Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2021.01.24
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Хууль, эрх зүй
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Зохист дорно
Спорт
Видео
Энтертайнмент

Үнэгүй wifi-д битгий ор. Зориуд мэдээлэл хуулах гэж "түр" байршуулсан байдаг

2021-1-14
0
ЖИРГЭХ

Сүүлийн үед сошиал орчинд “Миний фэйсбүүк хаягийг хакердсан байна. Болгоомжлоорой, надаас мөнгө гуйвал битгий өгөөрэй. Эсвэл  заавал утасдаж лавлаарай” гэсэн анхааруулга зар байнга явах боллоо. Хэвийн мэт санагдах болсон энэ үзэгдэл цахим орчинд ингэтлээ давалгаалж байгаа нь та бидний ойрын хэн нэгэн, найз нөхөд хохирогч болсны, цаашид ч болохын баталгаа юм.

Орчин үеийн техник, технологи дэвшил хөгжлийн шинэ боломж олгохын зэрэгцээ нийгмийн бусад сөрөг үзэгдлийг ч дагуулсаар ирсэн. Үүний нэг нь “цахим” гэмт хэрэг юм. Энэхүү гэмт хэргийн талаар хэд хэдэн тодорхойлолт байдаг боловч /компьютер болон цахим сүлжээ ашиглаж бусдын эд хөрөнгө, алдар нэр, хувийн нууц, аюулгүй байдал, өдөр тутмын хэвийн үйл ажиллагаанд нь хууль бусаар халдаж буй өөр өөр төрлийн гэмт хэргийн нийлбэр/ хэмээн хамгийн энгийнээр тайлбарлаж болно.

Хэн нэгэн таны фэйсбүүк рүү код хуулах программ явуулж, линк рүү ороод лайк дараад дэмжээд өгөөрэй гэх бөгөөд лайк дарангуут кодыг  тусгайлан бэлдсэн программаар хуулдаг. Дараа нь фэйсбүүк хаягийн кодыг чинь өөрчилж, чатыг нь шалгаж , хэнтэй их харилцдаг вэ гэдгийг судлан мөнгө зээлээч гэх утга бүхий мессеж явуулна. Ийм аргаар дөрвөн хүн тутмын нэгээс нь заавал мөнгө салгаж чаддаг гэсэн хуулийн байгууллагын судалгаа байна. Тиймээс ийм утга бүхий мессеж явуулж, хандалт хийж буй үйлдэлд итгэж болохгүйг цагдаагийн байгууллагаас онцгойлон сэрэмжлүүлж байна. Цахим залилангийн гэмт хэрэг олширч байгаатай холбоотойгоор инженер Ж.Золжаргалын зөвлөгөөг сэрэмжлүүлэх үүднээс хүргэе.

1. Мессенжерээр яаралтай мөнгө зээлж туслаач гэсэн хүсэлт ирвэл утсаар ярьж, баталгаажуулсны дараа л хариулж байгаарай

2. Интернэт кафе, эсвэл өөр хүний компьютер ашиглаад дуусахдаа фэйсбүүк, гүүгл аккаунтуудаас заавал log out хийж гарч байгаарай

3. Бас имэйлээсээ чухал баримт бичиг нээж харах, хэвлэх үйлдэл хийсний дараа тэр файл нь downloads дотор хадгалагдаад үлдчихдэг. Иймд download фолдер руу ороод түр хадгалсан файлыг shift+delete товчоор бүрмөсөн устгаж бай. Зүгээр delete хийвэл хогийн саванд нь хадгалагдаад үлдчихдэг юм.

4. Имэйл, фэсбүүк зэрэгт нэвтрэхдээ Save password ? гэсэн асуултыг No эсвэл Never гэж хариулж байгаарай. Яг өөрийн компьютер биш бол нууц үгээ тэнд хадгалах хэрэггүй.

5. Хэн нэгэн зориуд "үүн дээр дараарай" гэсэн линк явуулаад компьютер дээр чинь программ суулгаад таны болон байгууллагын мэдээллийн хуулбарлаж эхэлдэг. Хэрэв линк http:// гэж бичсэн бол аюултай гэсэн үг. Уул нь https:// гэсэн бол аюулгүй байдаг байсан, S гэдэг secure буюу аюулгүй гэсэн үг. Гэтэл сүүлийн үед зориуд S нэмээд оруулсан аюултай линк ч үүссэн байна. Тэгэхээр S үсэг байгаа эсэхийг шалгаад, бас URL хаяг нь зөв байгаа эсэхийг давхар шалгасны дараа дарж байгаарай.

6. Жишээ нь, танай даргын чинь имэйл хаягаас хүртэл "тэр хүн рүү төдөн төгрөг яаралтай шилжүүл" гэх мэтийн зурвас ч ирж болно. Таны даргын хувийн имэйлээс ирсэн мэт харагдуулах хуурамч арга байдаг. Энэ үед таны мэдрэмж л ажиллана даа. Утсаар залгаад баталгаажуулахад гэмгүй.

7. Үнэгүй wifi-д хамаагүй битгий орж бай. Зориуд мэдээлэл хуулах гэж "түр" байршуулсан үнэгүй wifi байдаг.

8. Гадаадад эрсдэлтэй зарим оронд, эрсдэлтэй байж болох зах мэтийн газар карт биш бэлэн мөнгөөр аль болох гүйлгээ хийж байгаарай. Монголд харьцангуй гайгүй. Гадаадад бол банкны картаа хүнд битгий өгч явуулж байгаарай. Пин кодоо зөвхөн өөрөө оруул. Учир нь картыг хуулж олшруулаад дараа нь мөнгийг гаргаж авах тохиолдол олон бий. Би өөрөө ийм тохиолдлын хохирогч болж байв.

9. "Хар сүлжээ" гэж зүйл бий. Интернэтийн нийт хэрэглээний дийлэнх нь та бидний хэрэглэдэг энэ сүлжээ биш, бидэнд хаалттай тэр "хар сүлжээ" бөгөөд тэнд төрөл бүрийн хууль бус эсвэл нууц наймаа, мэдээлэл солилцоо явж байдаг. Янз бүрийн улс орны хүмүүс, байгууллагын мэдээллийг тавьж, зарж байдаг гэнэ. Энэ бол хувь иргэн таны санаа зовохоос илүү мэргэжлийн байгууллага анхаарах ёстой асуудал юм.

У.Тэргэл

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
Мөсөн гулгуурын талбайд халдвар тархах эрсдэл өндөр байна
PCR шинжилгээ өгөөгүй бол 500 мянган төгрөгөөр торгоно
Дархан-Уул аймагт танхимын сургалт, дугуйлан үйл ажиллагаагаа явуулж эхэлнэ
Нийт 16 хүнд халдвар илэрч, ес нь түрээсийн байрны оршин суугчид аж
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • Н.Номтойбаяр: Монголын хууль гууль болжээ
    1 цаг 27 минутын өмнө
  • А.Навальныг суллахыг шаардсан эсэргүүцлийн жагсаал улам өргөжлөө
    1 цаг 31 минутын өмнө
  • Мөсөн гулгуурын талбайд халдвар тархах эрсдэл өндөр байна
    1 цаг 35 минутын өмнө
  • PCR шинжилгээ өгөөгүй бол 500 мянган төгрөгөөр торгоно
    1 цаг 54 минутын өмнө
  • Дархан-Уул аймагт танхимын сургалт, дугуйлан үйл ажиллагаагаа явуулж эхэлнэ
    1 цаг 55 минутын өмнө
  • ХҮН-ын дарга Т.Доржханд Ерөнхийлөгчийн хэвлэлийн албаны даргыг шүүхэд өгнө гэлээ
    1 цаг 59 минутын өмнө
  • Нийт 16 хүнд халдвар илэрч, ес нь түрээсийн байрны оршин суугчид аж
    2 цаг 7 минутын өмнө
  • СБД-т шинэ голомт үүссэн тул товчоодоор орох, гарах хөдөлгөөнийг хязгаарлалаа
    2 цаг 12 минутын өмнө
  • Төрийн ордны индэр хувь хүний хов живийн талбар болсон уу
    2 цаг 17 минутын өмнө
  • А.Амбасэлмаа: Баянзүрх дүүргийн II хорооны нийтийн байранд шинэ голомт үүслээ
    2 цаг 17 минутын өмнө
  • Домогт хөтлөгч Ларри Кинг коронавирусний халдварын улмаас эмчлүүлж байгаад амьсгал хураажээ
    2 цаг 31 минутын өмнө
  • Тусгаарлалтаас болон эмчлүүлээд гарсан иргэд ийм шалтгаанаар амаа хамхижээ
    2 цаг 37 минутын өмнө
  • Д.Цэнд-Аюуш: Байгууллагууд QR кодыг заавал байршуулсан байх ёстой
    18 цаг 16 минутын өмнө
  • Б.Батманлай: Зах, худалдааны төвүүдэд хүн хоорондын зайгаа бариарай
    18 цаг 23 минутын өмнө
  • Д.Оюунбат: Улаанбаатарт байгаа 21 аймгийн 7500 иргэнийг орон нутагт нь хүргэнэ
    18 цаг 27 минутын өмнө
  • Зах, дэлгүүрт барааг гараас гарт дамжуулахгүйгээр үйлчилнэ
    Өчигдөр 13 цаг 02 минутад
  • Үс засах үйлчилгээ эрхлэгчдэд тавих тусгай нөхцөл, шаардлага
    Өчигдөр 12 цаг 47 минутад
  • Маргааш НӨАТ-ын сугалааны азтанг тодруулна
    Өчигдөр 12 цаг 01 минутад
  • Сөүлийн чиглэлийн тусгай үүргийн онгоцоор 165 иргэн эх орондоо ирлээ
    Өчигдөр 11 цаг 47 минутад
  • "КОВИД-19" цар тахлыг үед улс орны шүүхүүд хэрхэн ажиллаж байгаатай танилц
    Өчигдөр 11 цаг 28 минутад
      24 баримт
      • 32 дахь Ерөнхий сайдад нэрийг нь дэмжээд буй Л.Оюун-Эрдэнийн талаарх 24 баримт
      • У.Хүрэлсүх: Би улс төрөөс явж байгаа юм биш, Монгол төрийнхөө төлөө үргэлжлүүлэн зүтгэнэ
      • Хөдөлмөр эрхэлж буй 1.8 сая хүний амьдралд шинэчлэл авчрах хуулийн төсөлтэй танилц
      • Ч.Сайханбилэг: Засгийн газар, “Рио Тинто” нэг завинд суусан. Олбол хамт олно, алдвал хамт алдана
      • Шүүхийн тухай хуулийн шинэчлэлийн талаар хэн юу хэлэв
      Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Хууль, эрх зүй Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Зохист дорно Спорт Видео Энтертайнмент
      Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

      Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.