Энэтхэгийн өмнөд мужийн оршин  суугч зургаан хүүхдийн эх Шазади “Хүнсэнд хэргэлэх цэвэр усны нөөц тун бага байна.  Бид ус ховор байдгаас  аяга шанагаа угааж цэвэрлэх нь  ховор,  гэтэл үүнээс  шалтгаалан элдэв халдварт  өвчин  тусах нь  ихслээ” хэмээн хэлж байна.  Түүний долоон настай  охин гэдэсний халдвар тусч өвчилсэн  хэдий ч эмчилгээнд хэрэглэх  цэвэр ус нь хүрэлцээгүй байгаагаас  бие нь төдийлөн дээрдэхгүй хэвээр байгаа аж. Бяцхан охин хэд хэдэн  удаа эмнэлэгт хэвтэж эмчилгээ хийлгэсэн боловч эмч нар  цэвэр ус дудагдснаас өвчний иляаршил удаан байгаа гэж хэлжээ.  Гэвч тэдэнд хүссэн хэмжээгээр нь ЦЭВЭР УС ОЛДОХГҮЙ байна.
  Шинэ Делигийн захын хороололд амьдарч буй иргэд усны  хомсдолд нэрвэгдэж байна  гэхэд хэлсдэхгүй. Учир нь  100 мянган айлын дунд цэвэр усны нэг л цорго бий.  Цоргоор өдөрт гурван удаа ус  түгээх бөгөөд кастийн системийнхээ дагуу дараалал үүсгэн усаа авдаг гэнэ. Өдөртөө унданд хэргэлэх  бага хэмжээий ус авдаг. Харин угаалга цэвэрлэгээ хийхэд хүрэлцэх ус байхгүй ээ.  Тиймээс хүүхдүүд борооны уснаас тогсон тогтоол ус, намгийн замагтай усаар тоголж усанд ордог. Тухайн бүс нутагт хэд хэдэн газар  гүний худаг бий, гэхэдээ энэ нь хуулиар хүлээн зөвшөөрөгдөөгүй учир тэр бүр ус түгээдэггүй.

Өнөөдрийн байдлаар  дэлхийн 18 орон усны  хомсдолд нэрвэгдээд байгаа. Дэлхий дээрхи усны ердөө дөрөвхөн хувь нь  ундны цэвэр ус байгаа нь  бидний амьдралын  төгсгөл усгүйдэл  болж мэднэ хэмээ ус олон улс үзэж байгаа. Цэвэр усны нөөц бага байгаагийн  сацуу усны бохирдол, дахин ашиглалт, зөв зохицуулалт байхгүйгэээс тооцоолж буй хугацаанаас илүү өмнө ч усны нөөц багасах  аюул нүүрлээд байгаа юм.
Энэтхэгийн өмнөд мужийн хувьд  газар тариалан ихтэй,  усалгаа их  шаарддаг онцлогтой бүс нутаг. Тухайн  бүс нутагт гүний усыг илүүтэйгээр ашиглах шаардлагатай ч  тэр  бүр усны  хагалбар таардаггүй ажээ. Түүнчлэн усны нөөцөө  сайжруулахын тулд  томоохон гол  мөрнүүдийн усыг унданд ашиглах хэрэгтэй .  Үүний  тулд голын  усны бохирдлыг багасгах гэсэн томоохон асуудалтай тулгараад  байгаа юм.
Усны хомсдлын асуудлыг  “Усны стресс” олон  улс нэрлэжээ. Дээрхи асуудал хүн  амын хэт нягтшил,  үйлдвэржилт, хотжилтоос үүдэлтэй. Энэтхэг 2011 оны хүн амын тооллогын дүнгээс үндэслээд  хүн бүр жилд онд 1.545 куб метр ус хэрэглэхээр лимит тогтоосон байна.

Э.Мөнхнасан