зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.07.06
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

Үнэгүй wifi-д битгий ор. Зориуд мэдээлэл хуулах гэж "түр" байршуулсан байдаг

2021-1-14
0
ЖИРГЭХ

Сүүлийн үед сошиал орчинд “Миний фэйсбүүк хаягийг хакердсан байна. Болгоомжлоорой, надаас мөнгө гуйвал битгий өгөөрэй. Эсвэл  заавал утасдаж лавлаарай” гэсэн анхааруулга зар байнга явах боллоо. Хэвийн мэт санагдах болсон энэ үзэгдэл цахим орчинд ингэтлээ давалгаалж байгаа нь та бидний ойрын хэн нэгэн, найз нөхөд хохирогч болсны, цаашид ч болохын баталгаа юм.

Орчин үеийн техник, технологи дэвшил хөгжлийн шинэ боломж олгохын зэрэгцээ нийгмийн бусад сөрөг үзэгдлийг ч дагуулсаар ирсэн. Үүний нэг нь “цахим” гэмт хэрэг юм. Энэхүү гэмт хэргийн талаар хэд хэдэн тодорхойлолт байдаг боловч /компьютер болон цахим сүлжээ ашиглаж бусдын эд хөрөнгө, алдар нэр, хувийн нууц, аюулгүй байдал, өдөр тутмын хэвийн үйл ажиллагаанд нь хууль бусаар халдаж буй өөр өөр төрлийн гэмт хэргийн нийлбэр/ хэмээн хамгийн энгийнээр тайлбарлаж болно.

Хэн нэгэн таны фэйсбүүк рүү код хуулах программ явуулж, линк рүү ороод лайк дараад дэмжээд өгөөрэй гэх бөгөөд лайк дарангуут кодыг  тусгайлан бэлдсэн программаар хуулдаг. Дараа нь фэйсбүүк хаягийн кодыг чинь өөрчилж, чатыг нь шалгаж , хэнтэй их харилцдаг вэ гэдгийг судлан мөнгө зээлээч гэх утга бүхий мессеж явуулна. Ийм аргаар дөрвөн хүн тутмын нэгээс нь заавал мөнгө салгаж чаддаг гэсэн хуулийн байгууллагын судалгаа байна. Тиймээс ийм утга бүхий мессеж явуулж, хандалт хийж буй үйлдэлд итгэж болохгүйг цагдаагийн байгууллагаас онцгойлон сэрэмжлүүлж байна. Цахим залилангийн гэмт хэрэг олширч байгаатай холбоотойгоор инженер Ж.Золжаргалын зөвлөгөөг сэрэмжлүүлэх үүднээс хүргэе.

1. Мессенжерээр яаралтай мөнгө зээлж туслаач гэсэн хүсэлт ирвэл утсаар ярьж, баталгаажуулсны дараа л хариулж байгаарай

2. Интернэт кафе, эсвэл өөр хүний компьютер ашиглаад дуусахдаа фэйсбүүк, гүүгл аккаунтуудаас заавал log out хийж гарч байгаарай

3. Бас имэйлээсээ чухал баримт бичиг нээж харах, хэвлэх үйлдэл хийсний дараа тэр файл нь downloads дотор хадгалагдаад үлдчихдэг. Иймд download фолдер руу ороод түр хадгалсан файлыг shift+delete товчоор бүрмөсөн устгаж бай. Зүгээр delete хийвэл хогийн саванд нь хадгалагдаад үлдчихдэг юм.

4. Имэйл, фэсбүүк зэрэгт нэвтрэхдээ Save password ? гэсэн асуултыг No эсвэл Never гэж хариулж байгаарай. Яг өөрийн компьютер биш бол нууц үгээ тэнд хадгалах хэрэггүй.

5. Хэн нэгэн зориуд "үүн дээр дараарай" гэсэн линк явуулаад компьютер дээр чинь программ суулгаад таны болон байгууллагын мэдээллийн хуулбарлаж эхэлдэг. Хэрэв линк http:// гэж бичсэн бол аюултай гэсэн үг. Уул нь https:// гэсэн бол аюулгүй байдаг байсан, S гэдэг secure буюу аюулгүй гэсэн үг. Гэтэл сүүлийн үед зориуд S нэмээд оруулсан аюултай линк ч үүссэн байна. Тэгэхээр S үсэг байгаа эсэхийг шалгаад, бас URL хаяг нь зөв байгаа эсэхийг давхар шалгасны дараа дарж байгаарай.

6. Жишээ нь, танай даргын чинь имэйл хаягаас хүртэл "тэр хүн рүү төдөн төгрөг яаралтай шилжүүл" гэх мэтийн зурвас ч ирж болно. Таны даргын хувийн имэйлээс ирсэн мэт харагдуулах хуурамч арга байдаг. Энэ үед таны мэдрэмж л ажиллана даа. Утсаар залгаад баталгаажуулахад гэмгүй.

7. Үнэгүй wifi-д хамаагүй битгий орж бай. Зориуд мэдээлэл хуулах гэж "түр" байршуулсан үнэгүй wifi байдаг.

8. Гадаадад эрсдэлтэй зарим оронд, эрсдэлтэй байж болох зах мэтийн газар карт биш бэлэн мөнгөөр аль болох гүйлгээ хийж байгаарай. Монголд харьцангуй гайгүй. Гадаадад бол банкны картаа хүнд битгий өгч явуулж байгаарай. Пин кодоо зөвхөн өөрөө оруул. Учир нь картыг хуулж олшруулаад дараа нь мөнгийг гаргаж авах тохиолдол олон бий. Би өөрөө ийм тохиолдлын хохирогч болж байв.

9. "Хар сүлжээ" гэж зүйл бий. Интернэтийн нийт хэрэглээний дийлэнх нь та бидний хэрэглэдэг энэ сүлжээ биш, бидэнд хаалттай тэр "хар сүлжээ" бөгөөд тэнд төрөл бүрийн хууль бус эсвэл нууц наймаа, мэдээлэл солилцоо явж байдаг. Янз бүрийн улс орны хүмүүс, байгууллагын мэдээллийг тавьж, зарж байдаг гэнэ. Энэ бол хувь иргэн таны санаа зовохоос илүү мэргэжлийн байгууллага анхаарах ёстой асуудал юм.

У.Тэргэл

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
115 мянган тул загасны, 60 мянган зэвэг, хадран загасны жараахайг нутагшуулжээ
Амралтын өдрийн жор: Зөөлөн, шүүслэг шорлог
Наадам айсуй: Түрүү жил айргийн тавд хурдалсан таван ШҮДЛЭН
ТАНИЛЦ: Зам хаах байршлууд
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • 115 мянган тул загасны, 60 мянган зэвэг, хадран загасны жараахайг нутагшуулжээ
    10 цаг 30 мин
  • Мотокроссын улсын аварга шалгаруулах цуврал Дархан-Уул аймагт болно
    14 цаг 15 мин
  • Амралтын өдрийн жор: Зөөлөн, шүүслэг шорлог
    14 цаг 31 мин
  • Наадам айсуй: Түрүү жил айргийн тавд хурдалсан таван ШҮДЛЭН
    14 цаг 42 мин
  • ТАНИЛЦ: Зам хаах байршлууд
    14 цаг 50 мин
  • Улсын цолон ойрхон бөх #5: Аймгийн хурц арслан О.Наранбаатар
    15 цаг 7 мин
  • Улаанбаатарт 27 градус дулаан байна
    15 цаг 9 мин
  • Монгол тогооч нар дэлхийн аваргын хагас шигшээд оролцох эрхээ авлаа
    Уржигдар 18 цаг 13 мин
  • Наадмын нээлтийн тоглолтыг хоёр удаа тоглоно
    Уржигдар 17 цаг 40 мин
  • Голомт банкны кредит картаар Subscription үйлчилгээний эрхээ сунгаад буцаан олголт аваарай
    Уржигдар 17 цаг 28 мин
  • Тогтмол хэрэглээ бүрийг урамшуулах Big Loyalty хөтөлбөр үргэлжилж байна
    Уржигдар 17 цаг 26 мин
  • Төсвийн хүрээний мэдэгдэл, төсвийн төсөөллийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийв
    Уржигдар 17 цаг 20 мин
  • "Монгол дархан: өв, урлахуй" тусгай үзэсгэлэнд 60 уран бүтээлч 130 гаруй бүтээлээ дэлгэлээ
    Уржигдар 16 цаг 24 мин
  • Үерийн аюулаас сэрэмжлүүлж байна
    Уржигдар 16 цаг 12 мин
  • Ч.Ундрам: Олимпийн төрөлд байдаг спортуудаа төрөөс дэмжих нь зүйтэй
    Уржигдар 15 цаг 36 мин
  • Голомт банк 2024 оны Тогтвортой хөгжлийн тайлангаа нийтэллээ
    Уржигдар 15 цаг 14 мин
  • Б.Түвшин: Эдийн засгийн байдлаа алсдаа харж, төлөвлөж чадахгүй байна
    Уржигдар 15 цаг 02 мин
  • “Монгол дархан: Өв, урлахуй” үзэсгэлэнгийн шилдгүүд тодорлоо
    Уржигдар 14 цаг 28 мин
  • Сэлбэ хотын орон сууцжуулах төслийн шинэчилсэн таван багц тендерийг зарлалаа
    Уржигдар 14 цаг 03 мин
  • П.Мөнхтулга: Морин уралдаанд малчдын морь уралдах боломжгүй болсон
    Уржигдар 13 цаг 01 мин
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
  • "Камертон 30" тоглолтын онцлох агшнууд
  • Түүх бүтээж буй Монгол ОХИД
  • С.Цэнгүүн: Наадмын өдрүүдээр Б.Чойжилсүрэн сайд “мега хулгай” хийх гэж байна
  • Долоодугаар сарын эхэн өдрүүдийн цаг агаарын төлөв
  • ГАЗРЫН НАЙМАА: МУ-ын 2 га газрыг БНСУ-ын иргэд хууль бусаар 3 ТЭРБУМ ТӨГРӨГӨӨР заржээ
  • Улсын цолонд ойрхон бөх #1: Аймгийн хурц арслан Д.Алтанцоож
  • П.Мөнхтулга: Морин уралдаанд малчдын морь уралдах боломжгүй болсон
  • Засгийн газрын эмэгтэй сайд нарын ХОМ
  • Төрийн гурван өндөрлөгийн ХОМ
  • Х.Тэмүүжин: Хууль зүйн байнгын хороо яг л шүдгүй арслан шиг байна
  • Б.Энхбаяр: АН хуралд суудаггүй хүмүүсээ татаж ав
  • Ч.Ундрам: Өнөөдөр МУГТ болсон тамирчдад сар бүр 1 сая төгрөгийн урамшууллыг насан туршид нь олгоно
  • АМРАЛТЫН ӨДӨР: Та амралтаараа юу үзэх вэ?
  • Танилц: Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрүүд
  • Г.Занданшатар: Хүн төвтэй хандлага төрийн албаны үндсэн зарчим болох ёстой
  • ШУУД: УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан эхэллээ
  • Б.Энхбаяр: АН хуралд суудаггүй хүмүүсээ татаж ав
  • "Камертон 30" тоглолтын онцлох агшнууд
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
  • С.Цэнгүүн: Наадмын өдрүүдээр Б.Чойжилсүрэн сайд “мега хулгай” хийх гэж байна
  • Түүх бүтээж буй Монгол ОХИД
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
  • П.Мөнхтулга: Морин уралдаанд малчдын морь уралдах боломжгүй болсон
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • Г.Занданшатар: Хүн төвтэй хандлага төрийн албаны үндсэн зарчим болох ёстой
  • Б.Батцэцэг: Манай дипломатууд цөөн хүчээр асар их ажлыг амжуулдаг
  • ГАЗРЫН НАЙМАА: МУ-ын 2 га газрыг БНСУ-ын иргэд хууль бусаар 3 ТЭРБУМ ТӨГРӨГӨӨР заржээ
  • Улсын цолонд ойрхон бөх #1: Аймгийн хурц арслан Д.Алтанцоож
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • Засгийн газрын эмэгтэй сайд нарын ХОМ
  • Төрийн гурван өндөрлөгийн ХОМ
  • Ч.Ундрам: Өнөөдөр МУГТ болсон тамирчдад сар бүр 1 сая төгрөгийн урамшууллыг насан туршид нь олгоно
  • Х.Тэмүүжин: Хууль зүйн байнгын хороо яг л шүдгүй арслан шиг байна
  • Г.Дамдинням: Увс аймаг дахь асуудал “Алт” аяны хүрээнд яригдахгүй
24 баримт
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК