Манай улсад боловсрол нь Засгийн газрын тэргүүлэх чиглэлийн нэг гэх боловч чанараараа дэлхийд сүүл мушгиж байна. Дэлхийн Эдийн Засгийн Форумаас гаргасан “Дэлхийн өрсөлдөх чадвар 2019” судалгаанд дүгнэснээр өндөр ур чадвартай мэргэжилтний олдцоороо Монгол Улс 141 орноос 139, мөн тус байгуулллагын 2017 оны “Хүний хөгжлийн тайлан”-д манай улсын боловсролын чанарын үзүүлэлт 187 улсаас 101-т жагссан зэрэг нь Монголын боловсролын салбар бүхэлдээ хангалтгүй байгааг харуулах олон статистик, судалгааны нэг  гэдгийг мэргэжлийн байгууллагын судлаач нар онцоллоо. Тухайлбал, ерөнхий боловсролын сургууль төгсөгчдийн 2018 оны элсэлтийн ерөнхий шалгалтын дүнгийн амжилтыг харьцуулбал, Монголын хүүхэд, багачууд хаана амьдарч байгаагаас шалтгаалж дундаж онооны зөрүү 50 хүртэл, төрийн болон төрийн өмчит бус буюу аль сургуульд сурч байгаагаас шалтгаалж онооны зөрүү зарим хичээл дээр 182 хүртэл болсон нь Монголд боловсролын тэгш бус байдал гаарсныг илтгэж байна гэдгийг Боловсролын реформ хөдөлгөөнийхөн онцоллоо. 

Боловсрол судлалын магистр З.Энхмөнх: Ирээдүйн ажлын байрад тавигдах шаардлага цаг үеэ дагаад маш хурдан өөрчлөгдөж байна. энэ утгаараа энэ жил нэгдүгээр ангид элссэн хүүхдүүд 2032 онд төгссөн. Энэ үед боловсролын тогтолцоо маш их өөрчлөгсдөн байх учир боловсролын реформ хийх зайлшгүй шаардлагатай. Сант

Энэ жил нэгдүгээр ангид элсэн орж байгаа хүүхэд 2032 онд дунд сургуулиа төгсөнө. Их, дээд сургуулиа төгсөөд ажлын байранд гарахад боловсролын системд сурч, олж авсан мэдлэг, ур чадвар нь хэрэгтэй байх уу, бэлтгэгдэж чадсан уу гэдэг эргэлзээтэй. Тиймээс одооноос системийн шинэчлэл буюу боловсролын реформ хийх зайлшгүй шаардлага бий болж байна.

Сант марал”-ын 2019 оны судалгаагаар иргэдийн хамгийн их санаа зовж буй гурван асуудал бол ажилгүйдэл, амьжиргаа, боловсрол байсан. Боловсролын реформ хийснээр ажилгүйдлийг бууруулж, амьжиргааг дээшлүүлэх боломжтой.  Эцэг, эхчүүдийн хувьд үүнд маш их зовниж байна.

Үүнийг сүүлийн үеийн технологийг ашиглаад тодорхой хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэх боломж байна. Жишээ нь, кодчилол, программчлалын хичээлийг ерөнхий боловсролын бүх сургуульд цахим суваг, ангиар дамжуулан хүргэх боломжтой. Түүнээс гадна бусад хэрэгцээ буюу эрүүл мэнд, зөв хооллолт, санхүүгийн болон хэвлэл мэдээллийн боловсрол зэрэг шаардлагатай бусад хичээлийг маш сонирхолтой агуулга, хэлбээрээр хийх бүрэн боломж байна.

Боловсрол судлалын магистр Г.Орхон:

Зургаан гол стратегийг баримталж ажиллана. Боловсролын системийг 1990 оноос шинэчилж байна гэж ярьсан. Гэвч маш өнгөц, гаднын улсаас хуулбарлах төдий хийсэн, суурь судалгаагүйгээр, улс төрийн намуудын богино хугацааны зорилгод нийцүүлэн хуумгай хийж ирсэн байна. Гэтэл сургалтын хөтөлбөрийг эхлээд сургалтыг суурь судалгаа хийгээд хөтөлбөрөө боловсруулах ёстой. Үүний дараа туршаад баталгаажуулж, үнэлэх ёстой. Ингэж байж зр дүнд хүрнэ. Бид төлөвлөөд хэрэгжүүлээд орхидог.

ЖАЙКА-ийн судалгаагаар, Монгол Улс бол хөтөлбөрөө судалгаагүй хэрэгжүүлдэг, үнэлгээ сайжруулах тогтолцоо алдагдсан гэж үзсэн.

Монгол Улс бичиг үсэг тайлагдсан, их, дээд сургуульд суралцсан байдлаараа 149 орноос 29-д бичигдэж байгаа ч боловсролын чанар 101-т байна. Гэтэл боловсолын чанар 100-гаас хойш байна. манай улстай хамт Африкийн буурай орнууд, эсвэл дайн самуунтай орнуудтай ижил хэмжээнд сул байна. Тиймээс суурь реформыг хийх шаардлагатай байна. Бид зөвхөн мэдлэг, боловсрол олгох биш. Сэтгэлээ удирдах, асуудлыг шийдвэрлэх, тунгаах, бүтэн системээр харах, насан туршдаа сурах гэх мэт зөөлөн ур чадварыг суулгах тал дээр бүрэн цогцоор хэрэгжүүлэх шаардлагатай. 

Сэтгүүлч, редактор Ч.Болортуяа: Ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдын сурлагын чанарын судалгааг Боловсролын Үнэлгээний төв, Боловсролын судалгааны хүрээлэн хийж ирсэн ч энэ мэдээллийг хав дарж НУУЦАЛЖ  ирсэн байна.

2018 онд Боловсролын Үнэлгээний төвөөс 12 дугаар ангийн сурагчдын дунд хийсэн “Чанарын судалгаа”-гаар 100 хувиас сурагчдын дундаж оноо 

1. Математик 27.5 хувь 

2. Монгол хэл 53.2 хувь

3. Гадаад хэл 46 хувь

4. Сонгох хичээл 32.8 хувь тус тус авсан байна.

Энэ нь 100 хувиас хамаарах үзүүлэлт гэвэл монгол хэлнээс бусад хичээлд 50 хувьдаа ч хүрэхгүй байна. 2000 оноос хойш сурагчдын чанарын дундаж үзүүлэлтийг хийж ирсэн Хамгийн өндөр нь 2000 онд 60 хувийн үзүүлэлт үзүүлсэн бол үүнээс хойш буурсаар 27-30 хувьд хүрсэн байна. Тиймээс энэ юунаас үүдэлтэй бэ гэдгийг судалж, шинжлэх хэрэгтэй байна.

Эдийн засагч Ө.Ганзориг: Боловсролын реформ хөдөлгөөн бол улс төрийн хөдөлгөөн биш, бид аль нэг улс төрийн намаас хараат бус. Боловсролын салбарт санаа зовж явдаг тэргүүлэгч судлаачид, эрдэмтэн мэргэд, сэтгүүлч, эдийн засагч, эцэг эх, багш нар нийлж энэ асуудлыг хөндөж байна. Монгол Улсад ядуурлын түвшин 30 хувиас буухгүй, баян, хоосны ялгаа өндөр болсон. Ядуурлыг бууруулах гол хүчин зүйл нь боловсрол. Гэтэл Монголд боловсролын салбар 20 гаруй жил хаягдаж ирсэн. Финланд, Өмнөд Солонгос, Сингапур гэх мэт 20 жил боловсролдоо реформ хийх замаар хөгжсөн. Бид нэгдэж, боловсролын реформ хийхэд уриалж байгаа гол шалтгаан бол 2020 оны сонгуульд өрсөлдөж байгаа бүх улстөрч, улс төрийн намууд боловсролын реформыг мөрийн хөтөлбөртөө тусгаасай гэснийх. 

Эцэг, эхчүүд хүүхдүүдийнхээ боловсролд анхаарч, нэг удаагийн халамжийн мөнгөнд хууртаж саналаа өгөх биш, ирээдүйгээ харж, боловсролын реформыг харж сонголтоо хийгээсэй" гэлээ. 

Г.Маргад