
Эдийн засгийн “Блүүмберг” сувгаас дэлхийн эргэн тойронд байгаа 200 гаруй улс орноос бизнес эрхлэхэд хамгийн тааламжтай 50 улсыг нэрлэжээ. Эдгээрийг тодруулахдаа дараах зургаан үзүүлэлтийг чухалчилжээ. Үүнд, олон улсын зах зээл болон дэлхийн худалдааны байгууллагад нэгдсэн байдал(10%). Хоёрдугаарт, шинээр бизнес эрхлэхэд зарцуулагдах хөрөнгийн хэмжээ(20%). Гуравт, түүхий эд болон материалын үнэ ханшийн байдал(20%). Дөрөвт, бүтээгдэхүүн тээвэрлэлтийн зардал (20%). Тавдугаарт, дэд бүтцийн бодит татвар (20%). Сүүлд нь, хэрэглэгчдийн зах зээл бэлэн байгаа эсэх (10%). Ийнхүү зургаан үзүүлэлт нийлээд 100 хувьд тооцож дүгнэсэн байна.

Хонг Конг
Анхандаа боомт болж байгуулагдсан ч гэлээ 20 дугаар зууны сүүл үед томоохон санхүүгийн төв болсон эндхийн эдийн засгийн бодлогод Засгийн газар үл оролцох бодлого хэрэгждэг. Капиталист эдийн засаг голлосон үйлчилгээний салбартай энэ улс эдийн засгийн эрх чөлөөгөөр тэргүүлэгч. Энэ байр сууриа сүүлийн 18 жил хадгалж байгаа юм.

Нидерланд
Нидерландчууд 1959 онд байгалийн асар их нөөцтэйгөө мэдээд, 1960-1970 онд түүнийгээ олборлон экспортолж төсвийн орлогоо үлэмж ихээр нэмэгдүүлж байсан. Гэвч энэ нь Голланд өвчин гээчийг дэлхийд таниулах нөхцөл болсон юм. Тэд гэхдээ уг “өвчнийг” анагааж чадсанаараа бас гайхагддаг. Эдийн засгийн асалт нь жилдээ 3-4 хувь байдаг бөгөөд эн тогтмол өсөлт нь хүмүүсийн амьдралд бодит өөрчлөлт авчирсан гэдэг.

АНУ
Дэлхийн хамгийн том, технологийн дэвшитэй, хүчирхэг эдийн засагтай орон. Хувийн бизнес давамгайлдаг бөгөөд тэд төрийн байгууллагадаа шаардлагатай бараа, үйлчилгээг нийлүүлдэг. Компьютер, анагаах ухаан, сансар судлал, батлан хамгаалах зэрэг салбарын тоног төхөөрөмж үйлдвэрлэлээр дэлхийд тэргүүлдэг. Ажилгүйдлийн түвшин 1994-2000 онд таван хувиас доош орж байсан.

Их Британи
Британичууд аливаа асуудалд анхаасаа зохион байгуулалттай ханддаг учраас эдийн засгаа шинжлэх ухаанчаар хөгжүүлж чадсан гэдэг. Татварын хэмжээг хууруулж үл хөдлөх хөрөнгөд ногдуулах шимтгэл нэмсэн, энэ оны ДНБ-ний өсөлт нь 0.7-0.8 хувь хүрсэн. Их Британи нь дэлхийн аж үйлдвэржсэн долоон орны нэг бөгөөд эдийн засгийн суурь үзүүлэлт сайтай улсын нэг юм.

Австрали
Дэлхийд дээгүүр тооцогдох аж үйлдвэрийн орон. Бизнес эрхэлж буй хувь хүн, байгууллагуудад найдвартай гадаад дотоодын тээврийн үйлчилгээ, цахилгаан холбоо, мэдээллийн технологи, хүчин чадал өндөр бүхий тээвэр, түгээлтийн систем болон банк, санхүүгийн найдвартай үйлчилгээг дэлхийн стандарын дагуу өндөр зэрэглэлээр үзүүлдэг. Сүүлийн 20 жилд эдийн засаг эрчимтэй хөгжиж, ҮНБ-ий үзүүлэлтс сайжирч, ажилгүйдэл буурсан байна.

Герман
Зах зээлийн эдийн засгийг хөтлөн явуулахад төр, засгийн оролцоо, зохицуулалт ямар түвшинд хэрхэн явагддаг, ямар хууль, дэг жаяг хэрхэн үйлчилдэг болохыг харуулахыг зорьдог.1967 оны эдийн засгийн анхны уналт, 1973, 1979 оны газрын тосны хямралаас үүдсэн эдийн засгийн хүндрэл, 1993 он хоёр Герман улс нэгдсэнээс улбаатай үсрэнгүй хөгжил харьцангуй намжсан, хөрөнгийн биржийн 2000 оны гэнэтийн хямрал. Дэлхийн хоёрдугаар дайнаас хойш тохиож буй хамгийн гүн гүнзгий дэлхий нийтийг хамарсан эдийн засаг, сан¬хүүгийн хямралын өнөө үед ч гэсэн төрийн оролцоо, зохицуулалтыг иргэд улам ихээр шаардаж байна.

Япон
Японы нэрд гарсан Тоёота, Сони, Фужифильм, Панасоник компанийн нэрийг дэлхий дахинаа андахгүй. Үйлдвэрлэлийн салбарт хамгийн хүчирхэг нь боловч байгалийн нөөц баялаг багатай. Компаниуд нь нийтээрээ гадаадаас түүхий эд авч, түүгээрээ эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлээд дотоод, гадаадад борлуулж худалдаалдаг. Япончуудын дэлхийд тэргүүлдэг робот техникийн салбарыг алсдаа эдийн засгийн өсөлтийг хангах хамгийн ирээдүйтэй салбар хэмээн тооцож байна.

Франц
Дэлхийн өндөр хөгжилтэй орнуудын нэг бөгөөд эдийн засаг нь номиналь ҮНБ-ий хэмжээгээрээ дэлхийд зургаад, худалдан авах чадварын паритетаар тооцсон ҮНБ-рээ наймдугаарт жагсдаг. Францын ажиллах хүчин 2007 оны 3-р улирлын байдлаар 27.929 сая байгаагаас үйлчилгээний салбарт 74.7%, аж үйлдвэр ба худалдаанд-22.0%, хөдөө аж ахуйд-3.2% нь ажил хөдөлмөр эрхэлж байна.

Австри
Дэлхийн хамгийн баян 12 улсын нэгд ДНБ-ий үзүүлэлтээр багтдаг. Нийтийн зах зээлийг сайтар хөгжүүлсэн бөгөөд 1980-аад онд томоохон үйлдвэрүүдийг төрийн эзэмшилд байгуулсан. Гэвч ажилчдын хөдөлгөөн гарч улс төрд хүчтэй нөлөөлсөн. Ингэснээр үйлдвэрлэл сайжирсан ч тус улсын эдийн засгийн томоохон бүрдэл нь олон улсын аялал жуулчлал юм.

Сингапур
Малайзаас тусгаарлагдсаны дараа Сингапурын эдийн засгийн өсөлт хөршийнхөөсөө давж гарах хэмжээнд хүрчээ. Тус улс гадаад валютын солилцооны хувьд дэлхийд дөрөвдүгээрт ордог байна. Ямар ч газрын баялаггүй хэрнээ энэ жагсаалтад ороход эдийн засгийн өсөлтийн үзүүлэлт тус болжээ. 1965 оноос хойш эдийн засаг нь 189 дахин өргөжсөн гэнэ.
Эдгээрийн араас орсон 40 улсыг дарааллуулан нэрлэе.
11. Швейцарь, 12. Канад, 13. Белги, 14. Швед, 15. Люксембүрг
16. Финланд, 17. Дани, 18. Норвеги, 19. Хятад, 20. Итали
21. Испани, 22. Чили, 23. Польш, 24. Эмират, 25. Өмнөд Африк
26. Ирланд, 27. Унгар, 28. Латви, 29. Португаль, 30. Катар
31. Өмнөд Солонгос, 32. Малайз, 33. Румын, 34. Чех, 35. Эстони
36. Монтенегро, 37. Шинэ Зеланд, 38. Мексик, 39. Оман, 40. Литуаниа
41. Израйль, 42. Турк, 43. Болгар, 44. Саудын Араб, 45. Украйн
46. Сирпус, 47. Вьетнам, 48. ОХУ, 49. Энэтхэг, 50. Бразил

Анхандаа боомт болж байгуулагдсан ч гэлээ 20 дугаар зууны сүүл үед томоохон санхүүгийн төв болсон эндхийн эдийн засгийн бодлогод Засгийн газар үл оролцох бодлого хэрэгждэг. Капиталист эдийн засаг голлосон үйлчилгээний салбартай энэ улс эдийн засгийн эрх чөлөөгөөр тэргүүлэгч. Энэ байр сууриа сүүлийн 18 жил хадгалж байгаа юм.

Нидерландчууд 1959 онд байгалийн асар их нөөцтэйгөө мэдээд, 1960-1970 онд түүнийгээ олборлон экспортолж төсвийн орлогоо үлэмж ихээр нэмэгдүүлж байсан. Гэвч энэ нь Голланд өвчин гээчийг дэлхийд таниулах нөхцөл болсон юм. Тэд гэхдээ уг “өвчнийг” анагааж чадсанаараа бас гайхагддаг. Эдийн засгийн асалт нь жилдээ 3-4 хувь байдаг бөгөөд эн тогтмол өсөлт нь хүмүүсийн амьдралд бодит өөрчлөлт авчирсан гэдэг.

Дэлхийн хамгийн том, технологийн дэвшитэй, хүчирхэг эдийн засагтай орон. Хувийн бизнес давамгайлдаг бөгөөд тэд төрийн байгууллагадаа шаардлагатай бараа, үйлчилгээг нийлүүлдэг. Компьютер, анагаах ухаан, сансар судлал, батлан хамгаалах зэрэг салбарын тоног төхөөрөмж үйлдвэрлэлээр дэлхийд тэргүүлдэг. Ажилгүйдлийн түвшин 1994-2000 онд таван хувиас доош орж байсан.

Британичууд аливаа асуудалд анхаасаа зохион байгуулалттай ханддаг учраас эдийн засгаа шинжлэх ухаанчаар хөгжүүлж чадсан гэдэг. Татварын хэмжээг хууруулж үл хөдлөх хөрөнгөд ногдуулах шимтгэл нэмсэн, энэ оны ДНБ-ний өсөлт нь 0.7-0.8 хувь хүрсэн. Их Британи нь дэлхийн аж үйлдвэржсэн долоон орны нэг бөгөөд эдийн засгийн суурь үзүүлэлт сайтай улсын нэг юм.

Дэлхийд дээгүүр тооцогдох аж үйлдвэрийн орон. Бизнес эрхэлж буй хувь хүн, байгууллагуудад найдвартай гадаад дотоодын тээврийн үйлчилгээ, цахилгаан холбоо, мэдээллийн технологи, хүчин чадал өндөр бүхий тээвэр, түгээлтийн систем болон банк, санхүүгийн найдвартай үйлчилгээг дэлхийн стандарын дагуу өндөр зэрэглэлээр үзүүлдэг. Сүүлийн 20 жилд эдийн засаг эрчимтэй хөгжиж, ҮНБ-ий үзүүлэлтс сайжирч, ажилгүйдэл буурсан байна.

Зах зээлийн эдийн засгийг хөтлөн явуулахад төр, засгийн оролцоо, зохицуулалт ямар түвшинд хэрхэн явагддаг, ямар хууль, дэг жаяг хэрхэн үйлчилдэг болохыг харуулахыг зорьдог.1967 оны эдийн засгийн анхны уналт, 1973, 1979 оны газрын тосны хямралаас үүдсэн эдийн засгийн хүндрэл, 1993 он хоёр Герман улс нэгдсэнээс улбаатай үсрэнгүй хөгжил харьцангуй намжсан, хөрөнгийн биржийн 2000 оны гэнэтийн хямрал. Дэлхийн хоёрдугаар дайнаас хойш тохиож буй хамгийн гүн гүнзгий дэлхий нийтийг хамарсан эдийн засаг, сан¬хүүгийн хямралын өнөө үед ч гэсэн төрийн оролцоо, зохицуулалтыг иргэд улам ихээр шаардаж байна.

Японы нэрд гарсан Тоёота, Сони, Фужифильм, Панасоник компанийн нэрийг дэлхий дахинаа андахгүй. Үйлдвэрлэлийн салбарт хамгийн хүчирхэг нь боловч байгалийн нөөц баялаг багатай. Компаниуд нь нийтээрээ гадаадаас түүхий эд авч, түүгээрээ эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлээд дотоод, гадаадад борлуулж худалдаалдаг. Япончуудын дэлхийд тэргүүлдэг робот техникийн салбарыг алсдаа эдийн засгийн өсөлтийг хангах хамгийн ирээдүйтэй салбар хэмээн тооцож байна.

Дэлхийн өндөр хөгжилтэй орнуудын нэг бөгөөд эдийн засаг нь номиналь ҮНБ-ий хэмжээгээрээ дэлхийд зургаад, худалдан авах чадварын паритетаар тооцсон ҮНБ-рээ наймдугаарт жагсдаг. Францын ажиллах хүчин 2007 оны 3-р улирлын байдлаар 27.929 сая байгаагаас үйлчилгээний салбарт 74.7%, аж үйлдвэр ба худалдаанд-22.0%, хөдөө аж ахуйд-3.2% нь ажил хөдөлмөр эрхэлж байна.

Дэлхийн хамгийн баян 12 улсын нэгд ДНБ-ий үзүүлэлтээр багтдаг. Нийтийн зах зээлийг сайтар хөгжүүлсэн бөгөөд 1980-аад онд томоохон үйлдвэрүүдийг төрийн эзэмшилд байгуулсан. Гэвч ажилчдын хөдөлгөөн гарч улс төрд хүчтэй нөлөөлсөн. Ингэснээр үйлдвэрлэл сайжирсан ч тус улсын эдийн засгийн томоохон бүрдэл нь олон улсын аялал жуулчлал юм.

Малайзаас тусгаарлагдсаны дараа Сингапурын эдийн засгийн өсөлт хөршийнхөөсөө давж гарах хэмжээнд хүрчээ. Тус улс гадаад валютын солилцооны хувьд дэлхийд дөрөвдүгээрт ордог байна. Ямар ч газрын баялаггүй хэрнээ энэ жагсаалтад ороход эдийн засгийн өсөлтийн үзүүлэлт тус болжээ. 1965 оноос хойш эдийн засаг нь 189 дахин өргөжсөн гэнэ.
Эдгээрийн араас орсон 40 улсыг дарааллуулан нэрлэе.
11. Швейцарь, 12. Канад, 13. Белги, 14. Швед, 15. Люксембүрг
16. Финланд, 17. Дани, 18. Норвеги, 19. Хятад, 20. Итали
21. Испани, 22. Чили, 23. Польш, 24. Эмират, 25. Өмнөд Африк
26. Ирланд, 27. Унгар, 28. Латви, 29. Португаль, 30. Катар
31. Өмнөд Солонгос, 32. Малайз, 33. Румын, 34. Чех, 35. Эстони
36. Монтенегро, 37. Шинэ Зеланд, 38. Мексик, 39. Оман, 40. Литуаниа
41. Израйль, 42. Турк, 43. Болгар, 44. Саудын Араб, 45. Украйн
46. Сирпус, 47. Вьетнам, 48. ОХУ, 49. Энэтхэг, 50. Бразил
Сэтгэгдэл (2)