Төрийн албан хаагчид хөрөнгө, орлогын мэдүүлгээ ирэх сарын 15 гэхэд өгч дуусгах хуулийн хугацаатай. Энэ өдрүүдэд тэд хөрөнгө, орлогын мэдүүлгээ ид бичиж байгаа. Тиймээс төрийн албан хаагчдад хэрэг болох зарим асуудлаар өмгөөлөгч Ц.Монголтой ярилцлаа

-Таныг Цагдаагийн хурандаа нарыг ажлаас нь халсан гэх хэргийг өмгөөлж байгаа гэж сонссон?

-Тийм ээ, маргааныг Улсын дээд шүүх эцэслэн шийдвэрлэлээ. Энэ хэрэгт өмгөөлөгч С.Болормаа ажилласан. Би хуулийн зөвлөгөө өгч, эрх зүйн туслалцаа үзүүллээ.

-Хэргийг хэрхэн шийдвэрлэсэн юм бол, хэдэн сарын өмнө л шийдвэрлэлээ гээд байсан.

-Саяхан Улсын дээд шүүхээр шийдвэрлэсэн. Өмнө нь Нийслэлийн Захиргааны хэргийн шүүхээс шийдвэр, Захиргааны хэргийн Давж заалдах шатны шүүхийн магадлал гарч, урьд эрхэлж байсан ажилд нь эргүүлэн тогтоохоор болсон. Үүнтэй холбоотой мэдээллийг хэвлэлээр дамжуулан олон нийт авсан байх. Одоогоор цагдаагийн ажилтнуудыг ажилд нь эрг үүлэн томилоогүй байгаа.

-Сая ямар байдлаар шийдэв?

-Дээд шүүхийн энэ сарын 18-ны 218 тоот тогтоолоор Нийслэлийн захиргааны хэргийн 2013 зургадугаар сарын 21-ний шийдвэр, шүүхийн 2013 оны есдүгээр сарын 27-ны 311 дүгээр магадлалыг тус тус хэвээр нь үлдээж, хариуцагчаас гаргасан гомдлыг хангалг үй орхисон.

-Хурандаа нар хөрөнгө, орлогын мэдүүлгээ санаатайгаар худал мэдүүлж, олон зуун саяын хөрөнгөө нуун дарагдуулсан юм биш үү. Шүүхээс яагаад ингэж шийдвэрлэх болов?

-Хэвлэл мэдээллийнхэн нийгмийн сэтгэл зүйг цэвэр ариун байлгах, авч явах үүрэг бүхий нэг ёсны эмч нар. Гэтэл хэн нэгний захиалгаар, эсвэл буруу мэдээллээ хяналтгүйгээр цацдаг явдал байсаар. “Олон түмний үнэнийг мэдэх эрх ашигт ямагт захирагдаж, бусдыг гүтгэх, доромжлох, нэр төрийг нь гутаахыг цээрлэнэ” гэсэн ёс зүйн зарчмаа зөрчих байдал тасрахгүй байна. Энэ нь эргээд нийгэмд ч, тухайн хүндээ ч сөргөөр нөлөөлдөг. Тэдний хувьд гэвэл төр улсдаа 18-28 жил тасралтгүй, цаг наргүй, та бидний амар тайван амьдралын төлөө бүхий л амьдралаа зориулан зүтгэсэн, зүтгэж байгаа цагдаагийн олон зуун ажилтнуудын нэг хэсэг. Тэгээд төр, улсдаа зүтгэж байсан, өөрсдийгөө буруу зөрүү ямар нэгэн зүйл хийгээгүй, ийм тийм алдаа гаргасан байна гэдгээ хэлж тайлбарлан ирж уулзацгаасан.

-Хөрөнгө, орлогын мэдүүлгээ санаатайгаар буруу мэдүүлсэн юм биш үү?

-Тэд нар 2011 оны хөрөнгө, орлогын мэдүүлгээ 2012 ондоо гаргаж өгсөн юм байна лээ. Тэгэхдээ ямар нэгэн байдлаар санаандгүй, эсвэл буруу зөрүү ойлгосон талаараа, эсвэл ямар нэгэн хүснэгтийг зөрүүлэн бичсэн байснаа тухайн үед нь Авилгатай тэмцэх газарт тайлбар өгсөн байдаг. Тэгээд дээрх гаргасан зөрчлүүдийг нь тухайн үедээ цагдаагийн байгууллагын удирдлагууд хянан үзээд бүгдэд нь арга хэмжээ авчээ. Тухайлбал, Амарзаяа, Мөнхтамга нарын цалинг хоёр сард 20 хувиар бууруулах, Эрдэнэбаярын албан тушаалыг нь бууруулсан гэх мэт. Гэтэл 2012 оны аравдугаар сарын 1-ний тушаалаар тэд нарыг ажлаас нь чөлөөлсөн.

-Албан хаагчдын хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийг хэн, хэрхэн хянаж хүлээн авах ёстой юм бэ?

-Ер нь бол 2006 оны долдугаар сарын 6-нд батлагдсан Авлигын эсрэг хуулийн 6.1.8 дүгээр зүйлд Авлигаас урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагаа, арга хэмжээг хэрэгжүүлэхдээ төрийн байгууллагууд нь авлигатай тэмцэх талаар сургалт, сурталчилгаа явуулах, хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийг үнэн зөв гаргуулах, бүртгэх, хянах, зөвлөгөө өгөх асуудлыг бүтцийн нэгждээ хариуцуулахаар заасан байдаг. Мөн түүнчлэн Албан тушаалтны хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийг бүртгэх, хадгалах журмыг 2007 онд УИХ-аас батлан гаргасантай холбогдуулан АТГ-аас гаргасан зөвлөмжийн 2.1- д “Төрийн байгууллага нь хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийг бүртгэх, хянах, зөвлөгөө өгөх асуудлыг нэгждээ хариуцуулан, тэдгээрийн үйл ажиллагаанд хяналт тавих үүрэг хүлээнэ” гэсэн байна. Өөрөөр хэлбэл, өөрсдийн албан хаагч нарын хөрөнгө орлогын мэд үүлгийг хураан аваад төмөр шүүгээнд хадгалаад байх биш, авч үзээд урьд оныхтой нь харьцуулаад, буруу дутуу бичсэн зүйлсийг засуулаад, анхааруулж, буруу зөрүү ойлгосон ойлголтоосоо болж бичээгүй хөрөнгө, орлого байвал зөвлөгөө өгөөд нөхөн бичүүлэх, тэгээд дээрх ажлыг хийсээр атал санаатайгаар буруу зөрүү бичээд байвал шалгуулж байх үүргийг Хууль тогтоох дээд байгууллагаас тогтоон, хэрэгжилтийг нь хангуулах чиг үүрэг бүхий байгууллагаас зөвлөсөн байдаг. Гэтэл дээрх ажлыг манай төрийн байгууллагууд огт хийдэггүйгээс алба хаагч нар нь санамсаргүйгээр алдаа гаргах, үүнээсээ болж ажил амьдралаараа ч хохирох явдал гарч байна. Энэ тал дээр Төрийн албаны зөвлөл анхааран ажиллах шаардлагатай байгаа юм шүү гэдгийг хэлмээр байгаа юм.

-Зарим хэвлэлээр гараад байгаа “Хөрөнгөжсөн хурандаа нар” гэсэн нийтлэлд гарч байгаа баримтууд нь хуулийн байгууллагаар тогтоогдсон юм уу?

Амарзаяа, Эрдэнэбаяр, Мөнхтамга нар хууль бусаар ямар нэгэн үйл ажиллагаа явуулж, үндэслэлгүй хөрөнгөжөөд баяжаад, түүнийгээ нуугаад хаагаад, тэгээд халагдсан юм биш. Хөрөнгө орлогын мэдүүлэгтэй холбоотой алдаа байсан. Яг л ийм зөрчил гаргасан үндэслэлээр төрийн олон алба хаагчийг ажлаас нь үндэслэлгүйгээр халсан, халагдсан, тэр ч битгий хэл улстөржсөн асуудал гараад байгаад анхаарах хэрэгтэй гэж хуульч хүний хувьд хэлэх байна. “Цагдаагийн хөрөнгөлөг хурандаа нар” гэж хэн нь хэн бэ гэдгийг ялгаж салгахгүйгээр, бүгдийг нь хавтгайруулан үзэж, шүүхээр гэм буруу нь тогтоогдоогүй байхад зарим хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр гүтгэлгийн чанартай, захиалгатай ч гэж хэлж болохоор цуврал нийтлэл гарч байгаад харамсаж байна. Энэ нь нотлогдоогүй баримтыг “нотлогдсон” мэтээр мэдээлж, түүнийг нь шалгаж тогтоосон Улсын ерөнхий прокурорын дэргэдэх Мөрдөн байцаах албыг үндэслэлг үйгээр гүтгэж, шүүхийн шийдвэрийг үгүйсгэж байгааг ёс зүйтэй гэж үзэх үү?

-Шүүх ямар үндэслэлээр эдгээр хүмүүсийг ажилд нь эргүүлэн тогтоох болсныг тодорхой хэлж өгнө үү?

-Шүүх, Төрийн албаны тухай болон Хөдөлмөрийн хуулийг зөрчиж сахилгын шийтгэл давхардуулан ногдуулсан. Тодруулбал, тэдний гаргасан зөрчилд 2012 оны зургадугаар сард арга хэмжээ авсан. 2012 оны аравдугаар сард мөн энэ зөрчилд нь албанаас халах сахилгын шийтгэл давхардуулан ногдуулсан нь буруу гэж үзсэн. Үйлчл үүлэгч нарын маань 2006-2011 онд гаргасан зөрчилд Авилгын эсрэг хуулийг буцаан хэрэглэсэн нь хууль зөрчсөн байна гэж үзээд дээрх шийдвэрийг гаргасан. Энэ бол байдаг л эрх зүйн маргаан, хэн ч гэсэн шүүхийн шийдвэрт хүндэтгэлтэй хандах, гуйвуулахгүй байх учиртай.