Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2021.02.28
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Хууль, эрх зүй
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Зохист дорно
Спорт
Видео
Энтертайнмент

Үнэгүй wifi-д битгий ор. Зориуд мэдээлэл хуулах гэж "түр" байршуулсан байдаг

2021-1-14
0
ЖИРГЭХ

Сүүлийн үед сошиал орчинд “Миний фэйсбүүк хаягийг хакердсан байна. Болгоомжлоорой, надаас мөнгө гуйвал битгий өгөөрэй. Эсвэл  заавал утасдаж лавлаарай” гэсэн анхааруулга зар байнга явах боллоо. Хэвийн мэт санагдах болсон энэ үзэгдэл цахим орчинд ингэтлээ давалгаалж байгаа нь та бидний ойрын хэн нэгэн, найз нөхөд хохирогч болсны, цаашид ч болохын баталгаа юм.

Орчин үеийн техник, технологи дэвшил хөгжлийн шинэ боломж олгохын зэрэгцээ нийгмийн бусад сөрөг үзэгдлийг ч дагуулсаар ирсэн. Үүний нэг нь “цахим” гэмт хэрэг юм. Энэхүү гэмт хэргийн талаар хэд хэдэн тодорхойлолт байдаг боловч /компьютер болон цахим сүлжээ ашиглаж бусдын эд хөрөнгө, алдар нэр, хувийн нууц, аюулгүй байдал, өдөр тутмын хэвийн үйл ажиллагаанд нь хууль бусаар халдаж буй өөр өөр төрлийн гэмт хэргийн нийлбэр/ хэмээн хамгийн энгийнээр тайлбарлаж болно.

Хэн нэгэн таны фэйсбүүк рүү код хуулах программ явуулж, линк рүү ороод лайк дараад дэмжээд өгөөрэй гэх бөгөөд лайк дарангуут кодыг  тусгайлан бэлдсэн программаар хуулдаг. Дараа нь фэйсбүүк хаягийн кодыг чинь өөрчилж, чатыг нь шалгаж , хэнтэй их харилцдаг вэ гэдгийг судлан мөнгө зээлээч гэх утга бүхий мессеж явуулна. Ийм аргаар дөрвөн хүн тутмын нэгээс нь заавал мөнгө салгаж чаддаг гэсэн хуулийн байгууллагын судалгаа байна. Тиймээс ийм утга бүхий мессеж явуулж, хандалт хийж буй үйлдэлд итгэж болохгүйг цагдаагийн байгууллагаас онцгойлон сэрэмжлүүлж байна. Цахим залилангийн гэмт хэрэг олширч байгаатай холбоотойгоор инженер Ж.Золжаргалын зөвлөгөөг сэрэмжлүүлэх үүднээс хүргэе.

1. Мессенжерээр яаралтай мөнгө зээлж туслаач гэсэн хүсэлт ирвэл утсаар ярьж, баталгаажуулсны дараа л хариулж байгаарай

2. Интернэт кафе, эсвэл өөр хүний компьютер ашиглаад дуусахдаа фэйсбүүк, гүүгл аккаунтуудаас заавал log out хийж гарч байгаарай

3. Бас имэйлээсээ чухал баримт бичиг нээж харах, хэвлэх үйлдэл хийсний дараа тэр файл нь downloads дотор хадгалагдаад үлдчихдэг. Иймд download фолдер руу ороод түр хадгалсан файлыг shift+delete товчоор бүрмөсөн устгаж бай. Зүгээр delete хийвэл хогийн саванд нь хадгалагдаад үлдчихдэг юм.

4. Имэйл, фэсбүүк зэрэгт нэвтрэхдээ Save password ? гэсэн асуултыг No эсвэл Never гэж хариулж байгаарай. Яг өөрийн компьютер биш бол нууц үгээ тэнд хадгалах хэрэггүй.

5. Хэн нэгэн зориуд "үүн дээр дараарай" гэсэн линк явуулаад компьютер дээр чинь программ суулгаад таны болон байгууллагын мэдээллийн хуулбарлаж эхэлдэг. Хэрэв линк http:// гэж бичсэн бол аюултай гэсэн үг. Уул нь https:// гэсэн бол аюулгүй байдаг байсан, S гэдэг secure буюу аюулгүй гэсэн үг. Гэтэл сүүлийн үед зориуд S нэмээд оруулсан аюултай линк ч үүссэн байна. Тэгэхээр S үсэг байгаа эсэхийг шалгаад, бас URL хаяг нь зөв байгаа эсэхийг давхар шалгасны дараа дарж байгаарай.

6. Жишээ нь, танай даргын чинь имэйл хаягаас хүртэл "тэр хүн рүү төдөн төгрөг яаралтай шилжүүл" гэх мэтийн зурвас ч ирж болно. Таны даргын хувийн имэйлээс ирсэн мэт харагдуулах хуурамч арга байдаг. Энэ үед таны мэдрэмж л ажиллана даа. Утсаар залгаад баталгаажуулахад гэмгүй.

7. Үнэгүй wifi-д хамаагүй битгий орж бай. Зориуд мэдээлэл хуулах гэж "түр" байршуулсан үнэгүй wifi байдаг.

8. Гадаадад эрсдэлтэй зарим оронд, эрсдэлтэй байж болох зах мэтийн газар карт биш бэлэн мөнгөөр аль болох гүйлгээ хийж байгаарай. Монголд харьцангуй гайгүй. Гадаадад бол банкны картаа хүнд битгий өгч явуулж байгаарай. Пин кодоо зөвхөн өөрөө оруул. Учир нь картыг хуулж олшруулаад дараа нь мөнгийг гаргаж авах тохиолдол олон бий. Би өөрөө ийм тохиолдлын хохирогч болж байв.

9. "Хар сүлжээ" гэж зүйл бий. Интернэтийн нийт хэрэглээний дийлэнх нь та бидний хэрэглэдэг энэ сүлжээ биш, бидэнд хаалттай тэр "хар сүлжээ" бөгөөд тэнд төрөл бүрийн хууль бус эсвэл нууц наймаа, мэдээлэл солилцоо явж байдаг. Янз бүрийн улс орны хүмүүс, байгууллагын мэдээллийг тавьж, зарж байдаг гэнэ. Энэ бол хувь иргэн таны санаа зовохоос илүү мэргэжлийн байгууллага анхаарах ёстой асуудал юм.

У.Тэргэл

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
Дэлхийд алдартай бизнесийн шоу нэвтрүүлэг “Аппрентис”-ийн шилдэг оролцогчид хаана явна вэ?
Дохио!!! Цаг агаарын аюултай үзэгдлээс сэрэмжлүүлэх мэдээ
Ж.Байгалмаа: 35 хүнээс коронавирус илэрлээ
Улаанбаатарт өдөртөө 10-12 градус хүйтэн байна
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • Дэлхийд алдартай бизнесийн шоу нэвтрүүлэг “Аппрентис”-ийн шилдэг оролцогчид хаана явна вэ?
    14 цаг 10 минутын өмнө
  • "Оюу толгой" компани 230 тэрбум төгрөгийг Төрийн санд шилжүүлжээ
    15 цаг 5 минутын өмнө
  • Дохио!!! Цаг агаарын аюултай үзэгдлээс сэрэмжлүүлэх мэдээ
    15 цаг 10 минутын өмнө
  • Ж.Байгалмаа: 35 хүнээс коронавирус илэрлээ
    15 цаг 15 минутын өмнө
  • Танилц: Улсын Дээд шүүх намуудын хүсэлтийг хэрхэн шийдвэрлэв
    15 цаг 37 минутын өмнө
  • Ч.Хүрэлбаатар: Х.Баттулга бүх боломжоо өөрөө алдсан. Одоо гоншигноод нэмэргүй
    15 цаг 56 минутын өмнө
  • Улаанбаатарт өдөртөө 10-12 градус хүйтэн байна
    16 цаг 1 минутын өмнө
  • ИЗНН-ын дарга Ц.Ганхуягийг түдгэлзүүлэхээс Улсын Дээд шүүх татгалзав
    Уржигдар 17 цаг 29 минутад
  • Аймаг, сумдад танхимын хичээл эхлүүлэх, бэлэн байдлыг хангах цахим сургалтыг зохион байгуулж байна
    Уржигдар 16 цаг 53 минутад
  • Хан-Уул дүүргийн II хороонд 22 тохиолдол шинээр илэрч, хөл хорио тогтоолоо
    Уржигдар 15 цаг 57 минутад
  • Монголын залуу циркчид алт, мөнгөн цомын эзэн боллоо
    Уржигдар 15 цаг 56 минутад
  • БНСВУ-аас Монгол Улсад суух Элчин сайд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулгад Итгэмжлэх жуух бичгээ өргөн барилаа
    Уржигдар 15 цаг 34 минутад
  • Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн хороодод ажиллах төрийн албан хаагчдыг сургалтад хамруулах бүртгэл гуравдугаар сарын 1-нд эхэлнэ
    Уржигдар 15 цаг 00 минутад
  • Улаанбаатар удахгүй “Өглөөний гудамж”-тай болно
    Уржигдар 14 цаг 38 минутад
  • Ж.Эрдэнэбатад авсан таслан сэргийлэх арга хэмжээг өөрчилсөнгүй
    Уржигдар 14 цаг 20 минутад
  • Б.Отгонбаяр: Бичлэгт болсон явдал нь үнэн. Уучлалт хүсэж байна
    Уржигдар 14 цаг 11 минутад
  • Н.Анхбаяр: Пфайзер вакциныг хоёр шугамаар оруулж ирэхээр ажиллаж байна
    Уржигдар 13 цаг 43 минутад
  • Маргааш вакцинжуулалтад хамрагдсан иргэн АНУ-аас тусгай үүргийн нислэгээр ирнэ
    Уржигдар 13 цаг 36 минутад
  • Я.Өлзийболд: Гадаадаас ирэх иргэдийн тийзийн үнийг 15 хувиар хөнгөлнө
    Уржигдар 13 цаг 25 минутад
  • Б.Батцэцэг: Иргэдэд туслах санг шилэн болгож байгаа
    Уржигдар 13 цаг 18 минутад
      24 баримт
      • УИХ-ын гишүүн, ХЗБХ-ны дарга С.Бямбацогт намрын чуулганаар ямар хууль санаачилж, хэрхэн ажиллав
      • Стэнфордийн Их Сургуулиас Clubhous нь БНХАУ-ын "Агора" ХК-д мэдээллээ дамжуулдаг болохыг анхааруулжээ
      • Ковид-19-ийн эсрэг вакцин болон Монгол улс
      • Коронавирусний вакцины хариу урвал, гаж нөлөөг судална. Бүх зүйлийг бэлтгэсэн
      • Стратегийн ач холбогдол бүхий томоохон төсөл, хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд 2 их наядыг зарцуулна
      Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Хууль, эрх зүй Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Зохист дорно Спорт Видео Энтертайнмент
      Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

      Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.