Зургаан өдөр, зургаан шөнө тасралтгүй гүйдэг холын зайн гүйлтийн ДАШТ өнгөрсөн арваннэгдүгээр сарын 30-аас энэ сарын 6-нд болсон. Уг тэмцээнд манай улсаас Б.Буджаргал оролцон 834 км гүйж түрүүлсэн юм. Түүний хувьд 2014 онд АНУ-ын Нью-Йорк хотноо болсон зургаан өдрийн гүйлтйн тэмцээнд 485 км-ийг туулж V байр, 2015 онд Нью-Йорк хотноо болсон 10 өдрийн гүйлтэд 780 км замыг давж X байр, 2016 онд дахин тус тэмцээний 10 өдрийн гүйлтэд 970 км туулж IV байр, 2017 оны 10 өдрийн гүйлтэд 1189 км гүйж тэргүүн байр байр, 2018 оны дөрөвдүгээр сард 10 өдрийн гүйлтэд 1304 км, өнгөрсөн нэгдүгээр сард Аризонад болсон зургаан өдрийн гүйлтэд 787 км, өнгөрсөн тавдугаар сард АНУ-ын Нью-Йорк хотноо 10 өдрийн гүйлтэд 1222 км гүйж тус тус тэргүүн байр эзэлж байсан амжилттай нэгэн. Гэвч холын зайн гүйлтийн спортод төр засгаас ямар ч дэмжлэг туслалцаа байдаггүй аж. Хэрэв багахан ч болов анхаарал хандуулахын бол цаашид дэлхийн рекордыг шинэчлэн тогтоох бүрэн боломжтой гэдгийг тэрбээр онцолж байсан юм. Ингээд тэмцээний талаар түүнтэй хэсэг хором ярилцсанаа хүргэе.

-Хятадад болсон зургаан өдөр, зургаан шөнийн гүйлтийн тэмцээнд түрүүлсэн. Тэмцээнийхээ талаар ярьж өгөөч?

-БНХАУ-ын Шямин хотод болсон Дэлхийн аваргын тэмцээн Ази тивд анх удаагаа болж байгаагаараа онцлог байсан. Уг тэмцээнд 834 км гүйж түрүүлсэн. Өмнө нь АНУ-ын Аризон хотод болсон зургаан өдрийн гүйлтийн тэмцээнд 787 км гүйж түрүүлж байсан юм. БНХАУ-д зохиогдсон тэмцээнд амжилтаа бататгаж, ахиулж чадсандаа баяртай байна.

-Зургаан өдөр тасралтгүй гүйх амаргүй шүү дээ. Тэмцээн хэрхэн явагддаг юм бэ?

-Тэмцээн бүтэн өдрийн турш гүйдэг. Гараанаас зэрэг гарч, зургаан хоногийн дараа барианд орох ёстой. Энэ хугацаанд бие засах, амрах, хооллох, унтах гээд бүхий л зүйл нээлттэй. Хамгийн гол нь аль болох бага идэж, бага унтах зэрэг цагийн зөв зохион байгуулалт хийх юм. Тойрог замаар гүйдэг. Нэг тойрог нь нэг км гэж явдаг. Өөрөөр хэлбэл, би тухайн тойргийг 834 удаа тойрсон гэсэн үг.

-Уг тойргийг яаж тооцох юм бэ. Төхөөрөмж суурилуулдаг юм уу?

-Тийм. Хөл, гарандаа төхөөрөмж зүүдэг юм. Мөн электроноор тоолж, дэлхий нийтэд шууд дамжуулдаг. Тухайлбал, тэмцээний хоёр дахь өдрөө тухайн тамирчин хэдэн тойрог гүйсэн гэдгийг интернэтээр харах боломжтой. 

-Таны хувьд ямар менежментээр оролцов. Өдөрт хэдэн цагийг унтахад зарцуулсан бэ?

-Өдөрт хоёр цаг нойр авч, 15 минутын зайтай 50 грамм жимсний шүүс уусан. Гүйж байх хугацаандаа хоол идээгүй зөвхөн жимсний шүүсээр шим тэжээлээ нөхсөн. Шүүсээ уухдаа нэг ч зогсоогүй. Хоол биед маш сайн зохицсон учраас ядарч, сульдах асуудал гараагүй. 

-Манай улсад уртын гүйлтийн спортын тамирчдыг бэлтгэдэг тусгай зориулалтын талбай бий юу. Бэлтгэлээ хаана хангасан бэ?

-Монголд энэ төрлийн спорт хөгжөөгүй. Тамирчид ихэвчлэн АНУ-д бэлтгэлээ базаадаг юм. Энэ удаагийн тэмцээнд орохын өмнө бэлдэж чадаагүй. Харин тэмцээн эхлэхээс сар гаруйн өмнө БНХАУ-д долоо хоногийн зайтай гурван тэмцээнд орсон байсан учраас бэлтгэл болж өгсөн гэж бодож байна. Гэхдээ системтэй бэлтгэл хийе гэвэл ямар ч тэмцээнд орохгүйгээр зөвхөн тухайн тэмцээндээ зориулж бэлдэх шаардлагатай байдаг юм.  Бэлтгэлээ базаагаад орсон бол 834 км гүйснээс ч илүү амжилт үзүүлэх байсан. Цаашид 900 км, 1000 км болгож, амжилтаа ахиулах боломж бий гэж харж байна.

-Энэ төрлийн спорт манай улсад төдийлөн хөгжиж чадаагүй гэж хэлсэн. Мөн холын зайн гүйлтээр хичээллэдэг тамирчид их цөөн шүү дээ. Та монгол хүний тэсвэр тэвчээр, эр зоригийг зэргийг дэлхий нийтэд харуулж, тэр амжилтаа ч нотолсоор байна. Төр засаг, байгууллагуудын зүгээс дэмжлэг туслалцаа байдаг уу?

-Байдаггүй. Хамтарч ажилладаг, дэмжлэг үзүүлдэг байгууллага ч байхгүй. Холын зайн гүйлтийн спортыг ойлгодоггүй юм болов уу даа л гэж хардаг юм.

-Та оролцсон бүх тэмцээндээ өөрийнхөө зардлаар явдаг гэсэн үг үү?

-Тийм. Би хэт холын зайн олон өдрийн гүйлтийн спортоор хичээлээд 10 гаруй жил болж байна. Энэ хугацаанд оролцсон тэмцээнүүдэд чадах ядахаараа л мөнгө босгож оролцдог. Уг нь “Холын зайн гүйлтийн холбоо” төрийн бус байгууллага байдаг ч мөнгөгүй гэдэг. Энэ чиглэлээр хичээллэдэг хүн ч ховор байдаг юм. Зургаан өдрийн турш гүйнэ гэдэг хэцүү шүү дээ. Тийм ч учраас таны хэлсэн шиг тэвчээр их шаарддаг. Гэхдээ би хэцүү байна гэж бодож байгаагүй ч тэмцээнд түрүүлээд ирэхэд эх оронгүй хүн шиг л санагддаг. Тосч аваад баяр хүргэх хүн ижий, ааваас минь өөр хүн байдаггүй юм. Хэрэв төр засгаас гаргасан амжилтуудыг минь үнэлээд энэ төрлийн спортыг дэмжээд өгчихвөл амжилтаа илүү ахиулах, дэлхийн рекордыг тогтоох боломж надад бий.

-Холын зайн гүйлтийн дэлхийн амжилт хэдэн километр байдаг юм бэ?

-Зургаан хоногт 1030 км гүйсэн байдаг. Энэ амжилтыг эвдэхэд 200 км дутуу. Дэлхийн амжилтыг шинэчлэх зорилго тээн зүтгэж байна. 

-Тэмцээнтий турш жимсний шүүсээр хооллосон гэлээ. Тэмцээнд орохын өмнө мөн адил хоолны дэглэм барих шаардлагатай юу?

-Сүүлийн нэг жил мах идээгүй. Цагаан гурил, будаа ч иддэггүй. Зөвхөн түүхий жимс ногоогоор хооллодог.

-Таны талаар Хятадын сайтад “Маш их тэвчээртэй. Түүнийг гүйцэх хүнгүй боллоо” гэх зэргээр бичсэн байна лээ. Бусад улс орнуудаас ч гэсэн тухайн улсын нэрийн өмнөөс оролцох зэрэг санал ирж байсан гэж сонссон?

-Манай улсын тамирчин болооч гэх санал ирдэг л дээ. Одоогоор өөр улсын нэрийн өмнөөс уралдах бодол байхгүй. Төр засгаас ч гэсэн энэ спортод дэмжлэг үзүүлдэг болох байх л гэж найдаж байна. 

Б.Лхам