УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдоржоос зарим зүйлийг тодрууллаа. 

-Төсвийн тодотголын асуудлаар УИХ хэлэлцэж байна. 4.8 их наяд төгрөгийн алдагдалтай төсөв батлах гэж байна гэдэг шүүмжлэл гарч байна. Төсвийн тодотголын асуудалд та ямар байр суурьтай байна вэ?

-Танаж болох маш их зардал бий. Харамсалтай нь зардлаасаа танах биш өр бий болгох замаар 2.8 их наяд төгрөгийн алдагдалтай төсвийг нэмж баталж байна. Өнгөрсөн нэгдүгээр сараас хойш төсвийн зардлыг хэтрүүлсэн. Төсвийн орлого, зардлагад өөрчлөлт оруулахгүйгээр зөрдлын хэмжээнд Засгийн газарт хөрөнгө зарцуулах эрх өгсөн ч 700 тэрбумаар зарцуулалтаа хэтрүүлээд ороод ирлээ. Төсвийн тодотгол бол хууль зөрчсөн үйлдлээ зөв болгох гэж байгаа үйлдэл. Уг нь салбарын сайд нь төсөв хариуцлагатай байгаа учраас тодотгол хийхгүй гэж олон удаа хэлж байсан. Одоо төсвийн тодотгол хийж байна гэдэг нь сахилга бат нь байхгүй болсон гэж ойлгож болохоор байна.

-Төсөв их хэмжээгээр алдагдалтай баталсантай холбогдуулан цаашид зээлжих зэрэглэл буурах зэрэг хүндрэл бий болох вий гэсэн болгоомжлол зарим гишүүдэд байна. Ирэх оны төсөв бүр хүндрэх дүр зураг ажиглагдаж байна?

-Засгийн газарт том асуудал гарч ирнэ. Тухайлбал, 2.8 их наяд төгрөгийн бонд гаргахдаа хэр зэрэг өндөр хүү төлж авах вэ гэдэг асуудал бий. Засгийн газар өнгөрсөн хугацаанд хар жагсаалт, сааралт жагсаалтад орсон зэрэг хэд хэдэн асуудал гаргасан. Тиймээс гаднаас бонд гаргаж хөрөнгө татах тохиолдолд маш өндөр хүү төлнө. Улмаар төсвийн зардалд хүнд нөхцөл байдал бий болгох болов уу гэж харж байна. Ирэх оны төсөвт шинэ хөрөнгө оруулалт, хэт үрэлгэн зардал тавихгүйгээр хямралын үеийг давж гарч чадна.

-Төсвийн тодотголд концессын асуудал хасагдах биш нэмэгдсэн байна гэж ярьж байсан. Энэ талаар мэдээлэл өгөхгүй юу?

-Засгийн газрын мэдлийн асуудал. Бид тодорхой ажил хийчихээд түүнийгээ засгаас авдаг байдлыг халъя гэж ярилцаад концессыг төсөвт оруулахаа больсон. Харин төр, хувийн хэвшлийн хамтарсан концессууд яваад байх шиг байна. Тухайлбал, 3.4 их наяд төгрөгөөр зам барих концесс байгуулсан байна лээ. Монгол Улсын эдийн засагт буцаад орох ёстой мөнгөөр зам барина гэдэг ирээдүйн амьдралд ноцтой хохирол учруулж болзошгүйг харуулж байна. 

-Таны чуулганы хуралдаанд оролцох эрхийг долоо хоногоор хассан. Үүнтэй холлбгдуулан хууль зөрчсөн, зөрчөөгүй гэсэн маргаан их өрнөсөн. Та энд ямар байр суурьтай байгаа вэ?

-Засгийн газраас оруулж ирсэн Төсвийн тодотголтой холбоотой зузаан материал бий. Үүнээс гурван зүйл унштал Т.Аюурсайхан гишүүн намайг гүтгэж байна гээд хуралдаанд оролцох эрхийг хассан. Энэ бол Дэгийн тухай хууль зөрчсөн асуудал гэж харж байгаа. Өөрийн үзэмжээр асуудалд хандсан.

Өчигдөр гэхэд Төсвийн зарлагын дэд хороон дүгнэлтийг уншихад МАН-ын гишүүд ихээхэн эгдүүцэж байх шиг байна лээ. Би асуудалд маш хариуцлагатай ханддаг. Өөрөөр хэлбэл, төсвийн зарлагатай холбоотой бүх асуудлыг нарийн уншиж судлах ёстой. Үүний дагуу Үндэсний аудитын газрын Гүйцэтгэлийн аудитын тайлан дотроос хэдэн тоо уншиж өгсөн юм. Гэтэл та Аудитын газрын гаргасан тайлан биш Төсвийн байнгын хороон гаргасан тайланг унших ёстой гэсэн. Би сөрөг хүчин мөртлөө МАН-ын Засгийн газрыг алга ташин магтан дуулах ёстой болж таарч байх шиг байна. Уг нь Үндэсний аудитын газраас гаргаж танилцуулсан тайланг дэд хороон тайландаа оруулсан юм.

УИХ-ын гишүүдэд хандаж хэлэхэд иргэдийг төлсөн татварыг зөв зүйлд зарцуул гэж хэлмээр байна. УИХ-ын гишүүн тодорхой баримттай зүйлийг ярьсныхаа төлөө микрофоноо хаалгах ёсгүй. Засгийн газраас өргөн барьсан тоог хэлсний төлөө хүн гүтгэсэн асуудалд орсон. Үүнийг нь очиж тайлбарласан юм.

-Өнгөрсөн долоо хоногт зарлагын дэд хороо таниас болж хуралдаж чадахгүй байна гэж байсан. Та энэ талаар тайлбар өгөхгүй юу?

-Тийм зүйл байхгүй. Цөөнхийн үгийг хэлүүлэхгүй хаагдмал байдалд байлгах сонирхолтой байна. Ийм дарангуйллыг сэрээх ёсгүй. Би хүмүүсээс сонссон зүйлээ ярьдаггүй. Бүх зүйлийг баталгаажуулдаг. Нээлтийн чуулган эхэлсэн. Дээр нь ээлжит бус чуулган хуралдаж байна. Миний хувьд тав дахь удаагаа эрхээ хасуулж байна. Бүх хүн алга таших ёстой тэр нийгмийг санагалзаж байгаа бол ил тод зарлах хэрэгтэй. Эрх баригчид социализмыг байгуулах сонирхол их байх шиг байна. Үүнийгээ эх оронч гэж нэрлэж байна. Яг үнэндээ хэвлэн нийтлэх, цөөнхийн эрхээ хаана гэдэг нь үүн рүү гулсах асуудал ойрхон байгааг харуулж байна.

Б.Лхам