60 насыг хол давсан ч урлагийн тайзнаа гялалзаж яваа МУГЖ, өгүүлэхүйн урлагийн нэрт мастер Гомбын Равдангийн амьдралын хуудсыг фото зургаар нь сонирхуулж байна.
"Фото түүх" өгүүлэхүйн урлагийн нэрт мастер Гомбын Равдангийн түүхээр үргэлжилж байна. 60 насыг хол давсан ч урлагийн тайзнаа гялалзаж яваа тэрбээр одоо ч монголчуудын цээжинд тод үлдсэн олон сайхан дүрүүдийг тайз, дэлгэцнээ амилуулж байна. Түүний амьдрал тэр бүр олонд нээлттэй байдаггүй. Харин бид түүний баян, баялаг түүхийг "фэйслүүк" булангаараа нээж байна. Гавьяат өөрийгөө "Мөлжүүртэй толгой" хэмээн тодорхойлсон байдаг.
Зургаан настай Г.Равдан. Дүүтэйгээ авахуулсан энэ зураг нь түүний хамгийн багийн зураг. Тэрбээр 1952 онд Архангай аймгийн Хашаат суманд төржээ. Гэхдээ Өвөрхангай аймгийн Хужирт суманд суралцаж байв. Халзан духаа саравчтай малгайгаар хагас дутуу халхалсан энэ хүү хожим өөрийгөө МУГЖ болно гэж төсөөлөөгүй биз.
Нэгдүгээр ангийн Г.Равдан. Тэгвэл нэгдүгээр ангийн Г.Равдан бусад хөвгүүдийн адилаар улаан туузаар гангардаг байж. Бас пионерийн идэвхтэн гишүүн гэж байгаа. Түүний бага нас хөдөөгийн эгэл, боргил амьдрал дунд, аав, ээжээсээ олуулаа бужигнаж өнгөрчээ. Угаас урлагт дуртай байсан багын зан нь Г.Равданг арван жилдээ олон соёлын арга хэмжээний "баярын бичиг"-ийн эзэн болгожээ.
Оюутан цаг. Г.Равдан аравдугаар ангиа төгсөөд Багшийн дээдийн кино, драмын жүжигчний ангид элсэн оров. Харин энэ зургийг гуравдугаар курст байхад нь ээж нь хөдөөнөөс ирэх үед авахуулжээ.
Ам бүлээрээ. Түүний ээж жүжигчин, хуульч, эмч, инженер, нэхмэлчин, жолооч, төмөр замчин гээд төрөл бүрийн мэргэжилтэй найман хүүхэдтэй. 2000 он.
Ам бүлээрээ. Түүний ээж жүжигчин, хуульч, эмч, инженер, нэхмэлчин, жолооч, төмөр замчин гээд төрөл бүрийн мэргэжилтэй найман хүүхэдтэй. 2000 он.
Харин энд хүүтэйгээ. Г.Равдан таван хүүтэй. Бага хүү Р.Баттогтох нь аавынхаа мэргэжлийг өвлөж жүжигчин болжээ. Тэрбээр сүүлийн үед хүүтэйгээ хамт нэлээд уран бүтээлд оролцсон байна. Тус зургийг 2006 онд драмын театрын тайзнаа "Атга нөж" жүжгийг тавих үеэр авахуулжээ.
Хошууч Хаяси. Түүний үеийнхэн оюутан байхдаа л кино, жүжигт тоглож байхад тэрбээр сургуулиа төгсөөд найман жилийн дараа анхны кинондоо тоглосон гэдэг. 1975 онд сургуулиа төгсөөд драмын театрт хуваарилагдаж, 1983 онд найруулагч, УГЗ Сумхүү гуайн “Сахиул уу, сахиус уу” кинонд тоглох боломж олджээ. Анхны кино гэхэд тэрбээр амжилттай сайн тоглож, олонд танигдаж чадав. “Сахиул уу, сахиус уу” киноны Алтангэрэл буюу хошууч Хаясийгийн дүр нь тухайн үедээ олонд танигдаагүй цоо шинэ, дүр төрх байлаа.
Эсрэг талын баатар. Түүнд эерэг дүрээс эсрэг дүрийг бүтээсээн түүх олон. Тэрбээр өнгөрсөн хугацаанд драмын 30 гаруй жүжиг, уран сайхны 20 орчим кинонд гол болон туслах дүрийг бүтээжээ. Тэр дундаа япон, хятад хүний дүрийг бүтээсэн хэд хэдэн тохиолдол бий. "Ацаг шүдний зөрүү" киноны Заяат данжаад
Би нисэх дуртай. Нисгэгч бүсгүйн амьдрал, хайр сэтгэлийг харуулсан "Би нисэх дуртай" киноны эмч залуугийн дүрээр бид Г.Равданг илүү сайн мэднэ. Төгөлдөр хуур жигтэйхэн сайхан тоглодог эмч залууд нисгэгч бүсгүй анхны харцаар дурласнаар кино үйл явдал өрнөдөг билээ.
Дугар ах. Алдарт "Сүүдэр" кинонд тэрбээр жүжигчин Ц.Төмөрбаатартай хамтран тоглодог. Айл саахалтын хоёр залуу цэл залуухан насандаа эх орноо хамгаалахаар дайнд морддог ч нэг нь амьд буцаж ирдэгийг уншигч та бүхэн санаж байгаа биз. Г.Равдан "Сүүдэр" киноны Дугарын дүрээрээ дотоод сэтгэлийн олон зөрчлийг гаргаж харуулж чадсан билээ.
Үхэр Монголын уур хилэн. Энэ бол түүний өгүүлэхүйн урлагаар дагнан гаргасан том бүтээл. Тэрбээр уг бүтээлээрээ нийгэмд шуугиан тарьж чадсан юм.
Г.Равдан урлагт 30 гаруй жил зүтгэхдээ өгүүлэхүйн урлагийг нэг ч удаа орхиж байгаагүй гэдэг. Тэрбээр өнгөрсөн хугацаанд "Утгын чимэг" наадамд 27 жил тасралтгүй оролцож, Монголын радиод 10 жил нэвтрүүлэгчээр ажиллаж ирэхдээ өгүүлэхүйн урлаг, уран уншлагын ажлаасаа огт холдож үзээгүй байна. Түүний урын санд хар мянган /өөрийнх нь хэлснээр/ шүлэг, яруу найраг, өгүүлэл, роман бий.
Ану хатан. Тэрбээр "Ану хатан" түүхэн кинонд “Исмэл” буюу сөрөг дүр Цөхүр увшид тайжийн дүрийг бүтээв. Цөхүр увшийг үхрийн нойтон ширэнд боож алахад Г.Равдан гавьяат минут гаруй хугацаанд арьсанд боолгон бүтэж үхэх дөхсөн талаараа тэрбээр ярьсан байдаг.
Түүнийг хэвлэлээр зутруухан амьдарч байгаа тухай олонтоо бичжээ. Гэхдээ Г.Равдан Монголын урлагт хийсэн, бүтээсэн зүйлээрээ хэнээс ч илүү баян намтартай нэгэн юм. Хэндээ ч нэг л зангаараа байхыг эрхэмлэдэг Г.Равдан бол монголын өгүүлэхүйн урлагийн нэрт мастер, гол төлөөлөгч нарын нэг юм. Тиймээс л түүнийг төр үнэлж, МУГЖ цолоор шагнасан буй за.
Өөрийнх нь хэлсэн үг. Тайз дэлгэцээр над шиг бие хаатай хүн учиргүй айхтар “Отелло” “Гамлет”-ын дүр бүтээнэ гэж юу байхав. Харин олон сайхан үг, өгүүллэгийг үгээр амилуулж хүн зонд хүргэнэ дээ.
Т.Энхэлээ
Сэтгэгдэл (47)