мөрдөн байцаагч, замын байцаагч, хэсгийн төлөөлөгч нараас тест авч эрүүгийн байцаан шийтгэх хууль, прокурорын хяналтын ажил, хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах ажиллагаанд эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийг дагаж мөрдөх аргачилсан зааврыг нэг мөр хэрэгжүүлэн ажиллах зорилгоор сургалт зохион байгуулжээ.

гурван жилийн өмнөхтэй харьцуулахад, инфляцийн дарамт багасч, 2.9 хувь руу орж ирсэн байна. Өөрөөр хэлбэл, 2013 оны зургадугаар сард жилийн 8 хувийн хүүтэй ипотекийн зээлийг хэрэгжүүлж эхлэхэд инфляци 14 хувьтай байсан бол одоо 2.9 хувь руу орсон. Энэний үр дүнд 80 мянган айл өрх ипотекийн зээлд хамрагдсан. Үр дүнд нь дундаж орлоготой өрхийн тоо өссөн. Тодруулж хэлбэл, 2011 онд сарынх нь орлого 2.3 сая төгрөгт хүрдэг дундаж амьдралтай өрхийн тоо нийт өрхийн 39 хувийг эзэлдэг байсан бол өнөөдөр 70 орчим хувьд хүрсэн аж. Тиймээс энэ төрлийн ипотекийн зээлийн хүүг бууруулах нь үр дүнд хүрнэ гэж үзэж байна.

Иргэд, холбогдох албан тушаалтнаас тайлбар авах уулзалт зохион байгуулав

Тайвань хоёр өдрийн тэнгисийн цэргийн сургуулилалт явууллаа

Хууль тогтоомжийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ

2016 оны 01 дүгээр сарын 25-ны өдрийн 17 цагийн орчимд СХД-ийн 4-р хороо ....... тоотод оршин суух 63 настай эмэгтэй Б-г гэртээ ганцаараа байх үед нь үл таних 160 орчим см өндөртэй эрэгтэй хүн гэрт нь орж ирэн зодож чихэнд нь зүүсэн байсан хос ээмгийг чихийг нь сэт татан авч мөн нокиа брендийн цагаан өнгийн гар утас дээрэмдсэн хэргийг Сонгионхайрхан дүүрэг дэх Цагдаагийн нэгдүгээр хэлтсийн Эрүүгийн цагдаагийн тасгийн алба хаагчид шуурхай ажиллаж гэмт хэрэг үйлсэн этгээдийг баривчилж дээрэмдсэн эд зүйлийг хураан авсан байна.
Гэмт хэрэг үйлдсэн этгээд нь 1973 онд төрсөн, эрэгтэй, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй “Э” гэгч үйлдсэн.

-Сонгуультай жил учраас будлиан шуугиан болж магадгүй гээд цагдаа нар халшраад эхнээсээ халагдаж байна-



Хошууч генерал Б.Пүрэвтэй ярилцлаа. Тэрбээр ЦЕГ-ын дарга, Цагдаагийн байгууллагын тухай хуулийг гардан боловсруулж, Монголын цагдааг анх удаа дүрэмт хувцас, хамгаалалтын хэрэгсэлтэй болгосон байна.



-Цагдаагийн байгууллагын хууль батлагдахгүй нэлээд удаж байна. Энэ хуулиар цагдаагийн байгууллага ямар өөрчлөлт, үр дүнг хүлээж байгаа вэ?

-Цагдаагийн байгууллагын тухай хуулийг 2013 онд шинэчлээд Цагдаагийн албаны тухай хууль болгож баталсан. 2013 оны хуулийг бүхэлд нь болохгүй бүтэхгүй хууль гэж хэлэхгүй. Болох л хууль. Одоо мөрдөж байна. Гэхдээ хоёр гурван зүйл дээр болохгүй байна. 1993 оны хууль байсан гол гол заалтуудыг хасаад, хассан заалтуудыг Хууль зүйн асуудал хариуцсан Засгийн газрын гишүүн зохицуулна гэж заасан байгаа. Чухамхүү энэ хассан асуудлууд нь цагдаагийн өдөр тутмын амьдралтай холбоотой, өдөр тутмын ажилтай нь холбоотой, аминд ойрхон асуудал байгаа учраас төвөг учирч байна. Жишээлбэл, цагдаагийн цолны асуудал, бүтцийн асуудал хоёрыг дурдмаар байна.

1993 оны хуульд цагдаагийн алба хаагчийн эрхзүйн байдлыг нэлээд сайн зохицуулж өгсөн байсан. Гэтэл 2013 оны хуульд энэхүү эрхзүйн байдлын хуулийг бараг бүгдийг нь хасчихаад байгаа. Хассан хуулиа Хууль сахиулагчийн эрхзүйн байдлын хуулиар тусад нь зохицуулна гээд гаргачихсан. Гэтэл Хууль сахиулагчийн эрхзүйн байдлын тухай хууль нь өнөөдрийг хүртэл гардаггүй. Өөрөөр хэлбэл, цагдаагийн албан хаагчийн эрхзүйн байдал зохицуулалтгүй үлдсэн байгаа. Яахав, цагдаагийн албаны дагаж мөрдөх тухай хуулинд зарим зүйлийг оруулж өгсөн байгаа. Түр зуур хуучнаа барьж байгаарай гэсэн ганц нэг заалт бий.

-Эрхзүйн зохицуулалтгүй ажиллаж байгаа нь цагдаагийн алба хаагчдад ямар сөрөг нөлөөтэй вэ?

-2016 оныг цагдаагийн байгууллагын хувьд ажлын нэлээд төвөгтэй хүнд жил болно гэж би хувьдаа тэгж үзэж байна. Яагаад гэхээр, 2016 онд бүх шатны сонгууль болно. Сонгуулийн үеэр цагдаагийн алба хаагчийн ажил ихэснэ. Санал хураалтын хар хайрцгийг манахаас эхлээд жагсаал цуглааны арга хэмжээн дээр хамгаалалтад гарна. Дээр нь нэмээд Монгол Улсад нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдал чухамхүү сонгуультай холбоотой гарч байсан шүү дээ. Мөн одоо ирэх долдугаар сард АСЕМ-ийн хурал болно. Энэ үеэр цагдаагийн бүх албан хаагч бэлэн байдалд, олон хоног 24 цагаар ажиллана. Саяхан нэг цагдаагийн комиссартай уулзсан. Орон нутгаас нэлээд их хүчийг татаж байрлуулж таарах байх гэж хэлж байна лээ. 24 цагийн дэглэмд орж таарах байх. Энэ нь тэгээд нэлээд олон хоног үргэлжлэх юм байна. Гуравдугаарт нь, мөнгөний ханш унаж байна. Мөнгөний ханш унаж, төсвийн орлого буурч байна. Хүмүүсийн амьжиргааны түвшин дээшлэхгүй байх магадлалтай байна. Хүмүүсийн амьжиргааны түвшин дээшлэхгүй байна гэдэг бол гэмт хэрэг, хэв журмын зөрчил гарах үндсэн шалтгаан. Ажилгүйдэл, ядуурал нэмэгдэнэ гэдэг эрүүгийн нөхцөл байдал хүндэрнэ л гэсэн үг. Тиймээс би 2016 онд цагдаагийн алба хаагчид амралтгүй, их ачаалалтай, гэр орноосоо хол хуарангийн байдлаар удаан хугацаагаар ажиллах нь гэж хэлээд байгаа юм. Ийм хүнд нөхцөлд удаан ажиллахаар алба хаагчид маань бачуу, сандруу, ууртай болно гэсэн үг. Ажил ингээд хүндрээд байхад алба хаагчдын эрхзүйн байдал нь шийдэхгүй удаж болмооргүй байна. Эрхзүйн байдлын хуулийг түргэн шийдэж өгөөсэй гээд санаа зовоод сууж байна.

-Цагдаа ажлаа хийхэд эрхзүйн орчин муу байгаагаас болоод ямар бэрхшээл гарч байна?

-Хамгийн наад зах нь гав, бороохойг яаж хэрэглэх юм. Одоогийн хуулиар гав, бороохой хэрэглэх тухай заалтууд бүгд хүчингүй болсон. Агсамжтай байна гэж заагаад байгаа. Агсамжийг яаж хэрэглэхийг нь оруулаагүй байна. Агсамж гэж юуг хэлж байгаа нь бас тодорхойгүй. Бороохойг хэлж байгаа юм уу, автомашин албадан зогсоох хэрэгслийг хэлж байгаа юм уу гэдгийг тодорхойлж хэлээгүй. Жишээлбэл, автомашиныг арзгар төмөр ашиглаж албадан зогсоодог. Ингээд зогсоочихсон байхад “Чамайг энийг хэрэглэ гэсэн хууль чинь хаана байна” гээд шүүхэдвэл цагдаа унахаар байна.

-Нийгмийн уур амьсгал өөрчлөгдөж, эрүүгийн нөхцөл байдал хүндэрч байна гэж ярьж байна л даа. Энэ юутай холбоотой вэ?

-Нийгмийн уур амьсгал их өөр болсон гэж үнэн. Миний ажиллаж байсан үеэс нэлээд өөрчлөгдөөд байна. Гэмт хэрэг хийхгүй, цагдаагийн шаардлагыг биелүүлье гэсэн уур амьсгал байхгүй болоод зөрчье, эсэргүүцье, хэрэлдье, хувцсыг нь ураад хаяна гэсэн ийм уур амьсгал давамгайлж. Цагдаагийн шаардлагыг эсэргүүцдэг шаардлага хичнээн байгааг би судаллаа. Дүрэмт хувцсаа уруулдаг тохиолдол өдөрт гурваас доошгүй байна гэж байна. Миний үед дүрэмт хувцсанд хүрдэггүй байсан юм. Цагдаагийн дүрэмт хувцсыг урлаа гэвэл өдрийн од гараад ирсэн юм шиг, ямар танхай этгээд хаанахын харь гаригаас ирсэн хүн бэ гэдэг байлаа. Гэтэл одоо хоногт гурваас доошгүй гардаг болж. Хуц, нохой гэж хэрэлдэж, доромжлохыг бол тоохоо байсан гэж цагдаа нар ярьж байна. Энэ бол эрхзүйн байдлыг нь сайн бэхжүүлж өгөөгүйгээс үүдэлтэй гарч байгаа зүйл л дээ. Цагдаагийн ажилтнууд өнөөдрийн байдлаар их шантрамтгай байгаа нь миний санааг зовоож байна. Цагдаагийн алба хаагч шантрамтгай байж болохгүй. Хэрэгт орох вий, аюулгүй байдал, дотоод хяналтын албанаас намайг шалгаж байх вий, прокурор хүрээд ирэх вий дээ, сонин дээр намайг бичих вий гэсэн айдастай ажиллаж байна. Дээр үед би нэг хэлж байсан юм. Цагдаагийн алба хаагчид чинь ниймгийн амьдралын сүүдэртэй талд нь явдаг улсууд шүү дээ гэж. Үргэлж сүүдэртэй талд нь явдаг учраас сэтгэлзүйд нь нөлөөлдөг. Мэргэжлийн өвчин тусдаг байхгүй юу.

-Цагдаагийн алба хаагчдын хүрэлцээ муу байна. Иргэдэд хүрч ажиллаж чадахгүй байна гэсэн шүүмж гарч байгаа?

-Цагдаагийн ажилтнуудын хүрэлцээ их муу байна. Засгийн газрын 2011 оны 153 дугаар тогтоол гэж байдаг юм байна. Төчнөөн хүнд нэг хэв журам зохицуулах цагдаа оногдоно гэсэн норматив байдаг. Манай норматив дэлхийн жишигтэй харьцуулбал нэг цагдаагийн албан хаагчид нэлээд өндөр ачаалал өгсөн норматив. Тэр жишгээс 3417 гаруй хүнээр дутуу байна. Өөрөөр хэлбэл, хүн хүч дутмаг байна. Үүнийг гүйцээх шаардлага байна. Төсөв байхгүй байгааг ойлгож байна. Орон тоог нь гүйцээж өгч чаддаггүй юм бол илүү цагаар ажиллахад нь бас дэмжээд өгмөөр байна. Олон хоног илүү цагаар ажилласных нь тал хоногийг нь ядаж ээлжийнх нь амралтан дээр нь нэмээд өгмөөр байна шүү дээ. Өнгөрсөн онд хүний эрхийн коммисын албан ёсоор тогтоосноор, цагдаагийн нэг албан хаагч жилд дунджаар 352 цаг илүү ажилласан байдаг. Би цагдааг хэвлэлээр муулах их дургүй хүн. Нэг зүйлийг хэлмээр санагдаад байна. Бид нарын үед цагдаагийн албан хаагчийг ажилд авах үзүүлэлтүүд гэж байсан. Энэ нь метр 70 см өндөртэй, 50 кг-аас доошгүй жинтэй, баруун гараараа туухайг төд өргөдөг гэсэн шалгуур байсан. Гэтэл одоо цагдаагийн тусгайд чинь над шиг амьтан гүйж явна шүү дээ. Энэ шаардлагадаа тохирсон хүнээ авч чадахгүй байна уу даа.

-Өнгөрсөн 2008 оны сонгуулиар гарсан шиг үймээн дэгдвэл цагдаа үүргээ гүйцэтгэж чадахгүйд хүрээд байна гэдгийг сануулах гээд байна уу?

-Долдугаар сарын 1 шиг юм болбол төр хоёр юм бодох хэрэгтэй. Долдугаар сарын 1-нд гарсан тэр үймээн санаандгүйгээр тэр өдөр болсон юм биш. Бүр сарын өмнөөс бэлдэж, төлөвлөж байж хийсэн үймээн. Хүн болгон нэг лааз будагтай ирнэ шүү. Хэн явж чулуу ачиж ирэх юм гээд энэ бүгдийг удаан хугацаагаар төлөвлөсөн асуудал. Ингэж төлөвлөөд байхад төр дүлий юм шиг суусан. Одоо төр дүлий сууж болохгүй гэдгийг хэлмээр байна. Тэр үед цагдаад олон нийтэд үйлчлэх тусгай хэрэгсэл юу ч байхгүй байсан. Олон хүний урдаас барих ямар ч зэвсэггүй байсан. Ямар сайндаа гал командын машин аваачиж ус цацах гэж оролдож байхав. Тэр үеийг бодвол одоо тусгай хэрэгсэлтэй болоод байна. Эртнээс бэлдээд байхад таслан зогсоох урьдчилсан арга хэмжээ аваагүй учир энэ үймээнд төр буруутай шүү. Тэр дундаа тагнуул их том буруутай.

Нэг зүйлийг нэмж хэлэхэд, цагдаагийн албан хаагчид сэтгэлзүйн хувьд 2008 оныхоос дор байна. Будлиан, шуугиан гарч магадгүй гээд эртхэн халагдах өргөдлөө өгч байна. Одоо Сонгуулиар том үймээн болбол цагдаагийн албан хаагчид явж өгөхгүй байх шүү. Яагаад гэвэл, 2008 оны долдугаар сарын 1-ний үймээнээр цагдаагийн маш олон албан хаагч хохирсон. Толгой нь заадсаараа салсан байсныг мэдэхгүй, толгой өвдөөд гээд архи уугаад ажлаасаа халагдсан жишээ байна. Өрөөсөн нүдээ бүлт цохиулсан цагдаагийн албан хаагч бий. Энэ ажилтнуудынхаа эрх ашгийг бодоогүй, хохирлыг нь нөхөөгүй. 2008 оны долдугаар сарын 1-нд хэдэн хүнийг хэн буудсаныг ч тогтоогоогүй байна. Тогтоохоор хөөцөлдөхгүй байна. Цагдаагийн мөрдөж байсан хэргийг тэр дотор нь салгаад авчихсан. Та нар мөрдөж болохгүй, бид мөрдөнө гээд авсан. Гэтэл хэн буудсаныг тогтоогоогүй байна. Тогтоох сонирхолгүй байгаа гэж би бодож байна. Миний бодож байгаагаар, лав хоёр хүнийг цагдаагийн албан хаагч буудаагүй. Урт буугаар бууддаг цэцэн хүн буудсан байсан. Цагдаагийн албан хаагчдад тийм урт буу байхгүй. Тэрийг тогтоох сонирхолгүй байна. Тэгэхээр цагдаа яаж урагшаа явах юм. Сэтгэлзүйн бэлтгэл муу байгаа гэж хэлээд байгаагийн учир нь энэ.

-Цагдаагийн байгууллагад улс төрийн нөлөө их байна гэсэн шүүмжлэл гарч байгаа. Таны үед улс төрийн нөлөө гэж юм байв уу?

-Хуулийн байгууллага, тэр дундаа цагдаад улс төрийн нөлөө ороод, тэр нь бүр дэндээд, одоо үүнээс цаашгүй гэдэг шиг юм болж байна. Цагдаагийн байгууллагыг янз бүрээр хувьчилж аваад дууссан. Хэдэн оноос ийм болчихсоныг мэдэхгүй. Ямар ч байсан 1996 он хүртэл, намууд, УИХ, Засгийн газар гээд бүгд цагдаагийн ажилд өчүүхэн ч оролцдоггүй байсан. Одоо бол тэр хүнийг заавал томил, үүнийг яавч томилж болохгүй гээд оролцоод байдаг. Эсвэл мөрдөж байгаа хэрэгт нөлөөлнө. Хүний нөөцийг үймүүлж хаялаа гээд яриад байвал их юм байна.

-Цагдаагийн албан хаагчийн цолны асуудал яригдаад байгаа шүү дээ. Энэ тал дээр хэлэх зүйл байна уу?

-Албан тушаалын цолыг авахгүй гэж их гэдийсэн хүн нь би л дээ. 1990 он гараад Монголын цолтой болгон албан тушаалын цолонд орсон. Би албан тушаалын цолонд орохгүй гэж цагдаагийн дарга байхдаа гүрийсээр байгаад 1993 оны албан тушаалын хуулийг хуучнаар нь батлуулсан юм. Тун бүдүүлгээр хэлбэл, социализмын үеийн хуулиар батлуулсан юм. Одоогийн нэг жишээ хэлэхэд, 10 жил ажилласан, ахмад цолтой эрүүгийн төлөөлөгч, сая төгсөөд ирсэн нэг жил ажиллаж байгаа ахмад цолтой албан хаагчтай зэрэгцэж сууцгаалаа. Одоо Монголын хүчний байгууллагаас цагдаа ганцаараа генерал цолгүй байгаа. Генерал цол бол нэг цагдаагийн газрын даргын цол биш. Тэр цагдаад ажиллаж байгаа олон мянган хүний цол байхгүй юу. Орчин үеийн цагдаа байгуулагдсан 90 гаруй жилийн түүхэнд анх удаа генерал цол авах эрхээ хасууллаа. Гэтэл хүчний байгууллага дотроос хамгийн их ачаалалтай ажилладаг нь цагдаа шүү дээ. Хамгийн их ачаалалтай ажиллаж байгаа цагдааг өнөөгийн засгийн эрх барьж байгаа төрийн удирдлагад байгаа хүмүүс Ерөнхийлөгч, УИХ, Засгийн газрын удирдлагад байгаа хүмүүс урд хойд гэрийн хүүхэд шигээ юм уу, өргөмөл хүүхэд шигээ харж байна. Төрсөн хүүхэд шигээ харахгүй байна. Бусад хүүхдийнхээ адил хардаг болмоор байна. Энэ хандлага илэрхий мэдэгдэж байсан. Сүүлийн үед жаахан гайгүй болж байна. Ялангуяа 2012-2013 оны үед цагдаагийн хуучин систем тогтолцоог эвдэх арга хэмжээ авсан. Одоо эвдэж гүйцсэн бол үүнийгээ эмхэлмээр байна. Цагдаагийн ерөнхий газрын гэмт хэрэгтэй тэмцэх алба, нийтийн хэв журам хамгаалах алба, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хамгаалах албаны дарга нар нь туслах коммиссар цолтой, Авлигатай тэмцэх газрын жолооч нь туслах коммиссар цолтой. Ийм л байна шүү дээ. Бие бүрэлдэхүүний урам, хийморь гэж байдаг. Энэ бол жаахан юманд доошоо ордог. Жаахан юманд амархан босч ирдэг. Тийм учраас сэтгэл санааг нь сэргээж өгөх явдал чухал байна. Монголын цагдааг генералгүй болгосон нь Монголын цагдаагийн сүр сүлд, хийморь лундааг их дарсан. Цагдааг комиссор болгосноор зардал нэмэгдсэн үү гэхээс багасаагүй. Хоёр генералтай байсан, одоо 20-иод коммиссартой болчихоод байж байна. Сүүлдээ ч генерал цол ч байхгүй, коммиссар цол нь ч нэр хүндгүй ийм л ирээдүй хүлээж байна уу даа.

Хүний хөгжил сангийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийв

Дараа нь Хүний хөгжил сангийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийв. Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан асуулт асуух болон зарчмын зөрүүтэй саналтай гишүүн байгаагүй тул М.Зоригт гишүүн анхны хэлэлцүүлгээр нь батлуулах горимын санал гаргаж уг санал хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 100 хувийн саналаар дэмжигдсэн юм.

Импортын цахилгаан эрчим хүчийг албан татвараас чөлөөлөхийг дэмжлээ

Үүний дараа Засгийн газраас “Баруун бүсийн эрчим хүчний систем” ТӨХК-ийн импортын цахилгаан эрчим хүчний гаалийн болон нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлүүлэхээр өргөн барьсан Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай, Нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулийн төслүүдийн анхны хэлэлцүүлгийг хийсэн.

“Баруун бүсийн эрчим хүчний систем” ТӨХК импортоор авч байгаа цахилгааны өөрийн өртөг нь хэрэглэгчдэд борлуулж буй үнээс өндөр байдаг тул алдагдлыг улсын төсвөөс татаас өгч санхүүжүүлдэг боловч импортын цахилгаан эрчим хүчний гаалийн болон нэмэгдсэн өртгийн албан татвар нь энэ татааст тусгагдаагүйгээс эх үүсвэргүй өр үүсдэг. Иймд “Баруун бүсийн эрчим хүчний систем” ТӨХК-ийн Оросын Холбооны Улс болон Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улсаас импортолж байгаа цахилгаан эрчим хүчийг Гаалийн болон Нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулийн төслүүдийг Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцэн Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэхээр шийдвэрлэжээ.

Уг асуудлаар Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Чойжилсүрэн, импортлогч компанийг НӨАТ-ын албан татвараас чөлөөлөхөд хэрэглэгчдэд очих цахилгааны үнэнд НӨАТ-ын албан татвар тооцогдох эсэхийг лавласан бөгөөд түүний асуултад ажлын хэсгээс ”нэмж тооцогдоно” гэсэн хариуг өгч байсан. Түүнчлэн хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан гишүүдээс зарчмын зөрүүтэй хоёр санал гарсан. Уг саналуудыг байнгын хорооны дарга уншиж танилцуулсны дараа санал хураахад хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх дэмжсэн юм.

Ажлын хэсэг байгуулав

Хуралдааны төгсгөлд бусад асуудлын хүрээнд нэр бүхий 16 гишүүний санаачилсан Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын хэсгийг байгуулж, ахлагчаар нь тус байнгын хорооны дарга Ч.Улааныг томилов. Түүнчлэн Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний нийгмийн хамгааллын тухай хуулийн хэрэгжилтийг хангах арга хэмжээг шуурхай авч хэрэгжүүлэхийг Засгийн газарт чиглэл болгосон байнгын хороодын хамтарсан тогтоолд оруулах саналын талаар хэлэлцэж, гаргасан саналуудыг Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хороонд хүргүүлэхээр тогтлоо гэж Улсын Их Хурлын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

УИХ-ын Төсвийн байнгын хорооны хуралдаанаар Засгийн газар нэн яаралтай хэлэлцүүлэхээр Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай, Нэмэгдсэн өртгийн албан татвараас чөлөөлөх тухай, Онцгой албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулийн төслүүдийн хэлэлцэх эсэх асуудлыг хэлэлцэн шийдвэрлэв.