Тухайлбал: БЗД-ийн нутаг Хонхорын зам, Бумбат амралтын газрын хойд замд H.Sonata маркийн авто машины жолооч Н нь Istana маркийн Б жолоочтой авто машинтай мөргөлдөж зорчигч 39 настай эмэгтэй Г нарын 6 хүн гэмтсэн.
ХУД-ийн нутаг Шувуун фабрикын замд Т.Prius маркийн авто машины жолооч Б нь өндөр хүчдэлийн шон мөргөж жолооч 22 настай эрэгтэй Б нарын 2 хүн гэмтсэн.

2016 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр Улаанбаатар хотын Замын цагдаагийн газрын ЖШУХ дээр нийт 260 дуудлага мэдээ мэдээлэл хүлээн авснаас зам тээврийн ослын 204 дуудлага бүртгэгдсэн байна. Үүнээс ХАБАЖЭГХэрэг 7 бүртгэгдэж 13 хүн хүнд хөнгөн гэмтсэн үүнээс жолооч-0, явган зорчигч-5, зорчигч-7. Хүүхэд зам тээврийн осолд өртсөн 1 үүнээс сургуулийн өмнөх насны , сургуулийн насны 1, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ хөдөлгөөнд оролцож осолд өртсөн жолооч 2, явган зорчигч 2. Согтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодсон 42 жолоочийг журамлан гарч болзошгүй осол хэргээс урьдчилан сэргийлсэн.

Энхтайваны өргөн чөлөөний зорчих хэсгийн нэгдүгээр эгнээгээр нийтийн тээврийн хэрэгслийг саадгүй зорчуулахын тулд автотээврийн улсын хяналтын байцаагчид нийслэлийн Замын Цагдаагийн газрын албан хаагчидтай хамтран хөдөлгөөний ачаалал ихтэй зогсоолуудад ажиллажээ.

Бяцхан хүүг зодож гэмтээсэн цэцэрлэгийн тогооч Ж.Отгонцэцэгийг цагдан хорьжээ.

Умард Солонгосын эсрэг хориг арга хэмжээ авч хэрэгжүүлнэ

Дэлхийн хамгийн хаалттай нууцлаг улс гэгддэг Умард Солонгос улсын төрийн мэдлийн телевизээр устөрөгчийн бөмбөг амжилттай туршсан талаар өчигдөр мэдэгдсэн билээ. Энэ мэдэгдлийн дараа дэлхийн улс орнууд эрс шүүмжилсэн байр сууриа илэрхийлсээр байгаа юм. НҮБ-ын Аюулгүйн Зөвлөл Умард Солонгосын эсрэг нэн даруй хориг арга хэмжээ авахаа мэдэгдлээ.

НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Бан Ги Мүн ”БНАСАУ 1 дүгээр сарын 6-ны өдөр устөрөгчийн бөмбөг туршсан нь маш том чирэгдэл учруулж байна. Газар доогуур явуулсан энэ удаагийн туршилт НҮБ-ын Аюулгүйн Зөвлөлийн тогтоолыг дахин нэг удаа зөрчсөн үйлдэл боллоо. Би энэ үйл явдлыг шүүмжлэн буруушааж байгаагаа ил тодоор хэлж байна. Умард Солонгосын цаашдын үйл хөдлөлийг бусад олон улсын байгууллагуудтай хамтран ажиглаж байна” гэжээ.

Монголын улаан загалмай нийгэмлэгийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийг баталлаа
Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы өнөөдрийн /2016.01.07/ үдээс өмнөх нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцсэн эхний асуудал нь Монголын Улаан Загалмай Нийгэмлэгийн эрх зүйн байдлын тухай /шинэчилсэн найруулга/ хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлэг байлаа.



Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хорооны танилцуулгыг УИХ-ын гишүүн Д.Сарангэрэл танилцууллаа. Монголын улаан загалмай нийгэмлэгийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөлд чуулганы нэгдсэн хуралдааны анхны хэлэлцүүлгээр санал хурааж шийдвэрлэсэн зарчмын зөрүүтэй болон найруулгын чанартай саналын томьёоллыг холбогдох зүйл, хэсэг, заалтад нэмж тусгасан хэмээн тэрбээр танилцуулгадаа дурдсан. Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Д.Ганхуяг асууж тодруулсаны дараа хуулийн төслийг батлах асуудлаар санал хураалт явуулахад хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 83.7 хувь нь дэмжин хуулийг баталлаа.

Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг эцсийн хэлэлцүүлэгт шилжүүллээ

Үүний дараа Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Үндсэн хуулийн цэцэд маргаан хянан шийдвэрлэх ажиллагааны тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүдийн анхны хэлэлцүүлгийг хийлээ. Хууль зүйн байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг УИХ-ын гишүүн Ц.Оюунгэрэл танилцуулав.



Хуулийн төслүүдтэй холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Д.Лүндээжанцан, Ц.Даваасүрэн, О.Баасанхүү, Ц.Нямдорж, Д.Ганхуяг, Ж.Батзандан нар асуулт асууж, байр сууриа илэрхийлсэн юм. Үүний дараа Хууль зүйн байнгын хороогоор дэмжигдсэн зарчмын зөрүүтэй болон найруулгын саналын томьёоллуудаар санал хураалт явуулж, хуулиудын төслийг эцсийн хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр Хууль зүйн байнгын хороонд шилжүүллээ.

Арбитрын тухай хуулийн төслийг хэлэлцэхийг дэмжлээ

Дараа нь Арбитрын тухай /шинэчилсэн найруулга/ болон холбогдох бусад хуулийн төслүүдийн хэлэлцэх эсэх асуудлыг хэлэлцсэн юм.

Хуулийн төслийн талаар Хууль зүйн сайд Д.Дорлигжав танилцууллаа.Арбитр нь үүссэн маргааныг талуудын тохиролцсоны дагуу, маргаан таслах хараат бус бүрэлдэхүүний өмнө шийдвэрлэх арга юм. 2003 оны Арбитрын тухай хуулийг Нэгдсэн Үндэсний Байгууллагын Олон улсын худалдааны эрх зүйн комиссын Олон улсын худалдааны арбитрын тухай Загвар хууль (цаашид “Загвар хууль” гэх)–д нийцүүлэх чиглэлийг баримтлан боловсруулсан боловч Монгол Улс одоог хүртэл Загвар хуулийг нутагшуулсан орны жагсаалтад бүртгэгдээгүй байдаг. Арбитрын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг боловсруулахдаа 2006 онд нэмэлт, өөрчлөлт орсон Загвар хуульд үндэслэн, одоо хүчин төгөлдөр үйлчилж буй Арбитрын тухай хуулийн дэвшилтэт зохицуулалтыг хадгалан, Гадаадын арбитрын байгууллагын шийдвэрийг хүлээн зөвшөөрөх ба биелүүлэх тухай 1958 оны Нью-Йоркийн конвенцийн дагуу Монгол Улсын хүлээсэн үүргийг үргэлжлүүлэн бүрэн хэрэгжүүлэх нөхцөлийг хангаж, улмаар Монгол Улс НҮБ-ын Олон улсын худалдааны эрх зүйн комиссын Олон улсын худалдааны арбитрын тухай Загвар хуулийг нутагшуулсан улс орон болох нөхцөлийг бүрдүүлэх гол зорилтыг удирдлага болгосон гэлээ.



Арбитрын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга батлагдсанаар арбитрт итгэх олон нийтийн итгэл нэмэгдэж, арбитрыг маргаан шийдвэрлэх арга болгон хэрэглэх явдал ихсэх эерэг үр дагавар бий болно гэж тооцоолжээ.

Арбитрын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга батлагдсанаар гадаадын хөрөнгө оруулагчдад илүү ээлтэй эрх зүйн орчин бий болж, Монгол Улс дахь гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтын хэмжээ нэмэгдэх нөхцөл бүрдэх эдийн засгийн ач холбогдолтой юм. Түүнчлэн, арбитраар маргааныг шийдвэрлэхэд зарцуулагдах цаг болон зардлыг бууруулж, Монгол Улсад бизнес эрхлэхэд гарах боломжит зардлыг бууруулах аж.

Мөн уг төсөл батлагдсанаар Монгол Улсыг НҮБ-ын ОУХЭК-ийн Загвар хуулийг нутагшуулсан улсын бүртгэлд бүртгэх, олон улсын болон дотоодын арбитрын ажиллагаагааны зохицуулалтыг олон улсын шилдэг туршлагад нийцүүлэх, Монгол Улсын шүүхийн ачааллыг бууруулах боломжийг бий болгох ач холбогдолтой гэлээ.

Хууль зүйн байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү танилцуулав.

Байнгын хорооны хуралдаанаар дээрх асуудлыг хэлэлцэх үед УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан, Х.Тэмүүжин, Ц.Оюунгэрэл нар Арбитрын тухай хуулийг Олон улсын худалдааны арбитрын загвар хуульд нийцүүлэн шинэчлэн баталснаар Монгол Улс дахь арбитрын үйл ажиллагаа олон улсын стандартад нийцэх алхам бүрдэж байгаа тул өндөр түвшний арбитрчдийг бэлтгэх, Монгол дахь гэрээний маргааныг гадаадын арбитрын байгууллагад бус дотоодын арбитраар шийдэгддэг байх боломжийг бүрдүүлэхэд анхаарах гэсэн саналыг тус тус гаргаж байсан хэмээн УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү танилцуулгадаа дурдсан юм.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан, Д.Лүндээжанцан, О.Баасанхүү, Н.Энхболд, С.Дэмбэрэл асуулт асууж, УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү, Х.Тэмүүжин, С.Дэмбэрэл нар үг хэлж байр сууриа илэрхийлсний дараа хуулийн төслийг хэлэлцэх эсэх асуудлаар санал хураалт явуулахад хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх хуулийн төслүүдийг хэлэлцэхийг дэмжлээ хэмээн УИХ-ын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Сонгуулийн тухай хуулийг эсэргүүцэж мэдээлэл хийлээ

Үндсэн хуулийн цэцийн их суудлын хуралдаанаар өнөөдөр Шүүх байгуулах тухай хууль Үндсэн хууль зөрчсөн эсэх тухай асуудлыг хэлэлцэх байсан. Харин уг асуудлыг хэлэлцэхийг 21 хоногоор хойшлуулах магадлал гаргалаа.

Өвөлжилт хүндэрсэн аймгуудын малчдад өвс үнэгүй олгохоор болжээ.

Ц.Оюунбаатар: ЭМ салбарын үйл ажиллагаа хэвийн явагдаж байна

Сонгинохайрхан дүүрэг Хархорин захын ойролцоох орон сууцанд өсвөр насны хоёр охин амиа хорлосон байдалтай нас барсан харамсалтай хэрэг гарсан талаар бид мэдээлсэн.

Төрсөн охиныхоо найз залууг хээр аваачиж буудаж амийг нь хохироосон хэрэгт анхан шатны шүүхээс цаазын ял сонсч, улмаар давж заалдах шатны шүүхээр чанга дэглэмтэй хорих ангид 25 жилийн хорих ял сонссон Хонхэрэйдийн Б.Энхбатад холбогдох хяналтын шатны шүүх хурал өнгөрсөн сарын 16-нд Дээд шүүхэд болох байсан ч өмгөөлөгч нь хавтаст хэрэгтэйгээ танилцаагүй гэсэн шалтгаанаар хойшилсон юм. Тэгвэл түүнд холбогдох хавтаст гаригийг ирэх даваа гаригт буюу энэ сарын 11-нд Дээд шүүхэд хэлэлцэхээр тов гарчээ.

Япон балетчин Монголд бүжиглэж байна

Дуурь бүжгийн эрдмийн театрт япон бүжигчин ажилладаг. Таван сарын өмнөөс ДБЭТ-ын балетын жүжигчдийн бүрэлдэхүүнд ажиллаж байгаа Мина Тамүра хамгийн сүүлд “Цөмөөхэй” балетад тоглосон байна.

Мина Монголын бүжигчдээс сурч мэдэхийн зэрэгцээ сонгодог бүтээлүүдэд бүжиглзх хүсэл мөрөөдлөө биелүүлэхээр ирсэн юм билээ. Түүнчлэн өнгөрсөн зун АНУ-ын бүжигчин Маделейн Бонн манай улсад долоо хоногийн хугацаатай бэлтгэл хийж, ДБЭТ- ын бүжигчдийн хөлний хөдөлгөөнийг сурсан гэдэг. Монголын сонгодог урлагийн театр нь дэлхийн гар талаас эхнийх нь суут хөгжмийн зохиолчдын бүтээлийг эх хувилбараар бүжигчин Мина Тамүра нь тоглодог учраас гадаадын уран бүтээлчдийн анхаарлыг татдаг хэмээн нэгэн балетчин ярьсан удаатай. Тэгвэл Мина болон Маделейн Бонн нар тэдний нэг бололтой. ДБЭТ байгуулагдаад 53 дахь жилдээ ажиллаж байгаа боловч монголчуудын ур чадвар, уран бүтээлийг өөр орны мэргэжил нэгтнүүд нь хэдийнэ хүлээн зөвшөөрдөг болсны нэг жишээ энэ юм.

Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж өнөөдөр сэтгүүлчидтэй уулзаж, Төрийн шагналын тухай хуулийн төслийг танилцуулав.



Мэдээллийн эхэнд тэрбээр “Төрийн шагналтай холбоотой харилцааг Ерөнхийлөгчийн зарлигаар зохицуулж ирсэн. Энэ асуудлыг хуульчлах шаардлагатай гэж үзсний үндсэн дээр Төрийн шагналын хуулийг боловсрууллаа” гэв.



АРДЫН ЖҮЖИГЧИН, ГАВЪЯАТ, СҮХБААТАРЫН ОДОН ЗЭРЭГ ШАГНАЛЫГ БАЙХГҮЙ БОЛГОЖЭЭ



Хуулийн төсөл нь 7 бүлэг 40 зүйлтэй. Түүнд Монголын төрт ёс, төрийн бодлогын залгамж халааг хэвээр хадгалах, төрийн дээд шагналын нэр төрөл, шалгуур үзүүлэлтийг Монгол Улсын үндсэн хууль, үзэл баримтлалд нийцүүлэн тодорхойлжээ. Ингэхдээ зарим шагналыг байхгүй болгосон аж. Тухайлбал, Ардын жүжигчин, гавьяат, Сүхбаатарын одон зэрэг шагналыг байхгүй болгожээ. Гэхдээ шагналын үнэ цэнийг нэмэгдүүлэх зорилго дор шалгуурыг өндөрсгөсний зэрэгцээ зарим гавьяа шагналыг таван жилд нэг удаа, нэгээс ихгүй хүнд олгох зэргээр тогтоож өгчээ. Түүний зэрэгцээ гавьяа шагналыг хэн, хэн гардуулах вэ гэдгийг ч хуульчилж өгсөн аж. Тухайлбал, Төрийн дээд шагналыг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч гардуулна. Мөн Төрийн дээд шагналыг Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн даалгавраар, түүний нэрийн өмнөөс дараах эрх бүхий этгээд гардуулж болно. Үүнд УИХ-ын дарга, Ерөнхий сайд, Засгийн газрын гишүүн, Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга, Монгол Улсын дипломат төлөөлөгчийн газрын тэргүүн, Аймаг, нийслэл, сум дүүргийн ИТХ-ын дарга гардуулахаар тус тус зааж өгчээ. Монгол Улсын баатар цол Монгол Улсын баатар цолыг Монгол Улсын тусгаар тогтнол, ардчилал, эрх чөлөө, бүрэн эрхт байдлыг бататган бэхжүүлэх, эх орноо батлан хамгаалах, үндэсний аюулгүй байдлыг хангах болон Монгол Улсыг хөгжүүлэх, эх орныхоо нэрийг алдаршуулах эрхэм үйлсэд онцгой гавьяа байгуулсан хүнд хүртээж, Монгол Улсын баатар цолны энгэрийн тэмдэг, батламж, үнэмлэх гардуулна. Эх орноо батлан хамгаалах үйлсэд амь бие хайргүй зүтгэж, баатарлаг гавьяа байгуулан эх орныхоо төлөө амь насаа алдсан хүнд Монгол Улсын баатар цолыг нэхэн хүртээж болно. Улсын эрдэнэ цол Улсын эрдэнэ цолыг үндэсний уламжлалт соёлын биет бус өвийн хосгүй нандин ховор төрөл зүйлсийн тодорхой илэрхийллийг ур чадварын өндөр түвшинд өвлөн эзэмшиж, түүнийгээ улам боловсронгуй болгон хөгжүүлж, хойч үедээ өвлүүлэх, шавь сургах, сурталчилж түгээн дэлгэрүүлэхэд онцгой гавьяа байгуулсан хүнд хүртээж, Улсын эрдэнэ цолны энгэрийн тэмдэг, батламж, үнэмлэх гардуулна.



Улсын эрдэнэ цолыг 3 жилд нэг удаа цагаан сарын баярыг тохиолдуулан олгоно. Чингис хаан одон Монгол Улсын тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдал, үндэсний эв нэгдлийг бататган бэхжүүлэх, эх орондоо хүмүүнлэг, ардчилсан нийгэм цогцлуулан хөгжүүлэх, нийгэм, эдийн засаг, соёл, шинжлэх ухааны дэвшлийг хангах, төрт ёс, түүх соёлынхоо уламжлалыг гүнзгий судалж, хойч үедээ өвлүүлэх, тэдгээрийг дэлхийн бусад оронд сурталчлан таниулах үйлсэд жинтэй хувь нэмэр оруулж, төр, нийгэм, үндэстний өмнө онцгой гавьяа байгуулсан Монгол Улсын иргэнийг шагнаж, одонг батламж, үнэмлэхийн хамт гардуулна. Чингис хаан одонг жилд нэг удаа нэг хүртэл хүнд Их Эзэн Чингис хааны өдөр буюу Монгол бахархлын өдрийг тохиолдуулан олгоно. Монгол Улсын гавьяат зүтгэлтэн цол Монгол Улсын гавьяат зүтгэлтэн цолыг ажил мэргэжлийн өндөр ур чадвар, авьяас билгээрээ тодорч, төр, нийгэм, эдийн засаг, соёл, спорт, шинжлэх ухаан болон бусад салбарыг хөгжүүлэх үйл хэрэгт нийтээр хүлээн зөвшөөрөхүйц гавьяа байгуулж, хүний эрх, эрх чөлөө, шударга ёс, үндэсний эв нэгдлийг бататган бэхжүүлэх, хүмүүнлэг, иргэний ардчилсан нийгэм цогцлуулан хөгжүүлэх үйл хэрэгт онцгой хувь нэмэр оруулсан иргэнд хүртээнэ. Уг цолыг жилд 50 хүртэл хүнд олгоно. Эрдэнийн очир одон Төр, нийгэм, эдийн засаг болон бусад салбарыг хөгжүүлэх үйл хэрэгт онцгой гавьяа байгуулж, монгол үндэстний уламжлал, төрт ёсыг хадгалж, хамгаалах, хөгжүүлэхэд онцгой хувь нэмэр оруулсан болон олон улсын эрх зүйн нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн хэм хэмжээ, зарчмыг баримтлан Монгол Улсын найрсаг гадаад харилцаа, хамтын ажиллагааг бэхжүүлэх үйл хэрэгт онцгой гавьяа байгуулсан хүнд олгоно. Жилд 100 хүртэл хүн гардуулна. Алтан гадас одон Иргэний үүргээ нэр төртэйгөөр биелүүлж, авьяас, эрдэм мэдлэг, хүч хөдөлмөрөө дайчлан ажиллаж, нийгэм, эдийн засаг, шинжлэх ухаан, технологи, соёл урлаг, боловсрол, эрүүл мэнд болон бусад салбарын үйл ажиллагаанд гавьяа байгуулсан болон хуулиар хүлээсэн үүргээ нэр төртэй биелүүлж, хуулийн засаглал, төрийн бодлого, зорилт, чиг үүргийг хэрэгжүүлэх болон гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журмыг хамгаалах, хууль сахиулах үйл хэрэгт гавьяа байгуулсан хүнд олгоно. Уг одонг жилд 1000 хүртэл хүнд олгоно. Цэргийн гавьяа одон Цэргийн гавьяа одонгоор Монгол Улсын Зэвсэгт хүчин, батлан хамгаалах хүч чадлыг бэхжүүлэх, Монгол Улсын тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдал, нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдал, хуулийн засаглалыг бэхжүүлэх, үндэсний аюулгүй байдлыг хангах, дархан хилийг хамгаалах, гамшгаас хамгаалах үйл хэрэгт гавьяа байгуулсан албан хаагчийг шагнаж одонг үнэмлэхийн хамт гардуулна. Одонг жилд 500 хүртэл хүнд олгоно. Эхийн алдар одон Эхийн алдар II зэргийн одонгоор дөрвөн хүүхэд төрүүлж өсгөсөн эхийг, Эхийн алдар I зэргийн одонгоор зургаан хүүхэд төрүүлж өсгөсөн эхийг тус тус шагнаж, одонг үнэмлэхийн хамт гардуулна. Хөдөлмөрийн хүндэт медаль Иргэний үүргээ нэр төртэйгөөр биелүүлж, авьяас, эрдэм мэдлэг, хүч хөдөлмөрөө дайчлан ажиллаж, эдийн засаг, шинжлэх ухаан, технологи, нийгэм соёл, боловсрол, эрүүл мэнд болон нийгмийн бусад салбарын үйл ажиллагаанд идэвх зүтгэл, үр бүтээлтэй ажиллаж, өндөр амжилт гаргасан, хуулиар хүлээсэн үүргээ нэр төртэй биелүүлж, хуулийн засаглал, төрийн бодлого, зорилт, чиг үүргийг хэрэгжүүлэх болон гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журмыг хамгаалах, хууль сахиулах үйл хэрэгт идэвх зүтгэл, үр бүтээлтэй ажиллаж, өндөр амжилт гаргасан хүнд олгоно. Цэргийн хүндэт медаль Монгол Улсын Зэвсэгт хүчин, батлан хамгаалах хүч чадлыг бэхжүүлэх, Монгол Улсын тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдал, нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдал, үндэсний аюулгүй байдлыг хангах, дархан хилийг хамгаалах, гамшгаас хамгаалах үйл хэрэгт олон жил идэвх зүтгэл, үр бүтээлтэй ажиллаж, өндөр амжилт гаргасан албан хаагчийг шагнаж, үнэмлэхийн хамт гардуулна. Шударга журам медаль Эрэлхэг зориг, авхаалж самбаа гарган гал, ой, хээрийн түймэр, байгалийн болон үйлдвэрлэлийн гамшиг, аюулаас хүний амь нас, их хэмжээний эд хөрөнгө авран хамгаалсан хүнийг шагнаж, үнэмлэхийн хамт гардуулна. Шударга журам медалиар нэхэн болон өмнөхөөс өөр болзол хангасан тохиолдолд дахин шагнаж болно. Найрамдал медаль Монгол Улсаас гадаад оронтой тогтоосон улс төр, эдийн засаг, нийгэм, соёлын харилцаа, хамтын ажиллагааг бэхжүүлэхэд бодитой хувь нэмэр оруулсан гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүнийг шагнаж, үнэмлэхийн хамт гардуулна. Энхийн төлөө медаль Нэгдсэн Үндэсний Байгууллагын энхийг сахиулах хүчин, олон улсын бусад ажиллагаанд оролцсон цэрэг, цагдаагийн албан хаагчид, энхийг сахиулах, хүмүүнлэгийн асуудлаар идэвхтэй ажиллаж, амжилт гаргасан иргэнийг шагнаж, үнэмлэхийн хамт гардуулна. Төрийн соёрхол Шинжлэх ухаан, танин мэдэхүйн шинэ онцгой туурвил, анхдагч шинэ техник, технологи, үйлдвэрлэл, урлаг, утга зохиол, оюуны шилдэг гарамгай бүтээлд олгоно.



Тус хуулийн төсөлд Эрхэм дээд шагналаар

-Монгол Улсын баатар, Улсын эрдэнэ цол, Чингис хаан цол,



Эрхэм хүндэт шагналаар

Монгол Улсын гавьяат зүтгэлтэн цол, Эрдэнийн очир одон,



Хүндэт шагналаар

Алдан гадас одон, Цэргийн гавьяа одон, Эхийн алдар I II одон



Медалиар

Цэргийн хүндэт медаль, Хөдөлмөрийн хүндэт медаль, шударга журам медаль, Найрамдал медаль, Энхийн төлөө медаль зэрэг төрийн дээд одон медалийг олгож байхаар тус хуулийн төсөлд тусгасан байна.



Танилцуулгын үеэр Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж сэтгүүлчдийн дараах асуултад ийн хариулсан юм.



-Хуулийн төсөлд хууль хэрэгжих хугацааг хэдийгээр гэж төлөвлөж байгаа вэ?



-Хугацааны хувьд ирэх аравдугаар сарын нэгнээс эхлэн мөрдөх хугацааг хуулийн төсөлд тусгаж өгсөн.



-Энэ удаагийн парламент баталж амжих болов уу?



-Энэхүү асуултын цаана бас нэгэн санаа байгаа болов уу гэж харж байна. Одон олгох эрх Ерөнхийлөгчийн зарлигаар явж байгаа. Үүнийг хууль болгоё гэсэн. УИХ батлахгүй гэвэл дараагийн сонголтыг Ерөнхийлөгч хийх эрхтэй гэдгийг Үндсэн хуулинд заасан байгаа.



-Зарим медаль шагналыг хассан гэх мэдээлэл байгаа. Яг ямар медаль, одонг хассан юм болоо?



-Бид уламжлал, залгамж чанараа хуулийн төслийг боловсруулахдаа алдахгүй байхыг хичээсэн. Хөдөлмөрийн баатар, Улсын баатар гэж байсныг Монгол Улсын баатар гэж нэг цол болгосон, олон гавьяат байсныг Гавьяат зүтгэлтэн болгосон. Мөн хадгалж үлдсэн одон гэвэл Алтан гадас, Цэргийн гавьяаны одон, Эхийн алдар зэрэг медалиуд байна. Шагналыг олгохдоо таван шалгуур тавьж байгаа юм. Нэгдүгээрт амжилт гавьяагаар нь, хоёрдугаарт ажил мэргэжлийн онцлогоор, гуравдугаарт эрэмбэ тогтооно, дөрөвдүгээрт хугацаа тогтооно, шагналын тоо, жил тэмдэглэлт өдөрт тусгайлан олгох зэргийг нарийн тусгаж өгөх юм. Хүний нэртэй одонгуудаас Чингис хааны нэртэй одонг хадгалж үлдсэн. Алдар цуутай хүн бүрийг одон болгож хувиргаад байвал болохгүй байна шүү дээ. Ингээд Чингис хааны одон үлдээсэн. Ардын жүжигчин гэж цол байсныг хасч, энэ цолыг Улсын эрдэнэ дүйцэх болов уу. Эрдэнийн очир одонгийн хувьд Сүхбаатарын одон, Цэргийн гавьяаны улаан тугийн одон зэрэг одон төлөөлөх болов уу.



-Одон медалийг дагуулан мөнгөн урамшуулал олгох уу?



-Миний хувьд шагналын мөнгө дагуулж өгөхгүй байх нь зүйтэй гэж үзэж байгаа. Энэхүү цол тэмдэг нь алдар нэр гэдэг утгаараа үнэтэй байх учиртай.



-Иргэдийн дунд шагналд тодорхойлоод багагүй хугацаагаар буюу хоёр гурван жилээр хариу нь ирэхгүй хүлээж байгаа, Гавьяатын шагналыг авахад зургаан сая төгрөгийн ханштай гэх мэт яриа байдаг. Энэ мэт гомдол санал ирдэг үү?



-Тодорхойлолт дээр очоод асуудал, зовлон үүсдэг юм. Нэг сумынх гэхээрээ хоёр гурван зуугаараа шагналд тодорхойлдог. Өгсөн өгөөгүй гээд бөөн хэл ам үүсдэг хариуцлагагүй хандлага бий. Одоогоор Гавьяат цол хүссэн 8000 хүн байна шүү дээ. Төрийн одон медалийг худалддаг, зардаг, зуучилдаг асуудал байвал зогсооё гэж байгаа юм. Ийм асуудал байвал Ерөнхийлөгчийн тамгын газарт авчирч өгнө үү. Тэр бүхнийг хуулийн байгууллагад шалгуулах болно. Хэрэв ийм асуудал үүссэн бол тэр асуудал үүсгэсэн хүмүүст хуулийн дагуу хариуцлага хүлээлгэх болно.



-Төрийн дээд одон медаль олгох үед нийгмийн даатгалын баталгааг хэрхэн хангах вэ?



-Нийгмийн баталгаа гэдэг маш чухал асуулт юм. Алдар зүтгэл гавьяа авсан хүмүүст тодорхой нийгмийн баталгааг гаргаж өгдөг. Шинэ хууль хэрэгжиж эхлэхэд хуучин шагналтай иргэдийн нийгмийн халамж хадгалагдана. Нийгмийн баталгаа ч насман туршид нь давхар явагдана. Шинээр оруулж байгаа хуулинд нийгмийн баталгааны тухай оруулж өгөөгүй.



-Одоо олгох шагналын фонд дууссан уу. Хэр нөөц байгаа вэ?



-Ихэнх одон тэмдэг Ерөнхийлөгчийн тамгын газрын төсөвт суугаад тэрхүү мөнгийг Зоос гоёл үйлдвэрт захиалгаа өгөөд хийлгэх зүйл юм. Нөөцөнд байгаа одон медаль ч бий тухай бүрт нь хийгээд явж байгаа одон медаль ч бий юм.



Хуулийн төслийг энд дарж уншина уу.

Т.ХУЛАН

Манай улсын иргэд гадаадын улс орон руу яваад ор сураггүй алга боллоо гэх мэдээлэл нэлээд гардаг.

Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж өнөөдөр сэтгүүлчидтэй уулзаж, Төрийн шагналын тухай хуулийн төслийг танилцуулав.



Мэдээллийн эхэнд тэрбээр “Төрийн шагналтай холбоотой харилцааг Ерөнхийлөгчийн зарлигаар зохицуулж ирсэн. Энэ асуудлыг хуульчлах шаардлагатай гэж үзсний үндсэн дээр Төрийн шагналын хуулийг боловсрууллаа” гэв.

Үндэсний урлагаа хальснаа амилуулсныг толилуулна

Үндэсний дуу бүжгийн эрдмийн чуулгын 65 жилийн ойн хүрээнд “Эх орноо, их урлагаа дэлхий дахинд хамтдаа сурталчилъя” уриатай гэрэл зургийн уралдаан зарласан билээ. ҮДБЭЧ, Гэрэл зурагчдын нэгдсэн холбоо, “Сайхан урлагийн төв”- өөс хамтран зохион байгуулж буй, “Монголын үндэсний урлагийн гайхамшиг гэрэл зурагт” сэдэвтэй ураядаанд мэргэжлийн гэрэл зурагчид болон сонирхогчдоос 295 бүтээл ирүүлсэн байна. Үүнээс 25 гэрэл зурагчны 70 бүтээлийг шигшиж, энэ сарын 16-нд “Хүннү молл”-д үзэсгэлэн гаргах нь. Мөн үзэсгэлэнд тавьсан бүтээлүүдээр цомог гаргахаар бэлтгэж байгаа гэнэ. Түрүүлсэн зурагчныг 1.5 сая, дэд байрыг нэг сая, гуравдугаарт шалгарсан хоёр оролцогчийг 800 мянга, долоон тусгай байрт орсныг нь 100 мянган төгрөгөөр урамшуулах аж.

Украйны зүүн хэсгийн хот суурингуудад халаалтгүй боллоо

“Болор цом” ,“Алтан-Өд” наадмын тов гарлаа

Монголын зохиолчдын эвлэлээс жил бүр зохион байгуулдаг оны шилдэг бүтээл шалгаруулах “Алтан өд” наадам энэ сарын 9-нд, “Болор цом” ирэх сарын 2-нд болох тов гарчээ. Монголын зохиолчдын эвлэл байгуулагдсан өдөр буюу нийт зохиолч, яруу найрагчдын баярын өдөр болох гэж буй “Алтан өд” наадмын бүртгэл эхлээд удаагүй ч одоогоор 100 зохиолч бутээлээ сойгоод буй гэнэ. Уран зохиолыг түгээн дэлгэрүүлэх, уншигч зохиолчдыг холбох зорилгоор сүүлийн жилүүдэд орон нутагт зохион байгуулж ирсэн “Болор цом” наадам энэ жил Улаанбаатарт болох тухай бид мэдээлсэн. Энэ нь орчин үеийн уран зохиолын хөгжилд үнэтэй хувь нэмэр оруулсан зохиолчдын тэгш ой тохиож буйтай холбоотой гэнэ. Тухайлбал, энэ жилийн наадмыг их зохиолч Д.Нацагдоржийн мэндэлсний 110, Д.Сэнгээгийн мэндэлсний 100 жилийн ойд зориулан зохион байгуулах бөгөөд эрхэм хүндтэй зохиолчдоо дурсан санаж, алдаршуулах гэнэ.

БНХАУ-ын Засгийн газраас Монгол Улсын Засгийн газарт олгосон хөнгөлөлттэй зээлээр хэрэгжүүлж буй Цахим эрүүл мэнд төслийн нээлтийн ажиллагаа өнөөдөр боллоо.