МХЕГ-аас Зам, тээврийн осол хамгийн их гардаг чиглэлд судалгаа хийжээ. Энэ талаар МХЕГ-ын Дэд бүтцийн хяналтын газрын дарга Д.Жаргалаас тодрууллаа.

-Зам, тээврийн осол хам­гийн их гар­даг за­мын су­дал­гаа гар­га­сан гэсэн. Энэ талаар тодруулаач?

-МХЕГ-аас энэ онд ир­гэ­дийн аюул­гүй байд­лыг хан­гуу­лах, осол ихээр гарч бай­гаа хү­чин зүй­лийг то­дор­хойлж, хэр­хэн урьд­чи­лан сэр­гий­лэх ар­га хэм­жээ авах талаар илүү ан­хаарч ажил­лаж бай­гаа. Энэ хү­рээнд одоо­гоор ма­най ул­сад ашиг­лаг­даж бай­гаа зам, гүү­рийн ашиг­лал­тын төв­шинг тог­тоо­сон.

Өөрөөр хэл­бэл, хам­гийн их осол гар­сан, ашиг­лал­тын шаард­лага хан­гах­гүй бай­гаа ул­сын хэм­жээ­ний зам, гүү­рийн тан­далт су­дал­гааг гар­га­сан. Айм­гуу­дын Мэр­гэж­лийн хя­нал­тын газ­раас ирүүл­сэн су­дал­гаа­наас ха­ра­хад 2013-2014 ос­луу­дад Улаан­баатар ул­сын бо­лон орон нут­гийн ча­нар­тай зам, гүү­рэнд 638 осол гар­сан бай­гаа. Ул­маар 68 хүн амиа ал­даж, 90 га­руй хүн гэмт­сэн гэ­сэн дүн су­дал­гааг ирүүл­сэн. Энэ бол нэ­лээн өндөр тоо.

-Осол их гардаг буюу ашиг­лал­тын шаард­лага хан­гах­гүй бай­гаа за­муу­дын та­лаар хол­бог­дох байгуул­ла­гуу­дад нь мэ­дэгд­сэн үү?

-Зайлшгүй засвар арчлалтыг хийх шаард­ла­га­тайг буюу эд­гээр стан­дар­тыг хан­гуу­лах тал дээр ул­сын бай­цааг­чийн дүг­нэл­түү­дийг гар­гаж хол­бог­дох газ­руу­дад нь хүр­гүүл­сэн. Үүний үр дүнд то­дор­хой аж­лууд хийг­дэж эх­лээд бай­гаа. Нийт­дээ зам, гүү­рүү­дийн тө­лөв бай­дал, ашиг­лалт, зас­вар арч­лал­тай хол­боо­той ул­сын бай­цааг­чийн 44 дүг­нэлт, 12 ал­бан шаард­ла­га, есөн акт тог­тоо­сон.

Түүнч­лэн тө­рийн за­хир­гаа­ны хол­бог­дох бай­гуул­ла­гуу­дад 11 ал­бан би­чиг хүр­гүү­лэн, жо­лооч, зор­­чигч­дод ан­хаа­руу­лах, урьд­чи­лан сэр­гий­лэх арга хэм­жээ ав­сан. Ер нь зам ог­цом эр­гэлт­тэй, үзэг­дэх ор­чин хяз­гаар­лагд­мал, зор­чих хэ­сэг эв­дэр­сэн, халь­тир­гаа­тай, ус зай­луу­лах бай­гуу­ламж ажил­лаа­гүй, да­лан сэ­тэр­сэн зэ­рэг нь осол га­рах нөх­цөл бол­дог.  Түүнч­лэн жо­лооч нар хур­даа то­хи­руул­даг­гүй, сог­туу­гаар тээв­рийн хэ­рэг­сэл барь­даг, хо­риг­ло­сон га­зарт гүй­цэж тү­рүүл­дэг, гүү­рийн даац хэт­рүүл­дэг зэ­рэг нь нө­лөөл­дөг гэд­гийг нийт жолооч нар анхаарах хэрэгтэй.

-Осол хамгийн их гарч бай­гаа замын жагсаалтыг гар­га­сан гэсэн. Ир­гэ­дэд сэрэмж­лүү­лэг бол­гох үүд­нээс тэдгээр замуудыг нэрлээч?

-Бид одоогоор хамгийн их ан­хаа­рал хандуу­лах ёс­той 15 чиг­лэ­лийн зам, гүү­рийг нэр­лээд бай­гаа. Тод­руул­бал, Баян­хонгор-Арвай­хээр чиг­лэ­лийн за­мын Өл­зийт су­мын Ца­гаан хө­тө­лийн за­мын уруу, ог­цом эр­гэлт­тэй хэ­сэг, Сэ­лэн­гэ айм­гийн Шаа­мар-Зэл­тэр, Өмнө­говь айм­гийн Га­шуун су­хайт-Ши­вээ хү­рэн боом­тын чиг­лэл, Төв айм­гийн нийс­лэ­лээс гарч буй чиг­лэл, Улаан­баатар-Дар­хан-Сүх­баатар-Алтан­булаг, Чойр-Сайн­шанд-За­мын-Үүд чиг­лэ­лийн за­мын тус­лах замаас төв зам руу орох үзэг­дэх ор­чин хяз­гаар­лагд­мал, шу­луун замд хурд хэт­рүүлс­нээс осол их гар­даг.

Түүнч­лэн За­мын-Үүд-ул­сын хил чиг­лэлийн замд 2013, 2014 онд хам­гийн их буюу 77 осол бүрт­гэгд­сэн. Түүнч­лэн Дар­хан-Эрдэнэт чиг­лэлд Их хө­шөө­тийн да­вааг давж Эр­дэнэт рүү уруу­дах зам,  Бага хө­шөө­тийн да­ваа, Бул­ган айм­гийн Гурван­булаг су­мын ор­чимд, Ар­хангай айм­гийн, Хө­шөөт-Ярант чиг­лэ­лийн зам, Жар­галант су­мын Та­лын ха­шаа­ны гудамж­ны, Өвөр­хангай аймгийн Арвай­хээрээс Улаан­баатар-Баян­хонгор, Хар­хориноос Хужирт-Цэцэрлэг-Өгийн нуур чиглэл, Мөрөн-Хатгал чиг­лэл, Увс айм­гийн Улаан­гом-Ханд­гайт чиг­лэл, Чингис хаан-Чой­бал­сан, Чой­бал­сан-Баяндун чиглэл, Өлгий­гээс Ховд чиг­лэлийн за­мын Бураатын да­ваа, Цагаан­нуур чиг­лэ­лийн замын Шинэ даваа, Увс чиг­лэ­лийн Бугын хө­төл, Ачит бул­гийн да­ваа зэ­рэг га­зарт за­мын нөх­цөл бай­дал хан­галт­гүй бай­гаа. Өөрөөр хэл­бэл, эд­гээр замуу­дад хам­гийн их осол гарч, олон хүний амь эрсэдсэн.

-Дээрх замуудад осол их гарахад нөлөөлж байгаа гол хүчин зүйл нь юу байна вэ?

-Ихэнх замууд ашиглалтын шаард­лага хан­гахгүй бай­гаа нь хам­гийн том асуу­дал юм. Түүнч­лэн зас­вар арч­лал­тыг цаг хуга­цаанд нь хий­дэг­гүй­гээс за­муу­дад эвд­рэл гарч бай­гаа. Сүү­лийн жи­лүү­дэд том ов­рын тээв­рийн хэ­рэг­сэл норм, дүр­мээс хэ­тэр­сэн ачаа тээ­вэр­лэж бай­гаа нь зам, гүүр эв­дэх том хөшүү­рэг болж байна.

Тий­мээс дээрх за­муу­дад осол их гарч бай­гаа юм. Цаа­шид тө­рийн болон орон нутгийн захиргааны байгууллагууд дээрх нөхцөл байд­лыг суд­лан, ав­то зам, за­­мын бай­­гуу­лам­жийн ашиг­лал­­тыг сайж­руу­лах хэ­рэг­тэй. Түүнч­­лэн урьд­чи­лан сэр­гий­лэх чиг­лэ­­лээр хол­бог­дох ар­га хэм­жээ авч, авто тээврийн хэрэгсэл хэ­вийн зорчих нөхцлийг хангаж, зам, тээврийн ослоос урьд­чилан сэргийлэх шаардлагатай байна.  Ер нь жолооч нар холын замд явахдаа хурд хэтрүүлэхгүй, согтууруулах ундаа хэрэглэхгүй байх нь өөрийнхөө болон бусдын амь насыг эрсдэлээс хамгаална гэдгийг анхаарах хэрэгтэй.