Канадын “South Gobi resources” /Саусгоби сэндс/ компаниас өөрсдийгөө хууль бусаар халагдсан гэж үзэж буй хүмүүс өнөөдөр 11:00 цагаас хэвлэлийн хүрээлэнд мэдээлэл хийлээ. Тэднийг Өмнөговиос хуурч мэхлэн, хүч хэрэглэн онгоцоор бөөнөөр нь Улаанбаатарт авчиржээ. Дээрх ажилчид ажиллах орчноо сайжруулах зорилгоор үйлдвэрчний эвлэл байгуулахаар ярилцаж байсныг “South Gobi resources”-ийнхан мэдэнгүүтээ  49 ажилчныг ийнхүү хууль бусаар ажлаас халсан байна.
 Эдгээр хүмүүст 12 сарын 20-нд халагдах мэдэгдэл ирсэн байна. Компанийн удирдлагууд  орон тоог цөөрүүлж, цомхотгол хийх болсонтой холбоотойгоор халж байгаа гэж тайлбарласан байна. Түүнчлэн Канадын “South Gobi resources” компани нь ажилчид халсан талаарх мэдээллийг гуравдагч этгээдэд задруулахгүй байхыг үүргэдэн хүн бүрт 500,000 төгрөгийн “авилга” өгөхийг завджээ. Мөн ажлаас халсан булхайгаа цайруулахын тулд эдгээр хүмүүсийн нийгмийн даатгалын дэвтэрийг засч байгаа гэнэ.

Энэ талаар тус компанийн ажилчин оператор М.Базарвааньтай ярилцлаа

Та нарт тус компанид ажиллахад хүндрэлтэй зүйл юу байсан бэ? Яагаад үйлдвэрчний эвлэл байгуулахаар болов?
Саяхан бид өөрсдийнхөө эрх ашгийг хамгаалж, дуу хоолойгоо гаргах үүднээс Үйлдвэрчний эвлэл байгуулахаар хөөцөлдөж, тамга тэмдгээ авахад бэлэн болоод байсан. Гэтэл гадаад дарга нарын зүгээс үүнд дургүйлхэж, гадны компанид үйлдвэрчний эвлэл гэж байдаггүй юм. Бүр халахаасаа хоёр хоногийн өмнө хурал хийгээд та бүхэн үйлдвэрчний эвлэлийн хороо байгуулвал бид хонь чоно хоёр болж бидний найрсаг харилцаа үгүй болно оо гэж хэлсэн. Үйлдвэрчний эвлэл байгуулах хэд хэдэн шалтгаан байгаа. Нүүрсний уурхайг энгийн нөхцөлд ажилладаг гэж тооцож байгаа нь дургүйцлийг хүргэж байна. Энгийн биш энэ чинь хүнд нөхцөл гэж явах ёстой. Хүний эрхийг боогдуулж байна.
Жишээ нь бид гурван жил халуун хоол унд идсэнгүй.
Орой 3 цагт хийсэн хоолыг өдөр 12 цагт идэх байх жишээтэй. Зуны цагт бол үнэр орсон хоол идэж байгаа нь хор идэж байгаагаас ялгаагүй шүү дээ. Үүнээс болж манайхны дотор ходоодны шархтай болсон хүмүүс зөндөө байгаа. Бас гэр бүлээр нь хамт ажиллуулдаггүй.
Орой чимээгүй горим зарласан. Гэр бүлийн хүмүүс хамтдаа ажиллаж болдоггүй. Бүр зурагт телевизор үзэх ч хориотой байдаг.
Нэг удаа намайг ямар ч үндэслэлгүйгээр чамд ийм сануулга өглөө шүү гээд хэлэхэд өөрийгөө өмөөрч ямар нэгэн зүйл хэлэхэд ерөөсөө хүлээж авдаггүй, харин ч манай компани номер нэг компани, чадахгүй бол зайлаарай гэж элдвийн үгээр харааж байсан. Тэнд бол үнэхээр үг хэлэх ямар ч арга байхгүй.

“Саусгоби сэндс” компани тийм боломжгүй компани гэж үү ?

Харин ч бүр өдөр бүр 100, 100-аар шинээр ажилчид нэмж авч байгаа, одоо ирэх оноос компаний үйл ажиллагаа өргөжин тэлнэ гэж байхад биднийг халсан нь цаанаа далд явуулгатай холбоотой. Өдөр бүр л шинэ техник технологи хүртэл авчирсан байна лээ. Өнгөрсөн 11 сарын 6-нд Өдрийн  сонин дээр ашиг орлогынхоо тайланг гаргасан байсан.  Манай компани өнгөрсөн жил 50 гаруй сая долларын ашигтай ажилласан. Манай уурхай 5 сая тонн нүүрс олборлосон гэж бичсэн байсан. Нэг тонн нүүрсний үнэ дунджаар 55 долларын үнэтэй байдаг. Уг нь цаашдаа их хөгжихөөр нүүрсний уурхай юм шүү дээ. Гэтэл ийм байсаар байтал өөрсдийнхөө дуу хоолойг гаргасан гэж ажлаас халж байгаа нь ёсонд нийцэх үү.

 -Нийт хичнээн монгол ажилчидтай. Халагдсан хүмүүс ямар хэлтэст ажилладаг хүмүүс байсан бэ?
700 ажилчидтай. Ганцхан уулын хэлтсээс 49 хүнийг халсан.
-Халагдсан хүмүүс хэдэн төгрөгийн цалин авдаг байсан бэ?
Дунджаар 800.000 төгрөгийн цалинтай байсан. Монгол дарга бол 14 хоногтоо 7 сая төгрөгийн цалин авдаг.
-Ажиллах орчин хэр вэ. Эрүүл мэндийн үзлэгт хамруулж байсан уу?
Ажилчин өвчин туслаа, ар гэрт нь асуудал гарлаа гэхэд ямар ч харж үзэх юм байдаггүй. Жилд нэг удаа хуулийнхаа дагуу л үзлэгт хамруулдаг болохоос өөр элдэв арга хэмжээ байдаггүй. Үнэндээ бол хагас цэрэгжилтийн байдалтай.
-Та бүхний дараагийн арга хэмжээ юу байх вэ. Халагдчихлаа, гэтэл бас үйлдвэрчний эвлэлээ байгуулчихсан байдаг?
Үлдсэн хамт олон биднийг халсныг эсэргүүцэж байгаа тэд маань бас юу болох нь вэ. Бичгээр ч гэсэн эсэргүүцлээ илэрхийлэх байх гэж бодож байна. Мөн үйлдвэрчний эвлэлээс хуулийн зөвлөх, өмгөөлөгч гаргаж өгсөн байгаа. Тэр дагуу л явна даа. Ямар ч гэсэн зүгээр орхихгүй. Ядаж байхад бид нар бүгдээрээ банкны зээлтэй байгаа. Доод тал нь 6 саяас 50 сая хүртэл төгрөгийн зээлтэй байгаа.

Т.Энхэлээ