"Дан дээл"-тэйгээ гунхалзаж явсан ХХАА-н сайд Р.Бурмаад "давхарласан дээл" нь хүндэдсээр байгаа бололтой.

"Давхар дээл"-ний асуудлаар нэлээд хатуу байр суурийг барьж, багагүй эсэргүүцэж байсан тэрбээр дээлээ давхарласныхаа дараа энэ асуудлын эсрэг байр суурьтай байснаа мартаж орхисон. Тэгвэл хэлсэн хийсэн нь зөрчилдөж байдаг тэрбээр өдгөө ХАА-н салбарыг "хөмөрч" байгаа бололтой. Салбарын сайд болсон цагаасаа тариаланчидтайгаа ам зөрөлдөх болсон тэдний харилцаа жил ирэх бүр хурцдах болсон.

Р.Бурмаа сайд үгэнд ордоггүй өөдөөс нь үг хэлдэг тариаланчдаа хашраах төлөвлөгөө боловсруулж, тэдний асуудлыг шийдэхгүй байхаар сэтгэл шулууджээ. Р.Бурмаа сайдын “тусламжтайгаар” өнгөрсөн жил ургацаа 80 хувь алдаж, газар мөлхсөн тариаланчид энэ жил ч сөхрөх бололтой.

Тариалан эрхлэгчдийн дэмжих холбооны тэргүүн Л.Цандэлэг, УЗ-ийн гишүүн Л.Чинбат, Б.Эрдэнэбат нар өдгөөгөөс нэг сарын өмнө мэдээлэл хийж, Засгийн газарт хандаж байсан. Тухайн үед "ХХААЯ-ны сайд Р.Бурмаа ОХУ-с 2016, 2017 онд хэрэглэх, Монголын хэрэгцээнээс хэтэрсэн импортын зөвшөөрлийг 70 гаруй аж ахуй нэгжид олгосон. Энэ үйлдэл нь Монгол Улсын хүнсний аюулгүй байдал 300 мянга гаруй хүн ажилладаг газар тариалангийн салбарыг бүхэлд нь өвдөг сөхрүүлэх үйл ажиллагаа боллоо” хэмээн мэдээлж байлаа.

Мөн Монголын хэрэгцээнээс хэтэрсэн импортын квотоо дөрөвдүгээр сарын 1-нээс хойш хүчингүй болгооч ээ. Энэ жил ган үргэлжлэх хандлагатай байна. Тиймээс яамнаас ямар чиглэл баримталж байгаа, УИХ, Засгийн газраас батлагдсан 100 тэрбум төгрөгийн зээлийг тариаланчдад олгох талаар яамнаас ажил хийгээч ээ. Энэ бүхнээс үүдээд бид хавар тариа тарьдаг байсан бол зун тариа тарих нь. Энэ технологи мөн үү? гэж яамны хүмүүсээс асууя. Тариалалт эхлэх цаг болчихоод байхад бидний асуудал шийдэгдээгүй байна. Тиймээс шийдэж өгөөч” гэдгийг онцлож байсан билээ.

Тэгвэл тэдний энэхүү учирлал сайдын чихэнд хүрсэнгүй юу, асуудал хаалганы гадна үлдэж, тариаланчид хөсөр хаягдав. Учир нь ХХАА-н сайд Р.Бурмаа өнгөрсөн долоо хоногт мэдээлэл хийж, тариаланчдын нэр барьсан хэдэн хүн ХХААЯ-нд ирж хууль бус шаардлага тавин дарамтлахыг оролдож байна гэдгийг онцолсон юм.

Тэрбээр "Газар тариалан" холбооныхон жил гаруйн хугацаанд худал мэдээлэл хийсэн. Сайдад нөлөөлж, хуулиас гадуур үйл ажиллагаа явуулахын тулд дайрч доромжилдгоо зогсоох хэрэгтэй. Намайг сайдаар ажиллаж байхад ингэхийг би зөвшөөрөхгүй. Тариаланчдын нэрээр далайлгаж өөрсдийнхөө эрх ашгийг нэн тэргүүнд тавьсан хэдхэн хүнээр төрийн ажлыг хазаарлуулахгүй. "Газар тариалан" холбооны нэр бүхий гишүүд 15 тэрбум төгрөгийн дэмжлэгийг Тариалан эрхлэгчдийг дэмжих сангаас авсан. Энд хугацаа хэтэрсэн зээлтэй олон хүн бий. Тийм учраас тэднийг одоо зээлд хамруулахгүйгээ ил тод хэлсэн. Тухайлбал, "Гацуурт"-ын Л.Чинбат 3 тэрбумын өртэй, зээлээ төлөхгүй байж  дарамтлах оролдлого хийж байна" гэлээ.

Түүний энэхүү мэдээлэл Р.Бурмаа сайд энэ жил ч тариаланчдыг дэмжихгүй гэдгийг нотлох мэт үйл явдал болов. Харин юуны учир салбарын сайд нь ийнхүү тариаланчиддтайгаа зөрчилдөж, уралцаж байдаг нь хачирхалтай.

Эцэстээ энэ бүх тулга тойрсон хэрүүлээс үүдэж, монголчуудын хүнсний гол нэрийн бүтээгдэхүүн болох гурилын хомсдол бий болж, үнэ тэнгэрт гарвал тариаланчид бус ард түмэн өвдөг сөхрөх болно гэдгийг хэн, хэн нь хаа, хаанаа мэдэж байх учиртайсан. 

Р.Бурмаа сайдын ХАА-н салбарыг хөмөрч байгаа бас нэгэн нотлох зүйл яах аргагүй Халх голыг чөлөөт бүс болгох асуудал. Түүний энэхүү шийдвэрийг эсэргүүцсэн иргэд эвлэлдэн нэгдэж, Халх гол сум дээр жагсаал зохион байгуулж, дуу хоолойгоор төр засагт хүргэж байсан ч тухайн сумын цагдаагийн хэлтсийнхэн ямар нэг шалтаг, шалтгаан хэлж дарамтлан жагсаалыг тарааж байсан удаатай. Тэдний хэлж буйгаар "Айлган сүрдүүлж ард иргэдийн хүсэл зоригийг нухчин дарах далд зорилготойгоор бидний жагсаал хийхэд саад болж байна. Жагсаал цуглаан хийх хүсэлтээ өгч жагссан. Гэтэл өөрсдийн хүсэл зорилгодоо хүрэх гэсэн эрх баригчдын үйл ажиллагаагаар хөдөлж байна гэж харж" хэмээн бухимдаж байсан билээ.

Мөн Р.Бурмаа сайдыг Халх гол суманд очих үеэр түүнийг тосох гэсэн хэсэг хүний машин онхолдож хүн бэртсэн гэх мэдээлэл бий. Гэвч уг мэдээллийг дарж байгаа гэдгийг ч хэлэх хүн байгаа юм.

Цаашлаад "КОЙКА" олон улсын байгууллага Халх голын 200 га-д мал аж ахуй, газар тариалангийн загвар аж ахуй байгуулсан байдаг. Тэгвэл үүнийг Р.Бурмаа сайд төрсөн дүү, хамаатан садангийнхаа нэр дээр худалдаж авсан гэх мэдээлэл бий. Гэтэл энэ бүхэнд сайдын зүгээс ч холбогдох албаныхнаас дорвитой тайлбар өгөхгүй байгаа юм. Энэ мэтээр Халх голыг чөлөөт бүс болгох гэсэн дайралт, ухуулга сурталчилгаа мах ихээр явж, харин нутгийн иргэдийн тэмцэл улам ширүүсэх дээрээ тулаад байгаа нь Р.Бурмаа сайд ажлаа хэрхэн хийж, энэ салбарыг хэрхэн удирдаж байгааг харуулж байна.

24tsag.mn