Монголын сэтгүүлзүйн салбарын нэгэн үеийн томоохон төлөөлөл, сэтгүүлч, хэвлэлийн шилдэг менежер Лунтангийн Болормаа энэ сарын 21-ны өдөр зуурдаар таалал төгссөн билээ.



Түүний гэгээн дурсгалд зориулж, үзэг нэгт сэтгүүлчдийнх нь зүгээс өнөөдөр Барилгачдын талбайд 15 цагаас зул өргөх ёслол зохион байгуулах гэж байна.



Талийгаачийн гэр бүл, үр хүүхэд төрөл төрөгсөд, хамт олон болон Монголын сэтгүүлзүйн салбарын нийт хамтран зүтгэгч, найз нөхдөд нь гүн эмгэнэл илэрхийлье.

ххх

Г.Уянга

-Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг та ямар байр суурьтай байна вэ?
-Үндсэн хуулийг өөрчлөх гарцаагүй шаардлага бол бий. Тус хуулийг өөрчлөх нь нийгмийг өөрчлөх үндсэн арга хэрэгсэл мөн. 2012 оны шинэ чуулган эхлэхэд, “Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг энэ парламентаар ярья. Тэгэхдээ бүх нам хүчний оролцоотой түр Засгийн газар байгуулья. Түр Засгийн газар улс орны аж амьдралыг авч явж байх хооронд Үндсэн хуулийг батлах шинэ бүрэлдэхүүнийг батлах ажлыг энэ удаагийн УИХ хийгээд тарья” гэсэн санаачилгыг гаргаж байсан. Тухайн үед дөнгөж бүрэн эрхээ хэрэгжүүлж эхэлж байсан парламентад энэ санал санаачилга сонсогдоогүй юм шиг байгаа юм. Өнөөдөр Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг хийх болсон нь хэд хэдэн шалтгаантай. 25 жилийн өмнөх систем өөрөө ажиллахаа больж байна. Хоёрдугаарт, системийг тэжээдэг намуудад өөрсдөд нь амьдрах орон зай хумигдаж байна. Нөгөө талаас нь харахад өөрсдийнх нь орон зай ийн хумигдаж байгаа учир өөрсдийн амьдрах орошн зайгаа хонхойлохын тулд Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг яаравчилж байгаа байдал ажиглагдаад байгаа юм. Би бол өнөөдрийн УИХ пропорцианаль системээр сонгогдсон тул Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг гардан хийх боломжгүй. Үндсэн хууль бол нийгмийн том зөвшилцөл. Энэ зөвшилцөлд нийгмийн тал бүрийн төлөөлөл оролцож байж өөрчлөх ёстой. Одоогийн мөрдөж буй Үндсэн хуулийг аймаг сум, салбар нэгж бүрийг хамруулсан 430 төлөөлөгч оролцож баталсан учир нийгэм хүлээн зөвшөөрсөн. Ингэхээр 430 депатутын хийсэн хуулийг 76 гишүүн өөрчлөж болох уу гэсэн асуудал хөндөгдөнө. 1992 онд эцэг хуулийг өөрчлөхөд манай улс 2 сая хүн амтай байсан. Одоо 3 саяулаа болчихлоо. Тэгэхээр 500-гаас доошгүй депутат энэ асуудлыг хэлэлцвэл хүлээн зөвшөөрөгдсөн нийгмийн том гэрээ болж чадна. Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг би хувьдаа дэмжиж байгаа. Харин хэн хэрхэн өөрчлөх вэ гэдэг дээр бидний санал зөрж байгаа. Ард нийтийн санал энэ чиглэлд үүсэн маргааныг хагална байх гэж бодож байгаа. Харин тэрний оронд энэ парламентийг хүлээн зөвшөөрч байна уу, итгэл үзүүлэх үү үгүй юу гэдэг асуудал бол өөр хэрэг. Хэрэв итгэл үзүүлнэ гэвэл энэ парламент Үндсэн хуулиа батлаад өөрсдөө тарж болно. Үгүй гэвэл шинэ Үндсэн хуулийг батлах шинэ сонгуультай хамт хийх ёстой. Эсвэл бүр ард нийтээс юу асуухаа үнэхээр мэдэхгүй маргалдаад байгаа бол ард нийтийн санал асуулгаар юу асуух вэ гэдгээ асуултаар асууж болно гэх мэт олон хувилбарууд байж болно шүү дээ.
-Үндсэн хуулиа өөрчлөөгүй 100, 200 жил болсон орнууд байдаг. Тэр чинээгээрээ засаглал нь илүү тогтвортой байдаг гэдэг. Гэтэл манай улсад 10 жил ч болоогүй байхад дахиад Үндсэн хуульдаа өөрчлөлт оруулах нь буруу гэж үзэж байгаа хүмүүс бас байна?
-Үндсэн хуулийг хэн дуртай гарч ирсэн хүн нь өөрчлөх гээд байгаа юм биш л дээ. Өмнөх “дордохын долоо” гэж нэрлээд байдаг өөрчлөлт бол бас маргаан дагуулсан өөр асуудал л даа. Тэр асуудал руу орохгүйгээр ер нь манай Үндсэн хуулийн юу нь болохгүй байна вэ гэдэг асуудал руу орж байгаа юм. Өнөөдөр манай засаглал тогтвортой биш, парламент өөрөө Засгийн газраа томилдог, 25 жилийн турш нэг ч бүтээн байгуулалт хийгээгүй, улс төрийн намуудын талцал гээд энэ бүхэн яах аргагүй Үндсэн хуулийн системтэй холбогдоод байгаа юм. Тэгэхээр энэ системийн хүрээнд Үндсэн хуулүийн өөрчлөлтийг ярихаас өөр арга байхгүй. Н.Энхбаяр Ерөнхий сайд байхад, МАХН 72 суудалтай байхад засаглал харьцангуй тогтвортой байсан үе бий. Гэхдээ энэ тогтвортой бүтэц өөрөө эрх чөлөө ардчиллыг уландаа гишгэсэн, нэг хүний дарангуйлал хүчтэй байсан гэх мэт алдаа оноо бий л дээ. Засаг тогтворгүй байгаа нь бид нар зөвхөн дотоод улс төр, хэрүүл маргаандаа живээд гаднах ертөнцөл үл ойлгогддог, бидэнтэй томоохон хэмжээний гэрээ хийж болдоггүй гээд маш олон сөрөг үр дагаварт хүргэж байгаа. Ер нь 76 хүн ингэж олон юмыг мэддэг биш, нэг гарт харьцангуй төвлөрүүлэх зарчим руу төрийн өөрчлөлт явах ёстой гэдгийг олон хүн хүлээн зөвшөөрч байна. Бид нар яг энэ засаглалын хэлбэрийг ард нийтээсээ асууж болно. 76 сайн хүн 4 жил төр барьснаас тийм сайн биш боловч дундаж хэмжээний нэг хүн 10 жил төр барих нь илүү явцтай байж магадгүй юм. Ер нь бид нарт эзэн, хариуцлага хүлээдэг хүн хэрэгтэй байна гэдэг бол засаглалын хэлбэртэй л зайлшгүй холбоотой.

-Энэ үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг өргөн барихаас өмнө өмнөх 7 өөрчлөлтийн алдаатай заалтан дээр явагдах нь дээ гэмээр байснаа л гэнэт огт өөр өөрчлөлтүүд ороод ирсэн. Өмнөх 7 өөрчлөлтийн асуудал нилээд нам гүм болчихлоо?

-Би энэ өөрчлөлтийн агуулгыг буруу гэж боддоггүй юм. Тухайн үед үүсч байсан зовлонгоос л үүдсэн өөрчлөлтүүд. Яахав буруу гэж яарьдаг ч хүмүүс байдаг. Гэхдээ өзв буруугаас үл хамаараад хамгийн гол нь хуулийн процессийн алдаа маш их гарсан ийм өөрчлөлт шүү дээ. Үндсэн хуулийн цэц энэ асуудлыг хүлээж аваагүй. Гэтэл Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэрийг хүлээж авахгүй гээд УИХ шийдсэн. Гэтэл хууль зүйн утгаараа бол цэцийн шийдвэр хүчин төгөлдөр байдаг. Энэ асуудлаас үүдээд Үндсэн хууль хүчин төгөлдөр эсэх нь тодорхойгүй болчихоод байна. Ийм эмх замбираагүй нөхцөлд асуудлыг цэгцлэх шаардлагатай. Ингэхдээ нийтээрээ хэлэлцэж, хүлээн зөвшөөрөгдсөн хууль болох ёстой. Тиймээс Үндсэн хуулийг зөвхөн долоон өөрчлөлтийн хүрээнд хөндөхгүйгээр, төр, нийгмийн гэрээг хүлээн зөвшөөрч болж байна уу үгүй гэдэг асуудлыг ярих хэрэгтэй. Ер нь Үндсэн хууль чинь бүх түвшинд хэрэгжихгүй байгаа юм. Тухайлбал газрын баялаг зөвхөн ард түмний мэдэлд байна гэсэн заалт байдаг. Гэтэл ард түмний мэдэлд байгаа нэг ч баялаг алга. Бүгд олигархуудын мэдэлд байна. Ард түмэн яаж ч эсэргүүцээд, мэдэлдээ авч чадахгүй байна гэх мэт олон асуудал бий. Энэ алдааг ярьж засах шаардлагатай байгаа юм. Долоон өөрчлөлтийн тухайд УИХ, Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайдийг томилохгүй гацаадаг байсан төрийн хямралын институтийг ямар нэгэн хэмжээгээр арилгаж хялбаршуулсан. Харин ирцийн тухайд бол ухралт гэж олон хүн хэлдэг. Заавал нийт гишүүдийн олонхоор хуралдаж асуудлыг шийддэг байсан бол ирсэн гишүүдийн олонхоор асуудлыг шийддэг болсон. Энэ нь илүү хялбарчилсан хувилбар байж магадгүй. Гэхдээ ЦИХ-ын гишүүдийн ажил бол зөвхөн хуралдаан суух биш. Тойрогтоо ажиллах, гадуур ажиллах олон ажил байдаг учираас ирцийг хялбарчилсан хувилбарыг буруу гэж боддоггүй. Бид Үндсэн хуулийг сууриар нь хөндөж ярих завсар энэ асуулдаа нэгтгэж зангидаад явах хэрэгтэй. Гагцхүү олон нийтээр хүлээн зөвшөөрүүлэх шаардлагатай. Нийтээр зөвшөөрүүлэхийн тулд улс төрийн нам, парламентийн зөвшилцөл хангалтгүй гэж би үэж байна.
-Ерөнхийлөгч, ерөнхий сайдын засаглалаас аль засаглалыг илүүд үзэж байна вэ?
-Юу гэж нэрлэх нь хамаагүй. Толгойтой эмхтэй, цэгцтэй, удирдлагатай байх нь чухал. Тэр нь ерөнхийлөгч байхуу, эсвэл сая өргөн барьсан хувилбараар ерөнхий сайд байх уу гэдэг нь өөр асуудал. Үүнийг хэлэлцүүлгийн явцад шийдэж болох байх гэж бодож байна.
-Үндсэн хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслөөс аль аль заалтыг дзэмжиж байна вэ. Аль заалтыг дэмжихгүй байна вэ? УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандах хэлэхдээ УИХ-ын гишүүн УИХ-ын гишүүдийн тоог өргөн барих боломжгүй гэж мэдэгдээд байгаа шүү дээ?
-Үндсэн хуулийг батлахпаа хүлээн зөвшөөрөгдсөн бүтэцээр батлах ёстой. Одоогийн парламент өөрийнхөө түвшинд гишүүдийн тоог 99 болгоно гэвэл нийгэм яагаад ч хүлээн зөвшөөрөхгүй. Ийм ёс суртахууны эрх ч байхгүй. Миний хувьд яагаад гарын үсэг зурсан шалтгаан гэвэл. Нэгдүгээрт: Би Үндсэн хуулийг өөрчлөхийн төлөө 10 гаруй жил тэмцсэн. Миний тэр зорилго биелэх гэж байгаа учираас гарын үсэг зурсан. Хоёрдугаарт: Ер нь энэ асуудал нийгмийн хэлэлцүүлэгт орж ирээсэй гэж бодсон. Хэрэв хүлээн зөвшөөрөгдөхгүй, гарын үсэг зурахгүй, өргөн баригдахгүй бол нийгмийн хэлэлцүүлэгрүү орж чадахгүй. Тиймээс сайн мууг нь ярилцаад, гишүүдийн байр суурийг ялгаж тодорхой болгоод яавал дээр юм бэ гэдэг хэлэлцүүлэгт оруулах нь зүйтэй учраас би гарын үсэг зурсан. Харин өөрсдөдөө ямар нэгэн давуу боломжийг 76 гишүүн оруулаад байгаа учраас олон нийт хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа юм. Хуулийг өөрчлөх эрх бүхий бүтцийг бий болгох ажлыг энэ УИХ хийх ёстой гэдэг миний байр суурь бий. Үндсэн хуулийг батлах шинэ бүрэлдэхүүнийг батлах ёстой. Энэ батлагдсан бүрэлдэхүүн 430 депутатаас дутуугүй байх ёстой гэж үзэж байна. Бид тайван замаар өөрчлөх бүтцийг оруулж ирэхгүй л юм бол нийгмийн улам л хямрал, хагарал руу түлхэх болов уу гэж болгоомжилж байна.
-Таны энэ санал бүлэг дээр яригдаж байгаа юу?
- Би “Шударга ёс” эвслийн бүлэг дээр санал оруулна гэж бодож байна. Гэхдээ ганц гишүүний санал дэмжигдэхгүй биз дээ гээд орхихгүй. Би иргэний хөдөлгөөнд байхдаа л ийм санал, бодолтой байсан. Нийгэмд ямар нэг асуудал гаргалгүйгээр бие биенээ хүлээн зөвшөөрсөн арга замыг сонгох нь зүйтэй л гэж би хувьдаа хараад байгаа.
- Санал асуулгын тухай хууль Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг дагаад орж ирж байна. Сүүлдээ хэлэлцүүлгийн шатанд Үндсэн хуулиас тусд нь хэлэлцэх нь зүйтэй гэдэг хандлага руу яваад байх шиг. Та энэ хуулийг батлах нь зөв гэж үзэж байна уу? Батлавал яаж батлах хэрэгтэй гэж үзэж байна вэ?
- Одоо бол механик өөрчлөлтүүд байгаа юм. Тэгэхээр батлахад ямар нэг хүндрэлгүй болов уу гэж бодож байна. Сонгуулийн хуулийг машинаар тоолно. Яг энэ системийг Санал асуулгын тухай хуульруугаа оруулахгүй бол болохгүй. Санал асуулгын тухай хуульд тусгагдаагүй байгаа шүү дээ. Машинаар тоолвол машинаар тоолсон дүндээ талууд маргаантай байвал дахиж гараар тоолох энэ асуудал яг адилхан Санал асуулгын тухай хууль дээр ороод явах болов уу гэж бодож байна. Ийм механик л өөрчлөлт.Түүнээс агуулгын өөрчлөлт байхгүй. Энэ хуулийн өөрчлөлт ороод ирвэл дараагаар Ард нийтийн санал асуулга явуулах тогтоолын төсөл орж ирнэ. Тогтоолын төсөл бол агуулгаарааа огт хүлээн зөвшөөрөгдөхгүй заалттай байгаа. Тогтоолын төслийн агуулгыг ард нийтээрээ хэлэлцэж байгаад оруулж ирж болно. Ямар ч байсан эдгээр асуудлууд хэлэлцүүлгийн шатанд ороод ирээсэй гэдэг л байр суурьтай байна. Бид зөв буруугаа ярилцаж, нийгмийн хэлэлцүүлэг болгох ёстой.

Уул уурхайн дэд сайд асан, Нийгмийн ардчилал Монголын залуучуудын холбооны ерөнхийлөгч Г.Тэмүүлэнтэй цаг үеийн асуудлаар ярилцлаа.

-Улсын Их Хуралд Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн барилаа. Ирэх хоногуудад энэ асуудлыг УИХ хэлэлцэх нь.
Энэ талаар ямар байр суурьтай байна вэ?

-Сая өргөн барьсан Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг энэ УИХ, мэргэжлийн судлаачид, эрдэмтэд эхлээд сайн судалж үзэх хэрэгтэй талаар байр сууриа илэрхийлсэнийг харлаа. Мэргэжлийн түвшинд боловсруулан УИХ-д өргөн мэдүүлсэн, нам, улс төрийн хүчнүүдийн түвшинд ойлголцолд хүрсэн өөрчлөлтийн төслийг УИХ хэлэлцэх ёстой. УИХ дээр тодорхой шийдэлд хүрсэн төслийн талаар ард түмнээс асуух ёстой.

-Таныхаар бол Их хурал юуг яаж өөрчлөхөө хэлэлцчихээд, ард түмнээсээ асуух нь зөв гэсэн байр суурьтай байна уу?

-Тийм. Гэхдээ ард түмний асуулгад яаж өөрчлөх талаар зарчмын хувьд хоёр асуулттай байх нь тодорхой. Тэгэхээр УИХ дээр санал зөрж байгаа асуудлаа л эрх баригчдын зүгээс ард түмнээсээ асуух нь зүйтэй. Юун дээр санал зөрөөд байгаагаа мэдэхгүй хүмүүс ард нийтээс санал асууж чадахгүй. Ард түмэн бас яг юу асууж байгааг нь ойлгохгүй шүү дээ.

-Үндсэн хуулийн өргөн барьсан төслийн талаар зарчмын хувьд санал нийлэхгүй зүйл юу байна?

-Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийн төсөл дээр Ерөнхий сайд Засгийн газраа өөрөө мэдэж байгуулах нь зүйтэй. Үүнтэй бол хэн ч маргахгүй. Бас дээр нь Үндсэн хуулийн үзэл баримтлал нь аль нэг Засгийн газрын гишүүнийг УИХ-ын гишүүний санаачилгаар ганц нэгээр сугалж огцруулах ёсгүй гэдгийг саяхан Үндсэн хуулийн Цэц тогтоосон байна лээ. Тэгэхээр үүн дээр санал асуулга явуулж, цаг мөнгө заралгүйгээр УИХ хэлэлцээд нэмэлт өөрчлөлт хийчих боломжтой. Бусад асуудал дээр бол бодох, суцлах хангалттай цагтай байх ёстой.

-Цаг хугацааны хувьд хоёр сар гаруй хугацаа байна, хийх хүнд арга нь олдоно гэж зарим гишүүд тайлбарлаж байна?

-Тэр худлаа, нэг сар хүрэхгүй хугацаа л байна. Зарим нэг хууль санаачлагчийн зүгээс төслийг батлах цаад талын хугацааг 2016 оны нэгдүгээр сарын 15 гэж тооцож байгаагаа илэрхийлж байгаа.

Хэрэв төслийг хуулийн дагуу холбогдох байнгын хороо, УИХ-ын нэгдсэн чуулганаар хоёр дахь удаагаа хэлэлцсэний дараа ард нийтийн санал асуулгаар хэлэлцүүлнэ гэж үзвэл энэ удаагийн парламент хуулийн хүчин төгөлдөр хугацаанд батална гэж үзэхэд эргэлзээтэй байна. Үндсэн хуулийн 69.3 дахь хэсгийн “Улсын Их Хурал ээлжит сонгууль явуулахын өмнөх зургаан сарын дотор Үндсэн хуульд нэмэлт; өөрчлөлт оруулж үл болно” гэж заасан. Зургаан сар гэдэг чинь 180 хоног дор хаяж. Монгол Улсын Их хурлын сонгуулийн тухай хуулийн 8.2-т “Ээлжит сонгуулийн санал авах өдөр нь сонгуулийн жилийн зургадугаар сарын сүүлийн долоо хоногийн аль нэг ажлын өдөр байна” гэж тодорхойлсон байгаа.

2016 оны УИХ-ын сонгуулийн хувьд зургадугаар сарын 20-24-ний өдрүүдийн аль нэгэнд сонгуулийн санал авна гэвэл 2015 оны арванхоёрдугаар сарын 20-ны дотор л өөрчлөлт хийх болж таарч байгаа юм. Тэгэхээр үндсэндээ сар хүрэхгүй хугацаа л бидэнд байна. Сонгууль явуулах өдөр, сонгуулийн санал авах өдөр хоёрын хууль зүйн ойлголт нь ижил үү гэдгийг мөн бодох ёстой.

Яагаад гэвэл сонгууль явуулах өдөр Улсын Их Хурлын сонгуулийн тухай хуулийн 8.1-д зааснаар сонгууль товлон зарлах хугацаа 60 хоногийн өмнө эхэлж байгааг бас давхар бодолцох хэрэгтэй.

-Ер нь одоогийн Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах нь зарчмын хувьд зөв юм биш үү?

-Улс нийгэм хөгжихийн хэрээр түүний суурь харилцааг зохицуулагч Үндсэн хуульд алдаа дутагдал, зарим гажуудал илрэхийг үгүйсгэхгүй. Ер нь зарим тодорхой асуудлаар Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах шаардлага бий юу гэвэл бий.

Энэ ч үүднээсээ зарчмын хувьд Үндсэн хуульд өөрчлөлт хийж болно. Хийх ч ёстой. Харин Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг иймэрхүү байдлаар ингэж яаруу сандруу, тулган шаардсан, төөрөгдүүлсэн бөгөөд хүч түрэн хийх шаардлагагүй. Манай өнөөгийн нийгмийн аль ч түвшинд ёс зүй, хариуцлагагүйн зуд нүүрлээд байгаагийн тод жишээг энэ гэж хэлэх байх.

Аливаа зүйл хийх гэхээрээ хам хум хийх гээд улайраад байдаг. Хийх байсан энэ өөрчлөлт санаачилгыг аль эрт УИХ дөнгөж бүрдсэн даруйдаа гаргаад бүрэн эрхийн эхний ядаж гурван жилдээ хийх байсан. Эрх зүйн чадамжийн хувьд зургаан сарын настай, сонгуулиас өөр зүйлд анхаарал нь төвлөрөхөө байсан УИХ ёс зүйн болоод цаг хугацааны хувьд энэ том Үндэсний зөвшилцлийн бодлогын баримт бичгийг өөрчлөх ямар ч боломжгүй.

Ер нь өнөөгийн улс орны эдийн засгийг сүйрэлд хүргэж, төрийн хямрал бий болгож байгаа УИХ бүрэн эрхийн хугацааныхаа төгсгөлд Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах эрхгүй. Ийм Их Хурлаас сэргийлж, Үндсэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт хийх журмын тухай хуулийг Б.Чимид гуай батлуулсан шүү дээ. Өнөөгийн хямралд Үндсэн хууль буруугүй.

-Тэгээд гарц шийдэл нь юу юм бэ. Шинэ УИХ бүрэлдэж байж өөрчлөлт хийх ёстой юм уу?

-Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг зарим нэг гишүүний улайран зөвтгөх гэж яриад байгаа шиг өөрчлөлтиин гол зорилго нь эрх мэдэл, гүйцэтгэх засаглалын эрх мэдлийн хуваарилалтыг илүү боловсронгуй болгох байсан юм бол зөвхөн тэр бодлогын зөв болоод бүх нийтээрээ санал нийлж байгаа тэр асуудлаараа хэсэгчлэн өөрчлөлт оруулж болно. Дахин хэлэхэд үнэхээр цаг хугацааны хувьд хийх шаардлагатай асуудал байна гэж үзэж байгаа бол зөвхөн цөөн асуудлаар хэсэгчлээд оруулж болно.

-Тэгээд эдгээр таны яриад байгаа асуудлыг эрх биш эрх баригчид ойлгож байгаа байлгүй дээ?

-Өөрсдийн алдаатай буруу бодлого, шийдвэр, өнөөгийн энэ хямралт байдлаа Үндсэн хуулиас болсон мэт тайлбарлах оролдож байгаа нь ард иргэд, сонгогчдоо доромжилж байгаа хэрэг.

Энэ засаглалын болоод улс төр, эдийн засгийн хямрал Үндсэн хуулиас болоогүй. Цэвэр улс төрчдийн, эрх баригчдийн алдаа байсан. Нам фракцуудын, хагарал, дотоод тэмцэл, хий улстөржилт, хариуцлагагүй улстөрчид, хувь хүмүүсээс болж байгааг ухаарах хэрэгтэй.

Ирвэс хамгаалах сангийн биологич 27 настай залуу учир битүүлэг шалтгаанаар амиа алдсан хэргийг аймаг, нийслэлийн цагдаа нар хамтран шалгаж байна. Талийгаач Л нийслэлд амьдардаг байсан бөгөөд энэ сарын 5-нд “Машинаа гараашдаа тавьчихаад ирье” хэмээн гэрээсээ гараад сураггүй болжээ. Зургаан хоногийн дараа Хөвсгөл далайн эргээс машиныг нь аймгийн цагдаа олсон байна. Аймгийн Онцгой байдлын албан хаагчид эрлийг эхлүүлж, маргааш нь талийгаачийн цогцсыг нуураас олжээ. Нийслэлд гэрийнхээ ойролцоо машин тавихаар гарсан залуу Хөвсгөл нууранд осолдсон шалтгааныг цагдаа нар гаднын нөлөөтэй гэж үзэн шалгаж байна. Ирвэс хамгаалах сангийнхан уг явдлыг бусдын дарамт шахалтын улмаас болсон гэж мэдэгдэж байна. Талийгаач тус санд биологич мэргэжлээр ажиллаж байсан бөгөөд цоохор ирвэсийн үндсэн идэш болох янгирын судалгааг Монголд анх удаа хос ажиглагчийн аргаар амжилттай эхлүүлж, олон улсын нэр хүнд бүхий сэтгүүлд судалгааны бүтээлүүдээ хэвлүүлж байжээ.

“Гал үндэстэн” холбооны тэргүүн Ц.Мөнхбаярыг төрийн эсрэг гэмт хэрэг өдүүлсэн гэх хэргээр буруутгаж, улмаар шүүхээс ял сонсч, ялаа эдэлж байгаад саяхан Өршөөлийн тухай хуулиар суллагдаж, эрх чөлөөтэй болсон юм. Түүний хувьд газар шорооныхоо төлөө тууштай тэмцэгч нэгэн бөгөөд Урт нэртэй хуулийг хэрэгжүүлэхийг шаардан, галт зэвсэг, тэсрэх бөмбөгтэй жагсаал зохион байгуулж улмаар Төрийн ордон руу гал нээсэн хэргээр 21 жилийн ял сонссон.

Эрх чөлөөтэй болсон тэрбээр шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж, нэр төрөө сэргээлгэнэ гэдгээ мэдэгдсэн билээ.

БЗД-14 “НТОУХТөвд 11-р сарын 22-нд ХУД-8 хороонд суух С /эм.44н/ гэгч нь үр зулбуулах үйлчилгээтэй “Misoprostol tablets” эм 9ш, ”iprofen” эм 4-ийг зарж байсныг илрүүлэн БЗДЦХ-1 шалгаж байна.

Ахлах сургуулийн хүүхдүүдэд нэг нэгнээ шохоорхох, анхны хайрын романс үүсгэх, охид хөвгүүдийн үерхэл нөхөрлөл, хүсэл тэмүүлэл гээд ар араасаа урган гарах асуудлуудтай тулгардаг билээ. Хөгжилтэй, гунигтай адал явдалд хүссэн хүсээгүй өөрсдийгөө оруулчихдаг өсвөр насныхны амьдрал томчуудаас шууд хамааралтай байдаг. Тэгвэл яг ийм үйл явдал Дөлгөөнөө гэх охинд сайн болсон нэгэн хөвгүүнд тохиолдоно. Тэрбээр сайн болсноо илэрхийлж чадахгүй найзаасаа дэмжлэг хүсч олон ажиллагаа төлөвлөгөө зохионо. Харин Дөлгөөнөө өөрийгөө хүүд ойлгуулж чадах болов уу? Амьдрал баялаг учраас ахин асуудал үүсэх болов уу? Чухам ямар асуудалтай тулгардаг болохыг уг киноны үйл явдлаас үзэж ойлгоорой.

Драм төрлийн энэхүү киноны зохиолч, найруулагчаар Ө.Алтансэрээ ажилласан бөгөөд дүрүүдэд Б.Нямдаваа, Б.Номин, Ч.Анударь, Д.Энхдалай, Г.Мандахбаяр, Д.Баасандорж, С.Дөлгөөн, Э.Тэмүүлэн, Б.Гэрэлт-Од, МУГЖ Ч.Алтан-Өлзий, МУСТА Ө.Наранбаатар тогложээ.

Голден пикчерс продакшны “Тоглож болохгүй нас” киноы 2015 оны 11 сарын 27-нд бүх кино театруудаар гарах юм байна. Удахгүй нээлтээ хийх “Тоглож болохгүй нас” киноны зураг авалтын үеэр хийсэн фото сурвалжлагыг хүргэе.

Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг 11 дүгээр сарын 23-ны даваа гаригийн орой 21 цагаас “Цензургүй яриа” нэвтрүүлэгт оролцохоор төлөвлөж байсан боловч хүндэтгэх шалтгааны улмаас түр хойшлууллаа гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах албанаас мэдээллээ. - See more at: http://zasag.mn/news/view/11431#sthash.ZAgWCceu.dpuf

72 хүн архинаас татгалзжээ

Хөвсгөл аймгийн Тосонцэнгэл сум 2015 онд “Архигүй жишиг сум” болох зорилгоор “Архигүй Тосонцэнгэл” хө- төлбөр боловсруулан хэрэгжүүлжээ. Энэ хөтөлбөрийн хүрээнд “Сүүн тахилт” тө- рийн бус байгууллага иргэдэд архинаас татгалзах сургалт явуулан, хамруулсан хүмүүсийнхээ 52-ыг нь хорт зуршлаас нь салгасан байна. Мөн ‘Түм путина” эмнэлэг дээр явуулсан сургалтад суусан хумүүсийн долоо нь архинаас татгалзсан бол ямар нэг сургалтад хамрагдаагүй 13 хүн сайн дураараа гашуун уснаас татгалз- сан гэнэ. Үүний зэрэгцээ тус сумынхан аливаа баяр ёслол, тэмдэглэлт ойг сог- тууруулах ундаагүй тэмдэглэдэг болоод байгаа юм байна.

Либери улсад эбола ”эргэн ирлээ”

Нийслэлийн Засаг даргын Санхүү, эдийн засгийн асуудал хариуцсан орлогч Н.Батаа “Нийслэлийн орон сууцны хөтөлбөр”-ийг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах тухай А/889 дугаар захирамж гаргалаа. Тус захирамжаар нийслэлийн төсвийн хөрөнгөөр 2015 онд санхүүжих Нийслэлийн орон сууцны хөтөлбөрийн батлагдсан хөрөнгөнөөс хэрэгжүүлэх Шинэ суурьшлын бүсийг хөгжүүлэх урьдчилсан судалгаа, техник, эдийн засгийн үндэслэл боловсруулах,Иргэдийн оролцоотой газар шинэчлэн зохион байгуулах төслийн талбарын хэсэгчилсэн ерөнхий төлөвлөгөө, инженерийн дэд бүтцийн ажлын зураг төсөл боловсруулах, Ашиглалтын шаардлага хангахгүй нийтийн зориулалттай орон сууцны барилгын судалгаа хийх, барилгын эх загвар зураг төсөл боловсруулах, Нийслэлийн орон сууцны нэгдсэн судалгаа, мэдээллийн сан байгуулах зөвлөхийн ажлын жагсаалт, нийслэлийн орон сууцны корпорацийн үйл ажиллагаанд шаардлагатай тоног төхөөрөмжийн жагсаалтыг тус тус баталлаа. Батлагдсан төсөл, арга хэмжээний гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах Үнэлгээний хороог нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар байгуулан, худалдан авах ажиллагааг холбогдох хууль, журамд нийцүүлэн зохион байгуулах, захиалагчийн хяналт тавьж ажиллахыг нийслэлийн Орон сууцны корпораци, зураг төслийн ажилд захиалагчийн хяналт тавьж ажиллахыг нийслэлийн Ерөнхий төлөвлөгөөний газарт даалгалаа гэж Нийслэлийн ЗДТГ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Машинд хужир ачиж байтал нуур цөмөрчээ

Булган аймгийн Хутаг-Өндөр сумын Хонгор багийн нутаг дахь Айрхан нуурт ачааны машин осолджээ. Нутгийн иргэд нуурын мөсөн дээр машинаа зогсоогоод хужир ачиж байтал мөс цөмөрсөн гэнэ. Энэ тухай дууддага 20-ны 15.00 цагт тус аймгийн Онцгой байддын газарт ирснээр долоон хүнтэй баг илгээсэн аж. Онц- гой байллынхан 21-ний 07.00 цагт аврах ажиллагаагаа эхэлж, өдөржин ажил- ласан ч машиныг гаргаж чадалгүй 20 цаг хүргэж, харанхуй болсон байна. Аврах ажиллагааг өчигдөр өглөө үргэлжлүулсэн тухай мэдээ орон нутгаас ирлээ.

ХУУЛЬ БУСААР АГНАСАН БУГА, ГӨРӨӨСНИЙ ЭВЭР БОЛОН ЧОНЫН АРЬС ИЛРҮҮЛЖЭЭ

Хэнтий аймгийн Биндэр сумын гуравдугаар багийн иргэн Ж нь өнгерсөн сарын 23, 24-ний өдрүүдэд тус сумын нутгаас зохих зөвшөөрөлгүйгээр зэрлэг гахай, бор герөөс, зэвэгзагас, мен агнахыг хориглосон амыан болох халиун бугыг хууль бусаар агнаж, амьтны эд эрхтэнг Улаанбаатар хотоос ирсэн иргэдэд худалдсан гэмт хэргийг цагдаагийн албан хаагчид илрүүлсэн байна. Шалгалтын явцад хууль бусаар ан агнасан болон худалдаж авсан хүмүүсээс хоёр бугын эвэр, нэг бор гөрөөсний эвэр, гурван чонын арьс, 10 зэвэг загас, долоон ангийн буу зэрэг зүйлсийг эд мерийн баримт болгон хураан авсан бөгөөд хориотой, ховор ан амьтны экологи эдийн ’ засгийн үнэлгээ, нөхөн телбөр нь 32 сая төгрөгөөр тооцогдож, эрүүгийн хуульд зааснаар Улсын тусгай хамгаалалттай газар нутагт болон хориотой үед, хориглосон арга, зэвсэг, хэрэгслээр ан амьтан агнасан, барьсны улмаас үлэмж хэмжээний хохирол учирсан, ховор ан амьтанг зохих зевшөөрелгүйгээр агнасан, барьсан, тэжээж гаршуулсандэдгээрийн түүхий эдийн зүйлийг хадгалсан, худалдсан, худалдан авсан, тээвэрлэсэн бол хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг тавин нэгээс нэг зуун тавь дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээнии төгрөгөер торгох, гурваас дээш зургаан cap хүртэл хугацаагаар баривчлах, эсхүл гурван жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэдэг байна.

шийдээгүй байгаа гэнэ

“Эрдэнэс-Таван толгой” компанийн “Эв санааны нэгдэл” үйлдвэрчний эвлэлийн дарга С.Эрдэнэ өөрийгөө шатааж, 200 гаруй хүний өмнөөс эсэргүүцлээ илэрхийлж буйгаа мэдэгдсэн. Эл хэрэг эдүгээ ч олны анхаарлын төвд байна. Энэ хэргийн талаар ЦЕГ- аас тодруулбал, С.Эрдэнийг хохирогчоор дуудан Сүхбаатар дуүргийн цагдаагийн нэгдугээр хэлтэст шалгаж байгаа гэх хариултыг өгсөн. Харин тодорхой албан тушаалтнуудыг Эрүүгийн хуулийн 95-1-ээр мөрдөн байдааж байгаа аж. Энэ зүйл заалт нь бусдыг амиа хорлоход хүргэсэн гэх үндэслэл юм байна. С.Эрдэнэ одоо ГССҮГ-ийн Түлэгдэл, нөхөн сэргээх тасагт эмчлүүлж байгаа бөгөөд биеийн байдал нь хүнд, хордлого тайлах, үрэвсэл дарах эмчилгээ хийлгэж байгаа аж. Хэдийгээр “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн зүгээс эмчилгээний зардлыг бүрэн даана гэсэн ч 800 мянган төгрөгийн эм тариа буюу хоёр өдрийн эмчилгээний төлбөрийг өгөөд одоо болтол Солонгост эмчилгээ хийлгэх эсэх талаар тодорхой хариулт өгөөгүй байгаа хэмээн ар гэрийнхэн нь мэдэгдэж байна. Гэтэл С.Эрдэнийн үйлдэлтэй яг адилхан үйлддийг өнгөрсөн долоо хоногт нэг иргэн гаргажээ. Тодруулбал, Хан- Уул дүүргийн хоёрдугаар хороонд нэгэн иргэн өөрийгөө шатаахыг завдсан хэрэг гарчээ. Тус дүүргийн цагдаагийн хэлтэст “Манай хүргэн өөрийгөө шатаах гээд байна” гэсэн дууддага ирсэн бөгөөд дууддагын дагуу цагдаагийн алба хаагчид очиж шалгахад Ш гэгч нь саванд бензин авчран гэртээ болон өөр дээрээ асгаж, өөрийгөө болон гэрээ галдан шатаахыг завджээ. Дууддагын дагуу очсон цагдаагийн албан хаагчид Ш гэгчийн үйлддийг шуурхай таслан зогсоож чаджээ. Энэ мэтчилэн сүүлийн үед өөрийгөө шатаана, хувцсаа шатаана, хөхөө огтолно гэх мэтчилэн сэтгэцийн эрүүл бус хэв маягтай үйлдлүүд гаргах санаатай хүмүүс олширч байгаад албаныхан анхаарал хандуулах буй заа.

Бонд ба бодлогын өрсөлдөөнгүй намууд
Улстөрчид нь улсаа нураах нь холгүй сонгуульддаг орон бол Монгол. Үүнийг батлах бэлэн жишээ, бодит үйл явдал өнгөрсөн түүхээр дүүрэн өрөөстэй бий. Сонгуулийн амлалтаас болж эдийн засгаа элгээр нь хэвтүүлсэн саяхны жишээ бол АН, МАН-ын бэлэн мөнгөний амлалт. Нэг нь 1 сая төгрөг амлахад, нөгөө нь 1.5 сая болгож давуулж амлаад л. Энэ үед улсын халаас дүүрэн, зэсийн үнэ ахиу байсан болохоор намууд нь бодлогоор өрсөлдөхийн оронд мөнгөөр уралдаж байв. Үр дүнд нь Оюутолгойгоос авсан урьдчилгаа, Тавантолгойгоо зарж олсон мөнгөний аль аль нь “21 мянган төгрөг” болон тарж дууссан. Энэ бол сонгуультай, сонгуулийн амлалттай л холбоотой үүссэн гажуудал. Гэтэл дахиад л сонгууль хаяанд иржээ.
2016 оны сонгууль 2015 онд эхэлснийг УИХ дээр өрнөж буй энэ өдрүүдийн үйл явдлаас харж болж байна. Шулуухан хэлэхэд, улс төрийн намууд нь бодлогоор өрсөлдөх биш, популизмаар уралддаг болсны нэгэн жишээ нь бонд болж байна.
УИХ-ын даргын захирамжаар олон улсын зах зээлд гаргасан бондын мөнгөний зарцуулалт, эргэн төлөлтөд шалгалт хийх ажлын хэсэг байгуулагдсан нь саяхан. Нэг ёсондоо “Чингис”, “Самурай” зэрэг бондын зарцуулалт, үр дүнг УИХ дахин хянаж байна гэсэн үг. Дахин гэж тодотгосон нь энэ бол УИХ-ын баталсан хууль, Засгийн газрын гаргасан шийдвэрийн дагуу зарцуулагддаг мөнгө. Түүнээс улстөрчдийн яриад байгаа шиг Хөгжлийн банк дангаараа цацаад байдаг ч эд биш аж. Гэтэл “Олон улсын зах зээлд гаргасан Засгийн газрын үнэт цаасны арилжаагаар төвлөрсөн хөрөнгийн зарцуулалт, эргэн төлөлт болон санхүүжүүлсэн төсөл хөтөлбөрийн сонголт, хэрэгжилтийн явц байдлыг шалгасан дүнгийн тухай асуудал” нь Байнгын хороогоор хэлэлцүүлэгт орохоосоо өмнө хоёр намын сонгуулийн өмнөх “зодоон”-ы сэдэв, улстөрчдийн тодрох тавцан болж буй бололтой.
Дээр өгүүлсэнчлэн УИХ, Засгийн газрын гаргасан шийдвэрийн дагуу хэрэгжиж буй төслүүдийг АН нь хамгаалаад байгаа юм шиг, МАН нь шүүмжлээд байгаа юм шиг өнгө аяс өнгөрч буй өдрүүдэд тодрох юм. Бондын мөнгөний зарцуулалт уг нь бодит ажлын хэмжүүр байх ёстойгоос бодлогын өрсөлдөөнгүй намуудын улстөржих сэдэв болох ёсгүй. Яагаад гэвэл бонд өөрөө зээл. МАН-ынхны тайлбарлаад байдгаар өдөр бүр хүү нь өсдөг өр. АН-ынхны ярьдгаар ажил явуулахад хэрэгтэй байгаа мөнгө. Аль ч өнцгөөс нь харсан энэ мөнгийг бидэнд өгсөн, монголчуудад зээлсэн хүмүүст улс төрийн намуудын энэ “зодоон” эерэг сэтгэгдэл төрүүлэхгүй нь ойлгомжтой. Эргээд бондынхоо үнийг өсгөх, хүүг нэмэгдүүлэх шалтаг болох нь гарцаагүй.
Тиймээс бондын мөнгийг юунд зарцуулав, яаж ашиглав гэдгээ улстөржихгүйгээр тоо баримтад тулгуурлаад ярих ёстой юм биш үү. Хөгжлийн банкны цахим хуудас руу ороод харахад нийслэлийн 33 уулзварыг шинэчлэх ажлын хүрээнд дөрвөн замын уулзвар бүхий зам, талбайг засч тохижуулсан гэсэн байна. Энэ ажил хийгдсэн үү, хийгдээгүй юү гэдгийг бүгд л мэдэж байгаа. Зөвхөн “Чингис” бондоор ярихад 1.5 тэрбум ам.доллар гэдэг бага тоо биш. Энэ мөнгийг юунд зарцуулсныг задалж, түүнээс нь бид юу хүртэхийг нэг анзаарах гээд үзье.
УИХ, Засгийн газрын шийдвэрийн дагуу Хөгжлийн банкнаас бондын хөрөнгөөс ерөнхийдөө автозам, инженерийн шугам, дэд бүтэц, эрчим хүч, төмөр зам, барилга, уул уурхай үйлдвэрлэлийн төсөл хөтөлбөрт зарцуулжээ. Бусдыгаа бодвол эрчим хүчний салбар үнийн дүнгээ гүйцдэггүй. Эрчим хүчний үнэ тарифыг чөлөөлж зах зээлийн зарчимд шилжүүлэх ёстой гэсэн яриа эндээс ч улбаатай байж мэднэ. Өнгөрсөн хоёроос гурван жилд ч дотоодын эдийн засгийн 10-17 хувиар өсөхөд буюу суперциклийн үед эрчим хүчний хэрэглээ 8-12 хувиар өсчээ. Ийм хэмжээний өсөлтийг дотоодоосоо хангах боломж манайд байхгүй учир хоёр хөршөөсөө ялангуяа ОХУ-аас импортлох замаар аргацаасан гэхэд хилсдэхгүй. Харин олон улсын зах зээл дээрээс босгосон бондын хөрөнгөөс өнөөг хүртэл 140 орчим сая ам.долларыг энэ салбарт зарцуулжээ. Үүнд “ТЭЦ-3”, “ТЭЦ-4”-ийг өргөтгөж, Улаанбаатарын зүүн бүсийг дулаанаар хангах Амгалан дулааны станцыг шинээр барихад 119.7 сая ам.долларыг зарцуулсан байна. Үр дүнд нь 163 мянган өрхийг цахилгаанаар хангах боломжтой болжээ. Мэдээж энэ бол дэвшил.
Үүнээс гадна Тавантолгой болон Эгийн голын усан цахилгаан станцын төслийн нэгжид нийлбэр дүнгээрээ 19.9 сая ам.долларыг гаргасан байна. Тавантолгойн цахилгаан станцтай зэргэлдээх Оюутолгой компанийн Хятадаас эрчим хүч авахдаа зарцуулдаг 19, ОХУ-аас импортлоход зарцуулдаг 20 сая ам.долларын мөнгөн урсгалыг зогсоох шийдэл хийгээд дээрх төслийн ач холбогдол үүгээр гарах учиртай юм. Ядаж л тив алгасан нислэг үйлдэх хүчин чадалтай анхны өөрийн өмчлөлийн “Боинг 300ER” агаарын хөлгийг 88.3 сая ам.доллараар санхүүжүүлж, нэмэлт 4.1 сая ам.долларын зээлийг “Чингис” бондоор санхүүжүүлсэн нь бас нэгэн дэвшил. Энэхүү түр санхүүжилтийг АНУ-ын экспорт, импортын банкны урт хугацаатай, хямд зээлд шилжүүлсэн хэдий ч анхны хөрөнгө нь “Чингис”-ээс үүсвэртэйг энд тодотгох хэрэгтэй болов уу. Экпортыг дэмжих, импортыг орлох 888 төслийг ч энд дурдахгүй орхиж болохгүй. Хөгжлийн банкны албан ёсны хуудаст байршуулсан мэдээллээс харахад 116 үйлдвэр, төсөлд 171.6 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг хийгээд байгаа аж.
Эдгээрээс 20 орчим хувь нь хэдийнэ ашиглалтад орж, үйлдвэрийн хүрд нь эргэж эхэлсэн бол 62 хувь нь энэ онд, үлдсэн нь ирэх жилдээ батган ажиллахаар төлөвтэй байна. Газар тариалан, мал аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрлэл гээд дийлэнх нь дотооддоо “бойжих” бүрэн боломжтой үйлдвэрүүд. Адаглаад эдгээр бүтээн байгуулалтын үр дүнгээр 40 мянган ажлын байр шинээр бий болох тооцоог холбогдох байгууллагаас гаргажээ. Зам дагаж бүтээн байгуулалт гэдэг шиг орон нутгийн замд 797, Улаанбаатарт 88, “Гудамж” төсөлд 92 тэрбум төгрөгийг зарцуулжээ. Хамгийн гол нь, урд хөршөөсөө хараат байсаар ирсэн цементийн, барилгын арматур, төмрийн хүдрийн баяжмалын зэрэг санхүүжилт олгосон үйлдвэрүүдийн жагсаалт ч энд үргэжилнэ. Бүгдээрээ л эдийн засгийн өсөлт бий болгох, импортыг орлох, эргүүлж төлөх чадвар бүхий салбартаа хөрөнгө оруулах л төслүүд. Нэг үгээр хэлбэл, бондын санхүүжилтээр улстөржихөөсөө илүүтэй хөдөлж эхэлсэн төслүүдээ гацаах бус дэмжих нь бидэнд чухал. Бондоос бойжсон төслүүдийн томоохноос нь онцлоход ийм байна.
С.Гандөл

“Нюанс”-ынхан хөдөөг зорилоо

Попера урсгалаар уран бүтээлээ туурвидаг “Нюанс” хамтлагийнхан Өвөрхангай аймгийг өчигдөр зорилоо. Тэд Өвөрхангай аймгийн төвд хоёр удаа тоглох юм. Тус хамтлагийнхан тоглолтын орлогоохүндөвчинднэрвэгдээд байгаа Хархорин сумын харьяат Л.Дамдинсүрэнгийн эмчилгээний зардал, эм тарианд хандивлахаар болжээ. Тиймээс тус хамтлагийн зүгээс энэхүү хандивын үйл ажиллагаанд дэмжлэг болгож Монгол ахан дүүсээ халуун сэтгэлээр тусалж дэмжихийг уриалж байгаа аж.

“Нюанс” хамтлаг тоглолтын орлогоо хандивлаж байсан нь ганц энэ удаагийнх биш. Тус хамтлагийнхан урьд нь элэг нэгтэй Монгол угсаатай Буриад, Халимаг улсуудад тоглолт хийх явцдаа амьдралын түвшин доогуур, өвчин зовлонд нэрвэгдсэн болон өнчин хүүхдүүдэд сайн санааны үүднээс тоглолтын орлогоосоо хандивлан туслан дэмжсээр ирсэн юм. Хэрэв та бүхэн Л.Дамдинсүрэнгийн зовлон бэрхшээлээс нь хугасалж, тусламжийн гараа сунгахыг хүсвэл Хаан банк Лувсандоржийн Дамдинсүрэн 5556033389 дансанд хандиваа өргөж болох аж.

БНХАУ-ын БХАТИХ-ын Байнгын хорооны дэд дарга Янь Зюньчи хүрэлцэн ирлээ

Мьянмарын уурхайд хөрс гулсаж,90 гаруй хүн амь үрэгдлээ

Зээлийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх төслүүдийг хэлэлцэнэ
2015 / 11 / 23 | 00:45 | Нийтэлсэн: Н.Гантуяа | 0

Засгийн газрын ээлжит 66 дугаар хурал өнөөдөр Төрийн ордны Засгийн газрын хуралдааны танхимд 16:00 цагаас хуралдаж, 10 асуудал хэлэлцэнэ.

Өнөөдрийн хуралдаанаар Наадмын үйл ажиллагаанд зориулан Газрыг улсын тусгай хэрэгцээнд авах, Гадаадын зарим улстай дипломат харилцаа тогтоох, Засгийн газрын 2003 оны 173 дугаар тогтоолын хавсралтад нэмэлт оруулах болон Барилгын хийц үйлдвэрлэх хөдөлгөөнт цогцолборын санхүүжилт зэрэг асуудлыг хэлэлцэх аж. Мөн БНХАУ, БНСУ-ын зээлийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх төслүүдийн тухай хэлэлцэхээр төлөвлөжээ.

Түүнчлэн 2015 оны ургац хураалтын дүнг өнөөдрийн Засгийн газрын хуралдаанд танилцуулах юм байна.