24tsag.mn facelook булангийнхаа энэ удаагийн зочноор Монголын томоохон улс төрчдийн нэг болох МҮАН-ын дарга М.Энхсайханыг хувийн гэрэл зургуудаар нь урин заллаа. ГХЯ-нд эдийн засагч, Ерөнхийлөгчийн тамгын газрын дарга, МУ-ын ерөнхий сайд, МҮАН-ын дарга гэх мэт албыг хашиж байсан түүний амьдралыг гэрэл зургуудаар нь товч өгүүлэх болно.
24tsag.mn facelook булангийнхаа энэ удаагийн зочноор Монголын томоохон улс төрчдийн нэг болох МҮАН-ын дарга М.Энхсайханыг хувийн гэрэл зургуудаар нь урин заллаа. ГХЯ-нд эдийн засагч, Ерөнхийлөгчийн тамгын газрын дарга, МУ-ын ерөнхий сайд, МҮАН-ын дарга гэх мэт албыг хашиж байсан түүний амьдралыг гэрэл зургуудаар нь товч өгүүлэх болно.
“Гавал”: М.Энхсайхан 1955 онд Улаанбаатар хотноо Г.Мэндсайханы гэр бүлд төржээ. 1973 онд 10 жилийн нэгдүгээр дунд сургуулийг дүүргэсэн бөгөөд ер нь хичээлдээ сайн, тэр дундаа математикийн хичээлдээ “гавал” байсан. 10 дугаар ангид байхдаа Олон улсын математикийн олимпиадад оролцож хүрэл медаль хүртэж байжээ. Тухайн үедээ сургуулийнхаа сурлагын “од” байлаа шүү дээ. Дунд сургуулиа төгсөөд 1978 онд Украйн улсын Киев хотын улсын их сургуульд олон улсын эдийн засагч мэргэжлээр сурч төгссөн. Энэ зураг бол Москва хотод докторантын зэрэг хамгаалахын өмнө.
“Найраа”: Түүний гэргийг Э.Шүрэнцэцэг гэдэг. Шүрээ, Энхээ хоёр ижил мэргэжилтэй бөгөөд Киев хотод суралцаж байхдаа танилцаж, Энхээ маань “найраад” эхнэрээ болгон авчээ. Э.Шүрэнцэцэгийн хувьд худалдааны салбарт 10 гаруй жил ажиллажээ.
“Мундаг аав”: Энэ хүн бол М.Энхсайханы эцэг Г.Мэндсайхан. Дорнод аймгийн хүн. Яруу найрагч, зохиолч Ц.Дамдинсүрэнтэй нэг нутаг, хошууных. Угаас эрдэм номд мундаг хүн бөгөөд БНМАУ-ын Гэгээрлийн яамны орлогч сайдаар ажиллаж байсан билээ.
“Ген”: Харин түүний ээж М.Алтанцэцэг бол хүүхдийн эмч мэргэжилтэй. Сүхбаатар аймгийн Дарьганга нутгийн уугуул. Зургийг харахад манай хүнд ээжийнх нь ген илүү шингэж дээ.
“Том бэлэг”: Эхнэр нь түүнд нэг биш хоёр том бэлэг өгсөн. Тэр нь хоёр хүүхэд нь. Түүний охиныг М.Хонгорзул гэдэг. Тэрээр АНУ-ын Хьюстон хотын их сургуулийг санхүүч, нягтлан бодогчийн мэргэжлээр төгссөн бол хүү М.Батзул нь Англид маркетингийн чиглэлээр суралцсан юм. Сайхан гэр бүл.
“Богдын хүүгийн хүргэн”: Энэ зурган дээр хойно суусан, үсээ хойш самнасан эрхэм бол М.Энхсайханы хадам аав Т.Эрэнжав юм. Т.Эрэнжав гуай тухайн үедээ намын тов хорооны архивт ажиллаж байсан байна. Сонирхолтой зүйл дуулгахад Т.Эрэнжав VIII Богд Жавзандамбын өргөмөл хүү байжээ.
“Сээгий малгай, 420-ийн драп”: Ардчилсан хувьсгалын нэгэн жагсаалын үеэр. Сээгий малгай, далаад оны загвартай драпан пальто. 420-ийн Драпын загвар, шинж ч хэзээ ч моданаас гарахгүй эд дээ. Бас л ганган залуу байж.
“Залуу лидер”: 1992 онд Америкийн Бүгд найрамдахчуудын хүрээлэнгээс Монголын дөрвөн залууг Олон улсын залуу лидерүүдийн хөтөлбөрт урьж оролцуулсан юм. Тэр нь С.Зориг, Да.Ганболд, Э.Бат-Үүл, М.Энхсайхан нар байлаа. Дунд нь зогсож байгаа бүсгүй бол тэр үед АНУ-д суралцаж байсан Х.Хулан бөгөөд тэдний орчуулагчаар ажиллаж байжээ.
“Хөрслөг борууд”: Б.Бат-Эрдэнэ аварга бөхийн дэвжээг ид эзэгнэж явсан үе. Мөн Д.Мөнх-Эрдэнэ арслан. Сайхан хөрслөг бор залуучууд байх чинь вээ. Харин хэзээ хойно аваргатай нэг салбарт ажиллах хувьтай байж дээ.
“Саравчтай малгай”: Ялгагдах зүйл нь саравчтай малгай л байх шив дээ. Монгол хүмүүс хэн нь хэнээсээ ч ялгагдахав. Цаатан гэр бүлийхэнтэй хамт. Цаа маллаж амьдардаг ойн иргэд Хөвсгөлийн тайга, Оросын Сибирь, Финийн Лапланд зэрэг газар бий. Олон зуун жилийн амьдралын хэв маягаа хадгалсаар ирсэн хүмүүс.
“Жанрайсиг”: 1992-1993 онд Ерөнхийлөгчийн тамгын газрын даргаар ажиллаж байв. Энэ үед Монголчуудын тусгаар тогтнолын бэлгэдэл, эрхэм шүтээн Мэгжиджанрайсиг бурхныг анхны ерөнхийлөгч П.Очирбатын зарлигаар сэргээн босгосон билээ. Шүтээний нээлтийн ёслол дээр.
“18”: Тухайн үеийн УИХ-ын дарга Р.Гончигдоржийн хамт 1996 он. УИХ-ын сонгуулийн дүн гарах мөчөөр энэ зургийг авчээ. Энэ оноос 1998 он хүртэл М.Энхсайхан МУ-ын 18 дахь ерөнхий сайдаар томилогдон ажилласан юм.
“Үг”: НҮБ-ын индэр дээр. Монгол улсын ерөнхий сайд М.Энхсайхан үг хэлж байна.
“Халуун элгэн нутаг”: Гоцлол дуучин Гончигоо, “түрэгч” М.Энхсайхан. “Халуун элгэн нутаг”.
М.Энхсайхан: “Юм бүхэн эхлэх цагтаа эхлээд дуусах цагтаа дуусаж, өндөрт гарах цагтаа гарч, зайгаа тавьж өгөх цагтаа явах учиртай гэж би боддог. Хүний түүхийн олон гамшиг цагийн энэ дүрмийг зөрчсөнөөс үүддэг”.
“Гавал”: М.Энхсайхан 1955 онд Улаанбаатар хотноо Г.Мэндсайханы гэр бүлд төржээ. 1973 онд 10 жилийн нэгдүгээр дунд сургуулийг дүүргэсэн бөгөөд ер нь хичээлдээ сайн, тэр дундаа математикийн хичээлдээ “гавал” байсан. 10 дугаар ангид байхдаа Олон улсын математикийн олимпиадад оролцож хүрэл медаль хүртэж байжээ. Тухайн үедээ сургуулийнхаа сурлагын “од” байлаа шүү дээ. Дунд сургуулиа төгсөөд 1978 онд Украйн улсын Киев хотын улсын их сургуульд олон улсын эдийн засагч мэргэжлээр сурч төгссөн. Энэ зураг бол Москва хотод докторантын зэрэг хамгаалахын өмнө.
“Найраа”: Түүний гэргийг Э.Шүрэнцэцэг гэдэг. Шүрээ, Энхээ хоёр ижил мэргэжилтэй бөгөөд Киев хотод суралцаж байхдаа танилцаж, Энхээ маань “найраад” эхнэрээ болгон авчээ. Э.Шүрэнцэцэгийн хувьд худалдааны салбарт 10 гаруй жил ажиллажээ.
“Мундаг аав”: Энэ хүн бол М.Энхсайханы эцэг Г.Мэндсайхан. Дорнод аймгийн хүн. Яруу найрагч, зохиолч Ц.Дамдинсүрэнтэй нэг нутаг, хошууных. Угаас эрдэм номд мундаг хүн бөгөөд БНМАУ-ын Гэгээрлийн яамны орлогч сайдаар ажиллаж байсан билээ.
“Ген”: Харин түүний ээж М.Алтанцэцэг бол хүүхдийн эмч мэргэжилтэй. Сүхбаатар аймгийн Дарьганга нутгийн уугуул. Зургийг харахад манай хүнд ээжийнх нь ген илүү шингэж дээ.
“Том бэлэг”: Эхнэр нь түүнд нэг биш хоёр том бэлэг өгсөн. Тэр нь хоёр хүүхэд нь. Түүний охиныг М.Хонгорзул гэдэг. Тэрээр АНУ-ын Хьюстон хотын их сургуулийг санхүүч, нягтлан бодогчийн мэргэжлээр төгссөн бол хүү М.Батзул нь Англид маркетингийн чиглэлээр суралцсан юм. Сайхан гэр бүл.
“Богдын хүүгийн хүргэн”: Энэ зурган дээр хойно суусан, үсээ хойш самнасан эрхэм бол М.Энхсайханы хадам аав Т.Эрэнжав юм. Т.Эрэнжав гуай тухайн үедээ намын тов хорооны архивт ажиллаж байсан байна. Сонирхолтой зүйл дуулгахад Т.Эрэнжав VIII Богд Жавзандамбын өргөмөл хүү байжээ.
“Сээгий малгай, 420-ийн драп”: Ардчилсан хувьсгалын нэгэн жагсаалын үеэр. Сээгий малгай, далаад оны загвартай драпан пальто. 420-ийн Драпын загвар, шинж ч хэзээ ч моданаас гарахгүй эд дээ. Бас л ганган залуу байж.
“Залуу лидер”: 1992 онд Америкийн Бүгд найрамдахчуудын хүрээлэнгээс Монголын дөрвөн залууг Олон улсын залуу лидерүүдийн хөтөлбөрт урьж оролцуулсан юм. Тэр нь С.Зориг, Да.Ганболд, Э.Бат-Үүл, М.Энхсайхан нар байлаа. Дунд нь зогсож байгаа бүсгүй бол тэр үед АНУ-д суралцаж байсан Х.Хулан бөгөөд тэдний орчуулагчаар ажиллаж байжээ.
“Хөрслөг борууд”: Б.Бат-Эрдэнэ аварга бөхийн дэвжээг ид эзэгнэж явсан үе. Мөн Д.Мөнх-Эрдэнэ арслан. Сайхан хөрслөг бор залуучууд байх чинь вээ. Харин хэзээ хойно аваргатай нэг салбарт ажиллах хувьтай байж дээ.
“Саравчтай малгай”: Ялгагдах зүйл нь саравчтай малгай л байх шив дээ. Монгол хүмүүс хэн нь хэнээсээ ч ялгагдахав. Цаатан гэр бүлийхэнтэй хамт. Цаа маллаж амьдардаг ойн иргэд Хөвсгөлийн тайга, Оросын Сибирь, Финийн Лапланд зэрэг газар бий. Олон зуун жилийн амьдралын хэв маягаа хадгалсаар ирсэн хүмүүс.
“Жанрайсиг”: 1992-1993 онд Ерөнхийлөгчийн тамгын газрын даргаар ажиллаж байв. Энэ үед Монголчуудын тусгаар тогтнолын бэлгэдэл, эрхэм шүтээн Мэгжиджанрайсиг бурхныг анхны ерөнхийлөгч П.Очирбатын зарлигаар сэргээн босгосон билээ. Шүтээний нээлтийн ёслол дээр.
“18”: Тухайн үеийн УИХ-ын дарга Р.Гончигдоржийн хамт 1996 он. УИХ-ын сонгуулийн дүн гарах мөчөөр энэ зургийг авчээ. Энэ оноос 1998 он хүртэл М.Энхсайхан МУ-ын 18 дахь ерөнхий сайдаар томилогдон ажилласан юм.
“Үг”: НҮБ-ын индэр дээр. Монгол улсын ерөнхий сайд М.Энхсайхан үг хэлж байна.
“Халуун элгэн нутаг”: Гоцлол дуучин Гончигоо, “түрэгч” М.Энхсайхан. “Халуун элгэн нутаг”.
М.Энхсайхан: “Юм бүхэн эхлэх цагтаа эхлээд дуусах цагтаа дуусаж, өндөрт гарах цагтаа гарч, зайгаа тавьж өгөх цагтаа явах учиртай гэж би боддог. Хүний түүхийн олон гамшиг цагийн энэ дүрмийг зөрчсөнөөс үүддэг”.
Сэтгэгдэл (36)