Салхитын мөнгөний ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах замаар тэтгэврийн зээлтэй ахмадуудын зээлийг нэг удаа тэглэх ҮАБЗ-ийн шийдвэрийг Засгийн газрын хуралдаанаар дэмжсэн талаар Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд С.Чинзориг мэдээлэл хийлээ. Тэрбээр ахмадууд зээл олгож байгаа шалтгаан нь ард иргэдийн амьдрал сайн биш байгаатай холбоотой. Түүнчлэн тэтгэвэр барьцаалж олгох зээлийн хүү буурсантай холбоотой.

Энэ ордны хувьд  ашиглатын 2/3 т нөөц тогтоолгосон. Энэ нь 808 тн мөнгө, 1000 кг алт гэсэн тооцоо бий. Үүнийг барьцаалж бонд гаргана. Жилийн 6 хувийн хүүтэй таван жилийн хуагцаатай. Олборлосон алт, мөнгийг Монголбанк худалдаж авах замаар өрийг дарах санхүүгийн схем ажиллана.

Салхитын мөнгөний ордыг түшиглэн гаргаж байгаа бондод Хөгжлийн банк баталгаа гаргаж өгөх хуулийн зохицуулалт бий.

УИХ-д өргөн барьсан хуулийг энэ долоо хоногт чуулганаар оруулна. Монголбанк болон арилжааны банкуудад иргэдийн орлогийг барьцаалж зээл олгодог бүтээгдэхүүнийг өөрчлөх ёсстой гэсэн шаардлага тавьж байгаа.

Миний хувьд сайд болсноос хойш ийм шаардлага тавьж ирсэн. Үр дүнд нь зээлийн эргэн төлөлтийн хугацаа болон зээлийн нөхцөлийг сайжруулсан. Өмнө нь  100 хувь тэтгэврийг нь барьцаалж, зээлдээ суутгадаг байсан бол одооноос зээлд 70 хувийг нь суутгаад 30 хувийг нь гар дээр олгодог болсон.

Цаашдаа тэтгэвэр барьцаалж зээл олгох бүтээгдэхүүнийг зогсоох арга хэмжээ авна. Үүнийхээ оронд өрхийн зээлийн юм уу эсвэл богино хугацаатай тэтгэврийн урьдчилгаа гаргах санал гаргасан. Засгийн газар дэмжсэн. Арилжааны банкууд хамтран ажиллахаа илэрхийлсэн.

Бонд гаргаж байгаа нь төсвийн харилцаанаас гадуур зохицуулсан.

Өөрөөр хэлбэл, Засгийн газар бонд гаргахгүй, баталгаа гаргаж өгөхгүй. Харин компани богд гаргах замаар арилжааны банкуудад үүнийгээ худалдана гэлээ.

Мөн “Монголбанк бэлэн мөнгө хэвлэхгүй. Иргэдийн авсан зээлийг бичилт хийх замаар хаана. Зах зээл дэх бэлэн мөнгөний нэмэгдэхгүй учир валютын ханш нэмэгдэхгүй. Салхитын мөнгөний ордын үйл ажиллагаа хэвийн үргэлжилж байгаа. Энэ ордтой холбоотой хэргийг хуулийн байгууллага шалгаж байгаа. Үүнийг юунд нуух билээ. Өмнөх эзэмшигч хятадын компани нь эд хөрөнгө битүүмжилсэн нь хууль бус гэж гомдол гаргасан юм билээ. Цагаан сарын өмнө бонд гаргаж, арилжааны банкуудад худалдаална.

Зарим ахмадууд 10 гаруй сая төгрөгийн зээлтэй. Зарим нь гурав хүрэхгүй зээлтэй гэх мэт ялгаа байна.

Зээл аваагүй ахмадуудыг хэрхэх бэ гэдэг асуудал яригдах байх. Энэ тухайд нийт 229 мянган ахмад 773 тэрбум төгрөгийн зээлтэй. 90 хувь нь буюу 208 мянган ахмад 6 саяас доош зээлтэй. 2.5 хувь нь 10 саяас дээш зээлтэй. Засийн газраас иргэддээ тэгш хандах үүднээс 6 сая доош зээлтэй иргэдийн зээлийг 100 хаана. Дээшихийг нь хувилах гэсэн санал гаргасан. Гэтэл Ерөнхий сайд “Их, бага гэж ялгах шаардлагагүй” гэж үзсэн учраас хуулиа ингэж бичсэн. Магадгүй чуулганы үеэр энэ байдал өөрчлөгдөхийг үгүйсгэхгүй.

Зээл аваагүй ахмадуудад нөхөн олговор олгох ёстой гэсэн саналыг иргэд ихээр гаргасан. Гэхдээ 180 мянган ахмад тэтгэврийн зээл аваагүй, эсвэл аваад оны өмн дуусгасан байна лээ. Эдгээр иргэд энэ хөтөлбөрт  хамрагдахгүй.

Харин зээлээ төлж дуусаагүй байхдаа нас барсан бол улсаас үлдэгдлийг нь төлнө.

Өнөөдөр нэгдүгээр сарын тэтгэврээ олгочихсон байгаа. Их хурлаас шийдвэр эцэслэн гараагүй байгаа учраас арилжааны банк ахмадуудын зээл, зээлийн хүүг татаад авсан. Хэрэв Их хурлаас нэгдүгээр сарын 1-ээс тэтгэврийн зээлийг тэглэнэ гэвэл буцаан олгох хэлбэрээр өгөх ёстой болно. Хамгийн гол нь Засгийн газрын тодорхой шийдвэр л хэрэгтэй байна. Ямартай ч бид яаралтай төсөл боловсруулж өгнө" гэлээ.

Г.Нацаг