УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Байгаль орчныг хамгаалах багц хуулийн төслийг хэлэлцэж эхэллээ. Уг асуудалтай холбогдуулан гишүүд асуулт тавьж, хариулт авч байгаа юм. Энэ үеэр М.Билэгт гишүүний зүгээс тавьсан асуултын хариуд Шадар сайд Ө.Энхтүвшин “Баруун аймагт өвөлжилт нэлээн хүнд байгаа. Улсын нөөцөөс хөрөнгө гаргаж, отор нүүдэл хийж байгаа аймагт. Малчдаа оторлож байгаа аймаг, сумын удирдлагуудад байнгын штаб байгуулж ажиллах үүрэг чиглэл гаргасан. Өвсийг үнэгүй, тэжээлийг 50 хувь хямдруулж олгож байгаа. Малын хөлийн татвар авахгүйгээр зохицоод өвөлжихийг бүх аймагт үүрэг болгосон. Махны экспортыг авах газарт нь өгөх хэрэгтэй” гэсэн хариу өглөө.
М.Оюунчимэг: Байгаль хамгаалах болон бусад хуудлиудад нэмэлт, өөрчлөлтөд оруулахаар хэлэлцүүлж байгаад баярлаж байна. Гэхдээ жаахан хожимдчихов уу гэж харж байна. Хэлэлцэж байгаа хуулиадад зайлшгүй чухал хууль бий. Тухайлбал, Орчны бүсийн тухай хууль, Аюултай хог хаягдлын тухай хуулиудад нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл орж ирж байна. Өргөдлийн байнгын хороо БОАЖЯ-тай их ойр хамтарч ажиллаж байгаа. Энэ хүрээнд тусгай хамгаалалттай газар нутгийн бүс орчмын тухай тэр дундаа Туул голын орчим тойрон, усны хэд хэдэн хууль, байгаль орчны турхай хууль, хууль бус газар олголттой аялал жуулчллалын зориулалтаар авсан хэрнээ өөр зориулалттай болчихсон 69 ААН-ийн үйл ажиллагааг цуцлуулсан. Нийслэл 40-ийг цуцлаад үлдсэн нь шүүх дээр гацчихсан байна. Туул голын орчимд балгас үйлдээд байж болохгүй. БОАЖЯ үүн дээр анхаарлаа хандуулаасай гэж хүсч байна.
Н.Цэрэнбат: Туул голтой холбоотой асуудалд хатуу байр суурьтай байгаа. Хүчинтөгөлдөр мөрдөгдөж байгаа хууль, журмын дагуу асуудлаа шийдээд явах ёстой. Туул голтой холбоотой асуудлаар ААН-ыг шүүхэд өгөхөөр шүүхээс компанийн эрх ашиг зөрчигдсөн шийдввэр гарсан тул цуцалсан шийдвэрээ сэргээ гэдэг. Шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэх үүрэгтэй учраас үүн дээр хүчин мөхөсдөж байна. Шүүгч нартай нь уулзаж яагаад ингэж шийдсэнийг асуухгүй бол төрийн байгууллагуудын уялдаа холбоо муу байгаа юм шиг харагдаад байна. БОАЖЯ аливаа төсөл хөтөлбөртэй холбоотой менежментийн төлөвлөгөө баталдаг. ААН-үүдэд хууль зөрч гэж эрх өгдөггүй. Харин хууль журмын дагуу үйл ажиллагаа явуулна, хууль зөрчиж болохгүй гэдгийг сануулдаг. ААН-үүд батлуулсныхаа дараа хууль бус үйл ажиллагаа явуулпаг асуудалд мэргэжлийн байцаагч нарын дүгнэлтээр үйл ажиллагааг зогсоох, цуцлах зэрэг арга хэмжээ авч ажиллаж байгаа.
Д.Тогтохсүрэн: Заалтуудыг уншихаар хэд хэдэн юм байна. Нэгдүгээрт, байгаль хамгаалах асуудлыг орон нутгаас нь салгавал байгаль хамгаалах утгагүй болно. Тусгай хамгаалах газар гээд олон гаргаж, нутгийн иргэдээс нь салгаад аваад явчих юм. Үүний улмаас нутгийн иргэд байгаль хамгаалах, баялгийг зорхистой ашиглахад оролцож чаддаггүй. Хуулийн төслийн 4 дүгээр зүйлд байгаль хамгаалагч нарыг томилдог томилгоог дээш татаад аваад явчихав уу гэж хараад байна. Мөн хуулийн төслийн 54.5-д байгаль хамгаалагчид тухайн нутгийн Засаг дарга гэснийг байгаль орчны хяналтын улсын байцаагч, байгаль хамгаалагч, идэвхтэн байгаль хамгаалаагчид тухайн орлогод төвлөрсөн төсвийн ерөнхий захирагч болон шууд захирагч нар гээд өөрчлөлт орсон байна. Эдгээр зүйлүүдэд тайлбар авъя.
Н.Цэрэнбат: Байгаль орчинтой холбоотой сүүлийн үед гарч байгаа хохирлыг бууруулахад асар их хэмжээний хөрөнгө хэрэгтэй байгаа. Өнөөдөр хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа тусгай хамгаалалттай газар 146 орон тоо дутуу байгаа. 2020 онд ОУВС-ийн хөтөлбөрөөс гарахаар энэ орон тооноос гараад болох байх. Гэтэл хүндрэл бий. Нэн ялангуяа, нутгийн өөрөө удирдах байгууллага хамтарч ажиллаж чаддаггүй. Мөн тухайн нутаг дэвсгэртээ хамгаалах ёстой албан тушаалтнууд хариуцлага тоцоож чаддаггүй. Тиймээс хариуцлагын тогтолцоог дээшлүүлж, чангаруулахаар болсон.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (6)