УИХ дахь намын бүлэг, УИХ-ын даргын зөвлөл хуралдана

“Номин холдинг”-той холбоотой дуулиан байсхийгээд л гардаг. Тэгвэл энэ удаа “Номин фейшн” ХХК-ийнхан хүний аминд хүрэх шахжээ. Баянгол дүүргийн 14 дүгээр хороонд үйл ажиллагаа явуулдаг “Номин фейшн” ХХК-ийн “Номин их дэлгүүр”-ийн бэлэн хувцасны “Теранова” тасгийн дүүжин тааз нурж, дөрвөн иргэн гэмтэж, олон хүнийг сандаргасан хэрэг гарсан байна.

Инфографик: Нэг өрхийн сарын дундаж орлого

Нийслэлийн прокурорын газраас мөрдөн байцаалтын өндөр хугацаатай, зарим удаашран шалгагдсан хэргүүдийг шүүхэд шилжүүлжээ.

Мүүнээс дутахгүй чимээгүй аюул гэдэг гарчигтай нэг нийтлэл их газар авч харагдана. Ерөнхий санаа нь Гүүб нейборс Монгол, Дэлхийн зөн гэх мэт олон улсын байгууллагууд Монгол хүүхдүүдийн зовлонгоор мөнгө олдог гэсэн утгатай.

Насанд хүрээгүй үзэл бодол төлөвшөөгүй байгаа хүүхдэд төрөл бүрийн шашин сурталчилах, хүчтэй ухуулга явуулахыг би хувьдаа дэмждэггүй. Гэхдээ чи хөлдүү байшиндаа үртэс талхгүй хөлдөж үхэх үү эсвэл тэр сүмд очоод 2 цаг ч болов дулаацаж аваад ядаж нэг 2 зүсэм талх идчих үү ? гэвэл би очоод л тэр талхыг идэх байсан.

Бид гадны байгууллагыг шүүж, шүүмжилж болно. Эхлээд нэг асуултыг асуух ёстой юм ? Монгол улс тэгвэл хүүхдийнхээ төлөө юу хийв. Яагаад тийм ”Үгээгүй ядуу” айл, хүүхдүүд бий болоод байна. Үүнийг шалгахад их амархан. Нэг өдөр гэр хорооллоор лавхан яваад үзчих хэрэгтэй. Үнэхээр хүүхдийн төлөө гээд барьсан барилга, үйл ажиллагаа явуулж буй газрууд нэг бол шашны байгууллага эсвэл олон улсын байгууллага л бий. Монголчууд хорооны байшин л барьсан байх. Ер нь бол нэг асрах төв барьчих мөнгөөр газрынх нь дарга өрөөгөө тохижуулаад машинаа томсгож яваа байх. Олон улсын байгууллагууд, тэдний сайн муу зорилготойг би хэлж мэдэхгүй, сайн муу бүгд л холилдон байгаа байх. Гэхдээ тэд л хэдэн зүсэм талх хялайлгадгийг бол гадарлах юм байна. Ядаж л гэдэс өлсөөд байна гээд гүйгээд ирсэн хүүхдийг ”Танайх аль гудам хэнийх вэ ? Аав ээж чинь аль намын сонгогч вэ ?” гэж халамж хуваарилдаггүй юм. Харин тэгэж ирсэн хүүхдүүдэд шашны ухуулга явуулдаг нь бол үнэн. Шашны байгууллага шашны ухуулгаа л хийж таарна, үндсэн ажил нь тэр. Үүнийг Монгол улс өөрөө л зохицуулж бодлогоо гаргаж явах ёстой.

Олон хүмүүс гадны ийм байгууллага, шашны ухуулгууд зайлаасай гэж комментоор бичсэн харагдана. Үнэхээр тэгэж бодож байгаа бол ”Ид шидийн орон”-г дэмж. Ямар ч нам, шашин, давхар зорилгогүй үнэхээр хүүхдийн төлөө, 100 хувь Монгол залуус цаг үеийн дуудлагаар нэгдэн зорьж байгаа, мөнгө шилэн данс бүх зүйл нь ил тод ийм зүйлийг бүх шатандаа дэмжээд хамтдаа үр дүнг нь харчих хэрэгтэй. Болж байвал Ид шидийн орон системээс олон олныг байгуулж аяндаа тэр хардаж сэрдэж байгаа газрууд чинь хийх ажилгүй болоод яваад өгнө өө. Тэр онцгой шалтгаантай гээд байгаа хүүхдүүдийг Монголчууд өөрсдөө асраад халамжлаад явчихна. Алиныг нь ч дэмжиж чадахгүй бол ер нь бол тэгээд юу ч гэж хүн шүүмжлээд нэмэргүй. Энэ явж явж тэр гадны байгууллага биш Монголчууд бидний л хийх ёстой ажил, иргэн бүрийн анхаарал хандуулах ёстой л зүйл юм шүү дээ. Бид ажлаа хийхгүй учраас л ийм асуудал үүсэж байгаа юм. Тэр мүүн гэж яриад байгаа зүйл ч гэсэн хамгийн анхны хандалт нь ходоодоор дамжиж ирдэг шүү дээ. Талх идэх гэж очсоор байгаад л тархи нь мунхарч мухар сүсэгт автдаг. Арга алга улс орон маань ядуу байна, хөл нүцгэн гүйлдэх хүүхдүүд маань гэдэс нь өлссөндөө чихэр бариад даллах чөтгөр ч байсан тэврээд авч байна. Ийм байхад улсын мөнгө төгрөг, даандаа нийгмийн халамж хүүхдэд чиглэсэн мөнгийг дундаас нь идэж, шамшигдуулж суудаг төрийн хэдэн зайрангууд бол орчин цагийн амьд чөтгөр юм ! Чөтгөрөөс биш тэднээс айх хэрэгтэй. Тэднийг зайлуулах ёстой.

Ч.Ганжавхлан

Өнгөрсөн сарын сүүлээр 29 дүгээр сургуулийн сурагчид сурч боловсрох эрхээ хангуулахын тулд жагссан билээ. Ахлах, дунд ангийн сурагчид “Дохионы хэл”, “Бидэнд боловсрол олгодог арга зүйгээ өөрчил, шинэчил”, “Бүх хичээлээ дохионы хэлээр заа”, “Сургуулийн захиргаа, бүх багш нар дохионы хэлний чадвараа сайжруул” хэмээн сурах эрхээ сургууль болон багшаасаа нэхсэн нь олны анхаарлыг ихэд татсан юм.

Өнөөдөр 11:00 цагт нийслэл хотын төв талбайд ерөнхий боловсролын сургуулийн 3333 сурагч “Тусгаар тогтнол” шүлгийг уншихаар болжээ.

Малчид, тээвэрчид, иргэдэд зориулсан мэдээ: Өнөөдөр зүүн зүгийн нутгаар хур тунадас орж, говь талын нутгаар салхи шуургатай байна.

”Эрдэнэт Үйлдвэр”-ийн ТУЗ өнөөдөр хуралдаж зарим шийдвэр гаргасан талаар манай сэтгүүлч газар дээрээс нь мэдээлсэн юм.

Энэ талаар ЭНД дарж уншина уу.

Шинээр томилогдсон буюу төрийн төлөөллөөс 100 хувь бүрдсэн гэх Төлөөлөн Удирдах Зөвлөл өөрсдийн цалин хэмжээг нууцалж байсан юм.

Харин тус үйлдвэрийн гүйцэтгэх захирал Х.Бадамсүрэн нарын цалинг сарын 25 сая төгрөг гэж зарим эх сурвалж мэдээлж байсан нь батлагдлаа.

Бидэнд олдсон баримтуудад ”Эрдэнэт Үйлдвэр”-ийн Гүйцэтгэх захирал Х.Бадамсүрэн сарын 10 мянган доллар буюу 24.5 сая төгрөгийн цалин авна. Өөрөөр хэлбэл ЭҮ-ийн захирлын жилийн цалин 294 сая төгрөг болж байна.

Харин ТУЗ-ийн гишүүдийн цалинг харвал Эрдэнэт Үйлдвэрийн ТУЗ-ийн дарга жилийн 38,400 ам.доллар буюу 94 сая төгрөгийн цалин авах нь.

Мөн ТУЗ-ийн гишүүн тус бүр жилд 71.3 сая төгрөгийн цалин зөвхөн ТУЗ-ийн гишүүнийхээ хувьд авах нь ээ.

Төрийн өмчит компаниудын захирал, ТУЗ-ийн гишүүдийн цалин, хангамжийг танана гэсэн энэ Засгийн газрын амлалт ийнхүү талаар болж байна.

Хар тамхи гэх чимээгүй тахал манай улсад хэдийнэ нүүрлэж, олон арван хүн эрх чөлөө, эрүүл мэнд, амь насаараа хохирсоор байна. Гэсэн ч хар тамхи хэрэглэх, зөөвөрлөх тохиолдол бүртгэгдсээр байгаа нь харамсалтай. Тэгвэл Эрүүгийн цагдаагийн албаны Хар тамхитай тэмцэх газраас “Хар тамхи, мансууруулах бодистой тэмцэх ажилд төрийн бус байгууллагын оролцоо” сэдэвт хэлэлцүүлгийг өрнүүллээ.Тус хэлэлцүүлэгийн үеэр энэ төрлийн гэмт хэргийн өнөөгийн нөхцөл байдал, хар тамхи, мансууруулах бодистой тэмцэх ажилд төрийн бус байгууллагуудын оролцоог хэрхэн нэмэгдүүлэх, цаашид хамтран ажиллах арга замын тухай илтгэл хэлэлцэж харилцан ярилцав. Энэ үеэр тавьдсан итгэлээс онцлох 24 баримтыг хүргэж байна.

09:00 цагт: “Боловсролын хөгжлийн чиг хандлага” сэдэвт хэлэлцүүлэг болно. Уг хэлэлцүүлэгт Ардын багш Ц.Өнөрбаян “Багш бэлтгэх асуудал”, академич Н.Бэгз “Монголын боловсролын бодлого”, академич С.Нямзагд “Хувийн секторынм боловсролын үйлчигээ” зэрэг сэдвээр олон эрдэмтэн санал бодлоо солилцоно. Хаана: ШУТИС

09:00 цагт: Анагаахын шинжлэх ухааны сургууль /АШУС/-ийн Монгол анагаах ухааны олон улсын их сургуулийн “Эрдмийн чуулган 59” Оюутны соёлын төвд болно. Чуулганд гадаад, дотоодын эрдэмтэд эмнэл зүй, эмийн жор судлал, уламжлалт анагаах ухааны онол арга зүй гэсэн чиглэлүүдээр сонирхолтой илтгэлүүд тавигдана.

09:00 цагт: Ял эдлүүлэх ажиллагаанд хяналт тавих ажил хариуцсан хяналтын прокуроруудын зөвлөгөөн болно. Хаана: Улсын Ерөнхий прокурорын газрын хурлын танхим

09:00 цагт: Өрхийн эмч нарт Хүүхдийн хөгжлийн бэрхшээлийг эрт илрүүлэх талаар сургалт зохион байгуулагдана. Хаана: Эрүүл мэндийн хөгжлийн төв

10:00 цагт: Архангай аймгийн ”Мэлмий” дугуйлангийн сурагчдын ”Арын сайхан хангай” гэрэл зургийн үзэсгэлэн Монгол хүүхдийн ордонд нээлтээ хийнэ.

10:00 цагт: Монгол Худалдаа аж үйлдвэрийн танхимаас Засгийн газраас ОУВС-ийн хөтөлбөрт хамрагдахын тулд долоон төрлийн татвар нэмж байгаатай холбогдуулан мэдээлэл хийнэ. Хэвлэлийн хурал МХАҮТ-д болно.

10:00 цагт: БНСУ-аас хэрэгжүүлж буй “Монгол Солонгосын ногоон хэрэм” төслийн хүрээнд Өмнөговь аймгийн Даланзадгад суманд байгуулсан 205 га ойн зурвас, загжуулсан 110 га талбай нийт 315 га талбайг Монгол улсын Засгийн газарт хүлээлгэн өгнө. Уг арга хэмжээ БОАЖЯ-ны Хаан танхимд болно.

11:00 цагт: МОНГОЛ УЛСЫН ТҮҮХ номыг танилцуулах нээлтийн ажиллагаа МУИС-ын төв байрны 2 давхарт болно.

11:00 цагт: Шадар сайд У.Хүрэлсүх НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргын тусгай төлөөлөгч Роберт Глассертай Төрийн ордны зочин хүлээн авах хүндэтгэлийн танхимд уулзана. Уулзалтаар хамтран ажиллах тухай “Хамтарсан мэдэгдэл”-д гарын үсэг зурна. Мөн үргэлжлүүлэн хэвлэлийн хурал хийнэ.

MN-Мэдээллийн төвд

11:00 цагт: Үндсэн хуулийн 1.2-т зааснаар Төр хуулиа дээдэлхийг шаардаж “АТОЗ” оффшорыг шалгуулах ард түмний түр зөвлөлөөс хэвлэлийн бага хурал зарлалаа.

Зууны мэдээ сонины “Үндэсний мэдээллийн төв”-д

11:00 цагт: Гэр бүл, хүүхэд, залуучуудын хөгжлийн газар, Дэлхийн зөн Монгол ОУ-ын байгууллага, Гэр бүлийн радио 104.5 хамтран “Би гэр бүлдээ үүнийг л хүсдэг” хүүхдийн гар зураг, шүлэг, зохион бичлэгийн улсын уралдааныг зохион байгуулж байна. Тус уралдааны ач холбогдол, зорилгын талаар мэдээлэл хийнэ.

12:00 цагт: СХД-ийн Тамгын газрын гаднах талбайд ”Хоггүй орчин-Эрүүл амьдрал” аяны нээлт болно.

12:00 цагт: Хууль зүй дотоод хэргийн яамны хурлын танхимд Нийслэлийн цагдаагийн газрын дарга цагдаагийн хурандаа Ж.Эрдэнэболд Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга Л.Нямгэрэл нар нийслэл хотод гарч байгаа гэмт хэргийн нөхцөл байдал цаашид авах арга хэмжээ гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх асуудлаар хэвлэлийн бага хурал хийнэ.

13:30 цагт: Өнөр бүл төвийн дэргэдэх Хүүхдийн сэргээн засах хөгжлийн төвд хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдүүдийн эцэг эхчүүд Сэргээн засах эмчилгээний төвийн үйл ажиллагааг дэмжиж мэдээлэл хийнэ Хаяг: Баянзүрх дүүргийн 2-р хороо, 805-ийн гэрлэн дохиотой уулзвараар эргээд 3 дахь 3 давхар ногоон байшин

14:00 цагт: Засгийн газраас НҮБ-ын Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах газартай хамтран зохион байгуулах “Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах Олон Улсын стратегийн Азийн түншлэлийн хурал”-ын нээлтийн ажиллагаа “Туушин” зочид буудалд болно.

Өчигдөр /04 сарын 03-нд/ Улаанбаатар хот дахь “Эрдэнэт” үйлдвэрийн төлөөлөгчийн газарт хууль бусаар байгуулагдсан ТУЗ анхны хурлаа эхлүүлсэн. Харамсалтай нь хэрэгт дуртай хэвлэлийнхэн шаваад, бүтэц хангамжийн асуудлыг эцэслэн шийдвэрлэх боломж олгоогүй юм. Тиймээс өнөөдөр Эрдэнэт хот дахь ГОК-ийн байранд төрийн төлөөлөл бүхий ТУЗ-ийн анхдугаар хурал үргэлжилсэн. Тус хурлыг сурвалжлахаар очсон төвийн хэвлэлийнхнийг оруулаагүй төдийгүй, цагдаагийн хамгаалалтыг нэмэгдүүлж, олон цагийн турш бүгжээ. Ингээд эцэст нь хурлын шийдвэр гарч, гурван асуудлыг хэлэлцэж баталсан байна.

ТУЗ-ийн гишүүдийн нэг сарын цалинг 4000 доллар болгов

Төрийн өмчит байгууллагуудад хийсэн шалгалтын дүнг мэдээлэх үедээ Ц.Ням-Осор дарга Эрдэнэтийн ТУЗ-ийн гишүүдийн цалинг 250 мянгаас хэтрүүлэхгүй тогтооно гэж хэлж байсан. Гэвч шинэ ТУЗ-ийн гишүүдийн сарын цалинг 4000 ам.доллароор тогтоолоо. Ийнхүү Ц.Ням-Осор даргын сэтгүүлчдийн өмнө хэлсэн тоо төрийн хөшигний цаана ийнхүү 40 дахин нэмэгдлээ.

Х.Бадамсүрэн захирлын сарын цалинг 25 сая төгрөг болгон нэмлээ

ТУЗ-ийн хурлаар гүйцэтгэх захирлын цалинг 25 сая төгрөг болгов. Гэхдээ үүнд урамшуулал, нэмэлт цалин ороогүй. Х.Бадамсүрэн захирал ажлаа авангуутаа 01 тоот тушаалаараа өөрийн хэрэгцээнд зориулж 300 сая төгрөгөөр автомашин худалдан авахыг үүрэгдсэн нь баримтаар нотлогдсон. “Монголын хамгийн том үйлдвэрийн дарга цагтаа онгоц хөлөглөдөг байлаа. Аюулгүй байдлаа хангаж шинэ машин авалгүй яахав” хэмээн намын нөхөд нь өмгөөлөн бичиж байсан. Харин өмнөх захирлын хэрэгцээнд унаж байсан машин нь жил гаруйн өмнө шинээр авсан байсныг тэд дурдсангүй.




Х.Бадамсүрэнг тойрсон таван орлогч, долоон зөвлөх!

“Эрдэнэт” үйлдвэрийн гүйцэтгэх захирлыг таван хүн орлохоор болжээ. Одоогийн байдлаар гурван дэд захирал ажилладаг. Үүн дээр Нийгмийн асуудал хариуцсан дэд захирал, Хөгжлийн асуудал хариуцсан дэд захирал хэмээх хоёр орон тоо нэмлээ. Эрдэнэт үйлдвэрийн мөнгийг нийгмийн асуудлын хүрээнд гэх нэрийн дор элдэв тэмцээн уралдаан, цэнгүүн зохион байгуулж, баруун солгойгүй цацдаг ажлыг дээрх захирлууд хариуцах нь. Оросын тал 49 хувийг эзэмшдэг байхад “нийгмийн хариуцлагын хүрээнд” хэмээн жилд дундажаар 25 тэрбум орчим төгрөг зарцуулснаа “ах нараар” хүлээн зөвшөөрүүлдэг байв. Тэр мөнгөнөөс Эрдэнэтийн нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэхэд хичнээнхэн нь зарцуулсныг хэзээ ч мэдэх боломжгүй биз. Үүнээс гадна Х.Бадамсүрэн захиралд долоон зөвлөх томилжээ. Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид ч байхгүй зөвлөхтэй болов. Түүхэндээ Эрдэнэт үйлдвэрийн удирдлага ингэж данхайж ирсэн удаагүй. Долоон зөвлөхийн цалин хангамж дэд захирлуудын зиндаанд яригджээ. ТУЗ-ийн хурлаас гаргасан хамгийн ноцтой шийдвэр нь Хуулийн хэлтэст харъяалагддаг байсан Худалдан авах газрыг гүйцэтгэх захирлын шууд удирдлаган дор ажиллуулахаар болгож өөрчсөн явдал юм. Х.Бадамсүрэнгийн намтар түүхийг сайн мэдэх хүмүүс “Чононд хонь хадгалууллаа” хэмээн халаглаж сууна. Ийнхүү эрх баригчид ямар ч хамаагүй аргаар Эрдэнэт үйлдвэрийг зуун хувь төрийн өмчид авч, “шахаа” хийх боломжоо бүрдүүлж авлаа.

Э.Бат

Монгол Улсын Их Хурлын 2017 оны хаврын ээлжит чуулганаар 34 асуудлыг хэлэлцэхээр УИХ-ын дарга М.Энхболд захирамжилсан байна.

Өнөөдөр 11 цагаас УИХ-ын хаврын чуулган нээнэ.

Баянзүрх дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх дээр өнөөдөр Т.Цогт, Г.Маралмаа нарын шүүх хуралдаан боллоо.

Өнөөдөр буюу дөрөвдүгээр сарын 4-ний мягмар гарагт дараах байршил дахь хэрэглэгчдийг цахилгаанаар хангадаг шугам тоноглолд урсгал засвар хийхээр болжээ. Тодруулбал,

Ч.Отгонбаяр: СӨХ-ны дуу хоолойг шийдвэр гаргах түвшинд хүргэх хэрэгтэй
СууцөмчлөгчдийнхолбообуюуСӨХ-ны талаар иргэд ихэвчлэн сөрөг ойлголттой байдаг. Зарим хүмүүсийн тухайд СӨХ-ны талаар ойлголт бага, зөвхөн байрны шат хонгилыг цэвэрлэх үүрэгтэй хэмээдэг бол зарим нь амьдарч буй байранд нь ямар нэгэн асуудал гарвал зөвхөн СӨХ л хариуцлага хүлээх ёстой гэдэг. СӨХ тойрсон асуудал, эл байгууллагын үүрэг, иргэдийн үүрэг хариуцлагын талаар “Дандар 61” СӨХ-ны Гүйцэтгэх захирал Ч.Отгонбаяртай ярилцлаа.
-СӨХ гэдэг байгууллага иргэдээс татвар авдаг л газар болоод байна гэсэн шүүмжлэл их байдаг. СӨХ яг ямар дүрэм мөрдөж, ямар зарчмаар захирал болон бусад ажилчидаа сонгодог юм бэ?
-СӨХ-тэй холбоотой шүүмжлэл их гардаг. Гэхдээ энэ нь тухайн шүүмжилж байгаа хүний л СӨХ-тэй холбоотой байдаг байх. Сайн ажиллаж байгаа сайн СӨХ-д олон байдаг шүү дээ.
СӨХ нь Монгол улсын “Сууц өмчлөгчдийн холбооны эрх зүйн байдал, нийтийн зориулалттай орон сууцны байшингийн дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн тухай” хууль болон “Сууц өмчлөгчдийн холбоодын захирлуудын албан хэрэгцээнд ашиглах баримт бичгийн гарын авлага” хоёрыг мөрдөж ажилладаг.СӨХ-г байгуулахдаа оршин суугчдын хурлыг хийнэ. Хуралд хорооны засаг дарга, дүүрэг хөгжлийн төвөөс хүмүүс байлцуулж бүх гишүүдийн хурлыг хийж ТУЗ болон хяналтын зөвлөлийн хүмүүсээ сонгоно. ТУЗ нь СӨХ-ны гүйцэтгэх захирлыг сонгодог.Манай дүүргийн хувьд Баянзүрх дүүргийн Дүүргийн хөгжлийн төвөөс үйл ажиллагаа явуулах эрх авч СӨХ-ны гүйцэтгэх захирал нь Хорооны засаг дарга, Дүүргийн засаг дарга, ТУЗ-ийн дарга нартай гэрээ хийж ажилладаг.
-Үйл ажиллагаагаа оршин суугчдынхурлаас өмнө эхэлдэг юм уу, хуралдсаны дараа эхэлдэг үү. СӨХ-ны дотоод журмыг хэн гаргадаг юм бол?
-Бүх гишүүдийн хурал хийсний дараа үйл ажиллагаа явуулах эрх,тамгаа авна. ТУЗ-ийн тогтоол гарч байраа хүлээж авч нотлож үйлдэнэ. Дотоод журам тогтоолын хавсралт, дотоод дүрэм журмыг хурлын протокол үндэслэж гарна даа. Өөрөөр хэлбэл СӨХ-ны дотоод журам,хөдөлмөрийн журмыг бүх гишүүдийн хурлаар гаргадаг гэсэн үг.
-СӨХ-ны зорилго, чиглэл нь юу юм бэ. Уг нь оршин суугчдынхаа эрх ашгийг хамгаалах төгс байгууллага байх ёстой гэж би хувьдаа ойлгодог. Гэтэл энэ байгууллага байрны оршин суугчдаас татвар авахаас цаашгүй боллоо гэсэн ойлголт нийтлэг болоод удаж байна шүү дээ.
-Холбооны зорилго ньНийтийн зориулалттай орон сууцны байшингийн дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн ашиглалтын хэвийн байдлыг хангах, оршин суугчдын тохь тухтай аюулгүй, цэвэр орчинд амьдрах эрх ашгийг хамгаалахад оршдог. Үүнийг хүн бүхэн мэдэж байгаа байх. Харин үйл ажиллагааны чиглэл нь үйлчилгээнийх шүү дээ. Би нэг зүйлийг тодруулаад хэлье. Хүмүүс орон сууцны байрны дундын өмчлөлийн эд хөрөнгө, дэвсгэр болон орчны газар гэж юуг хэлдэгийг мэддэггүй.Гэтэл орон сууцны байшингийн гадна хана, даацын хана, багана,дотоод хонгил, дээвэр, дээврийн хонгил, цахилгаан болон явган шат, хонгил, сууцны бус зориулалттай техникийн болон нэгдүгээр давхрын үйлчилгээний өрөө, сууц хоорондын талбай, түүний тагт, сууцны доторх дундын өмчлөлийн зүйл, тоног төхөөрөмж, орцны цонх, хаалга, довжоо, саравч, хог зайлуулах хоолой,орон сууцны байшингин халаалт болон халуун, хүйтэн усны шугам сүлжээний удирдах зангилааны анхны хаалт, цахилгааны оролтын самбар, холбооны шугамын давхрын холболтын хайрцаг хүртэлх, шатны +0,00 тэмдэгтээс дээшхи бохир ус шугам сүлжээнүүд, тухайн орон сууцны дээрх болон доорхи нийтийн зориулалттай усан сан, машины зогсоол, тэдгээртэй адилтгах байгууламж зэрэг эд хөрөнгө гэж хуульд заагаад өгсөн байдаг. Үүнийг л СӨХ хариуцах ёстой. Гэтэл оршин суугчид СӨХ-оос машины толь хулгай аваад явсан байна төл. Цэвэрлэгээ үйлчилгээ муу байна гээд л СӨХ-нд бүх хариуцлагыг үүрүүлэх гээд байдаг.

-СӨХ-ны удирдах бүтэцийн хувьд эрхийн хугацаа гэж байдаг уу?
-Удирдах болон хяналтын зөвлөлийн бүтэц, бүрэн эрхийн хугацаа, эрх хэмжээ гэж бий. Удирдах зөвлөл 5, хяналтын зөвлөл 3 хүний бүрэлдэхүүнтэй байдаг. Эдгээр бүтэц бүрэлдэхүүн нь 5 жилийн хугацаатай сонгогдоно. Өөрсдөө цаашид ажиллахаас татгалзах,оршин суугчид өөрчлөх санал тавиагүй тохиолдолд улируулан ажиллуулж болдог.

-Удирдах зөвлөл, хяналтын зөвлөл зэргээр нүсэр гэж хэлж болохуйц бүтэцтэй юм байна. Яг ямар үүрэг хүлээдэг юм бол.

-Удирдах болон хяналтын зөвлөл нь СӨХ-ны хуульд заасан эрх үүргийн дагуу ажиллана.Тайланг хэлэлцэх,үйл ажиллагаатай холбогдсон гомдлыг хянан шийдвэрлэх зэргээр оршин суугч иргэдтэйгээ нягт холбоотой ажилладаг бүрэлдэхүүн. Гэтэл сонгогдож байгаа хүмүүс нь давхар ажилтай, цалингүй болохоор ажиллах идэвхи санаачлага муу байдаг нуух хэрэггүй гэж бодож байна.
ТУЗ-ийн дарга хурал хиймээр байдаг. Ажилтай байна гээд бүгд цуглах нь ховор доо.

-Таны хувьд СӨХ-ны гүйцэтгэх захирал гэлээ. Бусад байгууллагын хувьд гүйцэтгэх захирал бүхий л ажлыг нь амжуулах гол хүч болдог. Өөрөөр хэлбэл “гал тогооны” дуусдаггүй дундардаггүй ажлыг хийдэг. СӨХ-ны гүйцэтгэх захирал ямар үүрэг хариуцлага хүлээдэг вэ?

-Хуульд заасан эрхийг эдэлж, үүргийг хэрэгжүүлнэ.Харилцагч бүх байгууллага, СӨХ-ны Ня-бо, байцаагч,жижүүр, үйлчлэгч,лифтчин,түр ажилчидтай гэрээ байгуулах, бүх гишүүдийн болон удирдах зөвлөлийн тогтоол шийдвэрийг хэрэгжүүлэх гээд л бас “Гал тогооны” ажлуудыг амжуулна. Мөн дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн ашиглалт, хамгаалалт, засвар, үйлчилгээнд шаардагдах хөрөнгийг холбогдох дансанд төвлөрүүлэх,захиран зарцуулах,удирдах болон хяналтын зөвлөлийн гишүүдэд хийсэн ажлын үр дүнг харгалзаж зарим үед урамшуулал олгох эрх эдэлдэг. Дундын өмчлөлийн эд хөрөнгөд засвар үйлчилгээ хийлгэх, орон сууцны хэвийн байдлыг хангах талаар үйлчигээний мэргэжлийн байгууллагатай гэрээ байгуулах, биелэлтийг хангууулах, холбооны нэрийн өмнөөс 20-оос доошгүй сууц өмчлөгчийн хүсэлтээр эрх бүхий байгуулагад асуудал тавьж шийдвэрлүүлэх зэрэг ажлуудыг хийдэг. Энд гэрээний талаар дурьдсан болохоор гэрээ байгуулж байгаа хувийн компани ОСНААКонтор зэрэг байгууллагууд гэрээ хийхдээ хуулийн заалтыг тэр чигээр нь тусагсан байдаг.Гэтэл нэг СӨХ-ны гүйцэтгэх захирал, ОСНААК-ын захирал хоёр батлагдсан хуулийг батлаад сууж байвал онигоо биз дээ. Тиймээс анхан шатны баримт бичиг боловсруулах тал дээр анхаарч ажиллах нь чухал юм гэж боддог.

-Тэгвэл оршин суугчид буюу сууц өмчлөгчдийн эрх үүргийг хэлээч.

-Хуульд заасан эрхийг эдэлж, үүргийг хэрэгжүүлнэ.СӨХ-ны мөнгийг тогтоосон хэмжээгээр заасан хугацаанд өгөх, ажлын тайлан, төлөвлөгөөнд үнэлэлт, дүгнэлт өгч, саналаа хэлэх, хуралд тогтмол оролцох.Ажил үйлчилгээнд нь урам өгөх , зарчимч шүүмжлэл өрнүүлэн, зөвөлгөө өгөх, ажил хэрэгч санал, санаачлагыг дэмжих, зохион байгуулсан ажилд идэвхитэй оролцох зэрэг үүрэгтэй. Мөн дундын өмч бол бидний өмч гэдгийг үр хүүхэддээ ойлгуулах, өөрсдөө эзэн нь байх ДӨЭХ-ны ашиглалт, хамгаалалтанд онцгой анхаарч тэдгээрийн өнгө үзэмж, чанар байдлыг сайн, сайхан байлгахын төлөө өөрийн суугчид нэгдмэл нэг санаатай байх ёстой. СӨХ болон сууц өмчлөгчид хуулиар хүлээсэн үүргээ хэрэгжүүлэхээс гадна нэгнийгээ хүндэтгэсэн, ажилд нь тус дэм болсон зөв харьцааг эрхэм болгож, хамтарч сайхан амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлэх үүргийг хаа ханаа хүлээнэ.

-СӨХ оршин суугчдаас яг ямар ямар зардал авах ёстой вэ?

-Сууц өмчлөгч бүрээс дундын өмчлөлийн эд хөрөнгийн ашиглалт, хамгаалалт, засвар, үйлчилгээ, орон сууцны байшингийн харуул хамгаалалттай холбогдсон зардлыг санхүүжүүлийг СӨХ санал болгодог.

Бүх гишүүдээс хураадаг мөнгө, хааш нь шилжүүлдэг, хэрхэн зарцуулдаг талаар танилцуулъя./Зөвхөн манай СӨХ/ Үүнд:
1. Орц, гадна талбайн гэрэлтүүлгийн мөнгө - /цахилгааны төлбөр“УБЦТС” ТӨХК-д төлдөг, засвар үйлчилгээнд зарцуулдаг./
2. Цэвэрлэгээний материалын мөнгийг - /гадна талбай, орц, лифтний цэвэрлэгээний бодис, ариутгал үйлчилгээ, хаалганы цоож, бичиг хэрэгт /
3. Үйчлэгчийн цалинг - /үйлчлэгч, татвар нийгэмийн даатгалд/
4. Үйлчилгээний зардлыг - /үйлчилгээний ажилчдын зардалд: /жижүүр,захирал, нябо,байцаагч, түр ажилчид, татвар, нийгэмийн даатгал төлнө. ,унаа,утасанд зарцуулна.//
5. Лифтний мөнгийг - /цахилгааны төлбөр“УБЦТС” ТӨХК-д, засвар үйлчилгээ, лифтчний цалин, лифтний компанид гэрээний дагуу төлбөр шилжүүлнэ. /
6. Хогний мөнгө - /нийтлэг үйлчилгээнд гэрээний дагуу төлбөр шилжүүлнэ /
7. Нийтийн эзэмшлийн халаалт - / халаалтын төлбөрийг ОСНААК-т, сангийн болон камерийн засвар үйлчилгээний төлбөрт/
8. Баримтны мөнгийг - /банкнд/
Даатгал , хуримтлалын мөнгийг манай СӨХ авдаггүй. Би хувьдаа авах хэрэгтэй гэж үздэг.
Нийт
Жич : Гражийн мөнгө - /гражийн халаалт төлбөр ОСНААК-т, гэрэлтүүлэгийн төлбөр “УБЦТС” ТӨХК-д, цэвэрлэгээ,гэрэлтүүлэг, сангийн засвар үйлчилгээнд/
Мөн орон сууцны хэвийн ажиллагааг хангах зорилгоор сан байгуулах, зээл авах, оршин суугчдаас хандив хүсэх замаар хөрөнгө оруулалт хийж болно.Манайх одоогийн байдлаар эдгээр арга хэмжээг авч үзээгүй л байна даа.
СӨХ-ны санхүүд нууц гэж байхгүй тиймээс зөвхөн гишүүддээ нээлттэй танилцуулдаг.

-Холбооны бүтцийг өөрчилж болох уу. Хэн энэ асуудлыг шийдвэрлэх эрхтэй бол?

-Холбоог өөрчлөн байгуулах журам,бүх гишүүдийн ээлжит болон ээлжит биш хурал хийх, холбоонд нэмэлт өөрчлөлт оруулах асуудлыг зөвхөн бүх гишүүдийн хурлаар хэлэлцэж шийдвэрлэнэ.Ээлжит хурлыг жилд нэг удаа, ээлжит бус хурлыг удирдах болон хяналтын зөвлөл, гүйцэтгэх захиралын шийдвэрээр буюу бүх гишүүдийн гуравны нэгээс доошгүй хувийн санаачилгаар хуралдуулна.Хуралд оролцсон гишүүдийн олонхийн саналаар шийдвэр хүчин төгөлдөр болно. Хурлаас гарсан шийдвэрийг хуралд оролцоогүй буюу эсрэг санал өгсөн гишүүд биелүүлэх үүрэгтэй.

-СӨХ-дын Дээд зөвлөл гэж татвар аваад өөр юу ч хийдэггүй мэт харагддаг бас нэг байгууллага бий. Дээд зөвлөл яг юу хийдэг юм бэ. Тухайлбал, танай СӨХ-д Дээд зөвлөл ямар нэгэн асуудал шийдвэрлэж өгсөн үү?

-СӨХ-ны Дээд зөвлөлд татвар өгч үзээгүй, хаана байдгийг нь ч мэдэхгүй болохоор ямар нэгэн дүгнэлт хэлмээргүй байна.Харин Баянзүрх дүүргийн хөгжлийн төвийн хамт олондоо зөвхөн дүүргийнхээ СӨХ-дын ажил үүргийг нь удирдан чиглүүлж,хянаж, туслан шалгаж ажилладаг,ажилчдын чөлөөт цагийг зөв боловсон өнгөрүүлж, урамшуулж, хамт олныг нягтруулж, СӨХ-ны зовлонг ойлгож ажилдагт нь баярлалаа гэж хэлмээр байна.

-Дээд зөвлөлд СӨХ бүр заавал гишүүнээр элсэх ёстой юу. Танай СӨХ энэ зөвлөлийн гишүүн мөн үү.

-Манай СӨХ гишүүн биш болохоор сайн мэдэхгүй байна. Дүүрэгтэйгээ л харьцаж ажилладаг.

-СӨХ-г тойрсон иргэдийн шүүмжлэл маш их. Харин СӨХ-ны тухайд хүндрэлтэй асуудал гардаг уу?
-Хүндрэлтэй асуудал нь зөндөө байдаг. Орон сууцны байшинг хүлээж авахад олон хүндрэл гардаг. Жишээ нь:Дээвэр, сан, цонх, хаалга, гадна пасад, лифт, камержуулалт, үйлчлэгчийн ажллах нөхцөл бүрдээгүй гэм мэт.
Хүмүүс байр авахдаа өөрийнхөө амьдрах өрөөгөө л үзэж авна уу гэхээс нийтийн эзэмшилд анхаарал тавьдаггүй. ҮҮнийг нь компаниуд мэддэг болохоор байраа зарж дууссан бол шууд зугтана. Нэг бол мөнгө байхгүй гээд анх оршин суугчидад танилцуулж байсан шиг гоё байр өгөхгүй байдал гардаг. Зарим компанийн тухайд.
Сууц өмчлөгчид ОСААК, СӨХ, Цахилгааны хураамж төлж байгаа газруудаа яалгахгүй асуудал гарвал шууд л СӨХ буруутай гэж ойлгодог.
Оршин суугчдын 50-70 хувь нь СӨХ-ны төлбөрөө төлнө түүнийг нь зохицуулах гэж бөөн асуудал зовлох ихтэй.Гэтэл оршин суугчид олон зүйл шаардана.Бас нэг хүндрэлтэй том асуудал бол жижүүр, үйлчлэгч ажилд авах. Зараар ирж байгаа хүмүүс нь гэр оронгүй, хөдөөний,ял эдэлж байсан, архины хамааралтай хүмүүс ирнэ.Оршин суугчид сайн хүн болж СӨХ-ны гүйцэтгэх захиралд хэлэлгүй жижүүрт цөөн төгрөг өгөөд хүний гражид машин тавьна,зарж өөрийнхөө юмыг хийлгэнэ,машинаа бариулна, мөнгө зээлүүлнэ. Нөгөөдүүл нь ажиллаа овоо хийж байгаад дулаархаар тэндэг нь хөдлөнө, цалингаа аваад архи ууна, ажиллаа орхиод явна тэгэхээр нь мөнгө зээлүүлсэн хүн гэнэт л гарч ирээд СӨХ-өөс мөнгө нэхнэ.
СӨХ-ны төлбөр дээр нэг жишээ хэлье. Үйлчлэгчийн цалинг авч үзье. 30 айлаас 5000 төг хураана 150,000төг гэж үзэхэд 15 айл нь л тухайн сардаа мөнгөө төлнө. Нөгөө 15 нь өрх толгойлсон, ажилгүй, дараа сард өгье гээд 3 сараас 3 жил хүртэл төлбөрөө төлөөгүй айлууд байдаг.
ТУЗ-өөс нийгмийн идэвхитэй, хэл амтай, ажилгүй, давхар ажилтай, тэтгэврийн хүмүүсийг сонгодог. Гэтэл гүйцэтгэх захирал нь анхан шатны баримт бичиг боловсруулж мэдэхгүй, татвар нийгмийн даатгал болон харилцагч байгууллагуудтай гэрээ байгуулж мэдэхгүй, сан цахилгаан,лифтний анхан шатны мэдлэггүй, хуримтлуулсан хэдэн төгрөгөө зарцуулах гэж өрөнд орсон нөхөр болж СӨХ-ны их мөнгийг иддэг нэртэй хүн болж хувирна. Товчхон хэлбэл СӨХ-ныүйлажиллагаагоршинсуугчдын цөөхөнхувьньойлгодог. Ихэнхньойлгодоггүйойлгохыг ч хүсдэггүй. Яагаадгэвэлмөнгөавдагучраас.
-СӨХ-оос хамааралтай бус байгууллагын асуудал бас СӨХ-тэй холбогдоод хариуцлагагүй, хүндрэлтэй гэсэн асуудалд өртөөд байна уу?
-Тийм асуудал байнга гарна. Тухайлбал, Сангийн буруу холболтоос болж айлуудад халуун хүйтэн ус ирэхгүй байна. Дээврээс ус гоожих, цонхоор салхи сийгэж шороо орох, гэрийн хаалга гажсан, гадна пасад хагарсан, хүүхдийн тоглоомын талбай болон тохижилт, машины зогсоол муутай, гадна камергүй, орцны хаалга цоожгүй, лифт тавигдаагүй, цахилгаан улс хүлээж аваагүй, халаалт, ус, цахилгааны төлбөр өндөр байна гэсэн олон асуудал байна даа.
-Цаашид СӨХ гэдэг их айлыг улам чадавхижуулах, үйл ажиллагааг нь сайжруулах тал юуг анхаарвал зохистой байна вэ. Таны бодлоор?
-Монгол улсын хэмжээнд орон сууцны байшин хэд байдаг билээ. Хотын хүн амын хэдэн хувь нь хувийн байшинд амьдардаг билээ. Хотын хөгжлийг илэрхийлж байгаа хүчин зүйлийн нэг мөн билүү гэж бодоход анхаарал татах л асуудал гэж би боддог. Иймээс Хамгийн түрүүнд СӨХ-ны дуу хоолойг шийдвэр гаргах түвшинд хүргэх хэрэгтэй байна.
Би судалгаа хийж үзсэн. Жишээ нь СӨХ нь 10 байртай, 1000 сууц өмчлөгчтэй байж, СӨХ-ны төлбөр 100% төлөгдсөн тохиолдолд сар бүр нэг сая төгрөгийг эрсдэлийн сан байгуулж төвлөрүүлье гэж бодоё. 1 жилд 3 байранд засвар үйлчилгээ хийгээд байхад байрны насжилт уртсаж цаашид хуримтлал үүсэх магадлалтай байгаа биз.
-Иргэдийн бухимдлыг төрүүлэхгүй, асуудал гаргахгүйгээр шийдвэрлэх ямар арга зам байна?
-Баригдаж дуусаагүй орон сууцыг улсын комисс хүлээж авахгүй байх, оршин суугчдыг бухимдуулахгүй байх, цахилгаанаа улсад, ашиглалтаа ОСНААК-т, нийтийн эзэмшилээ СӨХ-д өгсөн байранд сууц өмчлөгчийг оруулах хэрэгтэй байгаа юм. Мөн нэн түрүүнд орон сууцны нийтийн эзэмшлийн талбайг байр хүлээж авах улсын комисс байж байгаад СӨХ-дөө хүлээлгэж өгч байвал асуудал нэг их үүсээд байхгүй байх гэж боддог.Мэргэжлийн хяналтынхан хогийн савыг стандарт шаардлагын дагуу байна уу гэдгийг нь шалгадаг л байх ёстой. “УБЦТС” ТӨХК нь нийтийн эзэмшлийн цахилгаанаас тог хулгайлагдаж уу, үгүй юу гэдгийг шалгаад СӨХ-д хүлээлгэж өгдөг байх ёстой. За тэгээд машины зогсоол хүртээмжтэй байх,хүүхдийн тоглоомын талбай аюулгүй стандартын байх гэх мэтээр олон асуудлыг мэргэжлийн байгууллагууд нь хянаж шалгаж байж л ашиглалтанд оруулбал асуудал тэр бүр гараад байхгүй шүү дээ.
Өнөөдөр СӨХ хэрэгтэй юу гэвэл хэрэгтэй. Оршин суугч иргэдийнхээ өмч хөрөнгийн үнэ цэнийг алдагдуулахгүй,өнгө үзэмжтэй байлгаж, эрүүл аюулгүй орчинд ая тухтай амьдруулахад л анхаарч байгаа бөгөөд орон сууцны байшингийн нийтийн эзэмшлийн талбайг эзэнтэй байлгадаг ганц байгууллага нь. СӨХ-ны байр гэж байдаггүй. Өөрсдөө нэг булан тохой тохижуулж авна. Компьютер, принтер хамгийн их хэрэгтэй. Гэрээсээ хувийн мэдээлэл боловсруулах хэрэгсэл, хувийн машинаа ашиглана. Сууц өмчлөгчийн мөнгөөр байр хөлслөөд комьпютер, принтер авбал асуудал үүснэ шүү дээ. Сангийн асуудал байна, гал гарлаа гэхэд хамгийн түрүүнд СӨХ л дуудагдаж айлуудын эзэн, утасны дугаарыг нь өгдөг, дуудлагыг нь өгдөг. Амьжиргааны түвшин доогуур, орон гэргүй,мэргэжилгүй хүмүүсийг орон байр ажлын байраар хангадаг гээп СӨХ-ны ач холбогдлыг дурьдаад байвал олон байна.
Сүүлийн үед орон сууцанд гэр хорооллын хүмүүс их орж байгаа. Зарим нь нийгэмшээгүй юм уу гэмээр ааштай. Жишээ нь орой болохоор гэртээ үйлдвэрлэл явуулж зохисгүй дуу чимээ гаргана, татсан тамхины иш, хогоо усны шугамын хоолойруу хийж гал гарах аюул учруулдаг. Тэжээж буй амьтнаа арчлахгүй орц коридороор нэг эвгүй үнэр гаргана.Цонхоороо хог хаяна, сүү өргөнө. Өсвөр насны хүүхдүүддээ анхаарахгүй. Тэд нь булан тохойд тамхи татаад, тамхины цогоо унтраахгүй орхино. Эрэгтэй эмэгтэй хүүхдүүд хувцасаа дэвсээд хагас нүцгэн хэвтэж байна гэх мэт олон зүйл дээр СӨХ-ны гүйцэтгэх захирал, ажилчид л түрүүнд нь явна.
-Ажлын ачаалал их юм аа.
-Ер нь СӨХ-ны гүйцэтгэх захиралын ажил, ажлын цаг дууссаны дараа болон баяр,амралтын өдрүүдэд эхэлдэг гэж болно. Манай гэр бүлийн хүн энэ ажлыг хийхэд их дургүй байдаг. Цалин 300.000 төгрөг авна. Тэр нь утас, бичиг хэрэг, унаанд таардаг.Сандарсан үед өөрөөсөө мөнгө гаргах энүүхэнд. Би ханьдаа жаахан тэвчээрэй. Би СӨХ-г хүмүүст ойлгуулж, зөв гольдролд нь оруулнаа гэж хэлдэг.
Сууц өмчлөгчид СӨХ-нд нэгдээд нэг сар болоогүй, төлөлт хийгдээгүй байхад л хурлаа хий мөнгө идээд байна гээд л асуудал үүсгэдэг. Энэ яриаг мөнгөө төлдөггүй, түрээслэгчид гаргаж хутган үймүүлдэг юм. Түрээслэгчид байранд их бохир суудаг, хулгайгаар нүүдэг гэх мэт олон асуудал гаргадаг.

Өдрийн сайн цаг нь хулгана, бар, туулай, морь, хонь, тахиа болой.

2017 оны 04 дүгээр сарын 05-наас 04 дүгээр сарын 09-нийг хүртэлх

цаг агаарын урьдчилсан төлөв:

Япончууд 1910-1945 онд Солонгосыг колоничилж байх үед дэлхийн II дайны үед япон цэргүүдэд зориулсан