Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн марафонд горьлогсодын цуваа нэмэгдэж, нам дамжин бүлэглэл үүсгэн хүчирхэгжих гэсэн "Гудамжны улстөрчид"-ийн санаархал цухалзаж эхэллээ.

Германы инженерийн бэлтгэлд сурч байснаа төгссөн хэмээн "том" андуурсан алдарт "Фенг Шүй" С.Ганбаатар МАХН-ын дарга Н.Энхбаяртай "Дэр нэгтгэх"-ээр сүжирч байгаа сураг тус намынхан дунд амнаас ам дамжин хөвөрч байна.

Тээр жил хөлөө гозогнуулан хамгаалалттай машинд ачигдсанаасаа хойш Ц.Элбэгдоржид 75-аар бууж өгсөн тэрбээр энэ удаагийн Ерөнхийлөгчийн сонгуульд намынхаа тамгатай хүнийг гаргахаар ухаанаа уралдуулж, хамаг хүчээ үүнд зориулж байгаа гэх. Гэхдээ Н.Энхбаярын намаас Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвших хүн байхгүй. МАН-аас урвуулж шарвуулж авчирсан хэд нь тэгсхийгээд төрхөмдөө буцацгааж, зарим нь орон шоронгийн асуудалд дэгдмэгц өөрийн эрхгүй зайгаа барьцгааж холдсон юм. Харин цаг хугацааны шалгуураар шигшигдэж үлдсэн үнэнч шадар нь одоогоор Э.Эрдэнэжамъян л байна. Уйлж дуулж хүртэл үзлээ шүү дээ. Гэхдээ л яаж бодсон ч Э.Эрдэнэжамъян Ерөнхийлөгчийн сонгуульд байтугайд нь өрсөлдөхөд сачий нь хол дутна. Яахав, УИХ-ын сонгуулийн тойрог бүрт нэр дэвших завшаанаар тодорсон л баагий.

Ц.Шаравдорж бол аргагүй сайн хуульч. Ц.Оюунбаатар бол яав ч Ерөнхийлөгчийн фигур биш. Харин З.Баянсэлэнгийн тухайд бол маш хурдан "засарч" улстөрчийн харагдах өнцгийг зөв олсон эмэгтэй.

Харин Н.Энхбаярын оймсонд хавчуулагдаж УИХ-ын босгыг алхсан хэмээн өнгөрсөн дөрвөн жилийн турш чичлүүлсэн Хүү гишүүн өдгөө даам гараад байгаа. Өөрөөр хэлбэл хамаг итгэл найдвараа хүйтэн саарал өрөөнд гээчихээд ирсэн Н.Энхбаярт Ерөнхийлөгчийн сонгуульд өрсөлдөх алтан одыг шүүрч өглөө шүү дээ.

Гэсэн хэдий ч асуудал дуусаагүй. МАХН-аас  Н.Энхбаяр л лав Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвших эрхгүй. Гэхдээ түүний дотор хүн, эхнэр О.Цолмон хоёр бол яаж ийж байгаад Ерөнхийлөгчийн сонгуульд ялчих юмсан гэсэн атгаг бодолд ээрүүлж,  байж ядан тэчьяадаж байгаа. Тийм ч учраас О.Цолмон өнгөрсөн сонгуулиар УИХ-д нэр дэвшээд өрсөлдөгчөө тахимаа өгсөн.

Н.Энхбаярын үнэнч нөхдийн нэг нь хатагтай Н.Удвал. МАХН-ын буянаар сайдын суудалд даналзаж асан түүнийг өнгөрсөн удаагийн Ерөнхийлөгчийн сонгуулиар МАН-аас нэр дэвшсэн Б.Бат-Эрдэнэ аваргын саналыг хуваах зориолготойгоор нэр дэвшсэн гэдэг юм билээ. Нэр дэвших ч юу байхав, нидэр дээрээ хүчээр нэр дэвшүүлсэн юм уу даа. Түүнд 2 дахь удаа гэж байхгүй. Одоогоор МАХН-д данстай байгаа тулхтай улс төрчөөс хуруу дарвал Ц.Шаравдорж, Ц.Оюунбаатар, З.Баянсэлэнгэ гурав байна. Ц.Шаравдорж бол аргагүй сайн хуульч. Гэвч элдэв явдалд хутгалдах тун дургүй нэгэн. Тиймдээ ч Ерөнхийлөгчийн сонгуулиас татгалзсан байх гэсэн таамаг байна. Ц.Оюунбаатар бол яав ч Ерөнхийлөгчийн фигур биш. Харин З.Баянсэлэнгийн тухайд бол маш хурдан "засарч" улстөрчийн харагдах өнцгийг зөв олсон эмэгтэй. Түүнд ядаж л одоогийн УИХ-ын эмэгтэй гишүүдийн моральгүй байдал яавч байхгүй. Зөв өнцөгөөс ярина. Зөв харагдана. Гэхдээ л Ерөнхийлөгчийн сонгуульд арай л жулдана. Тэр өөрөө ч өнгөрсөн хугацаанд олж авсан бүхнээ Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвших хийрхэлээр тавиад туучихгүй байх.

Тиймээс л Н.Энхбаяр Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшигчийн эрэлд гарч эцсийн вариант нь С.Ганбаатар дээр буусан ажгуу.  Тиймдээ ч  С.Ганбаатартай биечлэн уулзаж, МАХН-ын гишүүнээр элсэж,  цаашид улс төрд хамтран зүтгэхийг санал болгосон гэх юм. С.Ганбаатарт ямар хээ байх биш. Хүн наашаа гэвэл нэг их цаашаа зүтгэхгүй. Ер нь "поп"-рох аятайхан агшныг хүлээнэ. 

Гэхдээ л хайр дурлалд нас хамаагүй гэдэг шиг улс төрч болоход боловсрол бас л хамаагүй болчихоод байгаа шүү дээ.

Цаашилбал, Ерөнийлөгчийн сонгуульд хүч үзэж, чадвал улсын хаан болно, чадахгүй бол намтартаа Ерөнхийлөгчид нэр дэвшиж байсан гэх өгүүлбэр нэмнэ. Тэр үүндээ гарамгай шүү дээ. Яагаав, тээр жил Германы инженерийн бэлтгэлд сурч байснаа төгссөн гэж андуурсан, дадлага хийж байснаа ажилласан гэж туучихаад тэр нь илчлэгдэж, мань эр үнэндээ өчиж байсан хөгтэй явдлын эзэн болж мандсан юмдаг. Гэхдээ л хайр дурлалд нас хамаагүй гэдэг шиг улс төрч болоход боловсрол бас л хамаагүй болчихоод байгаа шүү дээ.

Ер нь түүнд "Гудамжны улстөрч" гэсэн пайзнаас салж л байвал бусад нь хамаа байхгүй. Ер нь нэг биш нэгжгээд хүнтэй холбоотой асуудал юм. Түүх сөхөхөд л хангалттай. Саяхан даа, ХҮН гэж мэдлэг чадвартай залуусаар эгнээгээ өргөжүүлсэн, ер нь анх гарч ирэхдээ л хүчирхэг байсан энэ балчир намын дарга болсныхоо дараахан нүд аниулж дөнгөсөн "чадвартай" нэгэн.  "Иргэний хөдөлгөөний нам"-ын үр хөврөлийг бүрэлдүүлж, намын даргаар нь ажиллаж байсан Ж.Батзандан л гэхэд "Аавын хаалга"-ыг татсанаас хойш ИХ намаа хаяж, АН-ын нөмөрт хоргодох болсон цаг саяхан. Болсон явдлыг сануулбал, Иргэний хөдөлгөөний намын дарга Ж.Батзандан, дэд царга О.Магнай нар Ардчилсан намд элссэн билээ. Уг нь тэднийг батлан даалтад байх хугацаанд тус намын Улс төрийн зөвлөл хуралдаад АН-тай эвсч, нэгдэх болсон шийдвэрээ нийтэд зарлаж байсан юм.

Гэтэл Их намын дарга, дэд даргаар ажиллаж байсан Ж.Батзандан, дэд дарга О.Магнай хоёр эргэлзэх намынхаа  улстөрийн зөвлөлийн шийдвэр дагуу АН-тай хамтрах биш, шууд л АН-ын гишүүн болж АН-тай хувь заяагаа холбосон гээд улс төрийн намуудад элссэн хийгээд хаясан түүхийг хүүрнэвэл ийм байна. Намаас нам дамжих нэр дэвшдэг дуусдаггүй буухианы эзэн С.Ганбаатарын дараагийн зогсоол нь МАХН. Тавтай морил Ганбаа.

Н.Бадрангуй