зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.07.01
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

Х.Баянмөнх: Тоглоомын дүрмээ нарийн боловсруулахгүй бол монгол бөх ердөө л “Долоон худаг”-ийн наадам болж хувирна шүү

2021-11-24
0
ЖИРГЭХ

Монголын үндэсний бөхийн өнөө, одоо, ирээдүй сэдэвт анхдугаар форм боллоо. Форумд XX зууны манлай монгол бөх, Хөдөлмөрийн баатар, гавьяат тамирчин, дархан аварга Хорлоогийн Баянмөнх байр сууриа илэрхийлсэн юм.


-Монгол бөх шинжлэх ухаан талаасаа их хоцорч байна. Бөхөд хэн хэд түрүүлэх нь өөр асуудал. Нэг аавын хүү төрүүлдэг л ажил. Би шинжлэх ухааныг нь хөгжүүлэх хэрэгтэй гэсэн шийдвэртэй байгаа. Миний монгол бөхөд нэвтрүүлсэн анхны шинжлэх ухааны туршилтын ажил нь “Шонхор” клуб байлаа. 1988 онд байгуулахдаа шилмэл 21 хүүхэд цуглуулж, монгол бөхийн баридааны арга мэх, барилдах чадварыг дэлхийн сонгодог барилдаантай хослуулж болох эсэх, харилцан нөлөөлөл ямар байгааг судалсан.

Чөлөөт бөхийн мэхийг үндэсний бөхөд, үндэсний бөхийн мэхийг чөлөөт бөхөд хийх нь ямар нөлөөлөл байгааг судлахад монгол бөх бол дэлхийн сонгодог барилдааны суурь юм гэдэг судалгаа гаргасан. Миний байгуулсан клубээс дархан аварга, арслан, гарьд, заан, харцага, начин цолтон болон дэлхийн хэмжээний бөх төрөн гарлаа. 21 хүүхдээс нэг нь бэртгэл гэмтэл авч, бас нэг хүүхэд ар гэрийн гачигдлаас болж нутаг буцсан юм. 19 хүүхэд чөлөөт бөх, үндэсний бөхийн төрөлд тодорхой хэмжээний амжилт үзүүлжээ. Цаашлаад багш, дасгалжуулагч бэлтгэсэн. Мөн нутгархах үзэл дээр нь менежмент хийж, бөхийн анхны гал байгуулсан нь “Увс нуур” гал юм. Энэ менежмент цар хүрээгээ тэлж, өдгөө 21 аймаг тус бүр бөхийн галтай болсон байна

Бөхийн гал байгуулсан ажлаа би Монгол бөхөд оруулсан дэвшил гэж бодож явдаг. Хүмүүс юу гэж дүгнэх нь хамаа алга.

Манай бөхчүүд оюун ухаан, боловсролын хувьд чамлагдахааргүй. Аварга, арслан цолтой хүмүүстэй ярихаар нэг өөр байдаг. Аливааг танин мэдэх, буурь суурьтай хандах, ноён нуруутай байдаг юм. Монгол бөхийг судлахаар агуу соёл гэдэг нь тодордог. Өмнөх аваргууд “аварга хүн аваргаараа төрдөг” гэж хэлэхэд нь би маргаж байлаа. Хэн бэлтгэл сургуулилт сайн хийсэн нь аварга болохгүй яадаг юм гээд багштайгаа хүртэл маргасан удаатай. Тэгээд бөх судлаад ирэхийн цагт тэдний хэлсэн үнэн болж таарсан. Аварга төрдөг юм байна. Соёл иргэншлийг дуртай ард түмэн бий болгодоггүй юм. Урт удаан хугацааг туулж, амьдрал тэмцэл, аж ахуйтай холбогдсон, соёл, зан заншил, хүсэл мөрөөдөл нь нүүдлийн соёлтойгоо сүлжилдсэн үйл явдал болдог байна.

Монгол бөх бол нүүдлийн соёл иргэншилтэй хамт хөгжиж ирсэн ард түмний баяр бахдал. Монгол бөхийг дурайж хийсэн хичнээн бөхийн барилдаан байлаа ч монгол бөхийн 12 дархлааг шинчилж чадаагүй байгаа. Тэгэхээр монгол бөх өвөрмөц гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. Монгол бөх бол маш их шалгаруулалт явагддаг талбар. Шинжлэх ухаан, судалгааны ажил явагдахгүй байгаа нь харамсалтай санагдаж байна. Монгол бөхөө судлая, энд их зүйл байна.

Төрөлжсөн энэ соёлыг бусад судалгааны төрлүүдтэй хослуулан судлах хэрэгтэй гэдэг асуудал дэвшүүлэхэд сонирхолтой судалгаа гарсан.

Хоол хүнс, удамшил, газар зүйн нөлөөлөл, нарны тусах цикл, ногоон массын хуримтлал зэрэг харьцуулсан олон судалгаа хийсэн. Ардын хувьсгалын 200 жилийн ойгоор 128 бөх барилдана гэсэн прогноз гаргасан. Энэ олон талын үндэслэлтэй. Цаашид тоонд бус чанарын араас хөөцөлдөнө. Чанар чансаа гэдэг зүйл хүн төрлөхтний амьдралын нэгжийг тодорхойлж байна. Монгол бөхөд бол бодлого алга. Бодлого үгүй болохоор зорилт байхгүй. Ийм болохоор тоглоомын дүрмээ гаргаж чадахгүй байгаа юм. Тоглоомын дүрмээ яаж боловсруулна тэр спорт тийм замаар явна.

Тоглоомын дүрэмд тухайн спортыг ард түмэнтэй холбож өгдөг бодлого, зорилт зэрэгцэн явж байх ёстой. Начны найраа, допингийг устгах хэрэгтэй. Дэлхий нийтийн спортын хөгжилтэй хөл нийлүүлэн алхахын тулд чансааны системд шилжих асуудал монгол бөхөд амин чухал асуудал. Бид эрэмбэ, чимэг гэдэг зүйлээр явж ирсэн. Одоо ингэж явж болохгүй. Тоглоомын дүрмээ нарийн боловсруулахгүй бол бидний монгол бөх долдугаар сарын 13-ны өдрийн долоон худгийн наадам болж хувирна шүү. Монгол бөхийг хойч үедээ өвлүүлэхэд шинжлэх ухаан их нэмэр болно.

Б.Жаргал 

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
Монгол Улсын Гавьяат Тамирчид...
Монголын тамирчдын үнэлж барамгүй гавьяа
NBA-ын 2024-25 оны улирлын шилдэг 5 тоглогч
Түүх бүтээж буй Монгол ОХИД
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл (10)

  • Зочин (192.82.72.59)
    энэ дурак одоо болимоор юм, махан толгойлсон, нутгархаж жижгэрсэн өчүүхэн гар,
    2021 оны 11 сарын 30 | Хариулах
  • САНАЛ-02 (66.181.161.97)
    Сумо гэхэд л аль 60-70 жилийн өмнө жилд нэг удаа барилддаг хуучин системээ шинэчлээд жилийн 6 удаагийн барилдаан зохион байгуулдаг болчоод байна ш дээ. Манайх жилийн 4 удаагийн улиралын барилдаан зохион байгуулаад аймаг бүрт сайхан аяллын барилдаануудыг зохион байгуулаад, аймаг нутгийн ард иргэд, ахуй амьдрал, уламжлал угсаатай нь танилцуулаад одоо жаахан өргөжүүлмээр байна. Одоо тэгээд энэ сайхан барилдаанууд зохион байгуулах гэхээр наад нэг Допингийн үнэтэй шинжилгээнүүд нь лай болох юм байна даа. Яалтай ч юм бэ дээ. Энэ сумо ямар зарчмаар явагддаг юм болдоо.
    2021 оны 11 сарын 27 | Хариулах
  • Санал (66.181.161.97)
    Нэг жилд 4 удаагийн улиралын барилдаан зохион байгуулмаар санагдаад байх юм. Зуны наадамд цолоо олгодогоороо олгоод, бусад " улиралд нь чансааны оноо өгч цуглуулсан оноогоор цол олговол тухайн улиралын барилдаан илүү сонирхолтой болно. Жишээ нь хаврын улиралын цагаан сарын барилдаанаар цуглуулсан оноогоороо начин, харцага,,,,,аварга цол авах тэдэн бөх байна. Хэрэв энэ удаагийн улиралын барилдаанаар тэд давах юм бол цолоо авнаа гээд л үзэгчдэд илүү сонирхолтой, язганасан энэ олон залуу бөхөд илүү боломж нь нээлттэй хүртээмжтэй байх болов уу гэж бодох юм.
    2021 оны 11 сарын 27 | Хариулах
  • Zochin (66.181.161.2)
    Huguu meregjiliin buhiin holbooni yasan be undesnii buhiin holboog awah gej ulairch had awargiig horloj odoo hentiin zaluug buhiin kareriigni tugsgul bolgowuu
    2021 оны 11 сарын 27 | Хариулах
  • зочин (167.160.90.74)
    Допингоо төрлөөр нь ангилмаар юм шиг санагдаж байна. 4жил барилдах эрхийг нь хасна гэдэг арай л урт уу. Ганц бөх хэдий ч түүний цаана нутаг ус, ар гэр, амьдрал ахуй, маш олон тооны дэмжигч фэнүүдийн сэтгэлийг унтрааж монгол бөх сонирхогчдын тоог бууруулж болохгүй юм шиг санагдаж байна. Гадаадын ижил жинтэй бөхчүүдэд үйлчилдэг дүрмийг харьцангуй жингийн зөрөөтэй мэргэжлийн бөхөд хэрэгжүүлээд байх юм. Барилдах эрх хасах хугацаа хэтэрхий урт байнаа.
    2021 оны 11 сарын 27 | Хариулах
  • Зочин (202.126.89.101)
    Хар аврагын шонхор дээд сургууль гэж одоо дампуурч хаагдсан сургууль олон аавын хүүгийн ирээдүйг ажилгүй чанаргүй сургалт олон эцгийн санхүүг залгилаад аа
    2021 оны 11 сарын 27 | Хариулах
  • Зочин (66.181.161.8)
    Өөрөө одоог хүртэл юуг ч ойлгоогүй байж бусдад юу ойлгуулах гэсэн юм бол.
    2021 оны 11 сарын 27 | Хариулах
    • Хэнд ч юунд хэрэгтэй юм дээрэлхүү сагсуу хүүхэмсэг допинг архичин ихэнх ньг
      Зочин
      2021 оны 11 сарын 27
  • Зочин (202.126.90.3)
    Яг юуг нь шинжлэх ухаан гээд байгаа нь ойлгомжгүй. Монгол бөх тоглоомын дүрэмтэй дүрэмгүй хөгжөөд явж л байна.
    2021 оны 11 сарын 26 | Хариулах
  • Ь (202.72.245.125)
    уНГАРААС сОЛОНГОС ПАКИСТАН ХҮРТЭЛ НҮЦГЭН БҮСТЭЙ БӨХТЭЙ ГАЗАР МОНГОЛЧУУД ЗАХИРЧ ТЭД ДУУРАЙЖ БАЙСАН ГЭСЭН ХЭЛБЭР ҮЛДСЭН
    2021 оны 11 сарын 24 | Хариулах
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • Долоодугаар сарын эхэн өдрүүдийн цаг агаарын төлөв
    13 цаг 11 мин
  • Цахим шошго хүүхдийн насан туршийн хоригт орж байна
    13 цаг 12 мин
  • Х.Цогцэцэг: Багахангай дүүргийн нэгдүгээр хороонд үерийн байгууламж, цэцэрлэг хэрэгтэй
    13 цаг 56 мин
  • Маргааш зүүн аймгуудын нутгаар усархаг аадар бороо орох тул болзошгүй үер, усны аюулаас сэрэмжлүүлж байна
    14 цаг 47 мин
  • Нийтийн тээврийн автобус Багахангай дүүргээс нийслэл рүү 07:00 цагт хөдөлдөг болно
    15 цаг 23 мин
  • Соёмботой хөшөөнөөс урагш Ривер гарден хотхон хүртэл саадгүй зорчиход орц, гарц гаргах асуудлаар зөвшилцөнө
    15 цаг 33 мин
  • С.Цэнгүүн: Наадмын өдрүүдээр Б.Чойжилсүрэн сайд “мега хулгай” хийх гэж байна
    16 цаг 47 мин
  • Сүүлийн тав хоногт бүртгэгдсэн 22 удаагийн ой, хээрийн түймрээс 12 түймрийг бүрэн унтраажээ
    16 цаг 59 мин
  • “Эхлэл брэнд” ХХК-д 3150 ам.метр газрыг үйлчилгээтэй орон сууц зориулалтаар эзэмшүүлэх гэрчилгээг гардууллаа
    17 цаг 7 мин
  • Энгельсийн гудамжны авто замыг хааж, борооны ус зайлуулах шугам хоолой угсарна
    17 цаг 57 мин
  • Танилц: Аймаг, сумдын 100 жилийн ойн баяр наадмын тов
    18 цаг 38 мин
  • Т.Баярхүү: Ой хээрийн дөрвөн түймэр унтраахаар ажиллаж байна
    18 цаг 45 мин
  • Азийн орнуудын эмэгтэйчүүдийн чадавх бэхжүүлэх олон улсын форумд Худалдаа, хөгжлийн банк оролцлоо
    19 цаг 19 мин
  • Д.Амарбаясгалан: Улс орны энх тайван байдал нь хүний эрхийг эдлэх, эдлүүлэхэд зайлшгүй шаардлагатай үндэс суурь
    19 цаг 30 мин
  • Монгол Улсын Гавьяат Тамирчид...
    20 цаг 8 мин
  • Дүнжингарав худалдааны төвийн авто замын урд эгнээг хааж, шинэчилнэ
    20 цаг 35 мин
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
    20 цаг 46 мин
  • Тендер: Сонгинохайрхан дүүрэгт 2.2 тэрбум төгрөгөөр УС ЗАЙЛУУЛАХ ШУГАМ угсарна
    20 цаг 56 мин
  • Г.Занданшатар: Залуус маань хичээж зүтгэсээр боломжгүйг бодит болгож харуулсаар байна
    21 цаг 14 мин
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
    21 цаг 29 мин
  • Манай улсад айлчилж буй Узбекистаны Ерөнхийлөгч Шавкат Мирзиёев гэж хэн бэ?
  • Хөгжлийн салхи сэвэлзэж буй Узбекистан улсын тухай бид юу мэдэх вэ?
  • Монгол Улс, Узбекистан Улсын Ерөнхийлөгч нарын мэдээллээс онцлох 24 эшлэл
  • Манай улсад айлчилж буй Казахстаны Гадаад хэргийн сайд Мурат Нуртлеу гэж хэн бэ?
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
  • Үргэлжилсэн бороотой өдрүүдэд уншвал зохих шүлгүүд
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • С.Ганбаатар: Хэдхэн хүн баяжаад, бусад нь хараад суудаг байж болохгүй
  • АМЕРИКТ СУРСАН ГЭХ ХУУРАМЧ ДИПЛОМТНУУД ТӨРД ОЛШРОХ ВИЙ
  • С.Цэнгүүн: Төрдөө үнсүүлнэ гэж ярьдаг ч үнэндээ татвар төлөгчдийн мөнгөөр л одон медаль өгч байгаа
  • С.Бямбацогт: Яамдын дарга нарын тоог цөөлнө
  • Интермед: Танилтай нь урдуур орж, танилгүй нь ард үлддэг асуудал манай эмнэлэгт байхгүй
  • Л.Энх-Амгалан: Боловсролын сайд П.Наранбаярын "гөлөг төөрүүлсэн" мэдэгдэлд зориулж хэдэн үг хэлье
  • Даншиг наадмын барилдаанд Улсын арслан Э.Оюунболд, гарди Б.Гончигдамба нар манлайлна
  • "Бууж мордох хорвоо"
  • УИХ: Засгийн газрын бүрэлдэхүүний тухай хуулийн төслийг хэлэлцэнэ
  • ЗГ: 2025 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах талаар хэлэлцэж байна
  • 3х3: Монголын эрэгтэй шигшээ баг ДАШТ-ийг өндөрлүүллээ
  • Монголын газар нутаг шатаад байна, Х.Баттулга аа
  • Долоодугаар сард болох үндэсний бөхийн барилдааны хуваарь
  • УИХ: Засгийн газрын бүрэлдэхүүний тухай хуулийн төслийг хэлэлцэнэ
  • ЗГ: 2025 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах талаар хэлэлцэж байна
  • С.Бямбацогт: Яамдын дарга нарын тоог цөөлнө
  • ТББХ-ны даргаар Ц.Сандаг-Очирыг сонголоо
  • Үргэлжилсэн бороотой өдрүүдэд уншвал зохих шүлгүүд
  • Манай улсад айлчилж буй Узбекистаны Ерөнхийлөгч Шавкат Мирзиёев гэж хэн бэ?
  • С.Цэнгүүн: Төрдөө үнсүүлнэ гэж ярьдаг ч үнэндээ татвар төлөгчдийн мөнгөөр л одон медаль өгч байгаа
  • "Камертон 30" тоглолтын онцлох агшнууд
  • Интермед: Танилтай нь урдуур орж, танилгүй нь ард үлддэг асуудал манай эмнэлэгт байхгүй
  • 3х3: Монголын эрэгтэй шигшээ баг ДАШТ-ийг өндөрлүүллээ
  • Манай улсад айлчилж буй Казахстаны Гадаад хэргийн сайд Мурат Нуртлеу гэж хэн бэ?
  • Хөгжлийн салхи сэвэлзэж буй Узбекистан улсын тухай бид юу мэдэх вэ?
  • С.Ганбаатар: Хэдхэн хүн баяжаад, бусад нь хараад суудаг байж болохгүй
  • Монгол Улс, Узбекистан Улсын Ерөнхийлөгч нарын мэдээллээс онцлох 24 эшлэл
  • АМЕРИКТ СУРСАН ГЭХ ХУУРАМЧ ДИПЛОМТНУУД ТӨРД ОЛШРОХ ВИЙ
  • А.Ариунзаяа: Жендерийн гэдэг үгийг ад үзээд байгааг ойлгохгүй байна
  • С.Цэнгүүн: Наадмын өдрүүдээр Б.Чойжилсүрэн сайд “мега хулгай” хийх гэж байна
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
  • BLAST.tv Austin Major 2025 тэмцээний плей-оффын үр дүн: The MongolZ-ийн анхны финал ба Vitality-ийн ялалт
  • 3х3: Өнөөдөр эрэгтэй шигшээ баг хэсгийн сүүлийн хоёр тоглолтоо хийнэ
24 баримт
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
  • Манай улсад айлчилж буй Казахстаны Гадаад хэргийн сайд Мурат Нуртлеу гэж хэн бэ?
  • Монгол Улс, Узбекистан Улсын Ерөнхийлөгч нарын мэдээллээс онцлох 24 эшлэл
  • Хөгжлийн салхи сэвэлзэж буй Узбекистан улсын тухай бид юу мэдэх вэ?
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК