зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.07.10
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

400 гаруй жил Монголд шүтэгдсэн Бурхан багшийн шүдийг нээлээ

2012-1-16
0
ЖИРГЭХ
   Халхын цуут Автай сайн хан Төвдөд цэргүүдээ дагуулан хүрч очиж, тэр үеийн Далай лам Содномжамцад “Эвлэрвэл эвлэрье, эвдэрвэл эвдэрье” хэмээсэнд айн бурхан багшийн нандин шүтээн хэмээгдэх шүдийг өргөн барьжээ.

    Өнөөдөр Бурхан багшийн эрдэнийн шарил шүдийг олон нийтэд албан ёсоор нээлээ. Богд хааны ордон музейд байрлуулаад буй уг шүдийг Монголын бурхан шашинтнууд болон соёлын яамны төлөөллүүд хүрэлцэн ирж нээсэн юм. Энэ үеэр бурханч лам Ц.Пүрэвбат ирсэн хүмүүст зарим мэдээллийг хийжээ. Бурхан багшийн эрдэнийн шарилыг Монгол нутагт байгааг өнөөдрийг хүртэл нууцалж байсан бол ийнхүү албан ёсоор нээсэн юм. Тэгвэл уг шүтээн хэрхэн манай улсад ирсэн түүхийг дор сийрүүлэн хүргэе.

   Халхын цуут Автай сайн хан Төвдөд цэргүүдээ дагуулан хүрч очиж, тэр үеийн Далай лам Содномжамцад “Эвлэрвэл эвлэрье, эвдэрвэл эвдэрье” хэмээсэнд айн бурхан багшийн нандин шүтээн хэмээгдэх шүдийг өргөн барьжээ. Түүнийг нь Автай хан Халхад авчран залж, түүнд зориулан Эрдэнэ зуу хийдийг барьсан гэж “Өндөр гэгээний намтар” хэмээх сударт тэмдэглэсэн байдаг. Мөн Автай, Содномжамц нар Халхад буддын шашны нэг урсгал болох гэлүгбаг дэлгэрүүлэх үйлсэд хамтрахаар болсон байв.

   Дээрх баримтууд болон, бурхан багшийн шарил эрдэнэ (шарира радна) шүд, түүний тухай баримт, нотолгоо хангалттай байдаг байна. Тухайлбал, “Бурхан багшийн намтар”-т цогцос, биеийг хайлж, шатаасны хойно галд үл шатах таван зүйл бий хэмээн тэмдэглэсэн байдаг. Энэ нь шүд, зүрх, гавлын яс, дунд чөмөгний толгой, хуруу юм. Нэмж хэлэхэд түүний дунд хуруу Хятадын Си Ан хотод шүтэгдэн хадгалагдаж байгаа билээ.

   Халх, Ойрадын дайны үеэр энэхүү шүднээс болж Эрдэнэ зуу хийдийг шатаан “Түшээт ханы хувьтай шүтээн” хэмээн нууцлан шүтэх болсон гэдэг. Түүний дараагаар 20 дугаар зууны гучаад оноос Сталины лам, сүм, хийдийг устгах тушаал хэрэгжин олон зуун лам, хийд үгүй болсон. Энэ үед ерөнхий сайд байсан П.Гэндэн шарил эрдэнэ болох шүдний талаар мэддэг байсан болохоор устахаас сэргийлэн сүм, хийд рүү довтлохгүй байсан байна. Гэтэл түүнийг тушаал зөрчсөн хэргээр баривчлан, улмаар буудан хороожээ. Харин хороогдохынхоо өмнө тэр үеийн Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын дарга Ц.Өлзий-Очирт бурхан багшийн шүдийг хамгаалж явахыг үүрэг болгосныг, тэрээр Шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн дарга Дэндэвт “Сайтар хамгаалж, шинжлэн боловсруулна уу, ерөнхий сайдын заавар” хэмээн хүргүүлжээ. Мөн түүний дараа нандин шүтээний талаар зөвлөлтийнхөн мэдэж байсан тул археологич Х.Пэрлээ түүхч, судлаач, шавь нартаа сайн хамгаалж байхыг захисан байна.

   Бурхан багшийн шүд Энэтхэг, Хятад, Тайвань, Шри ланк, Япон, Сингапурт эрт дээр шүтэгдэн тахигдаж байсан бол одоогоос дөрвөн зуу гаруй жилийн өмнөөс Монголд нууцаар залагдан, шүтэгдсээр ирсэн байна.

   Автай сайн хан авчран залснаас хойш түүхийн хүнд, бэрх цаг үеийг туулан, монголын түүхч, эрдэмтдийн нөр их хичээл зүтгэлээр өнөөг хүртэл алдагдаж, устгагдалгүй ирсэн нь бахархмаар. Түүнийг Шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн дарга байсан Дэндэв “адууны шүд” хэмээн нэрийдэж одоог хүртэл явсныг саяхан илрүүлжээ. Хамгийн сүүлд өнгөрсөн оны 11 дүгээр сард далай лам Данзанжамц Монголд ирэхдээ энэхүү шүтээнд мөргөн залбирсан юм.
Б.Ням
0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
Арьс судлалын үндэсний төвд агаар шүүгч хүлээлгэн өглөө
Монголын баг, тамирчид бишкекийг зорилоо
Улсын шалгалт зохион байгуулах хуваарь гарчээ
Оюутан цэргийн бүртгэл ирэх сарын 2-ноос эхэлнэ
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
  • Исүс Христ гэж байхгүй (122.201.28.4)
    httpwwwyoutubecomwatchv=KOxrtFMykQc
    2012 оны 02 сарын 17 | Хариулах
  • Зочин (202.126.91.134)
    Сайхан мэдээ байна Монголын ард түмэн яагаад бурхан шүтээнтэй байж болохгүй гэж тэр тусмаа ийм хүч нөлөө үзүүлсэн эрдэнийг шүтэж болохгүй гэж хятадууд л уур л хүрч уушиг нь сагсайх биз дээ
    2012 оны 02 сарын 15 | Хариулах
  • amaraa (49.0.173.117)
    ene nandin shyteeniig hymyyst yzyyleh heregtei baihooalban yosoor ni zalaad
    2012 оны 01 сарын 16 | Хариулах
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • УИХ-ын гишүүн У.Отгонбаяр дараах хуулийн төслүүдийг өргөн мэдүүлжээ
    1 цаг 52 мин
  • Наадам: Төв аймгийн Заамар сумын уяач Ж.Түмэн-Өлзийгийн бор хээр шүдлэн түрүүллээ
    2 цаг 41 мин
  • НИТХ-ын дарга А.Баярын урилгаар БНСУ-ын Сөүл хотын ИТХ-ын дарга Хо Жун Чой Улаанбаатар хотод айлчилж байна
    4 цаг 12 мин
  • Д.Цахилгаан “Илиада”, “Одиссэй”, “Тэнгэрлэг туульс” бүтээлийн орчуулгаар нь Төрийн шагнал хүртлээ
    5 цаг 9 мин
  • Наадам: Тод манлай уяач Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
    6 цаг 35 мин
  • Үерийн аюулаас сэрэмжилж, зөвшөөрөгдсөн зам гүүрээр зорчихыг зөвлөв
    6 цаг 53 мин
  • Д.Жаргалсайханы Төрийн шагнал хүртэж байгаа ГУРВАН дуу
    7 цаг 9 мин
  • Цэргийн ёслолын жагсаалд хууль сахиулах байгууллагын 1500 гаруй алба хаагч оролцлоо
    7 цаг 12 мин
  • Тэдний "Чингис Жагаа"-гийн "Төрийн шагнал" хүртэж байгаа уран бүтээлд дайн үлдээсэн үгс
    8 цаг 2 мин
  • АЖ Д.Жаргалсайхан гурван дуугаараа өнөөдөр Төрийн шагнал хүртэнэ
    8 цаг 36 мин
  • Улсын баяр наадамд зодоглох Улсын цолтой 102 бөх
    9 цаг 3 мин
  • Наадам айсуй: Түрүү жил айргийн тавд хурдалсан таван АЗАРГА
    10 цаг 41 мин
  • Баримт: Төрийн наадамд завсаргүй 4 түрүүлсэн Дархан мэргэн Х.Оюунчимэг
    10 цаг 49 мин
  • Улаанбаатарт өдөртөө 24 хэм дулаан
    11 цаг 20 мин
  • "Эрдэнэс Тавантолгой" ХК-д онцгой дэглэм тогтоож, Бүрэн эрхт төлөөлөгчөөр У.Бямбасүрэнг томиллоо
    20 цаг 40 мин
  • УИХ-ын дэд хороодыг залуу гишүүд ахалж эхэллээ
    22 цаг 43 мин
  • Д.Амарбаясгалан: Хараат бус байдал, шийдвэр гаргах чадамж, хариуцлагын тогтолцоог төгөлдөржүүлж парламентын засаглалыг бодит утгаар нь баталгаажуулж чадлаа
    Өчигдөр 19 цаг 29 мин
  • Наадмын өдрүүдэд цаг агаар ямар байх вэ?
    Өчигдөр 18 цаг 18 мин
  • Төв аймгийн Жаргалант сумын наадамд дүүргийн Алдарт уяач Н.Доржийн буурал азарга түрүүллээ
    Өчигдөр 18 цаг 11 мин
  • Японы Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито “Монгол Коосэн технологийн коллеж”-ид зочиллоо
    Өчигдөр 17 цаг 31 мин
  • "Бүх цэргийн наадам"-аар шөвгөрсөн найман бөхийн допингийн хариу иржээ
  • Рэйвагийн тооллыг эхлүүлэгч, Японы 126 дахь Эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?
  • П.Мөнхтулга: Морин уралдаанд малчдын морь уралдах боломжгүй болсон
  • Улсын цолон ойрхон бөх #6: Цэргийн заан Б.Батсуурь
  • Б.Түвшин: Эдийн засгийн байдлаа алсдаа харж, төлөвлөж чадахгүй байна
  • Б.Батцэцэг: Манай дипломатууд цөөн хүчээр асар их ажлыг амжуулдаг
  • Ч.Ундрам: Олимпийн төрөлд байдаг спортуудаа төрөөс дэмжих нь зүйтэй
  • "Салхи Дамбий шиг цайлган" гэж өөрийгөө тодорхойлсон МУГЖ Д.Бямбацогтын талаарх найман баримт
  • Монгол тогооч нар дэлхийн аваргын хагас шигшээд оролцох эрхээ авлаа
  • Улсын цолон ойрхон бөх #8: Аймгийн заан С.Доржпалам
  • 115 мянган тул загасны, 60 мянган зэвэг, хадран загасны жараахайг нутагшуулжээ
  • Улсын цолон ойрхон бөх #5: Аймгийн хурц арслан О.Наранбаатар
  • Мотокроссын улсын аварга шалгаруулах цуврал Дархан-Уул аймагт болно
  • Улсын цолон ойрхон бөх #7: Аймгийн арслан Ц.Төмөрцоож
  • Голомт банк 2024 оны Тогтвортой хөгжлийн тайлангаа нийтэллээ
  • Аварга цолтон төрүүлдэг могой жилийн наадам
  • Улсын цолонд ойрхон бөх #9: Аймгийн хурц арслан М.Еркебулан
  • Улсын цолон ойрхон бөх #4: Аймгийн хурц, бадрангуй арслан Э.Мөнхбаатар
  • Наадмын нээлтийн тоглолтыг хоёр удаа тоглоно
  • АМРАЛТЫН ӨДӨР: Та амралтаараа юу үзэх вэ?
  • П.Мөнхтулга: Морин уралдаанд малчдын морь уралдах боломжгүй болсон
  • Улсын цолон ойрхон бөх #7: Аймгийн арслан Ц.Төмөрцоож
  • ШУУД: УИХ-ын чуулганы хуралдаан үргэлжилж байна
  • Б.Батцэцэг: Манай дипломатууд цөөн хүчээр асар их ажлыг амжуулдаг
  • Б.Түвшин: Эдийн засгийн байдлаа алсдаа харж, төлөвлөж чадахгүй байна
  • 115 мянган тул загасны, 60 мянган зэвэг, хадран загасны жараахайг нутагшуулжээ
  • Рэйвагийн тооллыг эхлүүлэгч, Японы 126 дахь Эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?
  • Аварга цолтон төрүүлдэг могой жилийн наадам
  • Улсын цолон ойрхон бөх #6: Цэргийн заан Б.Батсуурь
  • Ч.Ундрам: Олимпийн төрөлд байдаг спортуудаа төрөөс дэмжих нь зүйтэй
  • Мотокроссын улсын аварга шалгаруулах цуврал Дархан-Уул аймагт болно
  • Улсын цолон ойрхон бөх #8: Аймгийн заан С.Доржпалам
  • Г.Тэмүүлэн: Төсвийн тодотголыг хэлэлцэхдээ 126 гишүүний ирцтэй байх ёстой
  • "Салхи Дамбий шиг цайлган" гэж өөрийгөө тодорхойлсон МУГЖ Д.Бямбацогтын талаарх найман баримт
  • Б.Энхбаяр: ХЭҮК-ын тайланг хэлбэр төдий сонссон болоод өнгөрдөг байсан асуудал түүх болсон
  • Улсын цолон ойрхон бөх #4: Аймгийн хурц, бадрангуй арслан Э.Мөнхбаатар
  • Улсын цолон ойрхон бөх #5: Аймгийн хурц арслан О.Наранбаатар
  • “Монгол дархан: Өв, урлахуй” үзэсгэлэнгийн шилдгүүд тодорлоо
  • Голомт банк 2024 оны Тогтвортой хөгжлийн тайлангаа нийтэллээ
  • "Монгол дархан: өв, урлахуй" тусгай үзэсгэлэнд 60 уран бүтээлч 130 гаруй бүтээлээ дэлгэлээ
24 баримт
  • "Салхи Дамбий шиг цайлган" гэж өөрийгөө тодорхойлсон МУГЖ Д.Бямбацогтын талаарх найман баримт
  • Рэйвагийн тооллыг эхлүүлэгч, Японы 126 дахь Эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК