-
2015 оны 5 сарын 01
Сэтгүүл зүйн салбар өдрөөс өдөрт шинэчлэгдэж, дэлхий нийтийг хамарсан цахим мэдээллийн их урсгал дунд Монголын мэргэжлийн цахим сэтгүүлчид үйл ажиллагаагаа явуулах үндэс суурь тавигдлаа.
-
2015 оны 5 сарын 01
Эрүүл мэнд, спортын сайд Г.Шийлэгдамба Турк Улсаас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн Эрхт Элчин Сайд Мурат Карагөз болон бусад албаны хүмүүсийг хүлээн авч уулзаж, цаашдын хамтын ажиллагааны талаар санал солилцов. Сүүлийн жилүүдэд Монгол-Туркийн улс төр, эдийн засгийн харилцаа эрчимтэй хөгжиж байгаагийн зэрэгцээ эрүүл мэндийн салбарт харилцаа хамтын ажиллагаа, хөрөнгө оруулалт, хүний нөөцийг бэхжүүлэх чиглэлээр тодорхой түвшинд хөгжиж байгаа.
-
2015 оны 5 сарын 01
Маргааш үлэг гүрвэлийн музей иргэдэд үнэ төлбөргүй үйлчилнэ
-
2015 оны 5 сарын 01
Аделийн дууг гайхалтай дуулдаг охин бичлэг
-
2015 оны 5 сарын 01
Чуулганыг хаалттай горимд шилжүүллээ
47 минутын өмнө
УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанд Ерөнхий сайд татварын шинэчлэлтэй холбоотой асуудлаар мэдээлэл хийж, түүнтэй холбогдуулан гишүүд асуулт тавьж хариулт авлаа. Хуульд зааснаар Засгийн газрын цаг 1.30 цагт багтах ёстой. Энэхүү хугацаа дууссан тул УИХ дараагийн асуудлаа хэлэлцэхээр хуралдааныг хаалттай горимд шилжүүлээд байна. Хаалттай горимд шилжсэн шалтгаан нь Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөс өргөн мэдүүлсэн Монгол Улсын Төрийн цэргийн бодлогын үндсийг батлах тухай УИХ-ын тогтоолын төслийг хэлэлцэж байгаатай холбоотой юм.
Татвартай холбоотой асуулт, хариултыг удахгүй эргэн хүргэнэ.
-
2015 оны 5 сарын 01
НИТХ-ын 2015 оны 03 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуралдаанаар баталсан “Нийслэлийн 2015 оны төсөвт нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай” 24/04 дугаар тогтоолыг хэрэгжүүлэх, нийслэлийн Засаг даргын 2015 оны А/265 захирамжийн хоёрдугаар хавсралтаар батлагдсан Дамбадаржаагийн уулзвар Шарга морьтын төмөр бетон гүүр-Хандгайт чиглэлийн 16,35 км автозамын өргөтгөл шинэчлэлтийн ажил, Улиастай гачууртын чиглэлийн 11 км автозамын ажил гүйцэтгэгчийг шуурхай сонгон шалгаруулахтай холбогдуулан сонирхогч аж ахуйн нэгжүүдээс чадамжийн мэдээллийг хүлээн авч байна. Үүнд:
-
2015 оны 5 сарын 01
Д.Энхтөр гэгч нь 2014 оны 10 дугаар сард Архангай аймгийн Цахир сумын Содномдаржаа уулын бэлд оршуулсан Цорж аграмба Санжжав гэх хүний булшийг сүйтгэн занданшуулсан шарилыг авч Сонгинохайрхан дүүргийн 9 дүгээр хорооны нутаг Баруун баян уулын 18-06 тоотод нууж байгаад 2015 оны 01 дүгээр сарын 27-ны өдөр бусдад зарах гэж байгаад баригдсан үйлдэлд Сонгинохайрхан дүүргийн Цагдаагийн 2 дугаар хэлтсээс Монгол Улсын эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 129 дүгээр зүйлийн 129.1 дэх хэсэг /булш сүйтгэх/ зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэн мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явуулсан юм.
-
2015 оны 5 сарын 01
Өнөө шөнөөс цаг агаар хүйтрэх төлөвтэй байна.
-
2015 оны 5 сарын 01
Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг: Татвар нэмэхгүй, тогтвортой байлгах бодлого баримталж ажиллана
Монгол Улсын Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанд татварын эрх зүйн орчин, цаашид авах арга хэмжээний талаар мэдээлэл хийлээ.
Дэлхийн улс орнуудын татварын орчныг судалж, нэгдсэн тайлан гаргадаг Олон Улсын Санхүүгийн Корпорацийн 2015 оны “Бизнес эрхлэлт” судалгааны тайлангийн “Татвар төлөлт” үзүүлэлтээр Монгол Улсын татварын орчин дэлхийн 84 дэх таатай улс гэж үнэлэгдэж, татварын дундаж хувь хэмжээ 24.4 хувь байгаа нь дэлхийд 28 дахь бага татвартай улс болсон байна.
Монгол Улсын эдийн засгийн орчин хурдацтай хөгжиж, олон улсын эдийн засгийн харилцаанд орж, үндэстэн дамнасан корпорациуд бий болж, дэлхийн хэмжээний томоохон төсөл, хөтөлбөрүүд эрчимтэй хэрэгжиж буй энэ үед нийгэм, эдийн засгийн шинэ нөхцөл байдлыг зохицуулах, тэдгээрийн шинж чанартай уялдуулан татварын орчныг цаг алдалгүй боловсронгуй болгох зорилгоор татварын хууль тогтоомжийг дахин шинэчлэх зайлшгүй шаардлага бий болсон гэж Ерөнхий сайд хэллээ.
Татварын орчныг илүү шударга, энгийн, ойлгомжтой, элдэв хийдэлгүй, олон улсын жишигт нийцэхүйц, бизнес эрхлэлт, хөрөнгө оруулалтыг дэмжихүйц илүү боловсронгуй шатанд гаргах нийгмийн захиалга бий болжээ.
Засгийн газрын тэргүүний хувьд өнөөгийн татварын бага хувь хэмжээг цаашид нэмэхгүй, тогтвортой байлгах бодлого баримтлана. Эдийн засгийн хүндрэлд орсон зарим улс орон татварын хувь хэмжээг нэмэгдүүлэх замаар хүндрэлээс гарах арга замыг эрэлхийлж байгаа ч энэ нь бизнес эрхлэгчдэд дарамт учруулах тул эдийн засгийн хүндрэлийг богино хугацаанд даван туулах, урт хугацааны тогтвортой хөгжлийг хангах зөв бодлого гэж бид үзэхгүй байна.
Манай улсын эдийн засаг хэрэглээнд тулгуурлан хөгжиж байна. Бид гадны өндөр хөгжилтэй орнууд шиг их хэмжээний орлого, хөрөнгө хуримтлуулсан улс биш. Иймд хэрэглээний татварт суурилсан татварын бүтцээ илүү хадгалан, цаашид боловсронгуй болгох үндсэн чиглэлийг барих нь зүйтэй гэлээ.
Татварын шинэчлэл хийх хамгийн гол зорилт нь татварын хуулийг тэгш, шударга хэрэгждэг болгох явдал. Тогтмол орлоготой боловч аж ахуйн нэгжээр бүртгэгдээгүй түргэн хоолны газрын эзэн жилд 300 мянган төгрөгийн татвар төлж байхад өдрийн 25 мянган төгрөгийн орлоготой ажилчин жилд 720 мянган төгрөгийн татвар төлж байгаа нь өнөөгийн татварын тогтлолцоог өөрчилж илүү шударга байдлыг хангах шаардлагатайг харуулж байна.
Ажилтай, орлоготой иргэдийг нэмэгдүүлэхэд хувь хүний орлогын албан татвар, харин бэл чинээтэй хөрөнгөтэй хүмүүст чиглэсэн хөрөнгийн албан татварын тухай хуулийг боловсруулан танилцуулна гэж Ерөнхий сайд хэллээ.
Татварын орчныг бизнес эрхлэлт, хөрөнгө оруулалтыг дэмжихэд чиглүүлж өөрчилнө. Олон улсын санхүүгийн байгууллагын хийсэн судалгаагаар хөгжиж буй орнуудад жижиг, дунд үйлдвэрлэл нийт ажлын байрны 45 хувь, ДНБ-ий 33 хувийг бүрдүүлдэг байна. Өөрөөр хэлбэл, эдийн засгийн хөгжил, хөдөлмөр эрхлэлтэд жижиг, дунд үйлдвэрлэл маш чухал байр суурь эзэлдэг. Иймд жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдийг дэмжих зорилгоор боловсруулсан НӨАТ-ын босгыг 50 сая төгрөг болгон нэмэгдүүлэх, сайн дураар бүртгүүлэх босгыг 10 сая төгрөгөөр тогтоох тухай хуулийн төслийг УИХ удахгүй хэлэлцэн шийдвэрлэнэ. Мөн жилийн 1.5 тэрбум төгрөгөөс доош борлуулалтын орлого бүхий жижиг, дунд аж ахуйн нэгжүүдийн тухайн жилд төлсөн аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын 90 хувийг тодорхой хугацаанд буцаан олгох хуулийн төслийг УИХ-д өргөн барьсан билээ.
Татварын хөнгөлөлт, чөлөөлөлтийг ажлын байр бий болгох, ирээдүйд хөгжүүлэх шаардлагатай байгаа тодорхой салбаруудад чиглүүлэхтэй нийцүүлж дэмжсэн бодлого баримтлах болно.
Дэлхийн худалдааны байгууллагын өмнө хүлээсэн үүрэг, амлалтад нийцүүлэн импортын зарим бараанд тарифын зохицуулалт хийх замаар дотооддоо хэрэглээгээ бүрэн хангах боломжтой, нэмүү өртөг шингэсэн, импортыг орлох бараа, бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч аж ахуйн нэгжүүдэд дэмжлэг үзүүлнэ.
Монгол Улсын Засгийн газар нэмэгдсэн өртгийн албан татварын онцлог шинжийг ашиглан гүйлгээнд буй бэлэн мөнгийг бүртгэлжүүлэх, иргэдийн хэрэглээгээ хянах соёлыг төлөвшүүлэх, ингэснээр далд эдийн засгийг бууруулах болно. Нэмэгдсэн өртгийн албан татвар нь төсвийн орлого бүрдүүлэхээс илүүтэйгээр зах зээл дэх хяналтыг нэмэгдүүлэх үүрэгтэй татвар тул эцсийн хэрэглэгч иргэн өөрийн худалдан авалтаа бүртгэх замаар төлсөн татварынхаа 20 хувийг урамшуулал хэлбэрээр буцаан авах боломжийг бүрдүүлнэ. Энэхүү тогтолцоог бид орчин үеийн техник, технологийн ололтод тулгуурлан цахим хэлбэрээр нэвтрүүлэх бөгөөд далд эдийн засгийн хэмжээ буурч, татвар төлөгчдийн дунд үүсээд буй тэгш бус байдал арилахаас гадна иргэдэд тодорхой хэмжээний хуримтлал үүснэ гэсэн юм.
Монгол Улсын эдийн засгийн томоохон хөдөлгүүр болох уул уурхайн татварын харилцааг бид илүү тодорхой болгоно. Өнөөдөр уул уурхайд тусгайлан үйлчилж буй гол татвар болох ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийг тойрсон ойлгомжгүй байдал, маргаан ихээр гарч байна. Бид үүнийг цэгцлэх болно. Ингэхдээ уул уурхайн салбарын татварын ачааллыг нэмэгдүүлэхгүй. Харин уул уурхайн орлогын хуваарилалтыг боловсронгуй болгох замаар тухайн ашигт малтмалын хайгуул, ашиглалтын үйл ажиллагаанаас орон нутагт төвлөрүүлж буй орлогын хэмжээг зохистой түвшинд нэмэгдүүлэх бодлого баримтална.
Бизнес эрхлэгчдийн харилцаа зөвхөн дотоодод бус гадаад улсад өргөжин тэлэхийн хэрээр тэдгээрийн үйл ажиллагаа илүү цахимжиж, цахимаар гэрээ хэлцэл байгуулах, цахим баримт ашиглах, цахимаар төлбөр тооцоогоо гүйцэтгэх хэлбэр нь түгээмэл болж байгаа ч энэхүү цахим баримтын хэрэглээг татварын хууль тогтоомжид тусгаагүй нь бизнес эрхлэгчдэд хүндрэл үүсгэж байна. Иймд Монгол Улсын татварын албаны үйлчилгээг бүрэн цахимжуулах болно. Ингэснээр татвар төлөгч татвараа тайлагнах, төлөхийн тулд татварын алба, банкинд очих шаардлагагүй болно гэлээ.
Түүнчлэн, татварын хяналт шалгалтыг татвар төлөгчдөд дарамт учруулдаг бус урьдчилан мэдэгдэж, хамтран ажиллаж, зөвлөн тусалж, татварын хууль тогтоомжийг зөрчихөөс урьдчилан сэргийлдэг болгоход чиглэсэн өөрчлөлтийг хийхээр төлөвлөж байна. Татварын алба хүний хүчин зүйлээс хамаарсан бус бүртгэл, мэдээлэлд суурилж үйл ажиллагаагаа явуулдаг болно. Татвар төлөгч татварын албанд гомдол гаргах, түүнийг хянан шийдвэрлүүлэх ажиллагаа нь олон дамжлагатай, бичиг цаас, зардал ихээр шаардсан ажиллагаа байгааг бид өөрчлөх болно. Түүнчлэн, татвар төлөгчийн гомдлыг хянан шалгах хугацаа нь хэт богино байгаагаас сайтар хянагдаагүй, хугацаанд баригдсан шийдвэр гарах эрсдэлтэй тулгарч байна. Иймд Татварын маргаан таслах зөвлөлийг нэг шаттай болгох, татвар төлөгчийн гомдлоос хамаарч хэрэг хянан шалгах хугацааг уртасгах эрх зүйн боломжийг бүрдүүлэх болно. Татварын хариуцлага, торгуулийн харилцааг шинэчлэх цаг аль хэдийн болсон. Татвараа нуун дарагдуулсан этгээд татвараа тайлагнасан боловч хугацаанд нь төлж чадаагүй этгээдээс бага торгууль төлөхөөр байгаа нь тэгш бус байдал үүсгэж байна. Иймд татвараа тайлагнасан боловч хугацаанд нь төлөөгүйн төлөө ногдуулдаг торгуулийг хүчингүй болгох зэргээр хуулийн өөрчлөлтийг хийхээр төлөвлөж байна. Нөгөөтэйгүүр, татвараас зайлсхийхэд л эрүүгийн ял авч, шоронд хоригддог одоогийн тогтолцоог өөрчлөх зайлшгүй шаардлагатай.
Засгийн газраас Улсын Их Хуралд өргөн бариад буй Эдийн засгийн өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн төслийг хэрхэн шийдвэрлэхийг олон нийт анхааралтай ажиглаж байна.
Татварын тогтолцоо нь улс орны эдийн засгийн хөгжил, хувь хүн, хуулийн этгээдийн хууль ёсны эрх ашиг, өмчийг хамгаалаад зогсохгүй нийгмийн үнэт зүйл, хүсэл эрмэлзлийн тусгал байх ёстой. Энэ тогтлолцоо нь шинэ боломжийг нээх, баялгийн хуваарилалтыг зохистой түвшинд хүргэх, төрөөс нийгмийн өмнө хүлээсэн үйлчилгээгээ шуурхай, чанартай гүйцэтгэхэд чиглэх ёстой гэж Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг хэллээ гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах албанаас мэдээллээ.
-
2015 оны 5 сарын 01
“Иргэн төлсөн татварынхаа 20 хувийг урамшуулал хэлбэрээр авна”
УИХ-ын чуулганы үдээс хойших хуралдаанд Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг Татварын багц хуулиудын талаар мэдээлэл хийлээ.
Тэрээр “Татварын хувь хэмжээг нэмэхгүй, бас буулгахгүй. Харин 1.5 тэрбум төгрөгөөс доош борлуулалтын орлоготой аж ахуйн нэгжийн татварын тодорхой хувийг буцаан олгох зохицуулалттай хуулийг УИХ-аар батлуулна. Аж ахуйн нэгжүүдийн дунд Эдийн засгийн өршөөлийн тухай, Эдийн засгийн ил тод байдлын тухай хуулийн төслүүд УИХ-аар батлагдахыг хүлээж, татвараа төлөхгүй байгаа тухай дуулдаж байгаа. Ингэж битгий хүлээ, татвараа төлөөд яв” гэв.
Түүнчлэн далд эдийн засгийг ил болгоно. Иргэн төлсөн татварынхаа 20 хувийг урамшуулал хэлбэрээр авна. Хуулийг ижил тэгш үйлчлүүлнэ гэв. Татварын ерөнхий газрын даргын өгч байгаа мэдээллээр татварын орлого төвлөрүүлэлт эрс буурсан байна. Татвар төлөгчдийн тодорхой хувь хууль хяналтын байгууллагад шалгагдаж байгаа, валютын ханшийн өсөлтөөс болж, үндсэн гэрээгээр хийж байгаа ажлууд нь өссөн нь татварын орлого төвлөрүүлэлтэд бэрхшээл тулж буй юм байна.
Манай улс 25 улстай давхар татварын хэлэлцээ байгуулсны дийлэнх нь 2000 оноос өмнө хийгдсэн. Тухайлбал хамгийн анх БНХАУ-тай 1991 онд, БНСУ-тай 1992 онд хэлэлцээр байгуулснаас хойш эдийн засгийн орчин татварын албан чадавхи, хөрөнгө оруулалтын хэмжээ эрс өөрчлөгдсөн. Шилжилтийн эдийн засгийн үед хөрөнгө оруулалт татах зорилгоор олон тоогоор байгуулсан давхар татварын хэлэлцээрүүд нь өнөөгийн татварын харилцааг зохицуулахад учир дутагдалтай, зарим талаас манай улсын эрх ашигт нийцээгүй, харилцан адилгүй нөхцөлтэй байгаа учраас цаашид давхар татварын хэлэлцээрүүдийг шинэчлэх, олон улсын жишигт нийцүүлэх арга хэмжээ авах шаардлагатай байна” гэв. Түүнчлэн Монгол Улсын эдийн засгийн тохоохон хөдөлгүүр болох уул уурхайн татварын харилцааг бид тодорхой болгох учиртай. Уул уурхайн орлогын хуваарилалтыг боловсронгуй болгох замаар тухайн ашигт малтмалын хайгуул, ашиглалтын үйл ажиллагаанаас орон нутагт төвлөрүүлж буй орлогын хэмжээг зохистой түвшинд нэмэгдүүлэх бодлогыг баримтална. Бизнес эрхлэгчдийн харилцааг зөвхөн дотоодод биш гадаад улсад өргөжин тэлэхийн хэрээр тэдгээрийн үйл ажиллагаа цахимжиж, цахимаар гэрээ хэлэлцээр байгуулах, цахим баримтыг ашиглах, цахимаар төлбөр тооцоогоо гүйцэтгэх хэлбэр нь түгээмэл болж байгаа ч энэхүү цахим баримтын хэрэглээг татварын хууль тогтоомжид тусгаагүй байгаа нь бизнес эрхлэгчдэд хүндрэл үүсгэж байна. Иймд Монгол Улсын татварын албаны үйлчилгээг бүрэн цахимжуулах ингэснээр татвар төлөгч татвараа тайлагнахдаа татварын албанд биеэр очих шаардлагагүй болно. Түүнчлэн татварын хяналт шалгалтыг татвар төлөгчдөд дарамт учруулдаг биш урьчилан мэдээлж, хамтран ажиллаж, зөвлөн тусалж, татварын хууль тогтоомжийг зөрчихөөс урьдчилан сэргийлэхэд болох өөрчлөлтийг хийхээр төлөвлөж байна. Татварын алба хүний хүчин зүйлээс хамаарсан бус бүртгэл мэдээлэлд суурилж үйл ажиллагаагаа явуулдаг болно. Татвар төлөгчдийн гомдлыг хянан шалгах хугацаа хэт богино байгаагаас сайтар хянагдаагүй шийдвэр гарч байна. Иймд татварын маргаан таслах, хэрэг хянах, торгуулийн харилцааг зохицуулах цаг болсон гэлээ. Татварын хуулийн шинэчлэл, Татварын орчныг боловсронгүй болгох шаардлагатай байгааг мөн хэлэв. Мөн татвараа нуун дарагдуулсан этгээд, татвараа тайлагнасан боловч хугацаанд нь төлж чадаагүй этгээдээс бага торгууль төлөхөөр байгаа нь тэгш бус байгаа юм. Иймд татвараа тайлагнасан боловч хугацаанд нь төлөөгүйн төлөө ногдуулдаг торгуулийг хүчингүй болгуулах хуулийн өөрчлөлтийг боловсрууллаа. Татвараас зайлсхийж шоронд хоригддог одоогийн тогтолцоог өөрчлөх шаардлагатай гэв.
Ж.ГАНАА
-
2015 оны 5 сарын 01
Монголын Урлагийн Зөвлөл Хууль зүйн яамны санаачлага дэмжлэгтэйгээр урлагаар дамжуулан гэр бүлийн хүчирхийллээс урьдчилан сэргийлэх, энэ талаарх олон нийтийн ойлголтыг дээшлүүлэх, урлагийн хувь хүний болон нийгмийн хөгжилд үзүүлэх хувь нэмрийг нь нэмэгдүүлэх зорилгоор залуу уран бүтээлчдийн хамтарсан “Үл үйлд” медиа үзэсгэлэн дөрөвдүгээр сарын 30-ны өдөр ”Улаан гэр” галерейд нээлтээ хийлээ.
-
2015 оны 5 сарын 01
Оюутолгойн 30 сая ам.долларын татварыг тэглээгүй гэв
-
2015 оны 5 сарын 01
Цахим газар өмчлөлийн гуравдугаар ээлжийн бүртгэл өнөөдрөөс эхэлж байна. Уг бүртгэл 13 хоногийн турш үргэлжлэх юм. Энэ удаад шинээр 11 байршилд иргэдийг бүртгэх аж.
-
2015 оны 5 сарын 01
”Цахилгаан тээвэр”-ийн троллейбусны цахилгаан үүсгүүр шатжээ
-
2015 оны 5 сарын 01
УИХ-ын чуулганы үдээс хойшхи хуралдаанд Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг Татварын шинэчлэлийн асуудлаар мэдээлэл хийлээ.
-
2015 оны 5 сарын 01
Баянзүрх дүүргийн 20 дугаар хороо, Харгиа амралтын газрын урд Туул голд машин усанд живлээ, 2 хүн машин дээрээ гарч зогссон байна гэсэн дуудлагыг НОБГ-т өгчээ.
-
2015 оны 5 сарын 01
2015 оны 05 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн хилийн мэргэжлийн хяналтын болон гаалийн байцаагч нар хилээр нэвтэрч байгаа зорчигч, бараа, тээврийн хэрэгслийг хамтран шалгаж байх боллоо. Энэ тухай тушаалд Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын дарга Ш.Раднаасэд, Гаалийн ерөнхий газрын дарга Б.Цэнгэл нар гарын үсэг зурсан байна.
-
2015 оны 5 сарын 01
Тавантолгойн асуудлаар УИХ дахь намын бүлгийн гишүүдээс бүрдсэн ажлын хэсэг ажиллаж байгаа. Үүнтэй холбоотойгоор УИХ-ын гишүүн Ж.Энхбаяраас зарим зүйлийг тодрууллаа.
-
2015 оны 5 сарын 01
Сонгинохайрхан дүүргийн 32 дугаар хороо, Хүй долоон худаг явах замд зам тээврийн осол гарч хүн дарагдсан байна гэсэн дуудлагыг НОБГ-т өгчээ.
-
2015 оны 5 сарын 01
Худалдааны тухай хуулийн төслүүдийг анхны хэлэлцүүлэгт шилжүүллээ