Өөрчилнө, солино, засна хусна гэсээр дөрвөн
жилийг барсан Сонгуулийн тухай хууль батлагдах ёстой хугацаа дуусахад цөөхөн
хоног үлдээд байна. Гэсэн ч чухам ямар хууль батлагдах гээд байгаа талаар
ойлголтгүй, 48:28 гэсэн тоон дотор толгой нь эргэсэн иргэд олон байна. За, ямар
ч байсан өөрчлөх нь дээ л гэж ойлгож байгаагаас яаж өөрчлөх нь вэ гэдгийг
сонирхсон нь тун цөөн. Юмыг сайнаар ч, муугаар ч өөрчилж болдог билээ л. УИХ-ын
дарга алх товшиж, энэ хууль батлагдсан л бол хамгийн эхэнд үүсэх асуудал нь
төрийн албан хаагчид сонгуульд нэр дэвшээд ялалт байгуулахгүй л бол ажилгүй
болох зовлон үүсэв. МАН, АН-ынхан нударгандаа тохиролцсон энэ хуульд төрийн
албан хаагч сонгуульд нэр дэвшсэн л бол эрхэлж буй ажлаасаа албан ёсоор
чөлөөлөгдөх ёстой гэсэн заалт орсон байна. Тиймээс нэр дэвшигчид орон даяар
сонгууль эхлэхээс зургаан сарын өмнө буюу шинэ он гарахаас урьтаж өөр нэгэнд
ажлаа хүлээлгэж өгөөд, ажилгүйчүүдийн эгнээнд хагас жил сууна гэсэн үг. 2012
оны сонгуульд нэлээн хэдэн яамны төрийн нарийн бичгийн дарга, Засгийн газрын
агентлагуудын дарга нар нэр дэвшихээр яригдаж байгаа. Тэгэхээр шинэ он гармагц
сонгуульд “горилогч”-ын статустай оролцож байгаа дарга нарын суудал дээр баахан
өрсөлдөөн болох нь дамжиггүй. Тэдний орон тоог бөглөх гэж нэг хэсэгтээ л хөлөө
жийлцэх вий. Нэг намаас 76 хүн УИХ-д нэр дэвшинэ гэвэл чухам хэдэн хүн горилогч
болох юм бүү мэд. Мэдээж бүгдээрээ ялаад, бүгдээрээ парламентын гишүүн болно
гэж байхгүй. Сонгогдож чадаагүй, аз дутсан нь утаа, хярвас үнэртүүлсэн шиг ээ
лааз, чулуу өшиглөх болох нь. МАНАН-гаас гадуур амьдрагчидад халгаатай энэ
заалтыг хүний сонгогдох эрхийг зөрсөн гэж зарим нэг хүн Үндсэн хуулийн цэцэд хандахаар зэхэж байгаа.
Гэсэн ч бөөцийлж, энхрийлэн байж гаргаж байгаа хуульдаа эрх баригч намууд тийм
ч амархан гар хүргэхгүй байх.
Өөр нэг цонхоор харвал ийм хуультай болчихвол арай гэж мацаж гарсан местээрээ дэнчин тавьж, том золиос гаргаж чадах хүн нь найдвартай артай байхаас аргагүйд хүрч байгаа юм. Урьдаас тойргоо, тойргийн сонгогчдоо бэлдэж “бат араанд” нь хийж байж гарахаас аргагүй. Ингээд л шударга сонгууль “будаа”. Ганцхан заалтыг малтаж, маажихад ийм олон “но” илэрч байна шүү дээ.
Б.Баяр
