Ерөнхийлөгчийн сонгууль болоход найман сар гаруйн хугацаа дутуу байгаа ч сунгаа хэдийнэ эхэлжээ. УИХ-д суудалтай улс төрийн хүчнүүдэд нэр дэвшүүлэх эрх хадгалагдаж байгаа учир МАН, АН, МАХН-ын дунд өрсөлдөөн болно гэсэн үг. Тэгвэл ирэх дөрвөн жилд сөрөг хүчний үүрэг гүйцэтгэх Ардчилсан нам дотор намын дарга, Ерөнхийлөгчийн сунгаа зэрэг явагдаж байна. Өөрөөр хэлбэл, ирэх арванхоёрдугаар сарын 6-нд болох Их хурлаараа АН намын даргаа томилохоор төлөвлөөд буй. Намын даргаар сонгогдсон хүн Ерөнхийлөгчийн сонгуульд хүч үзэх магадлал өндөр тул тус намд дотоод өрсөлдөөн ширүүн байгаа хэрэг.
Харин эрх баригч намын хувьд эсрэгээрээ. Учир нь өнгөрсөн зургадугаар сард болсон сонгуулийн дараа үнэмлэхүй олонхыг бүрдүүлж чадсан МАН-ынхан Засгийн газраа эмхлэн байгуулж, Ерөнхийлөгчийн сунгаанд хүч үзэх эрхмээ давхар тодруулсан юм.
Ингэхээс ч өөр арга байхгүй. Өнгөрсөн 2012 оны УИХ-ын сонгуульд ялагдал хүлээж, Парламентад цөөнх болоод зогсохгүй УИХ дахь бүлгээ хүртэл байгуулж чадахгүй нэг хэсэг явсан удаатай МАН-д энэ удаа үнэмлэхүй ялалт байгуулж, УИХ-д 65 суудал авахад манлайлан оролцсон намын даргын хувьд зүй ёсны хэрэг.
Уг нь, улс төрийн нийтлэг жишгээр МАН-ын дарга М.Энхболд гүйцэтгэх засаглалаа тэргүүлэх бүрэн боломжтой байсан. Гэхдээ тэрбээр нийтлэг жишиг дагахын оронд цоо шинэ сонголт хийж, өдгөө УИХ-ын даргын албыг хашиж буй. Товчхондоо бол М.Энхболд парламентад олонхыг бүрдүүлж буй намаасаа ирэх онд болох Ерөнхийлөгчийн сонгуульд хүч үзэхээр шулуудсан. МАН доторх Ерөнхийлөгчийн сунгааны нэг номерт М.Энхболд бий гэсэн үг.
Гэвч нам доторх нөхдөөс нь түүнтэй барьцах санаа агуулсан попууд мэр сэр хувийн тоглолт хийж эхэлснийг өнгөрсөн долоо хоногийн нэг үйл явдал нотолж орхив. Тэр нь УИХ-ын дэд дарга Ц.Нямдорж. УИХ-ын гишүүнээр зургаа дахь удаагаа сонгогдсон, Ерөнхийлөгч болон Ерөнхий сайдын албан тушаалаас бусдыг нь хашсан гээд тэрбээр нэлээд зузаан намтартай түшээдийн нэг. Өнгөрсөн сонгуулиар үнэмлэхүй ялалт байгуулсан учир МАН түүнд УИХ-ын дэд даргын албан тушаал санал болгож, ёсчилсон. Харамсалтай нь, санаснаар болсонгүй бололтой. Ямартай ч Ерөнхийлөгчид санаархаж, хувийн тоглолтоо тэрбээр эхлүүлсэн нь хэлсэн үгнээс нь ч үнэртэж буй. “Уучлаарай, одоо надад МАН хамаагүй шүү” хэмээн олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр зарлаж, нам дотроо Ерөнхийлөгчийн сонгуульд хүч үзэхээр болсноо ил, далд утгаар ийнхүү илэрхийлснээс нь уг санаа цухалзах ажээ.
Гэхдээ өөрийгөө жинхэнэ удирдагч, эх орон ард түмнийхээ төлөө чин сэтгэлээр тэмцэгч мэтээр харуулахын тулд үг, үйлдэл бүрээ төр засаг, хэн нэгэн, эсвэл хэсэг бүлэг рүү чиглэж эхэллээ. Хямралын үед массын сэтгэл зүй хүчтэй удирдагчийг хүсэмжлэх хандлагатай болдгоос поп улстөрчдийн рейтинг өсөх магадлал байдгийг өнгөрсөн хугацаанд бид хангалттай харсан. Тиймээс ч уулын баяжуулах "Эрдэнэт" үйлдвэрийн хувьчлалын асуудлыг хөндөж, рейтингээ өсгөхөөр шулуудсан гээд хэлчихэд хэтрүүлэг болохгүй байх. Товчхондоо, ирэх онд болох Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн онилох бай нь мега төслүүд болсон бололтой. Уул уурхайн мега төслүүдийг онилж, улстөрчийн рейтингээ өсгөсөн туршлага өнгөрсөн парламентад байсан. Тэгвэл энэ аргыг удахгүй болох Ерөнхийлөгчийн сонгуульд ашиглахаар зарим улстөрч шулуудаад байна.
Дашрамд дурдахад, цагийн жамаар популистуудын ярьдаг сэдвүүд хумигдаж хууртагддаг хүмүүс ч цөөрнө. Учир нь популизм тооцоо, судалгаанд суурилдаггүй. Дутуу дулимаг мэдлэг, мэдээлэл, хоосон лоозон, заримдаа эх оронч сэтгэлийн хамгийн энгийн, хялбарчилсан хувилбар болох ард түмэндээ хайр зарлах гэсэн цөөхөн бөгөөд ядмаг сонголтын хүрээнд л тоглолт хийдэг нь нэгэнт илэрхий хэрэг болжээ.
Сэтгэгдэл (6)