1996-2022 оны хооронд нийт 14 хүүхэд ор тас олдоогүй гэх мэдээллийг Эрүүгийн цагдаагийн албаны Эрэн сурвалжлах хэлтсээс мэдээлэв. Олдоогүй байгаа эдгээр хүүхдүүдийн 10 нь 1996-2021 оны хооронд, үлдсэн дөрөв нь 2022 онд алдагдсан аж. Тэдгээрийн дийлэнх нь бага насны охид байдаг. Тэдний ихэнх нь гэрийнхээ гаднаас үгүй болсон нь харамсалтай баримт юм.
Худалч хүнд өдөр болгон л "Хүүхдээ, дүүгээ алдчихлаа" гэх мэдээллийг олон фейсбүүк хуудсаар нэгэндээ түгээдэг. Насанд хүрээгүй, юмны учир мэдэхгүй тэр жаалуудад асран хамгаалагчийн зүгээс хүүхдэд тавих хараа хяналт сул, гэр бүлийн хүчирхийлэлд өртүүлдэг, загнаж, зэмлэх, шүүмжлэх байдлаар ханддаг нь магадгүй хүүхэд гэрээсээ дайжих, алга болох шалтгаан болдог байх. Цаашлаад хүний наймаа, гэмт хэргийн золиос болсон байхыг ч үгүйсгэхгүй.
Бидний хамгийн мэдэх ТОД жишээ
Алдарт Д.Данзанравжаагийн нутаг Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сумын Ерөнхий боловсролын II сургуулийн гуравдугаар ангийн сурагч, найман настай Д.Сэржмядаг охин 2017 оны арваннэгдүгээр сарын 02-ны өдөр 12 цаг 20 минутын орчимд тус сумын гуравдугаар багийн Мөнгөн шонхорын 3-17 тоотоос ор сураггүй алга болоод 2135 хоног /таван жил, 10 сар, 05 хоног/ болжээ. Энэ хугацаанд түүний ар гэрийнхэнд сэтгэлийн гүн шарх тогтож, охиноо амь байгаа гэх итгэлээр цаг хугацааг элээж сууна.
Тэр алга болох үедээ 130-150 см өндөртэй, цэнхэр дотортой, ягаан өнгийн даавуун куртик, ягаан өнгийн сурагч цүнхтэй, сурагчийн дүрэмт хувцастай, хар өнгийн ноосон өмд, хүрэн өнгийн урт түрийтэй гуталтай явсан гэж зарлалын хуудсан дээр бичсэн байдаг. Цагдаагийнхан энэ хэрэгт шалгалт явуулж, охиныг хайсан ч олдоогүй хэвээр өдий хүрэв. Олон нийт түүнийг хүний наймааны золиос болсон гэж үздэг ч тодорхой бус.
Д.Сэржмядагийг алга болсны дараа эрэн хайх ажиллагаанд цагдаагийн хэлтэс, онцгой байдлын хэлтэс, төрийн болон төрийн бус байгууллага, иргэдийн төлөөллөөс бүрдсэн, давхардсан тоогоор нийт 1200 гаруй алба хаагч, ажилтан, иргэд, албаны эрэлч нохой, давхардсан тоогоор 118 тээврийн хэрэгсэлтэй Замын-Үүд сумыг бүхэлд нь нэгжжээ. Ингэхдээ I,II,III,IV,V багийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж буй 24 байгууллага, 214 аж ахуйн нэгж, 4947 айл өрхөөр нэг бүрчлэн орж шалган, тус суманд шинээр баригдаж байгаа, бүрэн дуусаагүй, бүрэн дууссан боловч ашиглалтад ороогүй 47 айлын орон сууц, 445 траншей, бохир усны нүхийг шалгаж, сумын нэгдсэн ус цэвэрлэх байгууламжийн усыг шүүж ёроолыг нь шалган, байшингийн дээврийн хонгил, байшин, хувийн сууцандаа подвал, зоорьтой 174 объектод үзлэг шалгалт хийж гүйцэтгэсэн байна. Мөн охины хил давуулсан байж болзошгүй гэх таамаглал гарсан ч өнөөдрийг хүртэл тодорхойгүй байгаа билээ. Цагдаа нар хэргийн талаар бодит мэдээлэл дуулгасан хүнд 50 сая төгрөгийн шагнал амласан ч үр дүнд хүрээгүй.
Ор сураггүй алга болсон хүүхдийг тоон мэдээллээс харвал 2017 онд сураггүй алга болсон нэг, 2018 онд сураггүй алга болсон дөрвөн хүүхдийг эрэн хайснаас гурвынх нь цогцос олдсон байна.
Эдгээр хэргүүдийн цаад учир олдсоноосоо олдоогүй их гээд хэлчихэд хилсдэхгүй. Эрэн хайх ажиллагаа, хайгдаж буй иргэний мэдээлэл нууц байх жанцантай учир цагдаагийн байгууллагаас тодруулахад эрэн хайх ажиллагаа явагдаж байгаа гэхээс өөрийг хэлэхгүй.
Сүүлийн үед YOUTUBE сувгаар гэмт хэргийн тухай ярьж, олны сонирхлыг татдаг хүмүүс мэр сэр үзэгдэх болж. Тэдний ярьдаг ихэнх хэрэг нь цуврал алуурчин, гаж донтнуудын тухай бодит түүх. Уг хэргүүдээс харахад бага насны хүүхдийг бэлгийн хүчирхийлэл, хүний эд эрхтний наймаа, барьцаалах зорилгоор хулгайлдаг аж. Магадгүй Д.Сэржмядаг тэргүүтэй эдгээр хүүхдүүд энэ мэт аймшигт хэргийн золиос болсныг үгүйсгэхгүй. Гэвч ард нь шаналж суугаа ар гэрийнхнийг нь бодохоор шууд ингээд хэлчих хэцүү.
"Хүүхэд алга боллоо" гэх дуунаар ухасхийж босоод хайдаг муусайн цагдаа нарыгаа муулах ч хаашаа юм. Гэхдээ хайсан хүн олдсонгүй гээд хэргийг хаачихдаг тохиолдол ч мэр сэр дуулдсан. Магадгүй ар гэрийнхэн нь л хүсэлт тавьдаг байх. Гэвч гадны улсад алга болсон хүнийг боломжит нас нь гүйцээд хорвоог орхисон хойно нь ч хайсаар, ажлаа хийсээр л байдаг жишиг, туршлага бий. Хэрэг хуучирдаггүй гэдэг үгийг санаж, хөөрхий алга болсон эдгээр жаалуудыг бид мартахгүй л амьдрах сан даа.
Хөөрхий эцэг, эхэд нь аргаа бараад үзүүлээгүй лам, бөө гэж үгүй. Эцсийн эцэст тэднийг олоход элдэв бурхан, сахиус бус бодит үйл хэрэг л тус болох учиртай. Амьд л байгаасай үрс минь...
Л.Сая