Боловсролын салбар манай улсын хамгийн эмзэг сэдвийн нэг болжээ. Анхаарлын төвд байхаас ч аргагүй юм. Хүн бүхэнд хүртээлтэй учраас анхаарч, ярьж анзаарч засч явах ёстой хамгийн суурь салбар мөнөөс мөн. Энэ намрын улс төрийн хүрээний халуун сэдвийн нэг нь ч боловсролын тогтолцоооны талаар байлаа. Зарим нэг нь Кэмбрижийн хөтөлбөрийг Монголд нутагшуулах нь зөв хэмээхэд, нөгөө зарим нь үндэсний боловсролын хөтөлбөрийг нэвтрүүлэх нь зүйтэй хэмээн маргасан. Энэ бол мөнхийн сэдэв байх биз. Гэхдээ боловсрол гэж чухам юу юм бэ? Энэ асуултын оновчтой хариултаас л энэ бүх мөнхийн маргааны үндсийн үндсийн суурийг зөв гаргаж чадах байх.

Өчигдөр “Метро девелопмент групп”-ийн үүсгэн байгуулагч Бадарчийн Одсүрэнгийн (https://ikon.mn/opinion/1zj9?fbclid=IwAR15AvG8mQeOwTckwv1AgRG2kTwPYcrgmTcvy1fYagqCqwZHGSHXo5TJoac) хэвлэлд өгсөн ярилцлагад харин энэ асуултын хариуг оновчтойгоор томъёолсон байхыг хараад олзуурхав. Тэрбээр, “Боловсрол гэдэг бол дунд, сургууль их дээд сургуульд сурч байгаа зүйлээр хязгаарлагдахгүй, хүүхдийг зөв өрсөлдөх чадвартай болгохын тулд эхлээд чадваруудыг суулгах хэрэгтэй. Хүүхдийг зөв, өрсөлдөх чадвартай болгохын тулд чадваруудйыг суулгах нь өөрөө жинхэнэ боловсролын процесс.

Тэр олон чадвар, чадамжийг суулгасан хүн дараа нь хэдэн ч мэргэжил, мэдлэг эзэмшээд хаана, ямар ч нөхцөлд амьдрах чадвартай хүн болж чадна. Боловсрол бол процесс. Өөрийгөө байнга өөрчилж, шинэчлэх процесс л боловсрол” хэмээн маш оновчтой, ойлгомжтой томъёолсоныг дээрх линкээр ороод бүрэн эхээр нь уншиж болно. Үнэндээ манай улсын боловсролын системд дутагдаад байгаа ганц зүйл энэ. Сураад л байна, сургаад л байна. Эцэст нь сурч боловсролоо гэдэг ч эргээд өрсөлдөх чадвар, хөрвөх чадвар хязгаарлагдмал сэхээтнүүд төрсөн байх нь дийлэнх тохиолдол. Харин Б.Одсүрэнгийн хэлээд байгаачлан чадваруудыг хүүхдэд багаас нь суулгаад өгвөл технологи маш хурдтай хөгжиж байгаа энэ үед хөрвөх чадвартай хүүхэд ямар ч мэргэжл эзэмшсэн хоцрогдох аюул холдоно.

Яагаад чадвар хамгийн чухал гэсэн Б.Одсүрэнгийн үгийг олзуурахаад байна гэхээр боловсрол, мэдлэг олж авахаас өмнө тэрхүү мэдлэгийг эзэмших чадварыг хүүхдэд багаас нь эзэмшүүлэх ёстой гэдгийг Б.Одсүрэн онцолсон учраас тэр. Аливаа хүнд нийгмийн, сэтгэл хөдлөлийн, дээд эрин үеийн гээд олон чадвар байдаг. Эдгээрээс хамгийн чухал нь анхаарлаа төвлөрүүлэх, бусадтай харилцах, сэтгэл хөдлөлөө хянах зэрэг. Гэтэл эдгээр чадварыг хүүхдэд “суулгахад” хамгийн тохиромжтой үе нь 2-3 настай үе нь байдаг гэдэг судалгаанууд бий. Иймээс л боловсролын суурь болсон чадваруудыг хүүхдэд “суулгах” энэ насыг алдмааргүй байгаа юм. Алдахгүйн тулд одоогийн боловсролын системийг өөрчлөх хэрэгтэй байгаа юм. Хамгийн гол нь боловсрол гэдгийг дунд сургууль, дээд сургуулийн хэдэн жилээр хязгаарлалгүй Б.Одсүрэнгийн хэлснээр процесс гэж нэг мөсөн ойлгож байж л зөв чигтээ орох гээд байна. Өрсөлдөх чадвар суучихсан хүүхэд өөрөө л “боловсордог” гэдгийг ойлгоод дүнгээр уралдуулж, цаасаар магтахын оронд өрсөлдөх чадварыг багаас нь суулгаж өгдөг тогтолцоотой болъё.

С.Сүлд