Хууль зөрчөөгүй л бол ямар ч цагдаа саатуулж эрхийг хязгаарлах ёсгүй гэдгийг Та мэдэх үү. Цагдаагийн албан хаагч иргэдэд хэрхэн шаардлага тавьж, яаж харилцах талаар дараахь мэдээллийг бэлтгэлээ. Учир нь иргэд хуулийн наад захын мэдлэггүйгээсээ болж хохирох тохиолдол их байдаг.

Цагдаа өөрийгөө танилцуулах ёстой
Таныг тайван алхаж явахад чинь цагдаа зогсоож эхлээд эелдэг харилцах үүрэгтэй. Улмаар танд өөрийгөө аль дүүргийн, хэддүгээр хорооны, ямар цолтой, ямар үүрэг гүйцэтгэж яваа, хэн гэдэг нэртэй, хэд гэдэг дугаартайгаа танилцуулах ёстой.

Энэ нь цагдаагийн албан хаагчийн үнэмлэхээр баталгаажих учиртай. Өөрийгөө танилцуулж, үнэмлэхээ үзүүлэх нь танд хэнтэй харилцаж байгаагаа мэдүүлж буй хэрэг юм. Өөрөөр хэлбэл “Амрыг эрье, ахлах ахлагч Дорж” гэж биш, харин “Амрыг эрье, Чингэлтэй дүүргийн цагдаагийн хэлтсийн туслах жижүүр 000000 хувийн дугаартай цагдаагийн ахлах ахлагч Цэндийн Бат” гэж танилцуулаад, үнэмлэхээ үзүүлэх ёстой.

Хэрвээ цагдаа өөрийгөө танилцуулахгүй бол дүрмээ зөрчиж байгаа хэрэг. Тиймээс та энэ талаар гомдол гаргах эрхтэй. Цагдаагийн дүрэмд боломжтой бүх тохиолдолд өөрийгөө танилцуулах үүрэгтэй гэж заасан байдаг.

Та өдрийн цагаар машиндаа сууж шалгуулах ёстой
Таныг машинаа жолоодож явахад тань цагдаа зогсоовол өдрийн цагаар машиндаа сууж, оройн цагаар машинаасаа бууж цагдаатай харилцана. Өдөр 06.00-22.00, орой 22.00-06.00 цаг хамаарна.

Цагдаа өөрийгөө танилцуулаад үндсэн хоёр зүйлийг хэлж өгөх ёстой. Яах гэж зогсоож байгаагаа тайлбарлах үүрэгтэй. Хэрэв тайлбарлахгүй бол Та шаардах, бүр даргад нь гомдол гаргах эрхтэй. Цагдаа танд хууль ёсны шаардлага тавих эрхтэй. Гэхдээ амандаа бувтнаад өнгөрөх эсвэл тодорхой хэлж өгөхгүй бол лавлан асуугаарай.

Цагдаа үзлэг хийхдээ нэр төрийг тань хөндөхөөргүй орчинд үзлэг хийх үүрэгтэй. Олноос зайдуу газар ч юм уу, холхон үзлэг хийхийг та шаардаж, цагдаа биелүүлэх ёстой. Гэхдээ юуны учир үзлэг хийх гэж байгаагаа тайлбарлах үүрэгтэй. Хэрэв тайлбарлахгүй бол асууж мэд. Мөн та хоёроос дээш гэрч, хэрэгтэй бол эмч байлцуулахыг шаардах эрхтэй.

Цагдаа хүч хэрэглэж болох уу?
Хууль ёсны шаардлагыг биелүүлээгүй тохиолдолд цагдаагийн албан хаагч хуулийн дагуу гав, бороохой, болон галт зэвсгийг таны гаргасан зөрчил, эсэргүүцэлд тохируулан хэрэглэх эрхтэй байдаг.

Иргэн та энэ талаар өндөр мэдлэгтэй байвал цагдаагийн албан хаагчийн буруу үйлдэл, хүч хэтрүүлэн хэрэглэж буйг таслан зогсоож, дуугүй өнгөрөлгүй зохих байгууллагад хандан гомдол гаргаарай. Тусгай хэрэгсэл мэхийг хуулийн үндэслэлгүй буюу буруу хэрэглэсэн зөрчлийг давтан гаргасан цагдаагийн албан хаагчийг энэ албанд ажиллах найдваргүй хүн гэж үздэг тул эрхийг тань зөрчихөөс нь сэргийлж заавал гомдол гаргах хэрэгтэй.

Хууль бусаар хүч хэрэглэвэл хохирол барагдуулах ёстой
Цагдаагийн албан хаагч гавыг хэрэглэхдээ хүйтний улиралд хүний биеийн ил хэсэг хайрагдахаас эсхүл үл хөдлөх зүйлтэй холбон гавлахдаа тухайлбал, халуун пааранд түлэгдэх зэргээс сэрэмжлэх ёстой. Гав хүний биед шигдэн орох, чангаран судсыг нь боох зэргээс сэрэмжлэн тодорхой хугацаанд ойр ойрхон шалгаж байх үүрэгтэй.

Цагдаагийн албан хаагчийн шаардлагыг эсэргүүцэгч гараа хүлүүлсэн ч эсэргүүцлээ зогсоохгүй бол дөрвөлжин хүлгийг хэрэглэдэг. Гэвч энэ хүлгийг нэг цагаас илүү хугацаагаар хэрэглэж болохгүй гэж хуульд заасан байдаг. Мөн хүүхэд болон жирэмсэн болох нь илэрхий мэдэгдэж байгаа хүнд хэрэглэдэггүй. Гавыг стандартын гав мөн эсэхэд та хяналт тавиарай. Цагдаагийн албан хаагчийн хууль ёсны шаардлагыг зориуд биелүүлээгүй, илт эсэргүүцсэн, хамгаалалтад байгаа объект уруу бүлэглэн довтолсон үед уг үйлдлийг таслан зогсоох, хамгаалах зорилгоор резинэн болон цахилгаан бороохой хэрэглэдэг. Резинэн бороохойгоор хүний биеийн толгой болон хэвлий, зүрхэн тус газар, бөөрний харалдаа, нуруун тус газар цохихыг хориглодог. Цахилгаан бороохойгоор хүний нүүр, биеийн ил хэсэгт цохьдоггүй.

Цагдаагийн албан хаагчийн тавьсан хууль ёсны шаардлагыг биелүүлээгүйгээс учирсан болон эсэргүүцэл үзүүлснээс үүссэн хохирлыг та хариуцна. Харин танд хууль бусаар хүч хэрэглэн хохирол учруулбал, мөн эсэргүүцээгүй байхад хориглосон газруудад бороохойдсон бол буруутай цагдаагийн албан хаагч буюу төр таны хохирлыг 100 хувь барагдуулах үүрэгтэй. Цагдаагийн байгууллагын албан хаагч үүргээ гүйцэтгэх явцдаа бусдад хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэсний дараа тухайн этгээдийн эсэргүүцэл зогссон үед эмнэлгийн анхны тусламжийг яаралтай үзүүлэх үүрэгтэй байдаг.