“Үндэсний боловсролын тогтолцоог сайжруулах нь: ЕБС дахь англи хэлний сургалт” хэлэлцүүлгийн талаар УИХ-ын гишүүн Ч.Ундрамтай ярилцлаа.
-Ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдын англи хэлний сургалтын талаар хэлэлцсэн. Хэлэлцүүлгээс гарах гол үр дүн нь юу юм бэ?
-Төрийн өмчийн сургуулийн сурагчдын англи хэлний мэдлэгийн түвшинг хэрхэн сайжруулах талаар ерөнхий боловсролын сургууль, их, дээд сургуулийн багш нар, мөн иргэний нийгмийн төлөөллүүд оролцсон хэлэлцүүлэг хийсэн. Хэлэлцүүлгээр бидэнд ямар боломж байна, хэрхэн шийдэх талаар ярилцсан. Англи хэл бол ерөнхий боловсролын сургуулиудад зааж байгаа хамгийн залуу хичээл. Математик, хими, физикийг 99 жил заасан судлагдахуун. Англи хэлийг сүүлийн 30 жил л зааж байна. Энэ хугацаанд тодорхой хэмжээний амжилт үзүүлсэн. Цаашид иргэдийн хэрэгцээнд хүртэл заах хэрэгтэй. Үүний тулд багшаа хөгжүүлэх, хөтөлбөрөө стандартад нийцүүлэх, сурах бичгийн асуудал, монгол хүний онцлогт тохируулж олон улсын түвшний хэлийг хэрхэн заах талаар гаргалгаа гаргахаар зорьж байна.
-Сурагчдын англи хэлний түвшин ямар байна?
-гаднын хөтөлбөрөөр үйл ажиллагаа явуулдаг хувийн сургуулиудын хувьд сурагчдын англи хэлний мэдлэг өндөр. Кембрижийн хөтөлбөртэй улсын гурван сургуулийн сурагчдынх мөн адил боломжийн түвшинд бий. Харин дийлэнх нь сурч байгаа улсын сургуулийн сурагчдын мэдлэгийн түвшин хангалтгүй байна. Судалгаанаас харахад хжвийн сургуулиудын төгсөгчид ЭЕШ-д англи хэлний дүнтэй улсын сургуулийн төгсөгчдийг харьцуулаад үзвэл гурав дахин бага байна гэсэн дүн байна. Гэтэл бүх сум, дүүрэг, хороодод сурч байгаа сурагчдын англи хэлний түвшин сайн байгаасай гэж хүсээд байна шүү дээ. Үүний тулд ямар асуудал байгааг олж шийдвэртэй алхам хийх нь чухал.
-Багшийн ур чадварын асуудал мөн яригдах байх?
-Тийм. Өнөөдөр сайн англи хэлний мэдлэгтэй хүн захын сургуульд англи хэлний багшийн ажилд орохыг хүсэхгүй байна. Өөрөөр хэлбэл, үнэлэмжийн асуудал яригдаж байна гэсэн үг. Нөгөөтээгүүр, мэдээллийн технологийн хөгжлийг ашиглаад хамгийн сайн багш нараар хөтөлбөр боловсруулж, онлайн хичээл нэвтрүүлж болж байна. Нэмэлтээр сургуулийн багш нь хүүхдүүдтэйгээ ажиллах. Дээр нь багшийг хөгжүүлэх ажлыг онлайнаар явуулж болно. Бүх багшийг нэгэн зэрэг суулгаж байгаад англи хэлний ур чадварыг дээшлүүлэх сургалт орох боломж байхгүй учраас нэмэлтээр ийм ажил хийж болно гэж харж байна.
-Та багш мэргэжилтэй хүн. Багш нарт тулгамдаж байгаа гол асуудал нөгөөтээгүүр, сурагчдын гадаад хэлний мэдлэгийн түвшинг нэмэгдүүлэхийн тулд юунд анхаарах нь зүйтэй гэж үзэж байна вэ?
-Англи хэлний багш нарыг бэлтгэж байгаа энэ хөтөлбөрүүдийн чанар шууд холбоотой. Англи хэлний багш бэлтгэх тодорхой стандарт байх ёстой. Олон талын асуудал байгаа л даа. Багшийн цалин өндөр биш учраас хэлний мэдлэг өндөр сурагчид англи хэлний багшийн ангийг сонгохгүй байна шүү дээ. Тиймээс багшийн үнэлэмжийн асуудлыг ярих ёстой.
-Багшийн үнэлдэг стандарт чухал юм шиг?
-Боловсрол, шинжлэх ухааны яам журмынхаа дагуу багш нарт үнэлгээгээ хийгээд урамшууллаа өгөөд явдаг. Багшийг ихэвчлэн сурагчдын сурлагын чадвар зэргээс үнэлдэг. ЭЕШ-нд англи хэлээр ярих, сонсох шалгалт ордоггүй. Зүгээр л бичгийн шалгалт л байдаг. гэтэл TOEFL-ийн шалгалтад сонсоод ойлгох, ярих, түүнийгээ бичих чадваруудыг үнэлдэг. Тиймээс ийм үнэлгээг оруулж ирж үнэлдэг. Ингэснээр багш сурагчийнхаа, оюутныхаа ярих чадвар нь сул бол түүнд нь анхаардаг болно.
-Багш нарт ялгамжтай цалин, урамшуулал олгодог болох асуудал хөндөгдөж байсан. Энэ шийдэл, гаргалгаа мөн үү?
-Багш нарын цалин бага. Бүгдийг нь нэмэх ёстой гэж боддог. Харин үр дүнгээр нь урамшуулал олгоод явж болно гэж бодож байна.
-Англи хэлийг хоёр дахь хэлээрээ сонгох эсэх асуудал яригдах боллоо. Та энэ талаар ямар байр суурьтай байдаг вэ?
-Одоогоор үндэсний нэг л хэлтэй. Энэ нь монгол хэл. Англи хэлийг гадаад хэлний түвшинд сайн суралцах хэрэгтэй л гэсэн байр суурьтай байдаг.
-Ерөнхий боловсролын сургуулиудыг Кембрижийн хөтөлбөртэй болгох асуудал яригдаж байгаа. Та энэ хөтөлбөрийн эсрэг байдаг хүн. Яагаад?
-Кембрижийн хөтөлбөр манай улсад албан ёсоор хэрэгжээд найман жил гаруй болж байна. Гол онцлог нь байгалийн шинжлэх ухааны хичээийг англи хэл дээр заадаг. Энгийн сургалттай ерөнхий боловсролын сургуулийг бодвол арай илүү хөрөнгийг тухайн сургалтаар үйл ажиллагаа явуулдаг гурван сургуульд зарцуулдаг. Энэ шударга биш гэж үзэж байна. Дээрх гурван сургуульд хамгийн сайн сурлагатай хүүхдүүдийг шигшиж элсүүлдэг. Ердийн сургуультай харьцуулашгүй л дээ. Үүний оронд нийтийн боловсролоо сайжруулах ёстой. Бусад хүүхдүүдтэй адил төсвөө ижил тэнцүү хуваарилъя. Ижил тэгш анхаарал хандуулъя. Улмаар боловсролын стандартаа олон улсын түвшинд хүргэе гэж байгаа юм.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (8)