-
2018 оны 1 сарын 22
Шатахууны үнийн өсөлт нийгмийг бүхэлд нь хөдөлгөөнд оруулдаг. Яг энэ өдрүүдэд ийм л үйл явдал өрнөж байна. Шатахуун импортлогч аж ахуйн нэгжүүд зарим нэр төрлийн шатахууны үнийг литр тутамд нь 100-250 төгрөгөөр нэмэгдүүлэх талаар ам нээж, мөн санасан бодсон зорилгынхоо нэг хэсэгт хүрээд байгаа билээ.
-
2018 оны 1 сарын 22
Ерөнхийлөгч Х.Баттулга: Иргэдийн ажилгүйдэл, ядуурал үүнээс илүү доройтож, өр зээлэнд орж болохгүй
-
2018 оны 1 сарын 22
“Өвөл болохоор хүйтэн болдог” хэмээх алдарт үгээрээ УИХ-ын гишүүн М.Билэгт олонд танигдсан түүхтэй. Тренд болсон түүний энэ үг хүйтрэхээр сошиалд хүчээ авч байна.
-
2018 оны 1 сарын 22
Даваа гариг бүр УИХ дахь намын бүлгүүд хуралддаг. Энэ дагуу өнөөдөр УИХ дахь намын бүлгүүд хуралдах юм.
-
2018 оны 1 сарын 19
Шидийг олоод нисэхийг шахав, шийдвэрээ сонсоод үхэхийг шахав, О. Баасанхүү
Олны анхаарлыг татсан нэгэн шүүх хурал өнөөдөр Улсын Дээд шүүх дээр боллоо. Хурлын тов зарлагдсан цагаас хамаагүй өмнө Дээд шүүхийн үүдэн дээр цагдаагийн болон тусгайгийн хамгаалалт гарчихсан байсан ба хүмүүсийг маш сайн нягтлан шалгаж нэвтрүүлж байв. Үүдэн дээр цугларсан олны дунд МАХН-ын дэмжигчид нэлээд олон байсан ч, чухам аль нь О.Баасанхүүг дэмжиж, хэн нь Н.Энхбаярын талд байгааг таахад бэрхтэй харагдсан. Юутай ч, “Шударга үнэн ялна” хэмээн хашгирч байн байн гараа өргөх ахмадууд, давхар давхар хамгаалалтад гарсан цагдаа нар л тэнд олонхи болж байлаа. Энэ бүхнээс болж, шүүх хуралдааныг сурвалжлахаар хүсэлтээ гаргасан хэвлэл мэдээллийн сэтгүүлчид ч орж чадахгүйд хүрч байсныг хэлэх хэрэгтэй. Ингэж бужигналдсаны эцэст, дотогш нэвтэрч улмаар шүүх хуралдаандаа орсон юм.
МАХН-ын дүрмийн өөрчлөлт болон шинээр сонгогдсон даргыг бүртгүүлэх тухай О.Баасанхүү нарын хүсэлтийг хянан хэлэлцэх шүүх хурлыг Дээд шүүхийн Иргэний хэргийн танхимын тэргүүн Х.Сонинбаяр даргалж, шүүгч П.Золзаяа, Д.Цолмон нарын бүрэлдэхүүнтэйгээр магадлан хэлэлцсэн. Хүсэлт гаргагч О.Баасанхүү нь “2017 оны аравдугаар сарын 31-ний өдрийн ээлжит бус Бага чуулганаас намын II Их чуулганыг хуралдуулах шийдвэрийг гаргасан, намын II Их чуулган 2017 оны арванхоёрдугаар сарын 9, 10-ны өдрүүдэд хуралдаж, намын дүрэмд өөрчлөлт оруулж, намын даргыг шинээр сонгосон тул бүртгүүлэх” хүсэлтийг гаргажээ. Шинээр сонгогдсон намын дарга гэдэг нь О.Баасанхүү өөрөө шүү дээ. Тэрбээр өөрийгөө МАХН-ын даргаар бүртгүүлэхээр Улсын Дээд шүүхэд хандсан хэрэг.
Энэ удаагийн хуралд шүүхэд хүсэлт гаргасан УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү хоёр бүсгүйн хамт ирж оролцсон бол, түүний хүсэлтийг хууль бус гэж үзээд шинэ МАХН-ын даргын өөрчлөлт, дүрмийн өөрчлөлтийг бүртгэхгүй байхыг хүссэн жинхэнэ МАХН-ын талаас долоон хүн оролцсон юм. Тэд шүүх хуралд шинээр нэмэлт материалуудыг гаргаж өгсөн төдийгүй дэгийн дагуу шүүгчийн асуултад ээлжлэн хариулж байлаа. О.Баасанхүүгийн зүгээс 82 ширхэг анкет батлахыг нэмэлтээр өгмөөр байна гэдгээ хэлээд “Намын дотоод асуудлыг хууль шүүх нь шийдэг. Энд намын бүртгэлийг хууль бус эсэхийг тогтоож, өөрчлөлтийг бүртгэж өгнө үү” гэсэн хүсэлтийг гаргасан. Харин МАХН-ын дэд дарга Ц.Оюунбаатар “О.Баасанхүүгийн хүсэлт гаргасан энэ үйл ажиллагаа нь өөрөө Улс төрийн намын тухай хууль, МАХН-ын дотоод журмыг зөрчсөн үйлдэл. Их тэнгэрт хийсэн ээлжит бус чуулган гэдэгт бага чуулганы гишүүн 13 хүн л оролцсон. Бусад нь манай нам бус, эрээвэр хураавар хүмүүсийн цуглаан байсан. Тэндээс намын их хурлыг хуралдуулна гэж зарласан. Төрийн ордонд болсон тэр их хурал нь ч хууль бус. О.Баасанхүү өөрөө 631 төлөөлөгч оролцсон гэж байгаа боловч тэнд 221 хүн байсныг манай намын тэргүүн дэд дарга С.Ганбаатар биечлэн тоолсон байдаг. Намын их чуулганд оролцогчдын мандат дээр “Нийслэлийн түмт” гэсэн тамга дарсан байгаа. Харин тэр тамгыг нь эзэмшиж байсан Бямбасүрэн албан тушаалаасаа буусан ч, тамгаа өгөлгүй авч үлдээд ийм ажиллагаа явуулсан. Мөн их чуулганд оролцогчдод тус бүрт нь 100 мянган төгрөг тараасан байдаг. Баримт бий. Их чуулганыг 49 хоногоос өмнө зарлах ёстой. Гэтэл аравдугаар сарын 31-нд ээлжит бус чуулган гэх хүмүүсийн цуглаан хийгээд л арванхоёрдугаар сарын 9-10-нд их чуулган гэгчийг зохион байгуулсан нь хууль бус юм. Тиймээс хүсэлтийг хүчингүй болгож, бүртгэхээс татгалзана уу” гэсэн юм. Ингээд ээлжлэн танилцуулга хийсний дараа тайлбар хийх хүмүүс үгээ хэлсэн. Тэр үеэр МАХН-ын төлөөлөл Ц.Шаравдорж О.Баасанхүүд хандаж, “Өөрийнхөө амбицыг ингэж илэрхийлж болохгүй. Хувь хүн албан тушаалын төлөө ингэж улс төр хийхгүй ээ гэдгийг хэлье” гэсэн бол О.Баасанхүү “Би юу тайлбарлахаа ойлгохоо больчихлоо. Намын их чуулган хийгээгүй найман жил болсон нь үнэн үү үнэн. Үүний төлөө эд нар надад баярлалаа гэх ёстой. Төрийн ордонд хийлээ л гэх юм. Хаана хийсэн нь гол биш, юу хийсэн нь гол юм” гэснээ “Намынхаа нөхдийг шоронд хийгээд өгөөч гээд л яваад байх юм. Яасан бузартай юм бэ” хэмээсэн нь бууриа сахиж үлдсэн МАХН-ынхныг чамгүй бухимдуулаад авна лээ. Ер нь шүүх хурлын танхимд ирсэн хоёр талын төлөөллөөс хоорондоо хамгийн их харшилтай нь О.Баасанхүү, Э,Эрдэнэжамъян хоёр байсан. Тэд байсхийгээд л үг шөргөөлцөөд авна. Цагдаа дуугүй байхыг сануулна. Ялангуяа шүүгчийн асуултад хариулахдаа “Түмтийн тамга манайд байгаа” гэж О.Баасанхүүг хэлмэгц Эрдэнэжамъян “Тамгаа авна шүү, авъя” гэсэн. Хариуд нь УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү “Би хулгайлсан юм уу. Чи явж шорондоо суугаач” гэх жишээтэй. Дэгийг сануулсан хурал даргалагчийн өөдөөс О.Баасанхүү “Энэ чинь намайг хулгайч гээд байгаа биз дээ” хэмээн хариулсан. Ийм өөг төөг хийсэн харьцаа нэг биш удаа гарсан юм. О.Баасанхүү “Бага чуулганы гишүүн биш хүмүүс энд байна. Энэ С.Ганбаатар, Эрдэнэжамъян эд нар биш” гэж хуруугаараа заасан бол түүний хариуд Э.Эрдэнэжамъян “Мэдрэл юм ярих юм. Галзуугийн эмнэлэгт очооч” гэж хэлнэ лээ.
Ийм байдлаар хурал үргэлжлээд хоёр цаг орчим болсны дараа завсарлаж, хэсэг хугацааны дараа шүүгчид тогтоолоо танилцуулсан. Шүүх хурал даргалагч “Улс төрийн намын тухай хуулийн 13.9-д зааснаар намын дүрмээр зохицуулах намын дотоод зохион байгуулалт, үйл ажиллагаатай холбоотой маргааныг шүүх хянан шийдвэрлэхгүй. Намын эрх бүхий байгууллага өөрөө шийдвэрлэдэг тул Улсын Дээд шүүх МАХН-ын дүрэмд өөрчлөлт оруулах, намын даргаар О.Баасанхүүг бүртгэхээс татгалзаж байна” гэсэн юм. Мөн МАХН-ын дүрмийн 9.1-д зааснаар МАХН-ын удирдах дээд байгууллага нь Их чуулган, намын төлөөллийн төв байгууллага нь Бага чуулган байх ба дүрмийн 10.3-т зааснаар Намын Их чуулганы хуралдах тов, төлөөлөгчдийн тоо, тэдгээрийг сонгох журмыг Бага чуулганаас тогтоодог байна. Улсын Дээд шүүх хүсэлтийг хүлээн авч, хуралдаанаар хянан хэлэлцэх явцад намын гишүүд нь Бага чуулганы гишүүдийн тоо, гишүүдийн нэрс, түүнчлэн намын гишүүн мөн эсэх талаар хоорондоо маргаантай, намын II Их чуулганыг хүчинтэй гэж үзэх боломжгүй байдал тогтоогдсон гэдгийг ч мэдэгдсэн. Харин шүүх хурлын эцсийн дүнг танилцуулах үед УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү ирээгүй. Ийнхүү хоёр оны зааг дээр бараг л МАХН-ын дарга болох дөхөж, шидийг олоод нисэхийг шахсан О.Баасанхүү шүүхийн шийдвэрийг сонсоод “үхэх”-ийг шахсан байхыг үгүйсгэхгүй.
Н.Саранчимэг
-
2018 оны 1 сарын 19
С.Эрдэнэ: Ерөнхийлөгч Х.Баттулга болон Э.Бат-Үүл нарын зөрчилдөөн нь АН-ын байр суурь биш
УИХ дахь сөрөг хүчин, АН-ын дарга С.Эрдэнэтэй уулзаж эрх баригч МАН-аас авч хэрэгжүүлж байгаа бодлого ард иргэдэд ямар дарамт учруулж байгаа, түүнийг эсэргүүцэж УИХ дахь сөрөг хүчний зүгээс ямар алхам явуулахаар зэхэж байгаа зэргийг асууж ярилцлаа. С.Эрдэнэ даргын хувьд хөдөөгүүр дөрвөн аймгийн ард иргэд сонгогчидтой уулзаж яваад иржээ. Харин өнөөдөр УИХ-ын чуулганы хуралдаанд оролцоод завсарлагаанаар өрөөндөө байхад нь орж уулзлаа.
-УИХ-д 65-ын бүлэг байгуулсан эрх баригч МАН-ын Ардын Засгийн газар байгуулагдаж ажилдаа ороод 100 хоногтойгоо золгоод байна. Сөрөг хүчний зүгээс энэ Засгийн газрын 100 хоногийг хэр үр дүнтэй ажилласан гэж дүгнэж байгаа вэ?
-Одоо тэгээд аль Засгийн газрынх нь 100 хоног ч болж байгаа юм. Бодвол хоёр дахь Засгийн газрынх нь 100 хоног болж байгаа юм байлгүй дээ. Ер нь зүгээр эрх баригч нам төр засгийн эрх аваад бол үндсэндээ нэг жил долоон сарын хугацаа өнгөрч байгааг ард түмэн харж, мэдэж байгаа. Тэгэхээр 100 хоногоор хэмжих юмуу, жил долоон сараар нь хэмжих юмуу гэдэг асуудлыг сөхөж тавих ёстой юм. Энэ чинь өөр нам гарч ирээд төр засгийн эрхийг авчихаагүй, ганцхан МАН гэдэг хүчин дотроо л асуудлаа яриад намын удирдлага, Засгийн газрын тэргүүнээ сольсон асуудал болсон шүү дээ. Зүгээр ер нь бол хэмжүүр гүйнэ гэж ярьдаг л даа. Тэр хэмжүүр гүйж эхэлсэн хугацааг тооцвол 2016 оны долоодугаар сараас эхлээд л тооцох ёстой юм. Тэр хугацаанаас хойшхи асуудлыг аваад үзвэл нэг л дүгнэлт хэлж болно. Тэр нь юу гэвэл Монголчуудын амьдралд ямар нэгэн гялайж гялтайх өөрчлөлт гарсангүй. Жил долоон сарын хугацаанд ч өөрчлөлт гарсангүй одоо энэ У.Хүрэлсүхийн засаг гарч ирээд ч 100 хоногт олигтой дэвшил гаргасангүй. За яах вэ 2016 оны УИХ-ын сонгуулиар дэвшүүлсэн мөрийн хөтөлбөрт нь “Өрийг өрөөр дарахгүй, цалин тэтгэврийг нэмэгдүүлнэ, шинэ татвар бий болгохгүй” гэсэн маш олон юмнууд байж байгаа. Харамсалтай нь өнөөдөр бодит амьдрал дээр өнгөрсөн жил долоон сарын хугацаанд ганц км зам тавьсангүй, нэг ч том төсөл хөдөлгөсөнгүй, харин баахан өр зээл л тавилаа. Миний мэдэхийн хоёр гурван ч том бонд босголоо. Бонд гэдэг чинь эргээд төлөгддөг нэг төрлийн өр юм л даа. Хамгийн харамсалтай нь урьд авсан бондуудыг жигтэйхэн дордуулаад авсан. Жишээлбэл 2011 онд Сү.Батболдын Засгийн газоын үед тавьсан Евро бондын 680 сая ам долларын өр авлагыг “Хуралдай” гэгч бонд босгоод дарсан байх. Гэтэл Евро бондын зээлийн хүү, “Хуралдай” бондын зээлийн хүү хоёрын дундаас маш том зөрүү гарч ирсэн. Товчхондоо бага хүүтэй бондын өрийг маш өндөр хүүтэй бондоор дарж байх жишээтэй. Тэр Евро бонд, “Хуралдай” бондын хүүний зөрүү нь улсын төсөв дээр дарамт болоод ирж байна. Эдний ингэж баллаж байгаа улсын төсөв чинь ард иргэдийн татвараар л бүрддэг юм шүү дээ.
-Энэ оын эхэнд “Чингис” бондын 500 сая ам долларын өрийг дарснаа Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх болон Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар нар бахархалтайгаар зарлаж байсан. Энд бас л баахан алдагдал үүссэн үү?
-“Чингис” бондын 500 сая ам долларын өрийг “Гэрэгэ” ч билүү бас нэг бонд босгож дарсан л даа. Тэрийг дарахдаа бас л өмнөх бондын хүүг илт нэмэгдүүлж илүү өндөр хүүтэй бонд босгох замаар л барагдуулсан. Тэр хүүний зөрүү бас л төсөв дээр ачаалал болж суусан байгаа. Тухайн үед Ерөнхий сайд болон Сангийн сайд нар нь хэрхэн дүвчигнэж байсныг надаар хэлүүлэлтгүй манай иргэд харсан, сонссон. Би нэг л зүйл дээр гайхаад байгаа юм. Хэрвээ үнэхээр том төсөл хөтөлбөрөө хөдөлгөж үнэхээр баялаг бүтээж, хуримтлал бий болгоод тэрүүгээрээ аль нэг өр зээлээ дарж байгаа бол тэр нь тодорхой ажил хийсэн болж харагдах ёстой юм. Гэтэл зээл авч өрөөр өрийг дарчихаад түүнийгээ ажил хийсэн гэж яриад байгааг үнэхээр ойлгохгүй байна. Сонгуулийн үеэр тахиа шиг донгодож байсан “Өрийг өрөөр дарахгүй” гэсэн амлалтаа яг эсрэгээр нь хийгээд байгаа эрх баригчдыг ажил хийсэн гэж огт бодохгүй байна. Нэг жил долоон сар ч байна уу, 100 хоног ч байна уу энэ хугацааг шууд дүгнээд хэлэхэд Монгол Улсад хэрэгтэй, дорвитой нэг ч өөрчлөлт хэрэгжсэнгүй, эдийн засгийн ямар нэгэн реформ явсангүй, эрх зүйн хүрээнд ч янз бүрийн шинэчлэл хийгдсэнгүй. Төрийн байгууллагууд, засаг захиргааны нэгжүүд дээр ч ямар нэгэн үр дүнтэй өөрчлөлт, реформууд хийгдсэнгүй. Шулуухан хэлэхэд жил долоон сар ажиллаж байгаа өнөөдрийн эрх баригчдын үйл ажиллагаанд шууд хангалтгүй гэсэн дүн л тавьж байгаа.
-2012-2016 онд АН засгийн эрхийг барьж байхад та Хүн амын хөгжил, нийгмийн хамгааллын сайдаар ажиллаж байсан. Тухайн үед 100 хоногт танай Засгийн газар ямар ажлууд хийгээд байсан бол?
-Тухайн үед жил долоон сарын хугацаанд маш их ажил хийчихсэн байсан юм шүү. Харин 100 хоногтоо бол иргэдтэй уулзах 11:11 төвийг байгуулж төр засгийн бодлогыг нээлттэй танилцуулах ажлыг хийчихсэн байлаа. Мөн хүүхдийн 10 мянган төгрөгийг зогсоочихсон байсныг 20 мянга болгож цахим хэлбэрээр өгөөд эхэлчихсэн байсан. Тэтгэврийн нэмэгдлийг мөн л шийдчихсэн байлаа. Ингээд яриад байвал маш олон ажлыг шийдчихсэн, шийдэх шатандаа орчихсон явж байсан. Тэр үеийн 100 хоног буюу Н.Алтанхуягийн Засгийн газрын эхний 100 хоногийн хийсэн бүх ажлыг маш тодорхой цаасан дээр гаргаад өгөх боломжтой.
-Удахгүй ирэх хоёрдугаар сарын 1-нд сөрөг хүчин АН-ын зүгээс нийт ард иргэдийг уриалж эрх баригчдын хийж хэрэгжүүлж байгаа ажлуудыг эсэргүүцсэн жагсаал зохион байгуулах гэж байгаа. Энэ жагсаал цуглааны бэлтгэл ажил хэрхэн хангагдаж байгаа бол?
-Ер нь ирэх хоёрдугаар сарын 1-нд хийхээр төлөвлөж байгаа жагсаал цуглаанаар эрх баригчдад үндсэн дөрвөн төрлийн шаардлага тавихаар бэлтгэж байгаа.Эхний гурван төрлийн шаардлага дээр сүүлд нэмэгдсэн үнийн өсөлт дээр тодорхой арга хэмжээ аваач гэдэг шаардлага нэмэгдсэн байгаа. Энэ дөрвөн асуудлыг шийдэж тодорхой хариу өгөх болов уу гэж харж байна. Хэрвээ шийдвэртэй арга хэмжээ аваад дээрх дөрвөн асуудлаар тодорхой гарцтай, Монголын нийгэмд хэрэгтэй шийдсэн хариу өгөх юм бол бидний зүгээс ард иргэдийг уриалж заавал жагсах, тэмцэх албагүй л дээ. Хэрвээ хариу өгөхгүй бол бид дараагийнхаа шаардлагыг нэлээн өргөжүүлж, Монгол орон даяар эсэргүүцлийн хөдөлгөөн өрнүүлэх болно. Хоёрдугаар сарын 1-ний жагсаал цуглааны бэлтгэл ажил үндсэндээ хангагдсан гэж ойлгож болно. Ямар ч байсан ард иргэд, бусад намууд мөн Үйлдвэрчний эвлэл, төрийн бус олон нийтийн байгууллагууд дэмжиж оролцохоо илэрхийлээд байна. Ямар ч гэсэн бидний зүгээс ирэх сарын 1-нд улс орон даяар эрх баригчдын буруу шийдвэр, амлалтаасаа няцсан үйлдлүүдийн эсрэг ард иргэд нэлээн ширүүхэн үгээ хэлэх, эсэргүүцлээ илэрхийлэх бүх нөхцөл бүрдсэн гэж үзэж байгаа.
-Сая Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх БНСУ-д айлчилж Засгийн газрын өрийг 700 сая ам доллараар нэмэгдүүлчихлээ. Тэр 700 саяын 500 саяыг нь утааг багасгахад зарцуулна гэж байна. Гэтэл иргэдийнхээ цалин, тэтгэвэр, тэтгэмжийг огт нэмсэнгүй өнөөдрийг хүрлээ. Юмны үнийн өсөлттэй уялдан цалин тэтгэврийг зайлшгүй нэмэх шаардлагатай байгаа. Энэ талаар сөрөг хүчин хэрхэн үгээ хэлж, тэмцэж байгаа вэ?
-Бидний зүгээс өнөөдрийн эрх баригчдаас ганц л зүйл шаардаж байгаа. Тэр нь юу вэ гэвэл “Амлалтаа биелүүлээч ээ” л гэж байгаа юм. Өөрсдийнх нь 2016 оны УИХ-ын болон орон нутгийн сонгуулийн өмнө дэвшүүлсэн ланжгар ланжгар мөрийн хөтөлбөр, амлалтууд нь бэлээхэн байж л байна. Цагаан цаасан дээр хараар бичсэн тэр сүрхий амлалт, мөрийн хөтөлбөрөө бүх сонгогч иргэдэд уйгагүй тараасан шүү дээ. Тэгэхээр ард түмний тархийг угааж, саналыг нь луйвардаж салгасан тэр мөрийн хөтөлбөр амлалтуудаа биелүүлээч ээ гэж л бидний зүгээс шаардаж байгаа. Харин өнөөдрийн эрх баригчдын үнэхээр хийж хэрэгжүүлж чадахгүй, хүсэхгүй зүйлийг бид шаардаагүй л байхгүй юу. Эд нар чинь мэдээж тухайн үед мөрийн хөтөлбөр, амлалтуудаа боловсруулахдаа “Ядаж үүнийхээ талыг нь ч болтугай хийж болох байх” гэж тооцоолоод л тусгаж оруулсан байж таарнаа даа. Үнэхээр чадна, болно гээд мөрийн хөтөлбөр боловсруулаад тэрийгээ хэрэгжүүлэх санаатай ажиллаж байгаа ухаантай юм бол илүү хурдан, илүү зоригтой, эрч хүчтэй ажиллаач ээ гэж л шаардаад байгаа юм. Цалин тэтгэврийг үе шаттай нэмэгдүүлнэ гэсэн тэр хаана байна. Гэтэл үндсэндээ бүрэн эрхийн хугацааныхаа талд нь шахуу орчихлоо шүү дээ. Харин энэ хугацаанд цалин тэтгэврийг ганц ч төгрөгөөр нэмсэнгүй, ядарсан ард иргэдийнхээ зүг нэг ч удаа гараа тэнийлгэсэнгүй. Шинэ оны эхнээс тэтгэврийг 8 хувиар нэмнэ гэсэн сураггүй байж байгаад өнөөдөр л нэг юм ирэх сараас 27 мянган төгрөгөөр нэмэх тухай дуулдаж эхэлж байна. Одоо удахгүй Цагаан сар болох гэж байна. Энэ олон ахмадууд яаж түүнийг тэмдэглэх юм, залуучууд нь ажилгүй, цалингүй шахам байхад яаж Цагаан сарын ард гарах юм. Монголын нийгэм даяар бухимдал маш их байна. Мэдээж Цагаан сар хийхийн тулд өнөөх л сурсан зангаараа хамаг байдгаа ломбарданд тавьж таарах байх. Гэх мэтээр яриад байвал энэ нийгэмд болж бүтэж байгаа зүйл үнэндээ юу ч алга. Дахиад хэлэхэд эд нараас ерөөсөө илүү юм шаардаагүй. Зүгээр л өөрсдийнх нь амласан амлалтаа биелүүлээч ээ гэдгийг л хэлж, шаардаж байна.
-Та саяхан УИХ-ын дарга М.Энхболдод 1990 оны Ардчилсан хувьсгалын анхдагчдад байр, тэтгэмж олгуулах хуулийн төсөл өргөн барьсан. Эрх баригч 65-ын бүлэг энэ хуулийн төслийг дэмжих болов уу. Ер нь тэдгээр хүмүүст тэтгэмж олгоход улсын төсвөөс хэд орчим тэрбум төгрөг шаардлагатай болох бол?
-Ардчилсан Монгол Улсын үндэс суурь, олон намын тогтолцооны үндэс суурийг тавьж, хүний эрхийг дээдлэх, ардчилсан сонгууль явуулах, хэлмэгдэгсдийг цагаатгах, хэвлэлийн эрх чөлөөг баталгаатай болгох, иргэд өмчтэй байх эрхийг нээж Монгол Улс ардчиллын замаар замнах үндэс суурийг тавьсан ардчиллын анхдагчдын гавьяаг төр үнэлж, бодлогоор дэмжиж, зохих хэмжээний тусламж, хөнгөлөлт үзүүлэх шаардлагатай байгаа юм. Тэгээд энэ эрх зүйг зохицуулах хуулийн төслийг 2017 оны 12 дугаар сарын 8-нд УИХ-ын дарга М.Энхболдод өргөн бариад сар гаруйн хугацаа өнгөрч байна. Тэдгээр хүмүүст төрөөс үзүүлэх нийгмийн хамгааллын тухай хуулийн төсөл нь зүгээр нэг Ардчилсан хувьсгалын үйл хэрэгт оролцсон АН ч юмуу Ардчилсан холбооны гишүүдэд зориулагдсан хуулийн төсөл биш юм. Ер нь Ардчилсан хувьсгалын үйл хэрэгт оролцсон маш олон иргэн бий. Тэдний дунд маш олон үзэл санаа, намын харьяалалтай хүмүүс байгаа. Тэгэхээр тэр хүмүүс бүгдээрээ л хамрагдах ёстой юм. Бүхэл бүтэн нийгмийн тогтолцоог өөрчилсөн, эдийн засаг, үзэл санааны хувьд өөрчилсөн, төрийн байгуулалтын хувьд өөрчилсөн бүхэл бүтэн хувьсгал байсан юм. Энэ том хувьсгалыг тайван замаар, улс оронд ганц цонх ч хагалж хохирол учруулалгүйгээр хийсэн нь үнэхээр дэлхий нийтийн бахархал болж байсныг дурдах ёстой. Одоо ч ардчилсан өөрчлөлтийг Монгол Улс шиг тайван замаар хийсэн улс дэлхийд байхгүй байна шүү дээ. Тийм учраас энэ түүхэн хувьсгалыг санаачилж, гар бие оролцож, жагсаж тэмцэж явсан анхдагчдыг Монголын төрөөс заавал үнэлж, амьдрал ахуйд нь дэмжлэг үзүүлэх ёстой юм. Тэгээд ч ардчилсан хувьсгалын анхдагчдаас одоо нэг 1100 орчим хүн л үлдсэн тоо гарч байгаа. Энэ ажилд нэг их сүртэй төсөв даахгүй хэмжээний хөрөнгө мөнгө гарахгүйг бид тооцож үзсэн байгаа. Бидний тооцоогоор харьцангуй боломжийн мөнгө гарах юм билээ. Энд ерөнхийдөө 1990 оны зургаадугаар сараас өмнөх үйл ажиллагаанд оролцож байсан хүмүүс л голдуу хамрагдахаар яригдаж байгаа юм.
-Ардчилсан нам гишүүдийнхээ татварыг нэмж жилийн 12 мянга болгосон нь Улстөрийн намын тухай хуулийн дагуу хийсэн ажил уу. Аль эсвэл намаа санхүүгийн хувьд бэхжүүлэх, ирэх 2020 оны сонгуульд одооноос бэлдэж эхэлж байгаа хэрэг үү?
-За яах вэ дээ. Урьд манай намын татвар нь сарын 100 төгрөг, жилийн 1200 төгрөг байсныг өмнөх Үндэсний зөвлөлдөх хорооны 50 дугаар хуралдаанаар жилийн татварыг 12 мянга болгох шийдвэр гарсан юм. Тухайн үед би намын дарга болоогүй байсан. Сая Үндэсний бодлогын II хуралдаанаас дээрх шийдвэрийг баталгаажуулж гишүүдийнхээ татварыг 12 мянга байхаар баталсан. Энэ татвар бол манай 180 мянга гаруй гишүүдийн л төлөх татвар шүү дээ. Энэ нь төв нам дээр ирэх татвар биш аймаг сум, дүүрэг хороон дээр очих татвар байгаа юм. Энэ татварын эх үүсвэрээр тухайн анхан шатны байгууллагууд маань санхүүжиж, үйл ажиллагаагаа явуулах гол эх үүсвэр нь болох учиртай юм. Хоёрдугаарт 12 мянган төгрөгийн татвар бол харьцангуй их мөнгө биш л дээ. Хэдийгээр эрх баригч МАН гарч ирээд манай олон мянган гишүүнийг ажлаас нь халж, цалин мөнгөгүй болгосон ч яаж ч ядарсан бай сардаа ганц мянган төгрөг хэнд ч олдоно шүү дээ. “Өгье гэвэл ганцаасаа, уйлъя гэвэл сохроосоо” гэдэг үг байдаг байхаа. Хүнд сэтгэл байгаад зүтгэл байвал ганц мянган төгрөг яаж ийгээд л олоод өгнө. Нөгөөтэйгүүр нэгэнт Ардчилсан намын гишүүн гэж л явж байгаа бол тодорхой хэмжээний үүрэг хариуцлага хүлээх ёстой юм. Дандаа юм нэхдэг, аваад байдаг байж болохгүй л дээ. Энэ намын гишүүн л бол улс орныхоо ирээдүйн төлөө, намынхаа үйл ажилд идэвхтэй оролцож татвараа төлдөг, үгээ хэлдэг үзэл бодлоо илэрхийлдэг л байх ёстой.
-Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулгад Монголчууд маш их итгэл хүлээлгэн сонгож гаргасан. Хэдийгээр албан тушаалынхаа үүднээс АН-аас албан ёсоор түтгэлзээд байгаа ч сүүлийн үед танай намын лидер улстөрчийн нэг Э.Бат-Үүл Ерөнхийлөгчтэй нэлээн тэрсэлддэг болоод байгаа. Энэ талаар та АН-ын даргын хувьд юу гэж дүгнэж байгаа бол?
-Манай нам бол маш их нээлттэй нам шүү дээ. Ардчилсан намын гишүүн байр сууриа яаж илэрхийлэх нь тухайн хүний л эрхийн асуудал юм. Гэхдээ ер нь зүгээр АН-ын үзэл баримтлал, үйл ажиллагаатай зөрчилдөх ч байдаг юмуу, намын дотоод үйл ажиллагаатай холбоотойгоор хэвлэл мэдээлэл, олон нийтийн хэрэгслээр янз бүрийн юм ярих, нийтлэх нь манай үндсэн дүрмээр хориотой байдаг юм. Зүгээр улстөр, эдийн засаг гээд улс орны хэмжээний асуудлаар тухайн хүн өөрийнхөө байр суурийг илэрхийлэх нь АН-д нээлттэй. Өнөөдөр Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн байр суурьтай манай АН-ын гишүүн Э.Бат-Үүлийн байр суурь зөрчилдөх нь нийгэм улстөр, улс орны хэмжээний асуудал учир тухайн улстөрчийн л асуудал юм. Харин энэ нь АН-ын байр суурь биш гэдгийг ойлгох ёстой. Ер нь зүгээр Ерөнхийлөгч Х.Баттулга Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийнхөө хувьд хэлж ярьж байгаа нь төрийн тэргүүний л байр суурь шүү дээ. Бас тэр нь АН-ын үндсэн байр суурь биш л дээ. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч бол аль нэг улстөрийн намаас шууд түтгэлздэг хуультай. Тэгэхээр Х.Баттулга Ерөнхийлөгч бол АН-ын харьяалалтай, манай намын гишүүн биш. Энэ хүн бол Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, төрийн тэргүүн хүн. Тэгэхээр энэ хоёр хүний байр суурь нь АН-ын байр суурь биш, тухайн хувь улстөрчдийн л байр суурь гэдгийг л хэлье. Нэг нь хувь улстөрч, нөгөөх нь Монгол төрийн тэргүүн. Тэгээд байр суурь нь зөрөлдөж гэж л ойлгох хэрэгтэй. Энэ бол ардчилсан нийгэмд байх л асуудал юм.
-УИХ дахь сөрөг хүчин цөөхөн гишүүнтэй. Та хэд аль хэр санаа нийлж ажиллаж байгаа вэ. Жишээлбэл та нэлээн дээх нь Ж.Батзандан гишүүнийг загнаж, зэмлэж байсан. Ж.Батзандан гишүүний хувьд заримдаа намынхаа байр сууринаас зөрөлдөх үе байна уу үгүй юу?
-УИХ-ын гишүүний халдашгүй бүрэн эрх гэж байдаг. Тэгэхээр ямар нэгэн нам юмуу, бүлэг УИХ-ын гишүүний үзэл бодлоо илэрхийлэх, хууль санаачлах, хуулийн хэрэгжилтэд хяналт тавих, аливаа үйл ажиллагаанд оролцох зэрэгт хөндлөнгөөс оролцох эрх хэнд ч байхгүй. Нэг талдаа ийм. Харин нөгөө талдаа хэдийгээр УИХ-ын гишүүн ч гэсэн давхар намын гишүүний харьяалалтай, улстөрийн албан тушаалтан учир намынхаа байр суурийг заавал барьж явах ёстой юм. Хэрвээ намын байр суурьтай нэгдэхгүй гэвэл тухайн намаас гарч болно. Харин Ж.Батзандан гишүүний хувьд өнөөдөр АН-ын байр суурьтай ноцтой зөрчилдөөд, ганцаарчилсан тоглолт хийгээд яваа юм байхгүй. Хувь гишүүнийхээ зүгээс тухайн хэлэлцэгдэж байгаа асуудалд тодорхой байр сууриа илэрхийлэх нь чөлөөтэй, хэвийн байх л асуудал. Тэрэнд намын даргын хувьд эмзэглээд, хяхаж хавчаад байх зүйл байхгүй, ерөөсөө тэгж ч болохгүй. Яах вэ хааяа эрчүүдийн хооронд хатуухан үг хаялцах, сөргөлдөх зүйл байж л байдаг шүү дээ. Гэхдээ би тиймэрхүү асуудалд сүйдтэй ач холбогдол өгдөггүй юм.
-
2018 оны 1 сарын 19
БОАЖ-ын сайд Н.Цэрэнбат ТИКА олон улсын төслийн Улаанбаатар дахь суурин төлөөлөгч Вэйсэл Чифтжи, дэд кординатор Баярам Полат нарыг өөрсдийнх нь хүсэлтийн дагуу хүлээн авч уулзлаа.
-
2018 оны 1 сарын 19
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Зэвсэгт хүчний Ерөнхий командлагч Х.Баттулга өнөөдөр Батлан хамгаалах, Зэвсэгт хүчний генералуудтай уулзлаа.
-
2018 оны 1 сарын 19
Зам тээврийн салбар дахь томоохон бүтээн байгуулалтын нэг болох Эрдэнэт-Овоот чиглэлийн 542 км төмөр төмөр замын барилгын ажил ирэх жил эхлэхээр бэлтгэл ажлаа хангаж эхэллээ.
-
2018 оны 1 сарын 19
Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар хоёрдугаар сарын 1-ний өдрөөс тэтгэврийг 27000, халамжийн тэтгэмжийг 15000 төгрөгөөр нэмэхээр шийдвэрлэлээ.
-
2018 оны 1 сарын 19
гадаад айлчлал
-
2018 оны 1 сарын 19
Зэвсэгт хүчний аварга шалгаруулах Цэрэгжлийн спортын өвлийн хоёр төрөлт болон Цэрэг, спорт цогцолборын өвлийн олон төрөлтийн тэмцээний нээлт өнөөдөр боллоо.
-
2018 оны 1 сарын 19
БНСУ-д айлчлалын үеэр
-
2018 оны 1 сарын 19
МАХН-ын даргад О.Баасанхүүг бүртгэсэнгүй
-
2018 оны 1 сарын 19
ГАДААД ХАРИЛЦААНЫ ЯАМНААС МЭДЭЭЛЭЛ ХИЙЖ БАЙНА
-
2018 оны 1 сарын 19
Ардчилсан намын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга асан Л.Эрхэмбаяртай ярилцлаа.
-
2018 оны 1 сарын 19
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга ОХУ-ын Буриадын Бүгд Найрамдах Улсын тэргүүн Цыденов Алексей Самбуевич Алтан гадас одонгоор шагнагдсанд баяр хүргэж өнөөдөр хүлээн авч уулзлаа.
-
2018 оны 1 сарын 19
Дэлхийн эдийн засгийн чуулга уулзалт хэмээх байгууллага жил бүрийн өдийд дэлхийн их гүрнүүд болоод бусад орнуудын төр, засгийн тэргүүнүүдийг Альпийн нурууны бүсэд орших Давост урин залж хуралддаг юм.
-
2018 оны 1 сарын 19
Х-ын гишүүн О.Баасанхүү оны өмнө намын Их хурлаа Төрийн ордонд зохион байгуулж, намын даргаар сонгогдсон. Улмаар тэрбээр МАХН-ын даргаар сонгогдсоноо бүртгүүлэхээр Улсын дээд шүүхэд хандаад байсан юм. Намын удирдлагатай холбоотой энэ асуудлыг шийдэх хурал нэгдүгээр сарын таванд товлогдсон ч МАХН-ын дарга Н.Энхбаяр, УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү нар хойшлуулах санал гаргаснаар хурал болоогүй.
-
2018 оны 1 сарын 19
УИХ-ын гишүүн, Ардчилсан намын дарга С.Эрдэнэтэй цаг үеийн асуудлаар цөөн хором ярилцлаа.
