зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.07.06
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

Н.Амарзаяа: Генетик нөөц ашиглалтаас жилд 2.5 их наяд төгрөгийн ашиг олох боломжтой

2020-1-22
0
ЖИРГЭХ

Генетик нөөцийн тухай хуулийн төслийн талаар УИХ-ын гишүүн Н.Амарзаяатай ярилцлаа.


-Генетик нөөцийн тухай хуулийн төслийн талаар манай уншигчдад дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөөч. Хуулийн төсөл ямар үе шатандаа явж байна вэ?

-Генетик нөөцийн тухай хуулийг УИХ-аар хэлэлцэхийг нь дэмжиж Байгаль орчин, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооноос ажлын хэсэг байгуулагдан ажиллаж байна. Сая ажлын хэсэг болон мэргэжлийн байгууллагын хамтарсан хэлэлцүүлэгт оролцлоо.

Бид Үндсэн хуульдаа байгалийн баялаг ард түмний өмч байна гэж заасан. Ялангуяа, байгалийн баялгийн эдийн засгийн үр шимийн дийлэнх хувийг ард түмэнд хүртээнэ гэсэн нь өөрөө Генетик нөөцийн хуультай салшгүй холбоотой. Ихэнх хүмүүс байгалийн баялгийг шавхагддаг, газрын доорх ашигт малтмал буюу уул уурхайн баялагтай холбож үздэг. Гэвч газрын дээрх шавхагддаггүй ургамал, ан амьтан, бичил биетэн, энэ нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэг Монголчууд бидний үнэт баялаг. Үүнийг зүй зохистой ашиглах эрх зүйн орчин нь тодорхойгүй байсан. Тиймээс генетик нөөц ашиглалтын ирээдүйн чиг хандлага, эдийн засгийн үр ашгаа төрийн бодлогын хэмжээнд тодорхойлох, баялгийнхаа нөөцийг тогтоож хадгалах, хамгаалах, үр шимийг нь тодорхой болгох шаардлагатай. Энэ нь эдийн засагт ямар үр дүнтэй байх тухайлбал хөдөө аж ахуйн, биотехнологийн салбарт, боловсруулах үйлдвэрүүдэд ямар үр дүнтэй, үр өгөөжтэй байх вэ зэрэг  асуудлыг нэгтгэн эрх зүйн орчныг боловсруулах шаардлагатай. Иймд ажлын хэсэг шинэ хуулийг бүх түвшинд ажиллах, өөрчлөх, олон улсын жишигт нийцүүлэх, төр иргэдийн үүргийг тодорхой болгох, оновчтой шийдлээр тодорхойлох нь хамгийн чухал.

-Цаашид бодлогын түвшинд ямар ажил хийх шаардлагатай вэ?

-Өргөн барьсан хуульд генетик нөөцөд байгаа ургамал, амьтны нутаг дэвсгэрийн онцлогт тохирсон шийдэл түүнээс орж ирэх орлогоос орон нутгийн төсөвт хуваарилах асуудал бодлогын түвшинд орхигдсон байна. Тухайлбал, Генетик нөөцийн тухай хуулийн 18 дугаар зүйлд “Генетик нөөц түүнтэй холбоотой уламжлалт мэдээллийг ашигласны үр шимээс улсын төсөвт орсон орлогын 50-аас доошгүй хувийг” гэж заажээ. Өөрөөр хэлбэл, уг салбараас олсон орлогыг зөвхөн улсын төсөвт төвлөрүүлэхээр тусгагдсан гэсэн үг. Тухайлбал, гоёо, хармаг зэрэг говьд ургадаг жимс ургамал хүний эрүүл мэндэд ямар их ач тустайг уламжлалт мэдлэгээрээ мэддэг ч судалгаа шинжилгээгээр шинжлэх лаборатори манай улсад хомс нөгөө талаар энэ нь говийн хөрсөнд элсэрхэг бут сондуульд ургадаг учраас тухайн нутаг дэвсгэрийг хамгаалах шаардлага зүй ёсоор урган гарч байгаа учир төсвийн зохицуулалтаар орон нутгийн онцлогт тохирсон бодлого, уялдаа холбоо хоорондоо байхгүй байгаа юм. Тухайлбал энэ орлого нь орон нутгийн төсвийн орлогот орж, эргээд энэ орлогыг 100 хувь нөөцөө хамгаалах, тарьж ургуулах, нөхөн сэргээх, байгаль орчиноо хамгаалах үйлсэд зарцуулах, нөөцийг хамгаалах санг бүрдүүлэх, үүнийгээ тухайн нутгийн иргэд өөрсдөө мэддэг, нутгимйн иргэдийн амьдралын бодит орлогыг нэмэгдүүлэх эх үүсвэр болдог байхаар тусгагдах хэрэгтэй.  Мөн энэхүү нөөцийн стандарт, түүний хэрэглээ тодорхойгүй байна. Жишээлбэл, улаан гоёог даралт ихсэхэд уудаг. Гэтэл ямар стандарт, хэмжээгээр уухыг Монгол даяараа хэрэглэж мэдэхгүй, тухайн нутгийн иргэд л уламжилж ирсэн өв соёлоороо дамжиж мэддэг. Иймээс генетик нөөцийг эрүүл мэндийн салбарт ашиглах нь уламжлалт анагаах ухааны гол суурь үндэс  болж байгаа юм.

-Эрх зүйн орчныг тодорхой болгохоос гадна аймаг сумдуудын уялдаа холбоо, эрх үүргийг нь сайжруулах шаардлагатай юм байна?

-Байгаль хамгаалах үйлсэд хувь нэмрээ оруулж байгаа хүүхдийн клуб, нөхөрлөл, дэлхийн олон сангууд манай улсад ажиллаж байна. Хамгийн чухал нь тухайн нутгийн иргэдийн оролцоо, эрх мэдлийн хуваарилалт одоо ч ч цаашид ч  ойлгомжгүй байгаа. Энэхүү шинэ хуулийн зохицуулалтаар бүх эрх мэдэл Байгаль орчны яаман дээр төвлөрч байна. Тиймээс аймаг, сум, багийн эрх, үүргийг тодорхой болгож, хуваарилах ёстой. Нэг жишээ хэлэхэд, тухайн нутаг дэвсгэрт элэгний хорт хавдар эмчилдэг эмийн ургамал ургадаг байя гэж бодоход энэ нь маш том нөөц. Энэ нөөцийн тухайн нутгийн иргэд хамгаалдаг, үрий нь авч тарималжуулах, тариалах эрхийг нь тухайн иргэнээс авах, түүнээс олсон ашгаасаа хувь хүртдэг байх зохицуулалтыг оновчтой болгох хэрэгтэй. Тухайн эмийн  ургамлаас орж ирж байгаа үр шимийг нутгийн иргэн, малчид хэрхэн хүртэх асуудал нь тодорхойгүй тул энэхүү хуулиар зохицуулалт хийх нь энэ хуулийн гол үр шим мөн. Манай говийн ингэний сүү чихрийн шижин өвчнийг эдгээдэг гэдгийг хөрш орон тогтоочихсон дэлхийн зах зээлд хуурай сүү болгон нийлүүлж байна. Гэтэл манай МАА салбар уламжлалт байдлаар байж л байна, тэмээн сүрэг жил тутам өсч байна. Зуданд тэсвэртэй, тэсвэр тэвчээр гэдэг бол гайхамшигтай амьтан. Бид тэмээчдийн хөдөлмөрийг хөнгөвчлөх, фермерийн аж ахуйг хөгжүүлэх, уналга эдэлгэнд хэрэглэх, бүх ашиг шим түүхий эдийг үнэд хүргэх, амьдын үнэлэмжийг нэмэгдүүлэх шаардлагатай. Ингэний хуурай сүүний үйлдвэрийг төр бодлогын хэмжээнд дэмжиж Жижиг дунд үйлдвэрийн бага хүүтэй зээлийг олгох хэрэгтэй. Ингэний сүү жилийн 4 улирлын турш тасралтгүй учир бусад малаас ялгаатай. Иймд дэд бүтэц, хөрөнгө оруулалт, бодлого зохицуулалтыг энэ хуулиар заавал хийх шаардлагатай.  

-Манай улсад генетик нөөцийн чиглэлийн боловсон хүчин хангалттай байж чаддаг уу. Энэ чиглэлээр хийсэн эрдэм шинжилгээний ажил хэр их байна вэ?

-ХААИС, МУИС, ШУТИС гээд төрийн өмчит сургуулиудад лаборатори, шинжилгээ судалгаа их байна, уламжлалт анагаах ухааны чиглэлээр эмийн үйлдвэрүүд бас байна. Энэ ургамал ийм өвчнийг анагаах бичил биетэн байна зэргийг нотлох хэмжээний зүйл байна. Гэхдээ олон улсын төвшинд хүлээн зөвшөөрөгдөх эсэх нь тодорхойгүй учраас бодлогын цогц шийдэл хэрэгтэй гэж харж байна. Тухайлбал, говийн бут өөрөө элсний нүүдлийг хамгаалдаг, энд ургадаг говийн жимс хармагийг сахарын өвчинд хэрэглэдэг гэдэг нь уламжлалт мэдлэгээр тодорхойлогдож байна, гэтэл бид мэдэх ч дэлхийн зах зээл дээр хүлээн зөвшөөрөхүйц судалгааны лаборатори шинжилгээ байдаггүй юм. Үүнд л гол асуудал нь байгаа юм.

-Нөөц дуусна гэсэн асуудал бий юу? Эцсийн үр өгөөжийг хэрхэн харж дүгнэж байна, үүнд хуулиар зохицуулах гол асуудал юу байна.

-Шавхагддаггүй нөөц. Хамгийн гол зөв зохистой ашиглах, хамгаалах, тариалах, ургуулж байж эдийн засгийн эргэлтэд оруулж чадвал хэчнээн мянган жил бидэнд үр дүнгээ өгнө. Энэ хуульд нэг орхигдуулсан зүйл байна. Энэ нь Газрын тухай хуульд өөрчлөлт орох ёстой. Генетик нөөцийг хадгалах, хамгаалах, тарималжуулах, судалгаа хөгжүүлэлт хийх гэдэг заалт заавал орох. Энэ заалт орохтой холбогдуулан хадгалах, хамгаалах, байгалийн ургамал тариалах, ан амьтан өсгөх зэргийг төр бодлогоор дэмжиж газрыг нь зохих хэмжээнд дэмжиж олгох гэж нэмэх шаардлагатай. Тиймд нутаг орны зөвшөөрлөөр тухайн газрын 5, 10 га бүр 100 га газрыг хашиж, тарималжуулан эрдэм шинжилгээний ажил хийж, үүнийгээ дараагийнхаа үйлдвэрлэл, бизнест ашиглах юм. Ингэснээр экспортын чиг баримжаатай импортыг орлох бараа бүтээгдэхүүнийг Монголд үйлдвэрлэх зах зээл хөгжих боломжтой. Өрхийн болон орон нутгийн бизнесийн шинэ харилцаа бий болж өрх бүрийн амьдралын бодит орлого нэмэгдэх таатай нөхцөл бүрдэнэ. Газар нутгийн эзэн нь тухайн нутгийн иргэд. Монгол улсын эдийн засгийг төрөлжүүлэх, хөгжүүлэх нэг гарц бол генетик нөөцийн зохицуулалттай ашиглалт юм.

-Хуулийн орчин бүрэлдээгүй, хамгаалалтгүйгээс сүйдсэн хэчнээн газар нутаг байна вэ?

-Сүйдсэн газар нутаг байгаа байхаа. Гол нь нөөцийн замбараагүй хэрэглээ бол бидний анхаарах асуудал, устаж үгүйдсэн байхыг үгүйсгэхгүй. Бүртгэл хяналт тодорхой бус. Ялангуяа өөрийн нутгийн нэн ховор нөөцөө хил дамнан худалдаалж, бусдад дамжуулж буй үйлдэл өнгөрсөнд маш их. Энэ нь манай нөөцийг үнэгүйдүүлэх, нөгөө хөгжилтэй орнууд нь ургуулж тарималжуулан эцсийн бүтээгдэхүүн болгож дэлхийн зах зээлд ноёрхож байгаа нь том эрсдэл. Тиймээс ашигт малтмалаа тогтоохын тулд төрөөс хайгуул хийж орд газраа тогтоосонтой адилаар Монгол улсын Генетик нөөцөө нэн даруй тогтоох, тодорхойлох шаардлагатай.   

-Нөөц тогтооход хэдий хугацаа шаардагдах вэ?

-Өргөн уудам газар нутагтай манай орны хувьд амьтан, ургамал, бичил биетэний улсын хэмжээний нэгдсэн зохион байгуулалттай сан хөмрөг гэж байхгүй. Эрдэмтдийн судалгаа шинжилгээнд суурилсан нөөц боломжийн талаарх мэдээллүүд байгаа байх гэж харж байна. Үүнийг нэгтгэж, нэгдсэн мэдээллийн баазаа тогтоох хэрэгтэй. Ингэж байж аль аймгийн нутаг дэвсгэрт ямар нөөц боломж байгааг тодорхойлно. 2012-2015 онд нийт 1450 амьтан, бичил биетний гаралтай зүйлийг хилээр гаргах зөвшөөрөл олгосон гэж байгаа.

-Генетик нөөцөөс улсын төсөвт жилд хэчнээн төгрөгийн орлого ордог юм бэ. Энэ мөнгийг юунд зарцуулдаг юм бол?

-Одоо бол огт байхгүй. Миний хувьд төсвийн орлого гэдгээр харахгүй байна. Иргэдийн болон нөөцө ашиглаж үйл ажиллагаа явуулж байгаа байгууллагын орлогод бодитой хувь нэмэр оруулна, түүгээрээ дамжиж татвараа төлөгдөж байгаа. Генетик нөөц ашиглалтаас 2.5 их наяд төгрөгийн мөнгөн үр шим олох боломж байгаа нь судалгаагаар тогтоогдсон. Тухайлбал, зөвхөн нөөцийнх нь тодорхой хэмжээгээр тогтоосон нэн ховор, ховор ашигт ургамлын ашиглалтын нөөцийг мөнгөн дүнгээр илэрхийлбэл 980.5 тэрбум төгрөг болж байгаа нь олон улсын байгууллагын судалгаа шинжилгээгээр тогтоогдож байна. Бэлчээрийн нөөц гэхэд мөнгөн дүнгээр 3 их наяд 991.5 тэрбум төгрөг байна. Хэдэн их наяд төгрөгөөр хэмжигдэх геологийн болон генетик нөөц жилд бүрэлдэн бий болдог нөөц алга болохгүй шүү дээ. Генетик нөөц бүрэлдэн бий болдог мөнгөн үр шимийг энгийн тооцооноос хийж үзэхэд ийм байна. Хууль эрх зүйн орчин нь тодорхой бус байгаатай холбоотой.

-Бусад улсын генетик нөөцийн тухай хууль ямар байдаг юм бэ. Манай улс шиг газрын дээрх баялаг ихтэй улс орнууд генетик нөөцийн асуудлаа хэрхэн шийдвэрлэдэг юм бол?

-Мэргэжлийн яамнаас нь сүүлийн зургаа долоон жил судалж байж энэ хуулийг оруулж ирж байна. 2018 оны зургадугаар сард Төсвийн байнгын хороогоор Биологийн олон янз байдлын талаар олон улсын гэрээ орж ирсэн. Би уг хорооны гишүүний хувьд дээрх олон улсын хуулийг анх орж ирэх үед нь “Генетик нөөцийн тухай хуулиа батлуулах хэрэгтэй. Монгол Улсын гол баялаг энэ шүү. Үүнд тулгуурлаж эдийн засгийн бодлого төрөлжиж, шинэ бааз сууриа бий болгомоор байна” гэдэг санал тавьж байснаа санаж байна. 1992 онд батлагдсан Биологийн олон янз байдлын тухай конвенцод манай улс 1993 онд нэгдэн орсон байдаг. Уг конвенцод нэгдэн орсноор биологийн олон янз байдлыг хамгаалах, тэдгээрийг тогтвортой ашиглах, генетик нөөцийн ашиглалтаас үүдэх үр шимийг шударга эрх тэгш хүртээх бодлого бий болсон ч үр шимийнх нь талаар таниулах, хэрхэн ашиглах, хамгаалах, нөхөн сэргээх, тарималжуулах зэрэг чухал ойлголтууд тодорхойгүй  байсаар өнөөг хүрсэн. Одоо харин Байгалийн ургамлын тухай хууль, Таримал үр сорт, ургамлын тухай хууль, Генетик нөөцийн тухай хууль гээд бүгд зэрэгцэн хэлэлцэгдэж байна. Иймд хууль эрх зүйн орчныг цогцоор нь шийдвэрлэж, бодлогын хэмжээнд өөрчлөлт оруулах боломж нээгдэж байна. Мөн Хүнсний тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж хувиргасан амьд организмын бараа бүтээгдэхүүний импортын асуудал, Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээр үйлдвэрлэж байгаа бараа бүтээгдэхүүний талаар яригдаж байна. Эдгээр хуулиудын хоорондын уялдаа холбоо, зохицуулалтуудыг хийх нь маш зөв.

-Өмнөговь аймаг шинэ жимс жимсгэнэ, хүнсний ногооны шинэ ургацын сорт гаргаж авсан гэсэн?

-Хөдөө аж ахуйн их сургууль БНСУ-ын Шинжлэх ухаан технологийн хүрээлэнтэй хамтран сүүлийн гурван жилийн хугацаанд Өмнөговь аймагт газар тариалангийн судалгаа шинжилгээний ажлыг эрдэмтдийн оролцоотойгоор хийж байна. сая өнгөрсөн намар Олон улсын хурлаа амжилттай хийлээ. Манай аймагт шинэ сортын гүзээлзгэнэ, амтат гуа, хулуу, өргөст хэмх, помидор, шийгуа нутагшуулж байна. Одоо 3 жилийн судалгааны үр дүнд суурилан үр үржүүлгийн төв байгуулах, масс тариалалтыг хийх, услалтын системийн шинэ технологи нэвтрүүлэх, тоног төхөрөөмжийн дундын техник үйлчилгээний төвийг байгуулах гээд олон бодлогын ажлууд хийгдэж байна. 

Б.Лхам

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
Төсвийн хүрээний мэдэгдэл, төсвийн төсөөллийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийв
Ч.Ундрам: Олимпийн төрөлд байдаг спортуудаа төрөөс дэмжих нь зүйтэй
Б.Түвшин: Эдийн засгийн байдлаа алсдаа харж, төлөвлөж чадахгүй байна
“Монгол дархан: Өв, урлахуй” үзэсгэлэнгийн шилдгүүд тодорлоо
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл (2)

  • ямар ч ойлголтгүй (80.71.142.101)
    яаж ийм харанхуй байж болдог байна аа
    2020 оны 01 сарын 22 | Хариулах
  • Зочин (66.181.190.146)
    ЮУ ХУЦААД БАЙГАА ЮМ БЭ ЭНЭ ЧАВГАНЦ МАНАЙ САЛБАР РУУ ОРЖ ИРЖ ЮМ ГУЦДАГ БОЛОХ НЬ ЭЭ МАН-ЫН ХЭДЭН ЧАВГАНЦ НАР МӨРИЙТЭЙ sex ХИЙЖ ҮЗҮҮЛНЭ ШҮҮ
    2020 оны 01 сарын 22 | Хариулах
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • 115 мянган тул загасны, 60 мянган зэвэг, хадран загасны жараахайг нутагшуулжээ
    16 цаг 19 мин
  • Мотокроссын улсын аварга шалгаруулах цуврал Дархан-Уул аймагт болно
    20 цаг 4 мин
  • Амралтын өдрийн жор: Зөөлөн, шүүслэг шорлог
    20 цаг 20 мин
  • Наадам айсуй: Түрүү жил айргийн тавд хурдалсан таван ШҮДЛЭН
    20 цаг 31 мин
  • ТАНИЛЦ: Зам хаах байршлууд
    20 цаг 39 мин
  • Улсын цолон ойрхон бөх #5: Аймгийн хурц арслан О.Наранбаатар
    20 цаг 56 мин
  • Улаанбаатарт 27 градус дулаан байна
    20 цаг 58 мин
  • Монгол тогооч нар дэлхийн аваргын хагас шигшээд оролцох эрхээ авлаа
    Уржигдар 18 цаг 13 мин
  • Наадмын нээлтийн тоглолтыг хоёр удаа тоглоно
    Уржигдар 17 цаг 40 мин
  • Голомт банкны кредит картаар Subscription үйлчилгээний эрхээ сунгаад буцаан олголт аваарай
    Уржигдар 17 цаг 28 мин
  • Тогтмол хэрэглээ бүрийг урамшуулах Big Loyalty хөтөлбөр үргэлжилж байна
    Уржигдар 17 цаг 26 мин
  • Төсвийн хүрээний мэдэгдэл, төсвийн төсөөллийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийв
    Уржигдар 17 цаг 20 мин
  • "Монгол дархан: өв, урлахуй" тусгай үзэсгэлэнд 60 уран бүтээлч 130 гаруй бүтээлээ дэлгэлээ
    Уржигдар 16 цаг 24 мин
  • Үерийн аюулаас сэрэмжлүүлж байна
    Уржигдар 16 цаг 12 мин
  • Ч.Ундрам: Олимпийн төрөлд байдаг спортуудаа төрөөс дэмжих нь зүйтэй
    Уржигдар 15 цаг 36 мин
  • Голомт банк 2024 оны Тогтвортой хөгжлийн тайлангаа нийтэллээ
    Уржигдар 15 цаг 14 мин
  • Б.Түвшин: Эдийн засгийн байдлаа алсдаа харж, төлөвлөж чадахгүй байна
    Уржигдар 15 цаг 02 мин
  • “Монгол дархан: Өв, урлахуй” үзэсгэлэнгийн шилдгүүд тодорлоо
    Уржигдар 14 цаг 28 мин
  • Сэлбэ хотын орон сууцжуулах төслийн шинэчилсэн таван багц тендерийг зарлалаа
    Уржигдар 14 цаг 03 мин
  • П.Мөнхтулга: Морин уралдаанд малчдын морь уралдах боломжгүй болсон
    Уржигдар 13 цаг 01 мин
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
  • "Камертон 30" тоглолтын онцлох агшнууд
  • Түүх бүтээж буй Монгол ОХИД
  • С.Цэнгүүн: Наадмын өдрүүдээр Б.Чойжилсүрэн сайд “мега хулгай” хийх гэж байна
  • Долоодугаар сарын эхэн өдрүүдийн цаг агаарын төлөв
  • ГАЗРЫН НАЙМАА: МУ-ын 2 га газрыг БНСУ-ын иргэд хууль бусаар 3 ТЭРБУМ ТӨГРӨГӨӨР заржээ
  • Улсын цолонд ойрхон бөх #1: Аймгийн хурц арслан Д.Алтанцоож
  • П.Мөнхтулга: Морин уралдаанд малчдын морь уралдах боломжгүй болсон
  • Засгийн газрын эмэгтэй сайд нарын ХОМ
  • Төрийн гурван өндөрлөгийн ХОМ
  • Х.Тэмүүжин: Хууль зүйн байнгын хороо яг л шүдгүй арслан шиг байна
  • Б.Энхбаяр: АН хуралд суудаггүй хүмүүсээ татаж ав
  • Ч.Ундрам: Өнөөдөр МУГТ болсон тамирчдад сар бүр 1 сая төгрөгийн урамшууллыг насан туршид нь олгоно
  • АМРАЛТЫН ӨДӨР: Та амралтаараа юу үзэх вэ?
  • Танилц: Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрүүд
  • Г.Занданшатар: Хүн төвтэй хандлага төрийн албаны үндсэн зарчим болох ёстой
  • ШУУД: УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан эхэллээ
  • Б.Энхбаяр: АН хуралд суудаггүй хүмүүсээ татаж ав
  • "Камертон 30" тоглолтын онцлох агшнууд
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
  • С.Цэнгүүн: Наадмын өдрүүдээр Б.Чойжилсүрэн сайд “мега хулгай” хийх гэж байна
  • Түүх бүтээж буй Монгол ОХИД
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
  • П.Мөнхтулга: Морин уралдаанд малчдын морь уралдах боломжгүй болсон
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • Г.Занданшатар: Хүн төвтэй хандлага төрийн албаны үндсэн зарчим болох ёстой
  • Б.Батцэцэг: Манай дипломатууд цөөн хүчээр асар их ажлыг амжуулдаг
  • ГАЗРЫН НАЙМАА: МУ-ын 2 га газрыг БНСУ-ын иргэд хууль бусаар 3 ТЭРБУМ ТӨГРӨГӨӨР заржээ
  • Улсын цолонд ойрхон бөх #1: Аймгийн хурц арслан Д.Алтанцоож
  • Засгийн газрын эмэгтэй сайд нарын ХОМ
  • Төрийн гурван өндөрлөгийн ХОМ
  • Ч.Ундрам: Өнөөдөр МУГТ болсон тамирчдад сар бүр 1 сая төгрөгийн урамшууллыг насан туршид нь олгоно
  • Х.Тэмүүжин: Хууль зүйн байнгын хороо яг л шүдгүй арслан шиг байна
  • Г.Дамдинням: Увс аймаг дахь асуудал “Алт” аяны хүрээнд яригдахгүй
24 баримт
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
  • 17 жилийн өмнөх 7 дугаар сарын 1-ний өдрийг сануулах хуучирч, мартагдахгүй 24 баримт
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • Инээмсэглэл шиг ээ "гоёхон барилддаг" хүчтэн Д.Амарсайханы тухай 24 баримт
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК