БЗД-14 “НТОУХТөвд 11-р сарын 22-нд ХУД-8 хороонд суух С /эм.44н/ гэгч нь үр зулбуулах үйлчилгээтэй “Misoprostol tablets” эм 9ш, ”iprofen” эм 4-ийг зарж байсныг илрүүлэн БЗДЦХ-1 шалгаж байна.

Ахлах сургуулийн хүүхдүүдэд нэг нэгнээ шохоорхох, анхны хайрын романс үүсгэх, охид хөвгүүдийн үерхэл нөхөрлөл, хүсэл тэмүүлэл гээд ар араасаа урган гарах асуудлуудтай тулгардаг билээ. Хөгжилтэй, гунигтай адал явдалд хүссэн хүсээгүй өөрсдийгөө оруулчихдаг өсвөр насныхны амьдрал томчуудаас шууд хамааралтай байдаг. Тэгвэл яг ийм үйл явдал Дөлгөөнөө гэх охинд сайн болсон нэгэн хөвгүүнд тохиолдоно. Тэрбээр сайн болсноо илэрхийлж чадахгүй найзаасаа дэмжлэг хүсч олон ажиллагаа төлөвлөгөө зохионо. Харин Дөлгөөнөө өөрийгөө хүүд ойлгуулж чадах болов уу? Амьдрал баялаг учраас ахин асуудал үүсэх болов уу? Чухам ямар асуудалтай тулгардаг болохыг уг киноны үйл явдлаас үзэж ойлгоорой.

Драм төрлийн энэхүү киноны зохиолч, найруулагчаар Ө.Алтансэрээ ажилласан бөгөөд дүрүүдэд Б.Нямдаваа, Б.Номин, Ч.Анударь, Д.Энхдалай, Г.Мандахбаяр, Д.Баасандорж, С.Дөлгөөн, Э.Тэмүүлэн, Б.Гэрэлт-Од, МУГЖ Ч.Алтан-Өлзий, МУСТА Ө.Наранбаатар тогложээ.

Голден пикчерс продакшны “Тоглож болохгүй нас” киноы 2015 оны 11 сарын 27-нд бүх кино театруудаар гарах юм байна. Удахгүй нээлтээ хийх “Тоглож болохгүй нас” киноны зураг авалтын үеэр хийсэн фото сурвалжлагыг хүргэе.

Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг 11 дүгээр сарын 23-ны даваа гаригийн орой 21 цагаас “Цензургүй яриа” нэвтрүүлэгт оролцохоор төлөвлөж байсан боловч хүндэтгэх шалтгааны улмаас түр хойшлууллаа гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах албанаас мэдээллээ. - See more at: http://zasag.mn/news/view/11431#sthash.ZAgWCceu.dpuf

72 хүн архинаас татгалзжээ

Хөвсгөл аймгийн Тосонцэнгэл сум 2015 онд “Архигүй жишиг сум” болох зорилгоор “Архигүй Тосонцэнгэл” хө- төлбөр боловсруулан хэрэгжүүлжээ. Энэ хөтөлбөрийн хүрээнд “Сүүн тахилт” тө- рийн бус байгууллага иргэдэд архинаас татгалзах сургалт явуулан, хамруулсан хүмүүсийнхээ 52-ыг нь хорт зуршлаас нь салгасан байна. Мөн ‘Түм путина” эмнэлэг дээр явуулсан сургалтад суусан хумүүсийн долоо нь архинаас татгалзсан бол ямар нэг сургалтад хамрагдаагүй 13 хүн сайн дураараа гашуун уснаас татгалз- сан гэнэ. Үүний зэрэгцээ тус сумынхан аливаа баяр ёслол, тэмдэглэлт ойг сог- тууруулах ундаагүй тэмдэглэдэг болоод байгаа юм байна.

Либери улсад эбола ”эргэн ирлээ”

Нийслэлийн Засаг даргын Санхүү, эдийн засгийн асуудал хариуцсан орлогч Н.Батаа “Нийслэлийн орон сууцны хөтөлбөр”-ийг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах тухай А/889 дугаар захирамж гаргалаа. Тус захирамжаар нийслэлийн төсвийн хөрөнгөөр 2015 онд санхүүжих Нийслэлийн орон сууцны хөтөлбөрийн батлагдсан хөрөнгөнөөс хэрэгжүүлэх Шинэ суурьшлын бүсийг хөгжүүлэх урьдчилсан судалгаа, техник, эдийн засгийн үндэслэл боловсруулах,Иргэдийн оролцоотой газар шинэчлэн зохион байгуулах төслийн талбарын хэсэгчилсэн ерөнхий төлөвлөгөө, инженерийн дэд бүтцийн ажлын зураг төсөл боловсруулах, Ашиглалтын шаардлага хангахгүй нийтийн зориулалттай орон сууцны барилгын судалгаа хийх, барилгын эх загвар зураг төсөл боловсруулах, Нийслэлийн орон сууцны нэгдсэн судалгаа, мэдээллийн сан байгуулах зөвлөхийн ажлын жагсаалт, нийслэлийн орон сууцны корпорацийн үйл ажиллагаанд шаардлагатай тоног төхөөрөмжийн жагсаалтыг тус тус баталлаа. Батлагдсан төсөл, арга хэмжээний гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах Үнэлгээний хороог нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар байгуулан, худалдан авах ажиллагааг холбогдох хууль, журамд нийцүүлэн зохион байгуулах, захиалагчийн хяналт тавьж ажиллахыг нийслэлийн Орон сууцны корпораци, зураг төслийн ажилд захиалагчийн хяналт тавьж ажиллахыг нийслэлийн Ерөнхий төлөвлөгөөний газарт даалгалаа гэж Нийслэлийн ЗДТГ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Машинд хужир ачиж байтал нуур цөмөрчээ

Булган аймгийн Хутаг-Өндөр сумын Хонгор багийн нутаг дахь Айрхан нуурт ачааны машин осолджээ. Нутгийн иргэд нуурын мөсөн дээр машинаа зогсоогоод хужир ачиж байтал мөс цөмөрсөн гэнэ. Энэ тухай дууддага 20-ны 15.00 цагт тус аймгийн Онцгой байддын газарт ирснээр долоон хүнтэй баг илгээсэн аж. Онц- гой байллынхан 21-ний 07.00 цагт аврах ажиллагаагаа эхэлж, өдөржин ажил- ласан ч машиныг гаргаж чадалгүй 20 цаг хүргэж, харанхуй болсон байна. Аврах ажиллагааг өчигдөр өглөө үргэлжлүулсэн тухай мэдээ орон нутгаас ирлээ.

ХУУЛЬ БУСААР АГНАСАН БУГА, ГӨРӨӨСНИЙ ЭВЭР БОЛОН ЧОНЫН АРЬС ИЛРҮҮЛЖЭЭ

Хэнтий аймгийн Биндэр сумын гуравдугаар багийн иргэн Ж нь өнгерсөн сарын 23, 24-ний өдрүүдэд тус сумын нутгаас зохих зөвшөөрөлгүйгээр зэрлэг гахай, бор герөөс, зэвэгзагас, мен агнахыг хориглосон амыан болох халиун бугыг хууль бусаар агнаж, амьтны эд эрхтэнг Улаанбаатар хотоос ирсэн иргэдэд худалдсан гэмт хэргийг цагдаагийн албан хаагчид илрүүлсэн байна. Шалгалтын явцад хууль бусаар ан агнасан болон худалдаж авсан хүмүүсээс хоёр бугын эвэр, нэг бор гөрөөсний эвэр, гурван чонын арьс, 10 зэвэг загас, долоон ангийн буу зэрэг зүйлсийг эд мерийн баримт болгон хураан авсан бөгөөд хориотой, ховор ан амьтны экологи эдийн ’ засгийн үнэлгээ, нөхөн телбөр нь 32 сая төгрөгөөр тооцогдож, эрүүгийн хуульд зааснаар Улсын тусгай хамгаалалттай газар нутагт болон хориотой үед, хориглосон арга, зэвсэг, хэрэгслээр ан амьтан агнасан, барьсны улмаас үлэмж хэмжээний хохирол учирсан, ховор ан амьтанг зохих зевшөөрелгүйгээр агнасан, барьсан, тэжээж гаршуулсандэдгээрийн түүхий эдийн зүйлийг хадгалсан, худалдсан, худалдан авсан, тээвэрлэсэн бол хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг тавин нэгээс нэг зуун тавь дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээнии төгрөгөер торгох, гурваас дээш зургаан cap хүртэл хугацаагаар баривчлах, эсхүл гурван жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэдэг байна.

шийдээгүй байгаа гэнэ

“Эрдэнэс-Таван толгой” компанийн “Эв санааны нэгдэл” үйлдвэрчний эвлэлийн дарга С.Эрдэнэ өөрийгөө шатааж, 200 гаруй хүний өмнөөс эсэргүүцлээ илэрхийлж буйгаа мэдэгдсэн. Эл хэрэг эдүгээ ч олны анхаарлын төвд байна. Энэ хэргийн талаар ЦЕГ- аас тодруулбал, С.Эрдэнийг хохирогчоор дуудан Сүхбаатар дуүргийн цагдаагийн нэгдугээр хэлтэст шалгаж байгаа гэх хариултыг өгсөн. Харин тодорхой албан тушаалтнуудыг Эрүүгийн хуулийн 95-1-ээр мөрдөн байдааж байгаа аж. Энэ зүйл заалт нь бусдыг амиа хорлоход хүргэсэн гэх үндэслэл юм байна. С.Эрдэнэ одоо ГССҮГ-ийн Түлэгдэл, нөхөн сэргээх тасагт эмчлүүлж байгаа бөгөөд биеийн байдал нь хүнд, хордлого тайлах, үрэвсэл дарах эмчилгээ хийлгэж байгаа аж. Хэдийгээр “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн зүгээс эмчилгээний зардлыг бүрэн даана гэсэн ч 800 мянган төгрөгийн эм тариа буюу хоёр өдрийн эмчилгээний төлбөрийг өгөөд одоо болтол Солонгост эмчилгээ хийлгэх эсэх талаар тодорхой хариулт өгөөгүй байгаа хэмээн ар гэрийнхэн нь мэдэгдэж байна. Гэтэл С.Эрдэнийн үйлдэлтэй яг адилхан үйлддийг өнгөрсөн долоо хоногт нэг иргэн гаргажээ. Тодруулбал, Хан- Уул дүүргийн хоёрдугаар хороонд нэгэн иргэн өөрийгөө шатаахыг завдсан хэрэг гарчээ. Тус дүүргийн цагдаагийн хэлтэст “Манай хүргэн өөрийгөө шатаах гээд байна” гэсэн дууддага ирсэн бөгөөд дууддагын дагуу цагдаагийн алба хаагчид очиж шалгахад Ш гэгч нь саванд бензин авчран гэртээ болон өөр дээрээ асгаж, өөрийгөө болон гэрээ галдан шатаахыг завджээ. Дууддагын дагуу очсон цагдаагийн албан хаагчид Ш гэгчийн үйлддийг шуурхай таслан зогсоож чаджээ. Энэ мэтчилэн сүүлийн үед өөрийгөө шатаана, хувцсаа шатаана, хөхөө огтолно гэх мэтчилэн сэтгэцийн эрүүл бус хэв маягтай үйлдлүүд гаргах санаатай хүмүүс олширч байгаад албаныхан анхаарал хандуулах буй заа.

Бонд ба бодлогын өрсөлдөөнгүй намууд
Улстөрчид нь улсаа нураах нь холгүй сонгуульддаг орон бол Монгол. Үүнийг батлах бэлэн жишээ, бодит үйл явдал өнгөрсөн түүхээр дүүрэн өрөөстэй бий. Сонгуулийн амлалтаас болж эдийн засгаа элгээр нь хэвтүүлсэн саяхны жишээ бол АН, МАН-ын бэлэн мөнгөний амлалт. Нэг нь 1 сая төгрөг амлахад, нөгөө нь 1.5 сая болгож давуулж амлаад л. Энэ үед улсын халаас дүүрэн, зэсийн үнэ ахиу байсан болохоор намууд нь бодлогоор өрсөлдөхийн оронд мөнгөөр уралдаж байв. Үр дүнд нь Оюутолгойгоос авсан урьдчилгаа, Тавантолгойгоо зарж олсон мөнгөний аль аль нь “21 мянган төгрөг” болон тарж дууссан. Энэ бол сонгуультай, сонгуулийн амлалттай л холбоотой үүссэн гажуудал. Гэтэл дахиад л сонгууль хаяанд иржээ.
2016 оны сонгууль 2015 онд эхэлснийг УИХ дээр өрнөж буй энэ өдрүүдийн үйл явдлаас харж болж байна. Шулуухан хэлэхэд, улс төрийн намууд нь бодлогоор өрсөлдөх биш, популизмаар уралддаг болсны нэгэн жишээ нь бонд болж байна.
УИХ-ын даргын захирамжаар олон улсын зах зээлд гаргасан бондын мөнгөний зарцуулалт, эргэн төлөлтөд шалгалт хийх ажлын хэсэг байгуулагдсан нь саяхан. Нэг ёсондоо “Чингис”, “Самурай” зэрэг бондын зарцуулалт, үр дүнг УИХ дахин хянаж байна гэсэн үг. Дахин гэж тодотгосон нь энэ бол УИХ-ын баталсан хууль, Засгийн газрын гаргасан шийдвэрийн дагуу зарцуулагддаг мөнгө. Түүнээс улстөрчдийн яриад байгаа шиг Хөгжлийн банк дангаараа цацаад байдаг ч эд биш аж. Гэтэл “Олон улсын зах зээлд гаргасан Засгийн газрын үнэт цаасны арилжаагаар төвлөрсөн хөрөнгийн зарцуулалт, эргэн төлөлт болон санхүүжүүлсэн төсөл хөтөлбөрийн сонголт, хэрэгжилтийн явц байдлыг шалгасан дүнгийн тухай асуудал” нь Байнгын хороогоор хэлэлцүүлэгт орохоосоо өмнө хоёр намын сонгуулийн өмнөх “зодоон”-ы сэдэв, улстөрчдийн тодрох тавцан болж буй бололтой.
Дээр өгүүлсэнчлэн УИХ, Засгийн газрын гаргасан шийдвэрийн дагуу хэрэгжиж буй төслүүдийг АН нь хамгаалаад байгаа юм шиг, МАН нь шүүмжлээд байгаа юм шиг өнгө аяс өнгөрч буй өдрүүдэд тодрох юм. Бондын мөнгөний зарцуулалт уг нь бодит ажлын хэмжүүр байх ёстойгоос бодлогын өрсөлдөөнгүй намуудын улстөржих сэдэв болох ёсгүй. Яагаад гэвэл бонд өөрөө зээл. МАН-ынхны тайлбарлаад байдгаар өдөр бүр хүү нь өсдөг өр. АН-ынхны ярьдгаар ажил явуулахад хэрэгтэй байгаа мөнгө. Аль ч өнцгөөс нь харсан энэ мөнгийг бидэнд өгсөн, монголчуудад зээлсэн хүмүүст улс төрийн намуудын энэ “зодоон” эерэг сэтгэгдэл төрүүлэхгүй нь ойлгомжтой. Эргээд бондынхоо үнийг өсгөх, хүүг нэмэгдүүлэх шалтаг болох нь гарцаагүй.
Тиймээс бондын мөнгийг юунд зарцуулав, яаж ашиглав гэдгээ улстөржихгүйгээр тоо баримтад тулгуурлаад ярих ёстой юм биш үү. Хөгжлийн банкны цахим хуудас руу ороод харахад нийслэлийн 33 уулзварыг шинэчлэх ажлын хүрээнд дөрвөн замын уулзвар бүхий зам, талбайг засч тохижуулсан гэсэн байна. Энэ ажил хийгдсэн үү, хийгдээгүй юү гэдгийг бүгд л мэдэж байгаа. Зөвхөн “Чингис” бондоор ярихад 1.5 тэрбум ам.доллар гэдэг бага тоо биш. Энэ мөнгийг юунд зарцуулсныг задалж, түүнээс нь бид юу хүртэхийг нэг анзаарах гээд үзье.
УИХ, Засгийн газрын шийдвэрийн дагуу Хөгжлийн банкнаас бондын хөрөнгөөс ерөнхийдөө автозам, инженерийн шугам, дэд бүтэц, эрчим хүч, төмөр зам, барилга, уул уурхай үйлдвэрлэлийн төсөл хөтөлбөрт зарцуулжээ. Бусдыгаа бодвол эрчим хүчний салбар үнийн дүнгээ гүйцдэггүй. Эрчим хүчний үнэ тарифыг чөлөөлж зах зээлийн зарчимд шилжүүлэх ёстой гэсэн яриа эндээс ч улбаатай байж мэднэ. Өнгөрсөн хоёроос гурван жилд ч дотоодын эдийн засгийн 10-17 хувиар өсөхөд буюу суперциклийн үед эрчим хүчний хэрэглээ 8-12 хувиар өсчээ. Ийм хэмжээний өсөлтийг дотоодоосоо хангах боломж манайд байхгүй учир хоёр хөршөөсөө ялангуяа ОХУ-аас импортлох замаар аргацаасан гэхэд хилсдэхгүй. Харин олон улсын зах зээл дээрээс босгосон бондын хөрөнгөөс өнөөг хүртэл 140 орчим сая ам.долларыг энэ салбарт зарцуулжээ. Үүнд “ТЭЦ-3”, “ТЭЦ-4”-ийг өргөтгөж, Улаанбаатарын зүүн бүсийг дулаанаар хангах Амгалан дулааны станцыг шинээр барихад 119.7 сая ам.долларыг зарцуулсан байна. Үр дүнд нь 163 мянган өрхийг цахилгаанаар хангах боломжтой болжээ. Мэдээж энэ бол дэвшил.
Үүнээс гадна Тавантолгой болон Эгийн голын усан цахилгаан станцын төслийн нэгжид нийлбэр дүнгээрээ 19.9 сая ам.долларыг гаргасан байна. Тавантолгойн цахилгаан станцтай зэргэлдээх Оюутолгой компанийн Хятадаас эрчим хүч авахдаа зарцуулдаг 19, ОХУ-аас импортлоход зарцуулдаг 20 сая ам.долларын мөнгөн урсгалыг зогсоох шийдэл хийгээд дээрх төслийн ач холбогдол үүгээр гарах учиртай юм. Ядаж л тив алгасан нислэг үйлдэх хүчин чадалтай анхны өөрийн өмчлөлийн “Боинг 300ER” агаарын хөлгийг 88.3 сая ам.доллараар санхүүжүүлж, нэмэлт 4.1 сая ам.долларын зээлийг “Чингис” бондоор санхүүжүүлсэн нь бас нэгэн дэвшил. Энэхүү түр санхүүжилтийг АНУ-ын экспорт, импортын банкны урт хугацаатай, хямд зээлд шилжүүлсэн хэдий ч анхны хөрөнгө нь “Чингис”-ээс үүсвэртэйг энд тодотгох хэрэгтэй болов уу. Экпортыг дэмжих, импортыг орлох 888 төслийг ч энд дурдахгүй орхиж болохгүй. Хөгжлийн банкны албан ёсны хуудаст байршуулсан мэдээллээс харахад 116 үйлдвэр, төсөлд 171.6 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийг хийгээд байгаа аж.
Эдгээрээс 20 орчим хувь нь хэдийнэ ашиглалтад орж, үйлдвэрийн хүрд нь эргэж эхэлсэн бол 62 хувь нь энэ онд, үлдсэн нь ирэх жилдээ батган ажиллахаар төлөвтэй байна. Газар тариалан, мал аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрлэл гээд дийлэнх нь дотооддоо “бойжих” бүрэн боломжтой үйлдвэрүүд. Адаглаад эдгээр бүтээн байгуулалтын үр дүнгээр 40 мянган ажлын байр шинээр бий болох тооцоог холбогдох байгууллагаас гаргажээ. Зам дагаж бүтээн байгуулалт гэдэг шиг орон нутгийн замд 797, Улаанбаатарт 88, “Гудамж” төсөлд 92 тэрбум төгрөгийг зарцуулжээ. Хамгийн гол нь, урд хөршөөсөө хараат байсаар ирсэн цементийн, барилгын арматур, төмрийн хүдрийн баяжмалын зэрэг санхүүжилт олгосон үйлдвэрүүдийн жагсаалт ч энд үргэжилнэ. Бүгдээрээ л эдийн засгийн өсөлт бий болгох, импортыг орлох, эргүүлж төлөх чадвар бүхий салбартаа хөрөнгө оруулах л төслүүд. Нэг үгээр хэлбэл, бондын санхүүжилтээр улстөржихөөсөө илүүтэй хөдөлж эхэлсэн төслүүдээ гацаах бус дэмжих нь бидэнд чухал. Бондоос бойжсон төслүүдийн томоохноос нь онцлоход ийм байна.
С.Гандөл

“Нюанс”-ынхан хөдөөг зорилоо

Попера урсгалаар уран бүтээлээ туурвидаг “Нюанс” хамтлагийнхан Өвөрхангай аймгийг өчигдөр зорилоо. Тэд Өвөрхангай аймгийн төвд хоёр удаа тоглох юм. Тус хамтлагийнхан тоглолтын орлогоохүндөвчинднэрвэгдээд байгаа Хархорин сумын харьяат Л.Дамдинсүрэнгийн эмчилгээний зардал, эм тарианд хандивлахаар болжээ. Тиймээс тус хамтлагийн зүгээс энэхүү хандивын үйл ажиллагаанд дэмжлэг болгож Монгол ахан дүүсээ халуун сэтгэлээр тусалж дэмжихийг уриалж байгаа аж.

“Нюанс” хамтлаг тоглолтын орлогоо хандивлаж байсан нь ганц энэ удаагийнх биш. Тус хамтлагийнхан урьд нь элэг нэгтэй Монгол угсаатай Буриад, Халимаг улсуудад тоглолт хийх явцдаа амьдралын түвшин доогуур, өвчин зовлонд нэрвэгдсэн болон өнчин хүүхдүүдэд сайн санааны үүднээс тоглолтын орлогоосоо хандивлан туслан дэмжсээр ирсэн юм. Хэрэв та бүхэн Л.Дамдинсүрэнгийн зовлон бэрхшээлээс нь хугасалж, тусламжийн гараа сунгахыг хүсвэл Хаан банк Лувсандоржийн Дамдинсүрэн 5556033389 дансанд хандиваа өргөж болох аж.

БНХАУ-ын БХАТИХ-ын Байнгын хорооны дэд дарга Янь Зюньчи хүрэлцэн ирлээ

Мьянмарын уурхайд хөрс гулсаж,90 гаруй хүн амь үрэгдлээ

Зээлийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх төслүүдийг хэлэлцэнэ
2015 / 11 / 23 | 00:45 | Нийтэлсэн: Н.Гантуяа | 0

Засгийн газрын ээлжит 66 дугаар хурал өнөөдөр Төрийн ордны Засгийн газрын хуралдааны танхимд 16:00 цагаас хуралдаж, 10 асуудал хэлэлцэнэ.

Өнөөдрийн хуралдаанаар Наадмын үйл ажиллагаанд зориулан Газрыг улсын тусгай хэрэгцээнд авах, Гадаадын зарим улстай дипломат харилцаа тогтоох, Засгийн газрын 2003 оны 173 дугаар тогтоолын хавсралтад нэмэлт оруулах болон Барилгын хийц үйлдвэрлэх хөдөлгөөнт цогцолборын санхүүжилт зэрэг асуудлыг хэлэлцэх аж. Мөн БНХАУ, БНСУ-ын зээлийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх төслүүдийн тухай хэлэлцэхээр төлөвлөжээ.

Түүнчлэн 2015 оны ургац хураалтын дүнг өнөөдрийн Засгийн газрын хуралдаанд танилцуулах юм байна.

Долоо хоногийн сүүлчээр хүйтний эрч суларна

С.ДЭМЧИГ ХАРХОРИН, БҮРД, БАЯН-ӨНДӨР СУМАНД АЖИЛЛАЛАА
УИХ дахь Ардчилсан намын бүлгийн Ажлын албаны дарга С.Дэмчиг энэ сарын 7-23-ны өдрүүдэд Өвөрхангай аймгийн сумдад ажиллаж байгаа билээ. Баянгол сумаас аялалаа эхлүүлсэн тэрбээр 19, 20, 21-ны өдрүүдэд Хархорин, Бүрд, Баян-Өндөр суманд ажиллаж, “Цаг үе” илтгэлээ ард иргэдэд хүргэлээ. Илтгэлээ хүргэхийн өмнө уламжлал ёсоор сумдын айлуудаар орж, иргэдийн санаа бодлыг сонссон юм. Бусад сумдад яригдаж байгаа мал махны асуудлыг энд бас л хөндөж байсан. Дээрээс нь хөдөөд ажил хийх сонирхолтой хүн цөөн байгаа талаар ч зарим иргэд ярьж байсан юм.
Зарим малчин банкны мэдэлд орчихлоо
“Цаг үе” илтгэл, ярилцлагын багийнхан Бүрд суманд ажиллахын өмнө цөөнгүй хэдэн айлаар зочилсон юм. Тухайлбал, Бүрд сумын малчин н.Мандахбаяр гуайнхаар зочлоход бэлчээрийн мал аж ахуй мөхөх вий гэж санаа зовж буйгаа илэрхийлж, “Бэлчээрийг хуульчилна гэж яриад байгаа, энэ нь хувьчилна гэж байгаагаас ялгаа алга. Одоо л малчид өвөлжөө, хаваржаагаа булаалдах дээрээ тулж байхад хувьчилчих юм бол бүр хэцүү болно” хэмээн ярьсан юм. Тэрбээр мөн “Малчид банкны барьцаанд орчихлоо. Хүмүүс маш ихээр банкнаас зээл авч байна. Хотоос туслах малчин авч ирээд ажиллуулсан. 12 хоног ажиллаад, 480 мянган төгрөгийн цалин авсан. Түүнийгээ банкинд хийчихж байгаа юм. 20 сая төгрөгийн зээлтэй юм гэсэн. Мал хариулаад өөртөө юм нааж чадахгүй нь байна шүү дээ. Үүнд л би гаслаад байгаа юм. Миний бодлоор зээлийг жаахан бага өгдөг баймаар байна. Энэ зээл гэдэг чинь л ард түмний амьдралыг баллаад байгаа юм. Зээл олдохгүй бол хүмүүс чинь ажлаа хийгээд, зүтгээд амьдарна. Би 12 настайгаасаа эхлээд л ажил хийгээд, амьдралаа аваад явж байсан. Гэтэл одоо мөнгө өгье, ажил хийгээд амьдар гээд байхад л ажиллах хүн олдохгүй байна” хэмээн ярьж байсан юм.
Түүнээс гадна эмнэлгийн ажилчид, сувилагч нар цалин бага байгаа талаар ярьж байлаа. Эмнэлгийн байгууллагынхан хүний амь нас хариуцдаг, маш өндөр хариуцлагатай ажил эрхэлдэг тул түүнийгээ дагаад цалин өндөр байх ёстой гэдгийг ч хэлж байсан юм.
Тэгвэл Баян-Өндөр сумын малчин Л.Цэрэндагва суманд намчирхал хэрээс хэтэрч, өөр намынх гэсэн байдлаар малжуулах төслөөс хүртэл хасдаг талаар ярьсан юм. Тэрбээр “Би 2010 оноос өмнө 300 гаруй малтай байлаа. Гэтэл зуданд хамгийг нь алдаад, 31 малтай л үлдсэн. Цөөхөн мал чинь өсөхдөө удаан байдаг юм байна. Одоо манайх 100 гаруйхан малтай. Сумаас малжуулах төсөл гээд мэр сэр ажил хийдэг ч удирдлагууд нь хамаатан саднаараа нийлээд, олонхоороо гар өргөөд, өөрсдөддөө голцуу өгөөд явчихдаг. Би эхнэртэйгээ очоод, санал хүсэлтээ тавиад явахаар дараагийн удаа танайд өгнө л гэдэг. Орон нутгийн хөгжлийн санд цөөнгүй хэдэн төгрөг ирдэг л юм билээ. Зарим сумд тэр мөнгөөрөө малжуулах төсөл хэрэгжүүлдэг гэсэн. Манай сумын удирдлагууд тийм ажил хийхгүй, үр ашиггүй зүйлд л мөнгөө зарцуулаад байдаг юм” хэмээн ярьж байлаа. Зарим иргэдийн ярьж буйгаар сүүлийн хоёр, гурван жилд Баян-Өндөр сумын Орон нутгийн хөгжлийн санд тэрбум орчим төгрөг ирсэн. Тэр мөнгөөр төв талбай засах энэ тэр гээд хэрэггүй зүйлд зарцуулаад дууссан гэдгийг хэлж байсан юм.
Бид сэтгэлгээгээ өөрчлөхөд бэлэн байна уу
УИХ дахь Ардчилсан намын бүлгийн Ажлын албаны дарга С.Дэмчиг Хархорин, Бүрд, Баян-Өндөр сумын иргэдтэй уулзаж, санаа бодлыг нь сонссоны дараа уламжлал ёсоор “Цаг үе” илтгэлээ тавьсан юм. Тэрбээр илтгэлийнхээ эхэнд урт хугацааны хөгжлийн бодлого алга байгааг хөндлөө. Мөн урсгал зардлыг хэтрүүлж, төсвийн хөрөнгө оруулалтыг үргүй зарцуулж ирснийг ч хэлсэн. Дээрээс нь хуулийн засаглал байхгүй болж, хууль хэрэгжихгүй байгааг илтгэлдлээ дурьдсан юм. Илтгэлийн төгсгөлд ард түмэн өөрчлөлт шинэчлэлтэд бэлэн байна уу гэсэн асуудлыг хөндөв. Тэрбээр “Би засаглал, төсөв мөнгөний бодлогыг өөрчлөх, хуулийн засаглал тогтох шаардлагатай байгааг ярилаа. Харин энэ өөрчлөлтөд монголчууд бэлэн байна уу гэдэг асуулт зайлшгүй урган гарч ирнэ. Миний хувьд үүнд эргэлзэж байгаа. Яагаад гэвэл хөдөөгүүр яваад, иргэдтэй уулзаж, санаа бодлыг нь сонсч байхад хүмүүс улстөрчдийг сонгохдоо маш их гар харж байна. Наад зах нь цаг тооны бичиг, зурагт хуудас тараахыг нь хүлээдэг. Гурил, будаа авах гэдэг сэтгэлгээтэй хүмүүс тийм ч их цөөрөөгүй байна. Халамжлуулах сэтгэлгээнээс бид салаагүй байна. Мэдээж, халамж хүртэх ёстой хүмүүсийг энд яриагүй. Харин ажил хийх боломжтой, эрүүл саруул залуучууд халамжлуулах сэтгэлгээг өөрөө өөртөө суулгаж байна. Халамж хүмүүсийг ажил хийх дур сонирхолгүй болгодог юм байна. Залуучуудын ажил хийх сэтгэлгээг хумьдаг юм билээ. Тийм жишээ олон байна. Тухайлбал, олон малтай малчин хүн хонио хяргуулах гээд сумын төвөөс ажиллах хүн хайгаад олдоггүй гэж байгаа. Тэгсэн мөртлөө сумаар дүүрэн ажилгүй нөхөд байна гээд байдаг. Залуучууд хүний өгсөн цалин хөлсийг голдог. Эсвэл хонь хяргаж доошоо орохгүй ч гэж боддог байж болох. Ийм давилуун, цамаан зан манайханд байдаг. Бид энэ сэтгэлгээнээсээ салахад бэлэн байж чадаж байна уу гэдэг асуулт зайлшгүй гарч ирж байгаа юм. Хаана ч, юу ч хийсэн боломж байна. Дээрээс нь бид асар их мэдээллийн дунд амьдарч байна. Тэр дундаа нэг талыг барьсан, буруу мэдээлэлд хэт автаад, түүндээ итгээд, үзэл бодол, харах өнцөг нь ч гэсэн харлаад байна. Ийм цаг үед иргэд үнэн, худал мэдээллийг ялгаж салгаад, дүн шинжилгээ хийж чадахгүй шахуу л байгаа. Өнөөдөр бид засаглалын, төсөв мөнгөний бодлогын, хуулийн засаглалын хувьд асуудалтай байна. Сэтгэлгээний хувьд ч гэсэн асуудал байна гэдгийг би энд байгаагаар нь л хэлэхийг хүссэн юм” хэмээн илтгэлээ.

Төрийн ордон руу гал нээсэн хэргээр шүүхээс 7 жилийн ял авсан “Гал үндэстэн” холбооны тэргүүн Ц.Мөнхбаяр Өршөөлийн хуулиар суллагдаад байна. Тэрбээр шоронгоос гараад цаашид хийх ажил болон нарсанд ямар байсан талаар ингэж ярьжээ.

СБД-16 “Бэлхийн ... тоот хашаанаас автомашинтай хүмүүс нохой хулгайлж зугтаалаа” гэсэн мэдээллийг 11-р сарын 12-нд авч шалгахад: Уг тоотод суух Б /эм.47н/-гийн хашаанаас кавказ овчарк үүлдрийн нохойг ЧД-17 хороонд суух А /эр.23н/ гэгч согтуурсан үедээ бусадтай бүлэглэн Verna Accent автомашин ашиглан хулгайлсаныг шуурхай эрэн сурвалжилж илрүүлэн СБДЦХ-2 шалгаж байна.
БЗД-14 “Нарантуул ОУХТ-ийн өргөтгөлийн ....-р чингэлэгт 11-р сарын 21-нд БЗД-22 хороонд суух Н /эм.40н/ нь “АКМ” бууны сум 68ш, Дровинк бууны сум 10ш, Winchester бууны сум 20ш, марк тодорхойгүй бууны сум 40ш-ийг хууль бусаар зарж борлууж байсныг илрүүлэн БЗДЦХ-1 шалгаж байна.

Д/д Газар эзэмшигч, ашиглагч иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын нэр Регистрийн дугаар Газрын байршил /хороо/ Зориулалт Хэмжээ /м2/ Хугацаа /жил/ Эдэлбэрийн хэлбэр Өмнөх шийдвэр
Баянгол дүүрэг
1 Эй Дий трейд ХХК 5222958 11 Эмнэлэг 1750 2 Эзэмшүүлэх НЗД-ын 2010 оны 331
2 Дэвжих СӨХ 30 15 Орон сууцны орчны газар 22746 5 Ашиглуулах НЗД-ын 2010 оны 663
Баянзүрх дүүрэг
3 Цагаан хаш ХХК 2046806 19 Үйлдвэрлэл, үйлчилгээ 5016 3 Ашиглуулах НЗД-ын 2010 оны 780, Ү-2204058603,
Ү-2204058604
4 Б.Лханаасүрэн ЖЬ51040177 8 Амины сууц 128 5 Эзэмшүүлэх НЗД-ын 2009 оны 302, Ү-2204027101
5 Б.Жүгдэр ХП50052012 16 Гараж,үйлчилгээ 206 5 Эзэмшүүлэх НЗД-ын 2010 оны 204
6 У.Мөнхжаргал ШЗ74021811 16 Үйлчилгээ 240 10 Эзэмшүүлэх НЗД-ын 2007 оны 132
Сонгинохайрхан дүүрэг
7 Хишиг арвин индустриал ХХК 2762412 32 Амины орон сууц 200000 2 Эзэмшүүлэх НЗД-ын 2010 оны 747
8 Цагаан хаш ХХК 2046806 20 Үйлдвэрлэл 1274 5 Ашиглуулах НЗД-ын 2010 оны 780
9 Ц.Оюунзаяа МЮ82051406 20 Контор, үйлчилгээ 1800 10 Эзэмшүүлэх НЗД-ын 2010 оны 782
10 Нисээч интернэшнл ХХК 2745615 20 Аж ахуй 2420 5 Ашиглуулах НЗД-ын 2010 оны 745
11 Вагнер ази тоног төхөөрөмж ХХК 2077361 32 Худалдаа үйлчилгээ 100000 5 Ашиглуулах НЗД-ын 2010 оны 582
12 Б.Эрдэнэбат ЧП60100773 18 Орон сууц 1000 5 Эзэмшүүлэх НЗД-ын 2010 оны 660
Сүхбаатар дүүрэг
13 Г.Ариунжаргал, Г.Золжаргал УС76080503, ЧП78100904 11 Үйлчилгээ 135 10 Эзэмшүүлэх НЗД-ын 2009 оны 210
14 Түрэлт ХХК 2779536 8 Контор, үйлчилгээ 615 10 Эзэмшүүлэх НЗД-ын 2010 оны 783
15 Б.Эрдэнэ-Очир ЧИ50022012 8 Амины сууц 583 10 Эзэмшүүлэх НЗД-ын 2010 оны 426
16 Винтрак ХХК 5018439 1 Контор 630 5 Ашиглуулах НЗД-ын 2010 оны 817
17 Худалдаа хөгжлийн банк 2635534 1 Үйлчилгээ 3735 10 Эзэмшүүлэх НЗД-ын 2015 оны А/779
18 Ц.Оюунцэцэг ХЕ64012867 8 Үйлчилгээ 785 10 Эзэмшүүлэх НЗД-ын 2010 оны 474
19 Сити хөгжил ХХК 2696444 8 Орон сууц үйлчилгээ 1724 10 Эзэмшүүлэх НЗД-ын 2010 оны 203
Хан-Уул дүүрэг
20 Ситирийл эстэйт ХХК 2113775 10 Үйлчилгээ,
орон сууц 12000 2 Эзэмшүүлэх НЗД-ын 2010 оны 582
21 Соёмботцамхаг ХХК 5260477 16 Орон сууц 20000 10 Эзэмшүүлэх НЗД-ын 2010 оны 747
22 Соёмботцамхаг ХХК 5260477 16 Орон сууц 20000 10 Эзэмшүүлэх НЗД-ын 2010 оны 747
23 Ди Эйч Ти ХХК 2724456 10 Орон сууц, үйлчилгээ,
зочид буудал 20000 2 Эзэмшүүлэх НЗД-ын 2010 оны 203
24 Туулривэр контрисайд ХХК 5144213 12 Аялал жуулчлал 600000 5 Ашиглуулах НЗД-ын 2010 оны 204

ХУД-2 “ГССҮТ-д өндөрөөс унаж гэмтсэн хүн ирж хэвтлээ” гэсэн мэдээллийг 11-р сарын 20-нд авч шалгахад: 11-р сарын 19-нд “Монгол Шверо” ХХК-ний байрны 2-р давхараас оруулга буулгагч ажилтай ХУД-16 хороонд суух Б /эр.24н/ нь нойтон арьсан дээр хальтирч унаж гэмтсэн гэх хэргийг ХУДЦХ-1 шалгаж байна.