2016 оны 01 дүгээр сарын 25-ны өдөр Улаанбаатар хотын Замын цагдаагийн газрын ЖШУХ дээр нийт дуудлага мэдээ мэдээлэл 419 хүлээн авснаас зам тээврийн ослын 367 дуудлага бүртгэгдсэн байна. Үүнээс гэмт хэргийн шинжтэй гомдол мэдээлэл 16 бүртгэгдэж 1 хүний амь нас хохирч, 23 хүн хүнд хөнгөн гэмтсэн . Хүүхэд зам тээврийн осолд өртсөн 3 үүнээс сургуулийн өмнөх насны 1, сургуулийн насны 2, согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ замын хөдөлгөөнд оролцсон жолооч 3 , явган зорчигч 2. Согтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодсон 33 жолоочийг журамлан гарч болзошгүй осол хэргээс урьдчилан сэргийлсэн.

Сар шинийн баярыг угтсан зарим арга хэмжээний тухай Нийслэлийн засаг даргын 2016 оны 1 дүгээр сарын 13-ны өдрийн А/34 дүгээр захирамж гарсан. Уг захирамжийн хүрээнд билгийн тооллын шинийн 1, 2, 3-ны өдөр буюу 2016 оны 2 дугаар сарын 9, 10, 11-ний өдрүүдэд нийтийн тээврийн үйлчилгээнд хотын захын цэгт үйлчлэх тээврийн хэрэгслийн тоог нэмэгдүүлж үндсэн 62, хот орчмын 13 чиглэлд нийт 644 их болон дунд багтаамжийн автобус үйлчилгээ үзүүлэхээр төлөвлөөд байна.
Сар шинийн баяр болох гэж байгаатай холбогдуулан нийслэлийн Авто замын хөдөлгөөний ачааллыг бууруулах зорилгоор дугаарын хязгаарлалт хийгдэх өдрүүд буюу 2016 оны 1 дүгээр сарын 30, 31, 2 дугаар сарын 6, 7-ны өдрүүдэд тодорхой суурьшлын цэгүүдээс Нарантуул худалдааны төр рүү нийт 11 их багтаамжийн автобус 10:00, 12:30, 15:00 цагуудад үйлчилнэ.

Мөн тухайн өдрүүдэд Чингисийн талбай болон Дүнжингарав худалдааны төвөөс Хүннү молл худалдааны төв чиглэлд 2 их багтаамжийн автобус 10:00, 12:30, 15:00 цагуудад үйлчилгээ үзүүлнэ.

Унгарын Ерөнхий сайдын айлчлал өнөөдөр өндөрлөнө

АНУ-ын хүн ам хамгийн сийрэг Аляск мужид 6,8 магнитудын хүчтэй газар хөдөлжээ. Зарим эх сурвалжууд газар хөдлөлтийн хүчийг 7,1 магнитуд байсан гэж тогтоогоод байгаа юм. Газар хөдлөлтийн голомт Кенайн хойгт Энчор Поинтоос баруун тийш 85 км-т, Энчорэйжээс 260 км орчимд бүртгэгдсэн байна.

Иргэд, хуулийн этгээд маргаанаа шүүхийн бус журмаар, түргэн шуурхай зардал багатайгаар шийдүүлэхийн тулд шүүхийн эвлэрүүлэн зуучлагчдад хандах нь ихэссэн байна. 2015 онд иргэдээс нийт 15122 өргөдөл эвлэрүүлэн зуучлагчдад гаргасан нь өнгөрсөн онтой харьцуулбал 2.5 дахин, тэдгээр өргөдлөөс 11854 өргөдлийг шийдвэрлэсэн нь өнгөрсөн онтой харьцуулбал 2.3 дахин өссөн дүн юм.



Шүүхээс улсын тэмдэгтийн хураамжид нийт 3.3 орчим тэрбум төгрөгийг төрийн санд оруулжээ. Шүүхээс улсын тэмдэгтийн хураамжид нийт 3.391.078.756 төгрөгийг төрийн санд оруулахаар шийдвэрлэсэн нь өнгөрсөн оноос 46.7 хувиар өссөн мөнгөн дүн юм байна.

БНХАУ-ын Эрээн, Бээжин хотод Монгол Улсаас элчин сайд суух болсоноос хойш янз бүрийн хэл ам тасардаггүй боллоо. Хууль бус үйлдэлд гар бие оролцож, зугтаж алга болсон, төсвийн мөнгийг шамшигдуулсан л гэх.

Тэгвэл БНХАУ-ын Эрээн, Бээжин хот дахв Монголын консулын газартай холбоотой асуудал хийгээд Т.Мураттай холбоотой гэмт хэргийн шинжтэй мэдээллийн мөрөөр ээлжит 24 баримтаа хүргэж байна.

Өрхийн нэгдсэн санд бүртгүүлснээр хүүхдийн мөнгөө авах нь

Захиргааны хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай /шинэчилсэн найруулга/ болон холбогдох бусад хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2015.12.07-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг үргэлжилнэ/;

“Монгол Улсын урт хугацааны тогтвортой хөгжлийн үзэл баримтлал /2016-2030 он/ батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Гарамгайбаатар, С.Бямбацогт, Н.Батцэрэг нарын 10 гишүүн 2016.01.04-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Тариалангийн тухай /шинэчилсэн найруулга/ болон холбогдох бусад хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2015.10.13-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;

Хүний хөгжил сангийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2016.01.08-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн С.Бямбацогт нарын 16 гишүүн 2015.11.18-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээний тухай болон холбогдох бусад хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2016.01.15-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн тухай /шинэчилсэн найруулга/ болон холбогдох бусад хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2016.01.14-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2015.12.30-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай болон холбогдох бусад хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2015.12.30-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;

Барилгын тухай /шинэчилсэн найруулга/ болон холбогдох бусад хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2015.07.09-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/;

Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн зарим заалт Үндсэн хуулийн холбогдох заалтыг зөрчсөн эсэх маргааныг хянан шийдвэрлэсэн тухай Үндсэн хуулийн цэцийн 2015 оны 16 дугаар дүгнэлт үргэлжилнэ.

“Авлигатай тэмцэх, хариуцлага, шударга ёсыг бэхжүүлэх үндэсний хөтөлбөрийг батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцүүлэгт үүрэг бүхий Хууль зүй болон Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны ажлын дэд хэсгийн хуралдаан 09.30 цагаас 334 тоот өрөөнд;

Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийн сурч боловсрох орчин, нөхцөл, сургуульд хамрагдалтын байдал, Ерөнхий боловсролын тусгай хэрэгцээт сургуулиудын үйл ажиллагаатай танилцан цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар санал боловсруулж Байнгын хороонд танилцуулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийн хуралдаан 10.00 цагаас “Г” танхимд;

Худалдааны тухай хуулийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий Эдийн засгийн байнгын хорооны ажлын дэд хэсгийн хуралдаан 10.00 цагаас “В” танхимд;

Эрдэс баялгийн салбарын ил тод байдлын тухай хуулийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий Эдийн засгийн байнгын хорооны ажлын дэд хэсгийн хуралдаан 14.00 цагаас “В” танхимд;

Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай болон холбогдох бусад хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий Хууль зүйн байнгын хорооны ажлын дэд хэсгийн хуралдаан 14.30 цагаас 334 тоот өрөөнд;

Хог хаягдлын тухай болон холбогдох бусад хуулийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны ажлын дэд хэсгийн хуралдаан 16.00 цагаас “В” танхимд.

Тухайн өдөр могой, морь, гахай, хулгана жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба бич, тахиа жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр насан бүтээл хийгээд хишиг даллага дуудуулах, өглөг өгөх, тарни тоолох, хатуу үйл, согтууг номхотгох, идээ ундаа, хувцас олох, худалдааны үйл, өглөг өгөх, хөрөнгө тавих, эдийн үргэлжлэлийг бүтээх, эдийн тэнгэрийг тахих, буяны үйл хийгээд хувцас өмсөх, чимэг зүүх зэрэгт өлзийтэй сайн. Бэрийн үйл, үнэт эдлэлийг гадагш өгөх, модон тээрэм босгох, хурал цуглаан хийхэд муу. Өвдвөл найм буюу хорин нэгэн хоногт эдгэх болно. Замд гарвал сэтгэлийн хямрал үүснэ. Зүүн нүд татвал хувийг олно. Баруун нүд татвал юу ч үл өөрчлөгдөнө. Баруун чих хангинавал үзэсгэлэн болно. Зүүн чих хангинавал үхлийнх сураг сонсоно. Нохой уливал төрөлхтнөөс яруу сураг сонсоно. Хэрээн дуунд үрийг номлоогүй. Тагнай эрвэгнэвэл гэр орны эд арвижна. Бие татвал хар шар хоёр ирнэ. Шилбэ татвал хэрүүл тэмцэл уйтгарлахуй үг яриа болно. Өдрийн сайн цаг нь бар, туулай, могой, бич, нохой, гахай болой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал өнгө зүс доройтно.

2016 оны 01 дүгээр сарын 25-ны 20 цагаас 01 дүгээр сарын 26-ны 20 цаг

хүртэлх цаг агаарын урьдчилсан мэдээ:

БАРУУН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи зүүн өмнөөс секундэд 6-11 метр. Завхан голын эхээр шөнөдөө 45-50 градус, өдөртөө 37-42 градус, Увс нуурын хотгор, Идэр, Тэс голын хөндий, Хүрэн бэлчир орчмоор шөнөдөө 36-41 градус, өдөртөө 24-29 градус, Алтайн өвөр говиор шөнөдөө 19-24 градус, өдөртөө 10-15 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 27-32 градус, өдөртөө 16-21 градус хүйтэн байна.

ТӨВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Солигдмол үүлтэй. Шөнөдөө зарим газраар бага зэргийн цас орж, явган шуурга шуурна. Өдөртөө цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 7-12 метр. Дархадын хотгороор шөнөдөө 37-42 градус, өдөртөө 26-31 градус, Хэнтэйн уулархаг нутаг, Орхон-Сэлэнгэ, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж голын сав газраар шөнөдөө 29-34 градус, өдөртөө 19-24 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 23-28 градус, өдөртөө 15-20 градус хүйтэн байна.

ЗҮҮН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Солигдмол үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр, зарим газраар секундэд 12-14 метр хүрч явган шуурга шуурна. Хэрлэн, Улз, Халх голын сав газар, Дарьгангын тал нутгаар шөнөдөө 28-33 градус, өдөртөө 18-23 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 21-26 градус, өдөртөө 14-19 градус хүйтэн байна.

ОТРЫН НУТАГ ХЭРЛЭНБАЯН-УЛААН ОРЧМООР: Үүлшинэ. Цас орохгүй. Салхи баруунаас секундэд 7-12 метр. Шөнөдөө 31-33 градус, өдөртөө 18-20 градус хүйтэн байна.

ГОВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Солигдмол үүлтэй. Шөнөдөө Дунговийн нутгаар бага зэргийн цас орно. Өдөртөө цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 7-12 метр, явган шуурга шуурна. Өмнөговийн нутгаар шөнөдөө 20-25 градус, өдөртөө 10-15 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 26-31 градус, өдөртөө 14-19 градус хүйтэн байна.

УЛААНБААТАР ХОТ: Үүлшинэ. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр. Шөнөдөө Яармаг-Сонгины орчмоор 32-34 градус, бусад хэсгээр 29-31 градус, өдөртөө 19-21 градус хүйтэн байна.

Хууль зөрчсөн, эсвэл хохирогч болсон хэн ч бай юуны түрүүнд цагдаад гоморхож “Хүний эрхийг зөрчлөө”, “Хуулиа биелүүлэхгүй байна” гэж ирээд л хэл ам хийдэг болжээ. Монголын цагдаа намайг хамгаална гэсэн ард түмний илтгэл үнэмшил улам буурсаар. Тэгвэл энэ бүхэнд хувь цагдаагаас гадна ажлын ачаалал, хангамж, нийгмийн асуудал зэрэг олон зүйл нөлөөлөх болжээ.

Хүний эрхийн үндэсний комиссын 14 дүгээр илтгэлд “...цагдаагийн хэв журмын алба хаагч жилд хамгийн багадаа 352, замын цагдаагийн алба хаагч 528 цаг илүү ажиллаж байна” гэжээ. Үүнд, шуурхай цугларалт, албаны бэлэн байдал, хүчлэн хамгаалалт зэрэг онцлог цаг үеэр ажиллуулсныг тооцоогүй. Нэг ёсондоо цагдаа нарт амралтын өдөр гэж алга.

Цагдаагийн алба хаагчийн ажлын ачааллыг зүй зохистой байлгах, ажлын чанарыг сайжруулах, иргэдэд үзүүлэх үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлэхийн тулд Засгийн газрын 2011 оны 153 дугаар тогтоолд заасан нормативын дагуу улсын хэмжээнд орон тоог 2175 офицер, 1138 ахлагч, 104 энгийн ажилтан буюу нийт 3417 алба хаагчаар нэмэгдүүлэх шаардлагатай гэсэн судалгааг гаргаж байж. Гэвч одоо болтол ажил хэрэг болоогүй ажээ. Энэ нь цагдаагийн байгууллагын хууль тогтоомжтой холбоотой болохыг судлаачид хэлэх боллоо.

Уг нь гурван жилийн өмнөх УИХ-д Цагдаагийн албаны тухай, Хууль сахиулагчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн төслүүдийг өргөн мэдүүлж, 2013 оны долдугаар сарын 5-нд Цагдаагийн албаны тухай хуулийг баталсан. Гэтэл цагдаагийн байгууллагын хүний нөөц, алба хаагчийн ёс зүй, түүнд хүлээлгэх хариуцлага, нийгмийн баталгаатай холбогдсон эрх зүйн зохицуулалт тусгагдаагүй байна. Энэ нь Хууль сахиулагчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулиар зохицуулах байсан хууль санаачлагчид хуулийн төслөө эргүүлэн татжээ. Одоо цагдаа нарын эрхзүйн байдлыг Төрийн албаны хууль тогтоомжоор л зохицуулж байгаа аж.

Ард түмнийхээ аюулгүй байдлын манаанд цаг ямагт зогсдог залуусын ажлын ачаалал тэднийг стресст оруулж, өөрөө анзаарамгүй зан авирын өөрчлөлтэй болж иргэдтэй зөв боловсон харьцахад бэрхшээл бий болгодог гэж сэтгэл судлаачид дүгнэжээ.

Цагдаагийн байгуул­лага нь олон нийтийг хамарсан эмх замбааргүй байдлын үед хуулиар хүлээсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлэхэд олон нийтээс албаны чиг үүрэгт нь хүндэтгэлтэй хандах, хууль ёсны шаардлагыг нь биелүүлэх эрх зүйн соёл, ухамсар төлөвшсөн байх нь иргэдийн аюулгүй байдлыг хангах цаашлаад эрсдлийг саармагжуулахад чухал нөлөөтэй. Гэтэл 2014, 2015 оны цагдаагийн байгууллагын эрсдлийн үнэлгээний тайланд цагдаагийн алба хаагч албан үүрэг гүйцэтгэж байхдаа гүтгүүлэх, доромжлуулах, хүчир­хийлэл, заналхийлэлд өртөх эрсдэл “5” буюу өндөр үнэлгээтэй тогтоогджээ.

2016 оны зургадугаар сард зохион байгуулагдах УИХ-ын болон орон нутгийн өөрөө удирдах байгууллагын Сонгуулийн үр дүнг улс төрийн нам, хүчнүүд хүлээн зөвшөөрөх эсэх асуудал нь долдугаар сард зохиогдох Ази, Европын Дээд түвшний XI уулзалтын /АCEM/-ын цаг хугацааны хувьд давхцаж байгаагаас жагсаал, цуглаан төдийгүй болзошгүй нийтийг хамарсан эмх замбараагүй нөхцөл байдал үүсч болохыг зарим улстөрч, албан тушаалтнууд сануулсаар байна. Тиймээс цагдаагийн алба хаагч өргөсөн тангарагтаа үнэнч байж хуулиар хүлээлгэсэн үүргээ хэлбэрэлтгүй биелүүлэх нөхцлийг хангахын тулд эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох шаардлагатайг судлаачид хэлж байна.

Хууль зүйн яамнаас өнгөрсөн онд УИХ-д өргөн барьсан Цагдаагийн албаны хуулийн шинэчилсэн найруулгад цагдаагийн байгууллагын зохион байгуулалтын бүтэц нь бодлогын өөрчлөлттэй уялдуулан шуурхай, үр дүнтэй, уян хатан зохион байгуулагдах улмаар цагдаагийн алба хаагчийн эрх зүйн байдал, нийгмийн баталгаанаас гадна галт зэвсэг, тусгай хэрэгсэл, биеийн хүч хэрэглэх зэрэг үйл ажиллагааг тусгаж өгсөн нь цаг үеэ олсон сайн хууль болсон гэж хуульчид дүгнэж байгаа. Тиймээс Цагдаагийн албаны хуу­лийн шинэчилсэн най­руулгыг яаралтай батлахыг Монголын цагдаа нар хүлээсээр байна.

Иргэний хэргийн анхан шатны шүүх 2015 онд нийт 56607 нэхэмжлэл, гомдол, хүсэлт хүлээн авснаас 40674 хэргийг хянан шийдвэрлэсэн бөгөөд шүүхээр шийдвэрлэгдсэн иргэний хэргийн тоо өмнөх оноос 6678 хэргээр буюу 19.6 хувиар огцом өссөн байна. Иргэний хэрэг ийнхүү өсөхөд зээлийн гэрээний маргаан өмнөх оноос 3284 хэргээр буюу 2.1 дахин, банк, зээлийн үйл ажиллагаа эрхлэх эрх бүхий хуулийн этгээдээс зээл олгохтой холбоотой маргаан 1060 хэргээр буюу 59.4 хувиар тус тус өссөн нь голлон нөлөөлжээ.

”Амар байна уу” тоглолт ирэх сарын 3-нд гацхан удаа тоглогдоно

Өнгөрсөн онд гэмт хэрэг давтан үйлдэж шүүхээр ял шийтгэгдсэн хүмүүсийн тоо 31.9 хувиар, согтуугаар гэмт хэрэг үйлдсэн хүний тоо 7.5 хувиар тус тус өссөн бол урьд ял шийтгүүлсэн хүмүүсийн тоо 1 хувиар, эмэгтэйчүүдийн тоо 7.5 хувиар, насанд хүрээгүй хүний тоо 9.6 хувиар тус тус буурсан байна. Гэмт хэрэгт ял шийтгүүлэгчдийн 46.9 хувь нь 18-29 насны хүмүүс байх бөгөөд 62 хувь /давхардсан тоогоор/ нь эрхэлсэн ажил, сургуульгүй хүмүүс байна.

Мексикт 15 хүн зика вирусын халдвар авчээ

“Хүүхдийн эрүүл мэндэд агаарын бохирдлын үзүүлэх нөлөө, шийдвэрлэх арга зам” Олон улсын зөвлөгөөн болж байна

Монгол Улсын Их Хурлын даргын ивээл дор зохион байгуулагдаж буй “Хүүхдийн эрүүл мэндэд агаарын бохирдлын үзүүлэх нөлөө, шийдвэрлэх арга зам” Олон улсын зөвлөгөөн өнөөдөр /2016.01.25.Даваа гараг/ Шангри-Ла олон улсын зочид буудлын их танхимд болж байна.

Тус зөвлөгөөнийг НҮБ-ын Хүүхдийн сангийн дэмжлэгтэйгээр Эрүүл мэнд, спортын яам, Байгаль орчин, ногоон хөгжил, аялал жуулчлалын яам, Хүүхдийн төлөө үндэсний газар, Нийгмийн эрүүл мэндийн хүрээлэн хамтран зохион байгуулж байгаа бөгөөд арга хэмжээнд Монгол, Америк, Англи, Австрали, Хятад, Солонгос зэрэг улсын эрдэмтэд болон төр, төрийн бус байгууллага, эрдэмтэн судлаач, бодлого, шийдвэр гаргагчдын нийтдээ 160 гаруй төлөөлөгчид оролцож байна.

Зөвлөгөөнийг нээж Эрүүл мэнд, спортын яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга С.Ламбаа үг хэлсний дараа Монгол Улсын Их Хурлын дарга З.Энхболдын илгээлтийг Улсын Их Хурлын даргын зөвлөх Ц.Буянцогтоо уншиж танилцуулав.

Улсын Их Хурлын дарга илгээлтдээ, “Хүүхдийн эрүүл мэндэд агаарын бохирдлын үзүүлэх нөлөө, шийдвэрлэх арга зам” олон улсын зөвлөгөөнд хүрэлцэн ирсэн хүндэт зочид, төлөөлөгчид Та бүхний амар амгаланг айлтгаж, Улсын Их Хурлын нэрийн өмнөөс болон хувиасаа чин сэтгэлийн мэндчилгээ дэвшүүлье. Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын мэдээллээр дэлхий дахинаа гадаад болон дотоод орчны агаарын бохирдолтой орчинд 50 сая хүн амьдарч жил бүр тэдний 3.1 сая нь наснаасаа эрт эндэж байна. Үүний нэг томоохон шалтгаан нь архаг өвчний эрсдэлт хүчин зүйлсийн нэг болсон агаарын бохирдол юм.

Улсын Их Хурлаас 2012 онд “Агаарын тухай”, “Агаарын бохирдлын төлбөрийн тухай”, “Нийслэлийн агаарын бохирдлыг бууруулах тухай” хуулийг шинэчлэн баталснаар хүрээлэн байгаа агаарыг хамгаалах, бохирдохоос урьдчилан сэргийлэх, агаар бохирдуулах бодисын хаягдлыг бууруулж хяналт тавих, агаарын бохирдлын төлбөр ногдуулах, төлөхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулсан.

Монгол Улсын Засгийн газраас агаарын бохирдлын гол эх үүсвэр болсон гэр хорооллыг барилгажуулах, сайжруулсан болон хийн түлш хэрэглэх зэрэг томоохон төслүүдийг санаачлан хэрэгжүүлэх, “Нийслэлийн агаарын чанарыг сайжруулах бүс”-д оршдог айл өрхийг эрчим хүчний хэмнэлттэй бүтээгдэхүүнээр хангах, иргэдийн идэвх оролцоог нэмэгдүүлэх зорилгоор урамшуулал олгох зэрэг холбогдох журам, стандартыг батлан мөрдүүлж, агаарын чанарын мэдээг олон нийтэд хүргэх арга хэмжээг авч хэрэгжүүлж байна. Эдгээр олон талт арга хэмжээг зохион байгуулж байгаа хэдий ч агаарын бохирдол төдийлөн буурахгүй, Монгол Улс агаарын бохирдол өндөртэй орны тоонд багтаж энэ нь хүний эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлсөөр байна.

Агаарын бохирдол нь хүн амын эрүүл мэндэд ялангуяа эх, хүүхдийн эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлж, зулбалт, дутуу төрөлт, ургийн төрөлхийн гаж хөгжилтэй хүүхэд төрөх эрсдлийг нэмэгдүүлэх, хүүхдийн оюун санаа, сэтгэн бодох чадвар, өсөлт хөгжилтийг бууруулах нөлөөтэй байдгийг олон улсын болон манай орны эрдэмтэд, судлаачдын хийсэн судалгааны дүн харуулж байна. Энэхүү зөвлөгөөнөөс эх, хүүхдийн эрүүл мэндэд агаарын бохирдлын үзүүлж байгаа сөрөг нөлөөг бууруулах чиглэлээр салбар хоорондын уялдааг хангасан, нотолгоонд тулгуурласан, хэрэгжихүйц, үр дүнтэй зөвлөмж гаргах нь чухал гэж үзэж байна. Зөвлөмжийг хэрэгжүүлэхэд бид бүх талаар дэмжин ажиллана гэдгээ энэ дашрамд илэрхийлж, “Хүүхдийн эрүүл мэндэд агаарын бохирдлын үзүүлэх нөлөө, шийдвэрлэх арга зам” олон улсын зөвлөгөөний үйл ажиллагаанд амжилт хүсье” гэжээ.

Энэхүү зөвлөгөөний үеэр “Монгол Улсын агаарын бохирдол: Өнөөгийн байдал, олон улсын туршлага”, “Нотолгооноос үйл ажиллагаанд-Агаарын бохирдлын хүүхдийн эрүүл мэндэд үзүүлэх нөлөөлөл, бууруулах арга зам”, “Агаарын бохирдлын хүүхдийн эрүүл мэндэд үзүүлэх нөлөөлөл, эрүүл мэндийг хамгаалах арга замууд”, “Цаашдын чиглэл-Хүүхдийн эрүүл мэндэд агаарын бохирдлын үзүүлэх нөлөөг бууруулахад чиглэсэн зөвлөмж боловсруулах, үнэлэх” сэдвээр салбар хуралдаанууд өрнөх юм.

Улсын Их Хурлын гишүүн, Шадар сайд, Эрүүл мэнд, спортын сайдын үүрэг гүйцэтгэгч Ц.Оюунбаатар хэлсэн үгэндээ, ”Монгол Улсын Их Хурлын даргын ивээл дор зохион байгуулагдаж буй ”Хүүхдийн эрүүл мэндэд агаарын бохирдлын үзүүлэх нөлөө, шийдвэрлэх арга зам” сэдэвт олон улсын зөвлөгөөнд оролцож буй гадаад, дотоодын эрдэмтэн мэргэд, судлаач, төрийн болон төрийн бус байгууллагын төлөөлөл Та бүхэнд болон танай хамт олонд гүн талархал илэрхийлж байна. Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагаас эрүүл мэндийн 10 эрсдэлт хүчин зүйлд агаарын бохирдлыг оруулсан байна. Агаарын бохирдлын улмаас хүн амын дунд амьсгалын замын эмгэг ихэсдэг бөгөөд үүнд хүүхэд, өндөр настан, архаг хууч өвчтэй хүмүүс илүү өртдөг. Агаарын бохирдлыг бууруулан, улмаар хүн амын амьдрах орчныг сайжруулах чиглэлээр баримталж буй Монгол Улсын Засгийн газрын бодлогыг дэмжин, олон улсын байгууллагуудын техник, болон санхүүгийн дэмжлэгээр хэрэгжиж буй төсөл, хөтөлбөрийг уялдуулах, хүүхдийн эрүүл мэндийг хэрхэн хамгаалах талаарх туршлагыг судлан мэдээлэл солилцож, улмаар цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар үнэтэй санал, зөвлөмж гаргана гэдэгт итгэлтэй байна” гэв.

Салбар хуралдаан эхлэхийн өмнө “Цэвэр агаар-Эрүүл ирээдүй” гар зураг, зохион бичлэгийн уралдааны шагнал гардуулах ёслолын арга хэмжээ болж, агаарын бохирдлын талаарх хүүхдүүдийн дуу хоолойг сонсч, тэдний уран сэтгэмжээр илэрхийлэгдсэн зургийн үзэсгэлэнг нээсэн юм.

“Монгол Улсын агаарын бохирдол: Өнөөгийн байдал, олон улсын туршлага сэдэвт салбар хуралдаанд Улсын Их Хурлын гишүүн С.Оюун илтгэл тавив.

Тэрээр илтгэлдээ, “Улаанбаатар хот нь дэлхийн хамгийн хүйтэн нийслэл бөгөөд өвлийн улиралд агаарын хэм 40С хүрч хүйтрэхэд агаарын чанар бүр муудаж, агаар дахь нарийн ширхэгт тоосонцрын /PM 2.5/ дундаж агууламж ДЭМБ-ын агаарын чанарын зөвлөмжийн /12 мкг/м3/ хэмжээнээс дээд тал нь 15 дахин их болох тохиолдлууд гардаг. 2013 оны сүүлээр Агаарын бохирдлыг бууруулах Үндэсний хорооны ажлын албыг татан буулгаж, 2015 оноос Цэвэр агаар сан татан буугдаж эдгээр байгууллагуудын эрх, үүргийг БОНХАЖЯ-нд шилжүүлснээр агаарын бохирдлыг бууруулахад чиглэсэн ажлууд саармагжих хандлагатай болов. Агаарын бохирдлыг бууруулах ажлын эрчийг алдагдуулалгүйгээр боломжтой бүх чиглэлээр урагшлуулах шаардлагатай байна. Үүний тулд АББҮХ-ны ажлын албыг дахин байгуулан, агаарын бохирдлыг бууруулах үйл ажиллагааг төсөвт тусгаж Олон улсын байгууллагуудтай хамтран ажиллах ажлыг үргэлжлүүлэх нь зүйтэй юм. Агаарын бохирдлыг буурулахын тулд сайжруулсан зуух, сайжруулсан түлшээх хангах, эрчим хүчний хангамжийг нэмэгдүүлэх, нам даралтын зуухыг шинэчлэх, хотын ерөнхий төлөвлөгөөтэй уялдуулан заримыг нь хааж төвийн дулаанд холбох, сэргээгдэх эрчим хүчээр ажилладаг халаалтын системийг нэвтрүүлэх, шингэрүүлсэн хий хүлээн авах, хадгалах багтаамжийг нэмэгдүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх, өрхүүдэд хийн зуух, цахилгааны үнийн урамшуулал олгох зэрэг ажлуудыг хэрэгжүүлсэн.

Мөн агаарын бохирдлыг бууруулахын тулд гэр хорооллын дэд бүтцийг сайжруулах, иргэдийг орон сууцаар хангах, барилгажилтын асуудлыг шийдэх нь чухал гэдгийг онцлов. Түүнчлэн ДЭМБ болон НҮББОХ-өөс гаргасан судалгаануудаар дэлхий даяар гадна болон дотор орчны агаарын бохирдлоос үүдэлтэй өвчнөөр жил бүр 7 сая гаруй хүн нас барж байна. Сүүлийн жилүүдэд энэ үзүүлэлт 2 дахин нэмэгдсэн нь байгаль орчны эрүүл мэндийн хамгийн том, дэлхийн хэмжээнд тулгамдсан асуудал болохыг харуулж байна” гэлээ.

Энэхүү олон улсын зөвлөгөөний хамгийн гол үр дүн бол нотолгооноос үйл ажиллагаа руу шилжих буюу нэгэнт гаргасан судалгааны үр дүнд тулгуурлан цаашид агаарын бохирдлын асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэж, бууруулах арга зам, эрүүл мэндээ хэрхэн хамгаалах талаарх амьдралд хэрэгжиж болохуйц зөвлөмжийг олон нийт, ард иргэд, шийдвэр гаргагчдад хүргэх явдал гэж үзэж байгаа юм.

Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын мэдээлж буйгаар агаарын бохирдол нь архаг өвчлөл, хавдрын өвчлөлийн томоохон эрсдэлт хүчин зүйл болж өдгөө, гадаад болон дотоод орчны агаарын бохирдолтой орчинд 50 сая хүн амьдарч байгаагаас жил бүр тэдний 3,1 сая нь наснаасаа эрт хорвоог орхиж байгаа аж.

Эрүүл мэндийн статистик мэдээллээс үзэхэд 1999-2016 онуудад агаарын бохирдолтой шууд холбоотой өвчлөлүүд болох амьсгалын тогтолцооны өвчин 26.8 хувь, зүрх судасны тогтолцооны өвчин 18.1 хувиар тус тус нэмэгдсэн байна.

Монгол Улсын хүн амын тал хувь нь амьдардаг Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлыг бууруулах талаар олон талт арга хэмжээг авч байгаа хэдий ч дорвитой үр дүн харагдахгүй байгааг оролцогчид хэлж байсан юм. Агаарын бохирдлын хэмжилтийн дүнгээс харахад сүүлийн 2 жилд өвлийн улиралд агаар бохирдуулагчийн хэмжээ буурсан төлөв ажиглагдсан ч тэдгээр бохирдуулагчид бодисын Монгол Улсын агаарын чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламж болон ДЭМБ-ын зөвлөмж хэмжээнээс давсан өдрүүдийн тоо төдийлөн буурахгүй байгаа ажээ.

Зөвлөгөөн хоёр өдөр үргэлжилж, Бүлгийн ажлаас гарсан санал, зөвлөмжийг нэгтгэх юм байна хэмээн Улсын Их Хурлын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.

Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг “Монгол-Унгарын бизнес форум”-д оролцлоо

Бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах, залилах, мансууруулах болон сэтгэцэд нөлөөлөх эм, бэлдмэл, бодисыг хууль бусаар бэлтгэх олж авах, хадгалах, борлуулах, тээвэрлэх, илгээх, борлуулах хэрэг өсчээ.



Шийдвэрлэсэн гэмт хэрэг дотроос хүнийг санаатай алах гэмт хэрэг 186 байгаа нь өмнөх оноос 13 хэргээр буюу 6.5 хувиар, бусдын бие махбодид хүнд гэмтэл санаатай учруулах хэрэг 303 байгаа нь 17 хэргээр буюу 5.3 хувиар, танхайрах гэмт хэрэг 623 байгаа нь 15 хэргээр буюу 2.4 хувиар, тээврийн хэрэгслийн хөдөлөгөөний аюулгүй байдал, ашиглалтын журмын эсрэг гэмт хэрэг 750 хэрэг гарсан нь 44 хэргээр буюу 5.5 хувиар өнгөрсөн оноос тус тус буурсан дүн юм.



Харин бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах гэмт хэрэг 1418 байгаа нь өнгөрсөн оноос 82 хэргээр буюу 6.1 хувиар, бусдын эд хөрөнгийг залилан мэхэлж авсан гэмт хэрэг 209 байгаа нь өнгөрсөн оноос 26 хэргээр буюу 14.2 хувиар, мансууруулах болон сэтгэцэд нөлөөлөх эм, бэлдмэл, бодисыг хууль бусаар бэлтгэх, олж авах, хадгалах, тээвэрлэх, илгээх, борлуулах гэмт хэрэг 42 гарсан нь өнгөрсөн оноос 9 хэргээр буюу 27.3 хувиар тус тус өссөн үзүүлэлт юм. Бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах, танхайрах, тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний аюулгүй байдал, ашиглалтын журмын эсрэг гэмт хэрэг шүүхээр шийдвэрлэгдсэн нийт эрүүгийн хэргийн 41.3 хувийг эзэлж байна.

Охиныхоо эмчилгээний зардлыг олохоор машинд тавих утасны дугаар шүрээр нэхэж байна