Өнгөрсөн оны долдугаар сарын 9-ний өдөр УИХ-аар баталсан Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хууль энэ оны нэгдүгээр сарын 1-ний өдрөөс хэрэгжиж эхэллээ. Энэхүү хуулиар иргэн төлсөн НӨАТ-ынхаа 20 буюу нийт зарлагын хоёр хувийг тухайн жилдээ буцаан авах, сугалаанд оролцох боломж бүрдсэн юм.

Ингэснээр ажил үйлчилгээ бүгд хяналтанд орж байгаагаа төр, иргэн хэн нь хожих үйл явц болж байгаа юм. Энэ мөчөөс эхлээд аливаа этгээд татвараа нууж, орлогоо нууж амьдардаг үе дуусч байгаа гэсэн үг. Өнөөдөр Эдийн засгийн ил тод байдлын хуулийг баталснаараа 95 мянган аж ахуй нэгж шинэ тайлан бланстай эхэлж байна. Үүний үр шимээр өрсөлдөөн бий болж байна. Цэвэр өрсөлдөөний үр дүнд найдвартай үйлчилгээг авч байгаа хэрэглэгчид хожих юм.

Тэгвэл өнөөдөр Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг НӨАТ-ын хуулийн хэрэгжилттэй танилцаж Замын цагдаагийн эсрэг талд байрлах Миний хапер маркетад зочиллоо.

Энэ үеэр сэтгүүлчдэд мэдээлэл өгсөн юм.

-НӨАТ-ын хууль хийгээд сугалааны талаар  санал бодлоо илэрхийлэхгүй юу?

-Өнөөдөр 2016 он гарсаны анхны ажлын өдөр. Миний дэлгүүрийн сүлжээ дэлгүүрээс анхны худалдан авалтыг хийлээ. Анхны худалдан авалт өөрөө утга учиртай. Монгол Улс даяар нийтдээ НӨАТ-ын хууль батлагдсанаас хойш 4000 орчим цэг дээр бэлтгэл ажлуудаа хангаад байна.

Он гараад нийтдээ 170 мянган худалдан авалт хийгдсэн байна. Миний худалдан авалт 170 дээр нэмэгдээд явна. НӨАТ-ын 10 хувь татварын, 2 хувь нь буцаан олголт хийгдэх ёстой.

Худалдан авалт хийсэн хүн бүр сугалаанд хамрагдана. Хамгийн анхны сугалаа  нэгдүгээр сарын 17-нд улс орон даяар явагдана. Хамгийн дээд шагнал нь 100 гэж байгаа ч үүний дээр ч том шагнал байгаа.

-Эдийн засгийн ил тод байдлын тухай хууль батлагдсантай холбоотойгоор дээрх арга хэмжээг зохион байгуулж байгаа гэж ойлгож болох уу?

-Эдийн засгийн ил тод байдлын хуулиа баталж гаргасан. Өнөөдрийн байдлаар 8 их наяд төгрөгийн татварын орлого, бусад хөрөнгө ил болоод явж байна. Ерөөсөө далд эдийн засгаа л ил болгох зүйлийг Засгийн газраас явуулж байгаа гэсэн үг. Хоёрдахь зүйл маань НӨАТ-ын хуулийн 10 хувийн 2 хувийг буцаан олгох үйл явдал нэгдүгээр сарын 1-нээс хэрэгжиж эхэлж байна.

Том сүлжээ дэлгүүрүүд бүгд нэгдсэн системрүү холбогдож бүх гүйлгээ төрөөс хяналттай болж байгаа гэсэн үг.  Өөрөөр хэлбэл, татварын 1800 байцаагч ажиллаж байгаа хэдий ч  өнөөдрөөс 3 сая байцаагч ажилладаг болно гэсэн үг.

Учир нь иргэн болгон өөрсдөө энэ асуудалд хяналт, шаардлага тавьж эхэлнэ. Тэгэхээр өнөөдөр 4 мянган цэгт тавигдсан байгаа кассын машин бусад зүйл улс орон даяар бүрэн нэвтэрнэ. Энэ утгаар бүх мөнгөний гүйлгээ аль болох ил тод болж байгаа гэсэн үг.

Бусад улсуудад энэ ажлыг хийгээд төсөв, татварын орлого нь хэд дахин нэмэгддэг ач холбогдолтой. Монгол Улс 2016 оноос энэ чухал ажлыгаа хийж байна. Цаашдаа эдийн засгаа ил тод болгох, нийт мөнгөний гүйлгээгээ ил гаргахад маш ач холбогдолтой. Тиймээс иргэдийг энэ ажилд идэвхтэй оролцоорой гэж уриалж байна. Хэрэглэгч хийгээд иргэдрүү хандсан энэ ажлыг Засгийн газар шат дараатай явуулах болно.

Гааль татварын газрууд өнөөдрөөс эхлээд нэгдсэн зохион байгуулалтанд орж байгаа. Энэ ажил үргэлжлээд явагдана. Үндсэндээ суурийг нь эрхзүйн орчинг нь бүрдүүлчихлээ.

Д.Ундрах /24tsag.mn/