Монгол хүүхдүүд оюуны чадамж, сэтгэлгээ, авьяас чадвар өндөр гэдгийг батлан харуулсаар байна. Тэдний нэг нь есөн настай Л.Өлзий, 11 настай Л.Сансар нар юм. Тэд сүүлийн хоёр жилийн хугацаанд программ бичиж сурахаар өөрсдийгөө дайчлан бие даан суралцсан байна. Үүнийхээ үр дүнд хэд хэдэн тоглоом, завгүй иргэдэд зориулсан аппликейшн зохион бүтээжээ. Ингэхдээ хүүхдүүд зөвхөн өөрсдийн нөр их оролдлогоор бүтээсэн гэдгийг энд онцолъё.

Тухайлбал, ах дүү хоёр хэдхэн хоногийн өмнө тоглоомоор дамжуулан үеийн хүүхдүүддээ халдварт өвчин ямар хор хөнөөлтэй болохыг ойлгуулахаар хиймэл оюун ухаан дахь халдварыг илрүүлж устгадаг хөдөлгөөнт тоглоом зохион бүтээжээ. Мөн өмнө нь дартс тоглоомтой төстэй боловч дэлхийн аль ч улсаас дүрсээ харан холбогдон тоглох боломжтой тоглоом бүтээсэн байна. Одоо бол ажил ихтэй, завгүй хүмүүст зориулсан, тэдний ажлыг сануулдаг камер бүтээхээр ажиллаж байгаа бөгөөд үүнээс гадна дахиад гурван аппликейшн дээр ажиллаж байгаа гэсэн. Ингээд уншигчиддаа Б.Лхагвацэрэнгийн гэр бүлтэй танилцуулъя.

-ХОЁР ХҮҮДЭЭ МЭРГЭЖИЛ ЭЗЭМШҮҮЛЭЭД ЭХ ОРОНДОО ОЧИНО-

Б.Лхагвацэрэн гэргий С.Алтаннавчтайгаа хамт Лондон хотод анх танилцаж гэр бүл болжээ. Тэд одоо ам бүл дөрвүүлээ болж Лондонд ажиллаж, амьдарч байгаа Монголын нэгэн гэр бүлийн төлөөлөл болсоор хэдийнэ 10 жил болжээ. Өрхийн тэргүүн Б.Лхагвацэрэнгийн хувьд ложистикийн чиглэлээр ажилладаг бол гэргий С.Алтаннавч нь загвар зохион бүтээдэг аж. Тэдний алс хэтийн төлөвлөгөө нь хүүхдүүддээ дээд боловсрол эзэмшүүлээд нутаг буцах. Энэ ч утгаар хүүхдүүдээ монгол хэлийг нь мартуулахгүйн тулд гэртээ ихэвчлэн эх хэлээрээ ярилцдаг, Англид байдаг монгол хүүхдүүдийн тусгай сургуульд сургадаг гэсэн. Тусгай сургуульд долоо хоногт нэг удаа шатар, монгол хэлний хичээл заадаг бөгөөд том хүүгийн хувьд зургаан настайгаасаа монгол хэлээ сурч эхэлсэн учраас хэл сурахад төвөгтэй зүйл байхгүй байгаа талаар хэлсэн юм.

Ямартай ч хоёр хүүдээ мэргэжил эзэмшүүлээд нутгийн зүг жолоо зална гэснийг сонсоод Монголын ирээдүй нэг ч гэсэн боловсон хүчнээр нэмэгдэх нь ээ гэсэн эерэг бодол төрсөн юм. Магадгүй шинэ цагийн Стив Жобс энэ гэр бүлд өсөн торниж байхыг үгүйсгэхгүй ээ. Учир нь хүүхдүүд программын хичээлийн анхан шатны мэдлэгээ сургуулиасаа авсан ч багшийн заах мэдлэг нэг хувь, хувь хүний хичээл зүтгэл 99 хувь гэдэг. Тиймдээ ч номтой нөхөрлөж хоёр жилийн турш тасралтгүй хичээллэж, хөдөлмөрлөсний үр дүнд аливаа програмыг төвөггүй бүтээж чаддаг болжээ. Мэдээж хүүхэд бүр авьяастай. Хамгийн гол нь тэдний сонирхлыг нь хөгжүүлж, дэмжвэл үр шим нь ингэж л мэдрэгдэх нь. Аавынх нь хувьд хүүхдүүдийнхээ сонирхолтой зүйлийг нь дэмжиж, урамшуулдаг бөгөөд хүссэн материаллаг зүйлийг нь бэлдэж өгөхөөс гадна сайн найз, сайн ярилцагч, сайн хамтрагч байж чаддаг юм шиг санагдсан. Тэдний гэр бүлийн уур амьсгал, орчноос харахад шүү дээ.    

-ДҮҮ НЬ ADOBE- ДЭЭР АЖИЛЛАЖ АХ НЬ КОД БИЧДЭГ-

Өөрсдийгөө бага балчир гэж гололгүй хүүхэд ч гэсэн зохион бүтээгч байж чадна гэдгийг үлгэрлэн харуулсан тэд өдөр хоногийг уйдах биш биеэ дааж аливаа зүйлийг сурч мэдэхэд зарцуулж завгүй өнгөрөөж байна. Хими, физик зэрэг зарим төрлийн хичээлүүдээ бие даан үзэж үеийнхнээсээ бүр хоёр жилийн мэдлэгээр илүү явж байгаа гэсэн.

Хүүхдүүд Лондонгийн “Маркетинг парк” сургуульд суралцдаг бөгөөд том хүү зургадугаар анги, бага хүү нь тавдугаар анги. Лондонгийн хичээл сургуулийн үйл ажиллагаа гурван долоо хоногийн өмнөөс карантилагджээ. Хүүхдүүд “Эхний долоо хоногтоо хичээлгүй сайхан байсан ч дараагийн долоо хоногоос уйдаж эхэлсэн байна. Тэгээд өөрсдийгөө хөгжүүлэх, цагийг үр бүтээлтэй өнгөрүүлэх зорилгоор ийм аппликейшн хийж эхэлсэн” гэв. Тэд хэдийнэ зохион бүтээгч болжээ. Шинэ санаа олдвол түүнийгээ хэдхэн хоногийн дотор бүтээл болгоод л гаргачихдаг. Ийм л чадвар эзэмшжээ.

Дүүгийн хувьд Adobe дээр ажиллаж харин ах нь код бичдэг. Хүүхдүүд ингэж л гар нийлж ажилладаг аж. Хүүхдүүд анх тоглоомоо тодорхой хэмжээний мөнгөөр зарж байсан бол одоо гар утсаараа хайлт хийн татан авахад зориулж үнэгүй болгожээ. Сүүлийн хийсэн тоглоомны хандалт бодсноос их сайн байгаа гэсэн. Л.Сансар, Л.Өлзий нарын дараагийн бүтээл завгүй хүмүүст зориулсан технологи. Тэднийг шинэ үеийн Монголын Стив Жобс ч байж магадгүй гэж хэлсэн нь ийм учиртай. 

-ЭХ ОРОН МИНЬ ҮҮНЭХЭЭР ГОЁ. МОНГОЛДОО Л ОЧИХЫГ ИХ ХҮСДЭГ-

Аав Б.Лхагвацэрэн “Монгол Улс хорио цээрийн арга хэмжээн дээрээ хөгжсөн орнуудын өмнө явж байна. Учир нь энд хүний эрх гэдэг утгаар ч тэр үү, зарим нь улсынхаа гаргаж байгаа зөвлөгөө, журмыг мөрдөнө. Мөрдөхгүй нэг нь ч байна. Ийм сул байгаа учраас өнөөдрийн нөхцөл байдал улам хүндэрч байна. Лондон дахь монголчуудын хувьд аль эрт бэлтгэлээ базааж, арга хэмжээ авч эхэлсэн. Хүнс, хамгаалах хэрэгсэл, ариутгал гээд шаардлагатай зүйлүүдээ бэлдчихсэн. Бүр нэг бүтэн үхрийн мах бэлдсэн айл ч бий гээд инээсэн юм. Мөн бидний хувьд хоол хүнс, хамгаалах хэрэгсэл, ариун цэврээ сайн хангасан. Түүнчлэн Английн Засгийн газрынхаа өгсөн зөвлөмж чиглэлийг сайн дагаж, мөрдөж байна. Энд тээвэр, эрүүл мэнд, телефон интернетийн салбарын ажил хэвийн үргэлжилж байна. Бусад салбарууд одоогоор зогссон” гэсэн юм.

Манай улс дан ганц хорио цээрийн арга хэмжээ гэлтгүй сурагчдынхаа мэдлэг, боловсролыг тасалдуулахгүй байхад арга хэмжээ авч байгаагийн нэг нь цахим хичээл. Энэ талаараа ч зарим хөгжингүй улс орны өмнө явж байгаа бөгөөд ЮНЕСКО-ийн байгууллага манай цахим хөтөлбөрийг судалж, бусад орнуудад танилцуулж, туршлага судлуулах болсон талаар БСШУСЯ-аас мэдээлсэн удаатай. Харин Англи улс сурагчиддаа зөвхөн онлайнаар даалгавар өгч, хураах байдлаар л хичээлээ үргэлжлүүлж байгаа гэсэн. Ингэж бодохоор бидэнд гаднаас сурах ч зүйл их бий ч давуу тал бас ихтэй гэдгээ харуулсаар байна.

Б.Лхагвацэрэнгийн гэр бүл 2014 онд эх орондоо ирсэн байна. Энэ талаар том хүү “Би эх орондоо нэг удаа очиж үзсэн. Монголд амьдрах гоё санагддаг. Английн цаг агаар нь байнга өөрчлөгддөг. Нар бараг үздэггүй. Хөдөө нутаг гэж байдаггүй их хавчигдмал санагддаг. Цаг агаар нь хүмүүсийнхээ зантай адилхан. Харин эх орон минь үүнээс тэс өөр. Монголдоо л очихыг их хүсдэг” хэмээн хэвлүүхэн ярьж байлаа.

Хүүхдүүд аль хэдийн мэргэжлээ сонгосон бөгөөд ахын хувьд програмын чиглэлээ илүү хөгжүүлж бизнес эрхлэхийг хүсдэг гэсэн бол бага хүү эмнэлгийн чиглэлийн мэргэжилтэн болохыг хүсдэг гэсэн юм. Монголын ирээдүй хойч үе ингэж бэлтгэгдэж байгааг харахад сайхан байлаа. Монголын ирээдүй гэрэлтэж байна. Эцэг эхчүүд та ч бас хүүхдийнхээ дотнын нөхөр нь байж, тэдэнтэй ярилцаж, дэмжиж байгаарай. Үр дүн нь их, бага ч гэлтгүй заавал харагдах болно гэдгийг энэ удаагийнхаа нийтлэлээр дайгаад өндөрлье. 

Б.Лхам