Галын дэргэд суугаа хоёр хижээл эр нэг хэсэг бүтсэн юм шиг таг чимээгүй суулаа. Удаж удаж нэг нь гүн амьсгаа авч харанхуйд чийгтэй юм шиг гялалзах цонхны зүг сэм хялалзсанаа… “Тэгээд л, ах аа! Хүүе ах… Намайг дуудаад байна уу даа гэсэн ч ойр хавьд хүн харагдсангүй. Дахиад л, ах аа… Гэнэт хашаан дээгүүр өнгийн зогсоо улаан цамцтай жаахан охиныг харлаа.
   Галын дэргэд суугаа хоёр хижээл эр нэг хэсэг бүтсэн юм шиг таг чимээгүй суулаа. Удаж удаж нэг нь гүн амьсгаа авч харанхуйд чийгтэй юм шиг гялалзах цонхны зүг сэм хялалзсанаа… “Тэгээд л, ах аа! Хүүе ах… Намайг дуудаад байна уу даа гэсэн ч ойр хавьд хүн харагдсангүй. Дахиад л, ах аа… Гэнэт хашаан дээгүүр өнгийн зогсоо улаан цамцтай жаахан охиныг харлаа.Түрүүн ийш тийшээ бишгүй л хараачлаад байхад огт үзэгдээгүй энэ чинь хаанаас…” гэсэн бодол төрж түүнийг “Буу чи, наад хашаан дээгүүр чинь өнгийж болдоггүй юм, энэ чинь байгууллагын хашаа” хэмээн дүрэмдтэл тэр гэнэт харагдсан шигээ гэнэт алга  болов. Би нүдээ цавчлан зовхио нээж амжаагүй шахуу байхад яг дэргэд “Ах аа, даараад байна ш дээ” гэлээ. Би цочсондоо огло харайн “Үгүй чи чинь яасан чөтгөр шиг …” гэснээ таг боллоо. Нээрэн ийм жаахан хүүхэд үзэгдэж харагдахгүй хурднаар дэргэд  ирчихээд, нээрээ л чөт… гэсэн бодол толгойд буулаа.

   Улам хурдан барайх оройн  бүрийд царай нь сайн харагдахгүй,  нэгэн гонзгой цайвар юм сүүмийж үзэгдэнэ. “Чи хаанахын хүүхэд вэ, гэртээ харь, харанхуй боллоо” гэвэл, “Ах аа, надад гэр орон байхгүй ээ” гэснээ аяархан нэмж “Уг нь энүүхэн Даландавхарын энгэрт байсан юм аа” гэв. Энд айл олонтой, зарим айлын хашаан дотор хуучирсан булш бунхан байж л байдаг нь одоо жирийн юм шиг санагдах болж. Анх Даландавхар гэнгүүт миний дотор жийрхэн заавал энд аж ахуйн хашаагаа хатгасан даргыгаа дотроо хараадагсан, одоо ч дасчихжээ. Өнөөх чинь, би өлсөөд байна, та надад дунд чөмөгнийхөө махнаас жаахан өг л дөө гэх нь тэр! Юун дунд чөмөг вэ, авгай хоол авчирсан ч би “За наанаа тавьчих, хашаагаа эргэчихээд чамайг гаргаж өгчихөөд ирээд иднэ” хэмээн буланд тавьсан тортой юманд юу байгааг мэдээгүй. Санаа зовсондоо би яахаа мэдэхээ больж, “За хүү минь ор доо” гэлээ. Зуухан дээр даргилсан хар цайнаас муу  сэнжтэй аягаараа нэг хийж өгөөд тортой юмаа үзэв. Хэдэн төмс гялгар уутанд хийгээд хажууд нь тарган хонины дунд чөмөг чанаад сонинд боочихжээ.

Энэ чинь дунд чөмөг байгааг яаж мэдсэн золиг вэ гэхээс гайхаж, дэмий л “Чи ч мэргэн хүүхэд байна шүү, яг тааж” гээд дунд чөмгөө дээш өргөлөө. “Бас төмс байгаа биз дээ,  ах аа…”

Дуу шуугүйхэн энэ оройн үйлтэй ханьтайгаа хоолоо хувааж суулаа.

- Чи яасан юм?

- Юу гэнэ ээ, ах аа? Түүний дуу цангинаад нэг л өөр болжээ, аргагүй цадсан хүн чанга дуугаралгүй яахав гэхээс инээд хүрч “Гэдэс гараа юу даа, хар цай уугаад үлдсэн зайгий нь чигжчихнэ ээ хө” гэтэл  “Чи овоо өгөөмөр юм аа” гэх нь тэр. Цус харвачих шахлаа, юун чи гээд явчив аа, цадиггүй охин байх нь л дээ гэсэн шиг юм бодож царайг нь харахаар өндийн зуухныхаа цаанаас бөхийлөө. Юу вэ та минь, миний хажууд нялхаараа ч нялхаараа юм аа, гэхдээ анх миний харсан шиг тийм жаахан охин биш юм гээч. “Чи хэдэн настай юм бэ дээ” гэхүл “Одоо хар л даа хэдтэй юм шиг байна?” гэх нь бүр өдсөн маягтай гээч! Тэрбээр хүзүү ороосон хар ноосон ороолтоо тайлаад гэдийхэд цав цагаан хүзүү нь цайвалзан нүд нь очтон гялалзах шиг болов. Ер нь юу л болоод байна даа энэ чинь хэмээх хачин бодол төрж “За би хашаа хороогоо нэг тойроод  ирье, сэрэмжтэй байх ёстой ажил шүү, чи  сууж л бай“ гэчихээд гарлаа. Тэнэмэл мөртлөө яасан цагаан хүзүүтэй юм гэх нэгэн зөөлөн бодол төрж түүнээсээ цочин зүрх түгхийлээ. Хав харанхуй, сар гарах арай болоогүй, энэ нүхэн шөнө юу л болоо аж хэмээн бодоод нөгөөх алдарт Даландавхарын зүг нэгэнтээ хяламхийгээд хашаагаа хагас тойрон манааны шовгороо зүглэлээ. Шовгорын тэндээс гэрэл гараад тэрүүхэн тэндээ дулаахан сэтгэгдэл төрүүлнэ. Дотогш орохоос өмнө энэ охиныг чинь одоо яадаг билээ, жаахнаасаа траншейнд гарчихаад эвдэрчихсэн бололтой, аягүй бол  сэтгэл мэдрэлийн гажигтай ч байж магад гэж бодон жихүүдэс хүрлээ. Дал мөрөө нэгэнтээ чичрүүлэн тэнийлгээд үүдээ зүглэв. Шовгор дотор дуу аялах чимээ гарч нэг юм түжигнээд эхлэв. Яадаг новш вэ, миний юмыг ухаад байгаа юм байх даа гэж бодохуй алхаагаа түргэсгэн гэнэт хаалгаа татав. Ээ гэгээн минь, нөгөө хүүхэн чинь, хүүхэн ч гэж нөгөө охин чинь чармай шалдан муу умгар цонхны минь наана зогсчихоод над руу мэлийтэл ширтэж байв. Тув туранхай амь нь хаанаа байгаа юм гэхээр хөхгүй хавчгар цээж, нарийхан хоёр гуяа дагуулсан чөргөр гар сэлт нь юуны түрүүнд харагдлаа. Би нүдээ цавчлан “Үгүй чи чинь яаж балайрах нь энэ вэ одоохон хувцсаа өмс” гэв Ах аа би өмсөх юм байхгүй ээ, сая цай хийж уух гэж байгаад хамаг хувцсаа норгочихлоо, таны цайг юу ч үгүй асгачихлаа гэв.

-Үгүй энэ чинь халуун байгаа биз дээ, түлэгдэж үхэх нь үү?

-Хүйтэн байсан!

   Нээрэн л нойтон, хувцас нь бүр хөх бандаж хүртэл газарт хөглөрч хэвтэнэ. Өө новш гэж, За за, яасан дураараа… гэснээ, “Энийг нөмөрч бай, би хатаагаад явуулъя” гэхээс өөр үг олдсонгүй. Ядахдаа бандажаа хүртэл норгосон юм байх даа гэж үглэнгээ галаа өрдөж муу шовгороо улайстал дулаацуулаад охины муусайн хувцсыг цонхны өмнөх тээлгүүр дээр тохлоо. Мөд хатах шинжгүй, одоо харанхуй шөнө энийг чинь ер яалтай билээ. Миний муу ажлын цамцан дороос хоёр өвдөг нь шоройсон охины царай харин ягаарч үзэгдэнэ. “Яагаад инээгээд байгаа юм бэ, чи жаахан гажигтай хүнээ дээ, янз нь” гэж намайг хэлэхэд, “Ах аа, би жаахан гажигтай байх өө, өчигдрийн ах бас тэгж хэлсэн” гэх нь тэр.

-Юун өчигдрийн ах?

-Өчигдөр нэг ахтай… гэснээ түгдрэн “Та хар л даа, миний хоёр гуяыг” гээд цамцаа хуу татан хөлөө гаргаж ирэв. Ийм муу мөртөө нээрэн хүзүү шигээ цав цагаан гуятай юм гээч тэгээд бас, түүний хөх няц болсон хоёр гуяыг өөрийн эрхгүй ойртон сууж үзэхээс арга алга. Гараа хүргэлээ, хөндүүр бололтой юм.

-Яагаад ингэв, чамайг зодоо юу?

   Охины толгой миний эгэм шүргэж, тэрбээр гэнэт өндийж миний харцтай тулгараад “Энийг харвал та бүр ухаанаа алдана аа” гэснээ ухасхийн босоод хоёр хөх шүү юмаа харуулав. Мөн л авах юмгүй хөх няц. Дотор хачин болж, юу яасан юм шиг... гэсэн нүгэлтэй бодол тархинд гулсан ороод тогтчихлоо. “Ямар байна?” гэснээ учиргүй гэдэлзэн хөхрөөд “За тэр, таныг би ухаан алдана гэж хэлсэн биз дээ, дуугарч чадахгүй болчихлоо ш дээ” гэлээ. Харах тусам охины нүцгэн биенээс нүд халирахаа байж дасаад бүр эрээ цээргүй хүн шиг л… Нээрэн тийм ч жаахан охин биш юм гээч, аягүй бол... аягүй бол юм үзсэн байж таарна даа, үзэхээр барах уу өчигдрийн ах нь  “хусаад”  өгч л дээ хөөрхий… ийм цадиггүй бодол хөврөн би охиныг харсаар л… шулмын бодол шулмын сэрэлтэй байдаг бололтой юм гээч, миний өмд харсаар байтал өмнө талдаа түнтийгээд ирлээ. Охины нүд олоод харчихсан, хамар нь сэртэлзэж харагдана. Эхнэрийг ганц туушиндчихъя гэхээр л хөдөлж ядаад өндийх гэж жил болдогсон биш бил үү. Яасан хачин новш вэ хэмээн аман дотроо хараалаа. Чухам охиныг хэлсэн үү өнөөх өөрийнхөө “новшийг” хэлсэн үү гэдгээ ч мэдэх юм алга. Би улигт хашаагаа нэг тойръюу, юу яах уу, за байз эхнэр өглөө гэсэн тасархай бодолдоо умбаж мансуурсан хүн шиг гараа савчин зогсож байв. Ах аа, та суугаач гэснээ өөрөө хоёр хөлөө юу юугүй салган нэгийг нь ар тийш сойн гишгээд нуруугаа хотойлгон гэдийснээ “Би танд загвар үзүүлье” гэв ээ. Шалдан хүний загвар гэж юу байсан юм. Энэ охиныг юу яаж байвал ч... үсийг нь сэгсийтэл... арагш налуулан... миний бодол уруу татах шидийн хүчээрээ сэтгэлийн хүлээс зад татлаа. Түүнийг чарлуулахсан гэхээс аазгай хөдлөн, тэр миний дор хэрхэн эвхрэн, дур тачаалдаа хоёр хөлөө нэг салган нэг хавчин байж ядах шиг, бүр өөдөөс түрэн түлхэн ёолох нь мэдэгдээд ирлээ. Ёох! Би амьсгаагаа уртаар татан гаргаж тайвшраад түүнийг хартал тэр нөгөөх л “эвтэйхэн”  байрлалаараа зогсоод намайг яахыг үзэх гэсэн мэт ширтэж байв. Миний уцаар хөдлөөд түүнийг тастаад хаячихмаар санагдлаа. Эвгүй юм аа, наадахыг чинь загвар биш стриптиз гэдгийм гэж би мэдэмхийрлээ. Хоёр гуяных нь хоорондох бяцхан сүүдэртэй хонхроос хүчээр нүдээ буруулж “Одоо болно, болно” хэмээн хүйтнээр хэлээд буруу харлаа. Гэнэт шилэн хүзүүн дээр сэбхийсэн хүйтэн амьсгаа сэрвэлзэж “Ах аа, та намайг яаж болно шүү” гэх нь тэр. Эргээд харахын зуур миний хоёр гуян дээр аалз шиг ганцхан үсрээд мордчихлоо. Мэргэжлийн цус юм гээч гэх шиг хачин бодол сэрхийж хажуугаар нь миний нөгөөх “новш” хэргээ хийхээр тэмүүлж өмдөө цоо татлаа бололтой. Дэмий л нүдээ анин чичилж  байхдаа гараар хоёр хөлийг нь хоёр тийш нь аяархан тэлж  “Яасан туранхай юм, яасан туранхай юм” хэмээн өвгөн хүн шиг үглэж байв. Дүүрчээ, надаас, миний  тархинаас шалтгаалахгүйгээр нэг юм болоод охины хоёр хөлийг нэг мөсөн тэлээд бүсэлхийгээрээ ороон ардаа өлмийг нь нйилүүлж чанга тэвэрлээ. Нудран нудран тачааж, өөрийн эрхээр биш өнөөдөхийн эрхээр хана руу ар нуруугаар нь шахан хүчилж ганцхан цохилтоор  “цөм авлаа”

    Ухаан алджээ, нэг мэдэхэд дуусч байв. Рамандаа таараагүй муу цонх мулт үсрэх шахан даржигнаж шил нь жингэнэн, нимгэн банзан хана шарр... шарр...хийн дуугарч байхад би сэхээ орлоо. Хамаг юмаа сад тавин юүлж чинэрсэн эрхтнээ амраажээ. Өмдний товч тас үсэрсэн бололтой, тэмтрээд олсонгүй. Баримжаагаар тэлээлчихлээ. Хана налсан хэвээр нүдээ анин тэлээстэй хоёр хөлөө ч татчихгүй зогсох охиныг харж санаа зовсондоо “Миний дүү өвдөж байна уу” гэвэл таг чимээгүй. Саяхан л гийнаж, гиншээд, миний өмнөөс учиргүй хурдлан арай л хэмнэлд таарахгүй хөдлөөд байсан биш бил үү гэмээр.

-Хөөе чи! Гар хүрэхийн өмнөхөн, арай л  сунгасан хуруу түүний биеийг шүргээгүй байхад, гэнэт хий нь гарсан зөөлөн  резин хүүдий шиг шалан дээр гулсан уналаа. Бүр шалчийж, хов хоосон болоод зөвхөн арьс нь үлдчих шиг. Би  сандран, босоорой, яасан яасан бэ! гэж орилсноо ч өөрөө мэдсэнгүй, хүний амь гэсэн хүйтэн бодол гол руу зуран мөс шиг хайран доошилсоор тэндээ тээглэчихлээ. Гараас нь чангаах гэтэл хүв хүйтэн бүр чийглэг наалдамхай байх нь юу вэ энэ чинь. Охин алгуурхан нүдээ нээж хийрхэн инээснээ “Чамайг шалиг хүн гэж мэдээд байсан юм аа, чөтгөр ч гэсэн жирэмсэн болохыг хүсдэгийм шүү” гэлээ. Тэрээр охин биш тавь гарсан болов уу гэмээр авгай ажээ, гэхдээ их царайлаг толиотой харагдана.

-Чи чинь жаахан... ?

-Чи айсандаа өмдөндөө шээх хэрэггүй, саяхан над руу  “шээсэн”  чинь өнөөдөртөө хангалттай.

   Түүний хоёр гуяыг би хэрхэн тэлэн татаж, яаж хүчлэн чихэж байсныг дүрслэх мэт нахилзан үзүүлж дахин дахин гэдэлзэн хөхрөх нь жирийн биш мөртөө бас дур хүсэл оволзуулах идтэй юм гээч, дахиад л миний өмд “чинэрэн” түнтийлээ. Хангинатал хөхрөн газарт суугаа чигээрээ гараа сунгаж миний  өнөө “галзуу новшийг” гаднаас нь базав.  Ээ, бурхан минь! Энэний гар тэр хананаас энэ хананд хүрч байна гэж үү! Хүүхний хахир сөөнгө дуу надад бүүр түүр сонсогдоод, би ер хэнтэй юу хийснээ тоймлохгүй болоод бие чичрэн сэжиг төрж мөнөөх анхны чөтгөр гэсэн бодол лавширлаа. Хэдийд нь хувцасласныг бүү мэд, авгай шалнаас сүрхийн босч цонх зүглэснээ гэнэт эргэж “Эрчүүд та нар эмс охидыг  дураар эдлэчихээд хаядаг бил үү, намайг жаахан охин байхад минь айлын залуу эхнэрээ байхгүйд чихрээр хуурч хүчиндсэн юм, үхэл минь тун зовлонтой ирсэн, түүнээс хойш тавин  жил өнгөрсөн, тавин жил!  Би сар болгон нэг эрийн сүнсийг авдаг, гэхдээ чи намайг өнөөдөр жирэмсэн болголоо, чамайг одоо авахгүй,  арван сарын дараа үрийн чинь амиар сольж авна даа” гэчихээд сүүмэсхийн алга болчихлоо. Ээ тэнгэр минь ээ, юугаа үзэж юугаа хийчих нь энэ вэ хэмээн муужирч унатлаа халаглан, эс үнэмшиж цонхоор харвал цан татсан хүйтэн шөнийн харанхуйг хага яран ойрхон сүүмийх Даландавхарын зүг бяцхан гэгээ зуралзан алга боллоо. Өглөө эхнэрийг ирэхэд би өмдөө хөлдөө чирчихсэн шал согтуу хэвтэж байсан гэнэ лээ. Тэр цагаас хойш би шөнө болгон хүүхний хэлснийг өөртөө давтан хэлж, “Арван сарын дараа” гэдэг үгийг нь дотроо хүйт оргитол санаж суудаг болсон, унтаагүй арван сар болж байна” Тэрээр яриагаа дуусгав бололтой санаа алдан тонгойсноо зуухны амны цоролзох бяцхан гэгээнээс тамхиа асаалаа.