Улсын Их Хурлын Хууль зүйн байнгын хороо өнөөдрийн /2017.01.31/ хуралдаанаараа эхлээд Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг албадан эрүүлжүүлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Захиргааны хариуцлагын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн М.Билэгт нарын 10 гишүүн болон Засгийн газар 2016.12.28-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг нэгтгэсэн төсөл/-ийн анхны хэлэлцүүлгийг хийлээ.

Хуулийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэсэн талаарх ажлын хэсгийн санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Оюундарь танилцуулав. Ажлын хэсэг хуралдан, эрүүлжүүлэх байранд эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлэхэд мэргэжил, арга зүйгээр хангах чиг үүргийг эрүүл мэндийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага хэрэгжүүлэх, төслийн 4 дүгээр зүйлд хуулийн 7.3.2 дахь хэсэгт өөрчлөлт оруулахаар заасан байсныг “шаардлагатай эмчилгээ, яаралтай тусламж үйлчилгээ үзүүлэхгүй байх” гэж өөрчлөн найруулах, эрүүлжүүлэх байр цагдаагийн байгууллагын харьяалалд шилжиж байгаатай холбогдуулан хуулийн зорилт хэсэгт өөрчлөлт оруулах зэргийг төсөлд тусгасан болохыг тэрээр танилцууллаа. Мөн ажлын хэсгээс гаргасан зарчмын зөрүүтэй саналын 6 томьёолол боловсруулсан байна.

Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Нямдорж, О.Батнасан, Л.Болд, Ж.Ганбаатар, Ж.Батзандан, М.Билэгт нар хууль санаачлагч болон ажлын хэсгээс асуулт асууж хариулт авлаа. Тухайлбал, Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Ганбаатар согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдэд сэтгэцийн эмгэгтэй хүнд хэрэглэдэг номхотгох арга хэрэглэх талаар тусгасан зохицуулалтын талаар тодруулсан юм. Засгийн газрын гишүүн, Эрүүл мэндийн сайд А.Цогцэцэг “Номхотгох таван арга байдаг бөгөөд согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэж, өөрийгөө хянах чадваргүй болсон иргэний аюулгүй байдлыг хангах үүднээс хэрэглэхээр тусгасан” хэмээн хариулт өглөө. Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Батзандан, эрүүлжүүлэх байрыг эмнэлгүүд рүү шилжүүлсэн нь амьдралд нийцэхгүй байгаагаас үүдэн дахин зохицуулалт хийж байна. Ингэхдээ хүний эрхийг хангахад чиглэсэн зөв зохицуулалт хийх нь чухал гэдэг саналыг хэлсэн. Ингээд ажлын хэсгээс танилцуулсан зарчмын зөрүүтэй саналын томьёолол тус бүрээр санал хураалт явуулан шийдвэрлээд хуулийн төслүүдийг чуулганы нэгдсэн хуралдаанд оруулж хэлэлцүүлэхээр тогтов.
Цагдаагийн албаны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийн хэлэлцэхээр УИХ дахь АН-ын бүлэг завсарлага авлаа
Байнгын хорооны хуралдаан Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн Цагдаагийн албаны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон холбогдох бусад хуулийн төслүүдийн анхны хэлэлцүүлгээр үргэлжиллээ. Энэ үеэр Улсын Их Хурлын гишүүн С.Эрдэнэ, уг хуулийн төслийг Улсын Их Хурал дахь АН-ын бүлэг хэлэлцэх шаардлагатай байгаа тул Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуулийн 27.1.4, Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы нэгдсэн хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 4.6 дахь заалтыг тус тус үндэслэн тав хоногийн хугацаатай завсарлага авах нь зүйтэй хэмээн үзснийг мэдэгдлээ. Хууль зүйн байнгын хорооны дарга Ш.Раднаасэд, Засгийн газраас хууль сахиулах системтэй холбоотойгоор өргөн мэдүүлсэн бусад хуулийн төслүүдтэй харилцан хамааралтай зохицуулалтуудтай. Тиймээс Улсын Их Хурал дахь АН-ын бүлэгт Цагдаагийн албаны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон холбогдох бусад хуулийн төслүүдийг хэлэлцэх нэг хоногийн завсарлага өгөхөөр шийдвэрлэсэн юм.

Эдийн засгийн байнгын хороотой хамтран шийдвэрийн төсөл гаргахаар тогтов
Дараа нь Хууль зүйн байнгын хорооны 2016 оны 06 дугаар тогтоолоор байгуулагдсан Оросын холбооны Улсын Засгийн газар болон тус улсын өндөр технологийн үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүн бүтээх, үйлдвэрлэх, экспортлох ажиллагааг дэмжих “Ростех” улсын корпорацийн “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК болон “Монголросцветмет” ХХК-нд эзэмшиж байсан 49 хувийн энгийн хувьцааг Монголиан Коппер Корпорейшн ХХК худалдан авсантай холбогдох асуудлыг иж бүрнээр нь шалгаж, санал, дүгнэлт гаргах үүрэг бүхий ажлын хэсгийн санал, дүгнэлтийг хэлэлцсэн юм. Хууль зүйн байнгын хорооны 2017 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдрийн хуралдааны үеэр Улсын Их Хурлын гишүүн, Ажлын хэсгийн ахлагч Ш.Раднаасэд санал, дүгнэлтийг танилцуулсан.
1. “Эрдэнэт үйлдвэр” болон “Монголросцветмет” нэгдлийн 49 хувийг худалдан авах ажиллагаа Монгол Улсын Үндсэн болон бусад хууль тогтоомж зөрчиж, УИХ, Засгийн газрын бүрэн эрхэд хууль бусаар халдаж одоо хүчин төгөлдөр мөрдөж байгаа гэрээний заалтыг зөрчиж хийгдсэн байх тул Засгийн газрын 2016 оны 6 дугаар сарын 13-ны өдрийн 330 дугаар тогтоолын нэгдүгээр заалтыг хүчингүй болгож тус үйлдвэрүүдийн 49 хувийг төрийн өмчлөлд шилжүүлж 100 хувь улсын үйлдвэрийн газрын статусаар ажиллуулах.
2. Дээрх үйлдвэрүүдийн 49 хувийг худалдаж авахдаа халхавч гэрээ хэлцэл байгуулах, “ХХБ” болон “Улаанбаатар банк”-ны хувьцаа эзэмшигч болон түүний шууд удирдлагад ажилладаг цөөн хүмүүсийн нэр дээр зохиомлоор байгуулсан компаниудын нэр дээр Монголбанкнаас хууль бусаар олгосон зээл, Хөгжлийн банкнаас тус банкинд байршуулсан мөнгөн хөрөнгө, зарим аж ахуйн нэгжтэй байгуулсан концессын гэрээнд хууль бусаар өөрчлөлт оруулж улсын төсвөөс гаргуулсан их хэмжээний мөнгөн хөрөнгө /90.0 сая ам.доллар/, түүнчлэн хадгаламж эзэмшигчдийн мөнгөн хөрөнгө зэрэг эх үүсвэрүүд ашиглагдсан, зээлийн гэрээ гэгчийг байгуулахдаа “ирээдүйд бий болох орлого”, Эрдэнэт үйлдвэртэй байгуулсан “Зэс худалдан авах гэрээ”, “Эрдэнэт үйлдвэрийн 49 хувь”, “Өмнөговь аймагт ирээдүйд баригдах цахилгаан станц” зэрэг хууль бус халхавч, эсхүл огт байхгүй зүйлийг барьцаалсан зэргээс үзэхэд дээрх үйлдвэрүүдийн 49 хувийг худалдан авсан хөрөнгийн эх үүсвэр мь хууль бус. эргэн төлөгдөх баталгаагүй, эцсийн эрсдэлийг төр хариуцахаар байна. Иймд Засгийн газар болон Монголбанк энэ танилцуулгад дурдсан эх үүсвэрүүдийн хүрээнд ХХБ, “Улаанбаатар банк”-ны хувьцаа эзэмшигчтэй харилцан тооцоо хийх нь зүйтэй гэж үзэв.
3. “Эрдэнэт үйлдвэр”-т хууль бус хяналт тогтоосноос хойших хугацаанд тус үйлдвэрийн орлогын ихээхэн хэсзг Д.Эрдэнэбилэгийн хамаарал бүхий компаниудад шилжиж улсад төлж байсан татварын хэмжээ эрс багасаж байгаа нь анхаарал татаж байна Тухайлбал. 2016 оны 6 дугаар сарын 27-ноос 11 дүгээр сарын 21 хүртэлх хугацаанд тус үйлдвэрийн орлогоос 2013 оны ногдол ашиг гэх 8.6 сая ам.доллар, 2012 оны ногдол ашиг гэх 47.1 сая ам.доллар “Монголиан Коппер корпораци” ХХК-д гэрээний урьдчилгаа гэх 2.6 сая ам.доллар /нийт 58.3 сая ам.доллар/ Кью-Эс-Сип компанид гэрээний төлбөр гэх 17.0 тэрбум төгрөг, Хөтөлийн цемент шохойн үйлдвэрт 2.7 тэрбум төгрөг тус тус шилжүүлсэн байна. Түүнчлэн “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн 2016 онд улсын төсөвт төлөх татварын хэмжээ 230.0 тэрбум төгрөгөөр буурах төлөвтэй гэж татварын алба дүгнэсэн байна.
4. ХХБ, Улаанбаатар банк, Хөтөлийн цемент шохойн үйлдвэрийн хувьчлал болон Дарханы хар төмөрлөгийн үйлдвэртэй байгуулсан концессын гэрээнд хууль бусаар өөрчлөлт оруулсан асуудлыг дахин хуулийн хүрээнд нягтлан хянаж хувьчилсан үйл ажиллагаа, хөрөнгийн эх үүсвэр нь Эрдэнэт, Монголросцветмет нэгдлийн 49 хувийг “худалдаж авсан” ажиллагаа, эх үүсвэртэй ижил төсөөтэй байвал нэн яаралтай хууль, шударга ёсыг сэргээн тогтоох арга хэмжээ авах зэргийг ажлын хэсгийн санал, дүгнэлтэд тусгасан байсан юм.

Улсын Их Хурал дахь АН-ын бүлэг уг асуудлаар тав хоногийн засварлага авсан нь өнөөдөр дуусч буй тул хэлэлцүүлгийг үргэлжлүүлсэн бөгөөд ажлын хэсгийн санал, дүгнэлттэй холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүд асуулт асууж, санал хэллээ. Ажлын хэсэг хууль эрх зүйн цаашдын гаргалгаагаа хэрхэн тодорхойлж байгааг Улсын Их Хурлын гишүүн Л.Болд тодруулсан. Ажлын хэсгийн санал, дүгнэлт дэх шийдлийн дагуу асуудлыг шийдвэрлэгдэх ёстой хэмээн Улсын Их Хурлын гишүүн, Ажлын хэсгийн ахлагч Ш.Раднаасэд тайлбарлаад, шийдвэрийн төслийг байнгын хорооны хуралдаанаар хэлэлцэх нь зүйтэй гэлээ. Улсын Их Хурлын гишүүн С.Эрдэнэ, ОХУ-ын эзэмшилд байсан хувьцааг Монголын хувийн хэвшлийн байгуулллага шилжүүлж авсан байгаа гэдгийг хэллээ. Улсын Их Хурал хувийн өмчид халдах талаар ярьж байгаа, нөгөөтэйгүүр шүүх эрх мэдлийг зөвхөн шүүх байгууллага хэрэгжүүлэхээр Үндсэн хуульд заасан байхад дээр үйл явдалтай холбоотой шүүхийн шийдвэр тогтоол, эцсийн шийдвэр гараагүй байгааг онцолсон юм. Мөн Улсын Их Хурал энэ үйл явдалтай холбоотой тодорхой шийдвэр гаргаж байгаа бол 49 хувийг эзэмшигчийн төлөөлийг оролцуулж, асуудлыг шийдэх нь зүйтэй гэдэг байр суурийг илэрхийллээ.

Харин Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Даваасүрэн, хувийн өмч гэдгийг ярихаасаа өмнө хуулийн дагуу хувийн өмчтэй болсон эсэх асуудал гээд “Стратегийн ордын ангилалд багтсан, олон нийтийн буюу төрийн өмчид байсан компанийн тодорхой хувь хуулийн дагуу хувийн өмчид шилжсэн байсан бол өнөөдөр ийн хэлэлцэх нь үнэхээр зохисгүй” хэмээн байр сууриа илэрхийлсэн. Мөн тэрээр ажлын хэсгийн дүгнэлт дэх ногдол ашгийн талаар тодруулав. Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 25 дугаар зүйлд хууль, Улсын Их Хурлын бусад шийдвэрийн хэрэгжилтийг хянан шалгах нь Улсын Их Хурлын үндсэн үүрэг болохыг Улсын Их Хурлын гишүүн Ш.Раднаасэд тайлбарлаад “Энэ хүрээнд дээрх үйл явц нь олон хууль, тогтоолыг зөрчиж байгаа учир Улсын Их Хурал шалгах бүрэн эрхтэй. Улсын Их Хурлын зарим гишүүн “нийгэмчлэх, хураах, хувийн өмчид халдах” гэж нэр томьёо хэрэглээд байгаа. Тэгвэл хамгийн энгийнээр тайлбарлахад аавынхаа эзэмшлийн автомашиныг хүү нь зөвшөөрөлгүйгээр зарчихсан. Уг нь ааваасаа асууж, зөвшөөрөл авах ёстой биз дээ. Үүн шиг Улсын Их Хурлаар хэлэлцүүлэх ёстой атал тэгсэнгүй. Үүний хариуцлагыг хаанаас нэхэх вэ. Илэрхий хууль зөрчсөн ийм үйлдэл гарчихаад байхад Улсын Их Хурал хуулийн хэрэгжилтийг хянан шалгах үүрэгтэй юм. Тиймээс үйл явцыг хэтэрхий гуйвуулж, мушгин тайлбарлах хандлага гаргахгүй байхыг та бүхнээс хүсье” хэмээн хэлсэн.

Үндэсний аудитын газрын дэд дарга Б.Баттуяа, 2012 болон 2013 онд хуваарилсан ногдол ашиг болох нийт 55.7 сая ам.долларыг өмчлөлийн асуудал шийдэгдээгүй байгаатай холбоотойгоор шилжүүлээгүй, өглөг хэмээн тодорхойлоод байлгаж байсан. Шийдвэр гарч “Монголиан Коппер корпораци” ХХК-д шилжсний дараа холбогдох талуудын нэхэмжлэлийн дагуу 2016 оны 07 дугаар сарын 25-ны өдөр 8.6 сая ам.доллар, мөн оны 08 дугаар сарын 12-ны өдөр 47.1 сая ам.долларыг “Эрдэнэт үйлдвэр”-ээс гарч “Монголиан Коппер корпораци” ХХК-д шилжүүлсэн хэмээн хариулт өгсөн юм. Түүнчлэн Улсын Их Хурлын гишүүдийн лавласны дагуу 2012 онд Монголын талд ногдол ашиг болгон 110 сая тэрбум төгрөг, 2013 онд 68.3 тэрбум төгрөг шилжүүлсэн болохыг тодруулан хариуллаа.

Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Цогтбаатар уг асуудлыг Монгол Улс дотооддоо шийдэх нь зүйтэй гэсэн байр суурийг илэрхийлж байлаа. Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Батзандан, Б.Дэлгэрсайхан, Д.Тэрбишдагва, Л.Оюун-Эрдэнэ, Ц.Нямдорж нар санал хэлж, ажлын хэсгийн санал, дүгнэлттэй холбогдуулан байр сууриа илэрхийлэв. Ийнхүү Эдийн засгийн байнгын хороо уг санал, дүгнэлтийг хэлэлцсэний дараа Хууль зүйн байнгын хороо хамтарсан шийдвэрийн төсөл гаргах нь зүйтэй хэмээн шийдвэрлэв гэж Улсын Их Хурлын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын дарга Ц.Сандуй НИТХ-ын дэргэдэх “Зөвлөх зөвлөл”-ийн гишүүдтэй өнөөдөр уулзлаа. Уг зөвлөлд 1992 оноос хойш НИТХ-ын даргаар ажиллаж байсан үе үеийн удирдлага багтсан байна. Өнөөдрийн уулзалтаараа зөвлөлийн даргаа сонгосон юм. “Зөвлөх зөвлөл”-ийг 1996-2000 онд НИТХ-ын даргаар ажиллаж байсан Ц.Баасанжав даргалахаар болов.

“Зөвлөх зөвлөл”-ийн дарга Ц.Баасанжав “Ахмад хүний үнэ цэнэ гэж байдаг. Яагаад үнэ цэнэтэй вэ гэхээр ахмадууд түүхийн амьд гэрч учраас. Тиймээс Монгол төрийн өнөөгийн удирдлагууд ахмадынхаа үгийг сонсч, тэдний ухааныг ашиглаж, саналыг нь сонсох зорилготойгоор “Зөвлөх зөвлөл”-ийг байгуулж байна. Хэрвээ ахмадуудад ач холбогдол өгөхгүй бол ер нь ямар ч улсад түүх бүдгэрч, гуйвж, үнэнээр бичигддэггүй. Энэ утгаараа ямар ч салбарт ахмадуудыг хүндэтгэж, үгийн сонсох хэрэгтэй. Миний хувьд Улаанбаатар хотын түүхийн 1960 оноос хойшхи үйл явдлыг мэднэ. Одоо 80-90 настай хүмүүс гэдэг Монгол Улсынхаа 80 гаруй жилийн түүхийг мэднэ гэсэн үг шүү дээ. Тэгэхээр залуу хойч үе бол ахмадуудаа амьд сэрүүн байхад нь яг өөрөөс нь өнгөрсөн түүх ямар байсныг асууж үлдэх хэрэгтэй. Би хамгийн түрүүнд энэ утгаар нь ойлгож зөвлөлд орсон. Энэ бол хариуцлагатай ажил. Нийслэлийн эрхзүйн байдлын шинэчлэлээс эхлээд Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар хотод тулгамдсан асуудал цөөнгүй байна. Бид энэ бүгдэд өөрсдийн дуу хоолой, мэдлэг оюунаа зориулах болно” хэмээсэн юм.

НИТХ-ын дэргэдэх “Зөвлөх зөвлөл” өнөөдрийн хурлаараа энэ онд хийх ажлын төлөвлөгөөгөө баталлаа. Тэд энэ онд НИТХ-ын Тэргүүлэгчидтэй уулзаж сургалт зохион байгуулах, тулгамдсан, шийдвэрлэх шаардлагатай асуудлаар зөвлөмж өгөх, гаргасан нийтлэг шийдвэрийг сурталчлах, биелэлтэд хяналт шинжилгээ хийх, Үндсэн хууль, Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж түүний удирдлагын тухай хууль, Төр сүм хийдийн хугацааны тухай хуулийн талаар хэлэлуүүлэг, ярилцлага зохион байгуулж, санал өгөх, Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр зөвлөмж чиглэл өгөх аж. Түүнчлэн “Зөвлөх зөвлөл” нь “Аз жаргалтай хот” хөтөлбөрийг ажил хэрэг болгоход ИТХ, түүний Тэргүүлэгчид, хороод, ажлын албаны хүмүүст зөвлөгөө өгөх, зарим ажлыг санаачлан зохион байгуулах, тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх гарц хайхад дэмжлэг үзүүлэх зорилготой юм гэж нийслэлийн ЗДТГ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Монгол улсын аюулгүй байдлын нэгэн баталгаа, 100 гаруй жилийн түүхтэй Батлан хамгаалах яамны сайдаар ажиллаж байсан УИХ-ын гишүүн, УИХ-ын Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны дарга Ж.Энхбаярыг Батлан хамгаалахын эрх зүйн шинэчлэлийн нөр их ажилд өөрийн хувь нэмрээ оруулж, хүч хөдөлмөр, оюун ухаанаа шингээж ажилласныг үнэлэн ”Эх орны төлөө” Батлан хамгаалахын дээд шагналаар шагналаа. Шагналыг УИХ-ын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн Батлан хамгаалахын сайд Б.Бат-Эрдэнэ гардуулан өглөө.

Батлан хамгаалахын эрх зүйн шинэчлэлийг төгөлдөржүүлэх, түүний тулгуур баримт бичиг болох Монгол Улсын Батлан хамгаалах бодлогын үндэс болон Батлан хамгаалах тухай, Зэвсэгт хүчний тухай, Цэргийн албаны тухай, Цэргийн алба хаагчийн эрх зүйн байдлын тухай хууль болон дагалдан гарсан бусад хууль тогтоомжуудыг Улсын Их Хурлаар хэлэлцэн батлахад Улсын Их Хурлын Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны дарга Ж.Энхбаяр нь тус ажлын хэсгийг ахлан, идэвхи зүтгэл гарган ажилласан юм. Улс орны нийгэм, эдийн засаг, төрийн гадаад, дотоод бодлогод гарсан өөрчлөлт, шинэчлэлттэй уялдуулан батлан хамгаалахын хууль эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох хэрэгцээ шаардлага үүссэнээр ”Монгол Улсын батлан хамгаалах бодлогын үндэс” баримт бичгийг боловсруулж, Улсын Их Хурлын 2015 оны 10 дугаар сарын 15-ны өдрийн 85 дугаар тогтоолоор баталгаажуулсан. ”Монгол Улсын батлан хамгаалах бодлогын үндэс” баримт бичиг нь 8 бүлэг 52 заалт бүхий батлан хамгаалах тогтолцоо, батлан хамгаалах бодлогын улс төр, эдийн засаг, нийгэм, эрх зүй, төрийн цэргийн байгуулал, зэвсэгт хүчний үүрэг, түүнийг хөгжүүлэх чиглэлийг тодорхойлж, улс орныг батлан хамгаалах асуудлыг тогтолцоогоор нь авч үзсэн батлан хамгаалахын эрх зүйн суурь баримт бичиг болж чадсан юм.

Шагнал гардуулах үеэр УИХ-ын гишүүн, УИХ-ын Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны дарга Ж.Энхбаяр ”Юуны өмнө та бүхэндээ чин сэтгэлээсээ талархаснаа илэрхийлж байна. Миний хувьд цэрэг, эх орон, арми гэдэг зүрхэндээ тээж явдаг эрхэм зүйл. Монгол улс тусгаар тогтносон бүрэн эрхт байдлаа баталгаажуулан өнөөдрийн 21-р зуунд хүрэхэд Зэвсэгт хүчин шийдвэрлэх үүргийг гүйцэтгэсэн. Монголын төр Зэвсэгт хүчнээ байнга дэмжиж, үүрэг гүйцэтгэх чадавхийг бэхжүүлэхийн тулд бүх талын бодлогын арга хэмжээг авч байх ёстой. Эх оронд эр цэрэг хэрэгтэй. Энэ ч үүднээс өөрийн ухамсарт амьдралыг эх орондоо зориулсан эцгийнхээ үйл хэргийг үргэлжүүлэхийн төлөө, тэр өндөр нэр алдарыг сэвтээхгүй, үйл хэргийг залгахын тулд өөрийнхөө оюун ухаанаа дайчлан ажиллаж байна. Сая бидэнд түүхэн том хувь тавилан тохиолоо. Батлан хамгаалахын эрх зүйн томоохон багц өөрчлөлтийг хийх түүхэн үүргийг энд байгаа баг бүрэлдэхүүн бид хамтран амжилттай хийж чадлаа. Одоо бодлогын баримт бичигтэй холбоотой Гамшигтай тэмцэх онцгой байдлын хуулийн эцсийн хэлэлцүүлэг хийгдэхэд бэлэн боллоо. Ингэснээр бидний тавьсан зорилт хэрэгжиж дуусах юм. Тавьсан зорилтын хүрээнд дотоодын цэргийн асуудал одоохондоо маргаантай байгаа. Нэгэнт Монголын төр бодлого гаргасан бол тэр бодлого цаашдаа салбарын хуульд тусгал болж хэрэгжих ёстой гэсэн байр суурьтай байдаг.

Одоо амаргүй цаг үе ирж байна. Монгол улсын дотоод болон гадаад улс төрийн нөхцөл байдал эрс хувьсан өөрчлөгдөж байна. Бүс нутаг зэвсэглэлээр хөөцөлдөх асуудал ноцтой байдалд шилжиж байна. Монгол улс дэлхийн том соёл иргэншлийн уулзвар дэлхийн их гүрнүүдийн дунд геостратегийн ашиг сонирхол бүхий байрлалд оршдог. Энд Монгол улс өөрийн эрхгүй татагдан орох нөхцөл байдал бий болж байгаа. Тиймээс бид учирч болзошгүй аюул заналыг байнга урьдчилан харж судалж тулгарч болох сорилт, бэрхшээлийг хэрхэн даван туулахыг байнга санаж, урьдчилан харж ажиллах ёстой. Тиймээс бид албандаа илүү санаачлагатай, шинжлэх ухаанч, мэргэжлийн, гадаад дотоод орчныг мэдэрсэн бодлого үйл ажиллагаа явуулах нь чухал байна. Энэ түүхэн сорилтын өмнө амжиж ирээдүйг харсан эрх зүйн шинэчлэлээ хийж дууслаа. Энэ хийсэн эрх зүйн өөрчлөлт, алсыг харсан бодлого бидний ирээдүйд улс орныг аварч гарахад гол тулгуур болно гэдэгт итгэлтэй байна. Энэхүү том бодлогын баримт бичгийг гаргахад хамтран ажилласан та бүхэнд баярласнаа илэрхийлье. Улс төрийн тогтвортой 4 жилийн хугацаанд бид салбарынхаа өсөлт дэвшил авчирсан шинэ 21-р зуунд үүрэг гүйцэтгэх чадавртай Зэвсэгт хүчин болгож хөгжүүлэхийн төлөө хамтран зүтгэе” гэлээ.

Замын цагдаагийн алба хаагчид гудамж замд хийсэн хяналт шалгалтаар согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодож явсан 32 жолоочийг илрүүлэн саатуулж гарч болзошгүй осол хэргээс урьдчилан сэргийлж ажиллаа. 2017 оны 01 дүгээр сарын 30-ны өдөр Замын цагдаагийн албаны ЖШУХ дээр нийт 321 дуудлага, мэдээ мэдээлэл хүлээн авснаас зам тээврийн ослын 250 дуудлага бүртгэгдсэн. Үүнээс гэмт хэргийн шинжтэй гомдол мэдээлэл 9 бүртгэгдэж, 11 хүн хүнд хөнгөн гэмтсэн. Ослын шалтгаан, хэлбэрээс авч үзвэл согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ хөдөлгөөнд оролцсон жолооч 1, явган зорчигч 1 байна. Тухайлбал: БЗД-ийн нутаг Дарь эхийн зам, Шилэн соёмбо ХХК-ны зүүн замд N.Vanette маркийн авто машины жолооч Д нь H.Avante маркийн М жолоочтой авто машинтай мөргөлдөж жолооч 29 настай эрэгтэй М нарын 3 хүн гэмтсэн. Жолооч М нь согтууруулах унааны зүйл хэрэглэсэн үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсон.

Орон нутагт: Архангай аймгийн Их тамир сумын нутаг Таван тээг гэх газрын асфальтан замд T.Landcruiser маркийн Н жолоочтой авто машин онхолдож 49 настай эрэгтэй Н-ийн амь нас хохирч 3 хүн гэмтсэн. Ерөнхий боловсролын сургуулийн 2 дугаар улирлын амралт дуусч хичээл сургууль эхлэж байгаатай холбоотойгоор замын хөдөлгөөнд оролцогч тэр дундаа хүүхдийн хөдөлгөөн эрс нэмэгддэг. Үүнтэй холбоотойгоор хараа хяналт, асран хамгаалагчгүй, буруу тээвэрлэлтээс шалтгаалан хүүхэд зам тээврийн осолд өртөж амь нас, эрүүл мэндээрээ хохирох явдал гардаг. Өчигдөр хүүхэдтэй холбоотой зам тээврийн 3 осол бүртгэгдсэн байна.

БЗД-ийн нутаг Нянтайсүрэнгийн гудамж, БХИС-ийн баруун замд H.Accent маркийн авто машины жолооч Д нь явган зорчигч 08 настай эмэгтэй М-г мөргөж гэмтээсэн.

Хүүхдийг гарч болзошгүй зам тээврийн осол хэргээс урьдчилан сэргийлэх,тээврийн хэрэгслээр аюулгүй зөв тээвэрлэхэд эцэг эх асран хамгаалагчийн үүрэг оролцоо хамгийн чухал байдаг. 0-10 хүртэлх насны хүүхдийг эцэг, эх асран хамгаалагчтай замын хөдөлгөөнд оролцуулах, үр хүүхэддээ тавих хараа хяналтаа сайжруулах, аюулгүй замын хөдөлгөөнд оролцох талаар байнга зөвлөж зааварлах, зөв үлгэр дуурайлалыг үзүүлдэг байх, тээврийн хэрэгслээр тээвэрлэхдээ зориулалтын хамгаалах суудал, хамгаалалтын бүсийг нь хэрэглэж хэвшин аюулгүй байдлыг нь хангаж оролцуулахыг Замын цагдаагийн албанаас зөвлөж байна.

2016 онд Чингэлтэй дүүрэг дэх Замын цагдаагийн хэлтсийн хариуцсан нутаг дэвсгэр Их тойруугийн гудамж буюу “Баянбүрдийн зам”-д зам тээврийн ослын улмаас 2 явган зорчигчийн амь нас хохирсон хэрэг бүртгэгдсэн байна.
Дээрх замд автобусны буудал орчимд иргэд зам хөндлөн гарахдаа явган хүний гарцаар гардаггүйн улмаас зам тээврийн осолд өртөх эрсдэл өндөр байдаг тул тус хэлтэс Нийслэлийн Авто замын хөгжлийн газар, Улаанбаатар зам засвар, арчлалтын газартай хамтран Баянбүрдийн тойгоос зүүн тийш 150 м-т замын голоор хайс байрлуулж, зам тээврийн осол, хэргээс урьдчилан сэргийлэн ажиллаж байна.
ЯВГАН ЗОРЧИГЧИД ДАРААХ ЗҮЙЛИЙГ ХОРИГЛОНО:
а/явган хүний гарцтай ба гарамтай хэсгийн гарцгүй, гарамгүй хэсгээр зам хөндлөн гарах;
б/аюулгүй байдлыг хангахаас бусад шалтгаанаар зорчих хэсэг дээр зогсох, саатах, тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнд санаатайгаар саад хийх;
в/ойртон ирж яваа тээврийн хэрэгслийн урдуур гэнэт гүйх;
г/ өөрийгөө хянаж, жолоодох чадваргүй үедээ зорчих хэсгээр явах.

Нэн ховор амьтны тоонд зүй ёсоор багтсан бөхөн гөрөөсний эврийг хууль бусаар тээвэрлэж явсан Говь-Алтай аймгийн Хөх морьт сумын харьяат Э гэгчийг цагдаагийн алба хаагчид илрүүлсэн. Сэжигтэн Э 78 ширхэг эврийг бусдад худалдан борлуулах зорилгоор тээвэрлэж явсан нь илэрсэн бөгөөд түүний уг үйлдэлд Мөрдөн байцаах газрын Байгаль хамгаалах журмын эсрэг гэмт хэрэг мөрдөх хэлтсээс Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 203 дугаар зүйлийн 203.2-т заасны дагуу эрүүгийн хэрэг үүсгэн, шалгаж байна.

Тэгвэл сэжигтэн Э дээрх эврийг гоц халдварт өвчнөөр үхэж, газарт булсан бөхөнгийн эврийг ухаж авсан байж болзошгүй аж. Саяхан мялзан өвчин дэгдэж олон тооны бөхөн үхэж байгаа талаар мэргэжлийн байгууллагынхан мэдээлсэн. Тэд ном журмын дагуу үхсэн бөхөнг усгтаж, ариутгал халдваргүйжүүлэлт хийж байгаа хэмээсэн боловч эвэртэй нь булсан байна. Учир нь холбогдох байгууллагын мэргэжилтнүүд бөхөнгийн сэг зэмийг устгахдаа эврийг нь тусгай хяналттайгаар авч хадгалах талаар санал гаргаж байсан ч Онцгой комиссынхон тоогоогүй юм байна.

Нийслэлийн удирдлагууд нээлттэй ажлын байрны өдөрлөг зарлажээ. Өдөрлөг ирэх хоёрдугаар сарын 02-нд буюу пүрэв гарагт болох бөгөөд намын харъяалал харгалзахгүй нээлттэй ил тод болох гэнэ.

Гол нь залууст гадаад, дотоодод өндөр боловсрол эзэмшсэн байх шаардлагыг тавьж байгаа аж. Энэ талаар өнөөдөр 13.00 цагт нийслэлийн Хэвлэл мэдээллийн төвд хотын удирдлагууд мэдээлэл хийх юм байна.

Эрдэнэт үйлдвэрт шахаа хийсэн тухайгаа УИХ-ын дэд дарга Ц.Нямдорж “Хүүгээ нэг юм хийе гэхэд нь дэмжээд өгөөрэй гэж хүн рүү ярьсан” гэж хүлээн зөвшөөрсөн. Тэр хэн рүү ярьсан бэ. Тухайн үеийн Хууль зүйн сайдын хамсаатан хэн байсан бэ. Тэд нийлж төрийн мөнгийг идсэнийхээ төлөө хариуцлага хүлээх үү. Энэ олон асуултын хариуг хэзээ хэн бидэнд өгөх вэ?
Ц.Нямдоржийн хүү Н.Анхбаярын “Анлимитед” буюу “Хязгааргүй” гэх компани 2004 болон 2006, 2007 онуудад Эрдэнэт үйлдвэр рүү бараа нийлүүлэх гэрээ хийсэн байдаг. Ингэхдээ зах зээлийн үнээс зургаа дахин өндөр үнээр “шахсан” аж. Ийнхүү олон улсад хамгийн их ашигтайд тооцогддог хар тамхи, хүний наймаанаас ч илүү өндөр ашигтай том бизнесээ эхлэхдээ Н.Анхбаяр 24-хөн настай байжээ. Харин өнөөдөр Ц.Нямдорж 27 настай “хүүхдийг” “хорхойтой араандаа зууж” яваа. Гэхдээ өөрийн хүү нь төрийн мөнгийг хумсалж, өрөөлийнх нь харьд байсан баялгаа олж ирсэн ялгаатай.
Эрдэнэт үйлдвэрт бараа бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ үзүүлэхийн тулд тендерт шалгарсан байх ёстой. Тухайн чиглэлээр олон жил ажилласан туршлагатай компани чанарын дээд үзүүлэлтээр, хамгийн доод үнийн санал тавьсан тохиолдолд бараа үйлчилгээг нь авах зарчим “Эрдэнэт”-д хэзээ ч үйлчилж байсангүй. Үүний захын жишээ нь Н.Анхбаярын компанид хязгааргүй боломжийг сайд аав нь утас ганцхан цохиод л олж өгснөөс харагдана.
Тухайн үед Х.Наранхүү Эрдэнэт үйлдвэрийн даргаар ажиллаж байсан. Нийт дүнгээрээ сая шахам долларыг 24-хөн настай хүүгийн, байгуулагдаад нэг жил ч болоогүй компани руу шилжүүлэх эрх мэдлийг Х.Наранхүү л атгана. Хууль зүйн сайд нь утасдаад “хүүгээ дэмж” комманд өгөхөд биелүүлэхгүй байх зориг зүрхтэн тухайн үеийн МАХН дотор байсангүй. Жилийн дараа Ц.Нямдорж сайд УИХ-ын дарга, төрийн гурван өндөрлөгийн нэг болчихоод удаах хоёр шахаанд нь ногоон гэрэл асааж өгсөн байдаг.
Өнөөдөр тэрээр “Эрдэнэт”-ийг зуун хувь төрд авахаар улайран зүтгэж байна. Мөр зэрэгцэн шахаа хийгсэд нь ч хамгаалан чичирч байна. Төрийн мөнгийг хувьдаа завших боломжийг хаасан хувийн хэвшлийнхнийг ямар ч хамаагүй аргаар “Эрдэнэт”-ээс зайлуулж, эрх мэдлээ бүрэн тогтоохоор эрмэлзэж байна.

Чингэлтэй дүүргийн ерөнхий боловсролын сургуулиуд “Үдийн цай хөтөлбөр”-ийг хэрэгжүүлэхдээ сургалтын эрүүл аюулгүй орчин нөхцөлийг бүрдүүлэх, сурагчдын хоол, “Үдийн цай” хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг сайжруулах, хоолны хордлогот халдвараас урьдчилан сэргийлэх, сурагчдын хоолны чанар, аюулгүй байдал, мөрдөж ажиллах тушаал шийдвэрийн хэрэгжилтийг хангуулахад сургуулийн удирдлага, аж ахуйн нэгжийн оролцоог сайжруулах чиглэлээр мэдээлэл, зөвлөгөө өгч, зөвлөмж хүргүүллээ.

Сургалтаар “Үдийн цай” хэрэгжүүлэхтэй холбогдон гарсан тушаал, шийдвэрүүд, дотоод хяналтын тогтолцоог төлөвшүүлэх нь, Үдийн цай хөтөлбөрийн хэрэгжилтэд илэрч буй зөрчил, цаашид авах арга хэмжээ, хүүхдийн байгууллагад гарч байгаа хоолны хордлогын шалтгаан, урьдчилан сэргийлэх арга зам, Сурагчдын хоол хүнсний аюулгүй байдал, зөв зохистой хооллолтыг бүрдүүлж ажиллах нь, Хүүхдийн байгууллагын халдварт өвчний өнөөгийн байдал, Гарын эрүүл ахуй, гар угаалт, гар халдваргүйжүүлэгч уусмалын хэрэглээ, ач холбогдол, Эрсдэлд суурилсан хяналт шалгалт, шилэн хяналтын цахим системийн үйл ажиллагаа сэдвээр сургалтыг зохион байгуулж, шалгалтын явцад илэрсэн зөрчлийг хэрхэн арилгах талаар ярилцлага хийн, дотоодын хяналтыг сайжруулах талаар зөвлөмж өгч ажиллалаа

Б.Дэлгэрсайхан гишүүн улсдаа 100 сая төгрөг хандивлана гэв
Түгээх
2017-01-31 12:49:00 - Улс төр

delgersaihan

УИХ-ын гишүүн Б.Дэлгэрсайхан, Н.Оюундарь нар сэтгүүлчдэд мэдээлэл хийлээ. Улс орны эдийн засгийн нөхцөл хүнд байгаатай холбогдуулан, иргэд сайн дураараа мөнгөн болон эд материалын хандив цуглуулах санаачлага дээшүүлсэн. Үүнтэй холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Б.Дэлгэрсайхан хувийн зүгээсээ 100 сая төгрөгийн хандивыг улсдаа хандивлана хэмээн мэдэгдлээ. Уг санаачлагыг УИХ-ын бусад гишүүдийг дэмжихийг уриалсан бөгөөд Н.Оюундарь гишүүн санаачлагад нэгдэж байгаа аж. Тэрээр ”Хандив өгөхийг дэмжиж байгаа. Яг хэдэн төгрөг хандивлахаа гэр бүлийнхэнтэйгээ ярилцаж байгаад шийднэ” гэв.

Мэдээллийн үеэр УИХ-ын гишүүн Б.Дэлгэрсайхан “Хандивын аянд төрийн албан хаагчид болон бизнесийн үйл ажиллагаа явуулдаг хувийн байгууллагуудыг нэгдэхийг уриалж байна. Миний хувьд хувьцаа эзэмшдэг ААН-дээ энэ саналыг тавьсан. Санаачлагыг дэмжинэ гэдгээ илэрхийлсэн байгаа. Бусад ААН-үүд ч энэ санаачлагыг дэмжиж байна лээ. Засгийн газраас хандивыг байршуулах данс нээх зэргээр холбогдох зохицуулалтыг хийнэ байх гэж бодож байна” гэлээ.

Сургуулийн захирал, цэцэрлэгийн эрхлэгч, ӨЭМТ-ийн дарга нартай гэрээ байгууллаа

Улсын Их Хурлын Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны өнөөдрийн /2017.01.31/ хуралдаан 09 цаг 40 минутад гишүүдийн 57.9 хувийн ирцтэйгээр эхэллээ. Байнгын хорооны дарга Ц.Гарамжав хэлэлцэх асуудлын дарааллыг танилцуулахдаа ажлын хэсэг нь хуралдаж амжаагүй учир Хог хаягдлын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон холбогдох бусад хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хойшлуулсныг мэдэгдэв. Энэ үеэр УИХ-ын гишүүн Г.Тэмүүлэн Мал, амьтны эрүүл мэндийн тухай, Малын генетик нөөцийн тухай хуулийн төслийн үзэл баримтлалуудыг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх ажлын хэсгийг байгуулах асуудлыг хэлэлцэх нь зүйтэй гэсэн горимын санал оруулсан юм. Хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 83.3 нь уг горимын саналыг дэмжив.

Тогтоолын төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийв

Хуралдааны эхэнд Засгийн газраас 2016 оны 12 дугаар сарын 28-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн Хэнтий Хан уулын нэрийг Бурхан Халдун гэж өөрчлөх тухай Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийсэн юм. Хуралдаанд Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд Д.Оюунхорол холбогдох ажлын хэсгийн хамт оролцов.

Хэлэлцэж байгаа тогтоолын төсөлтэй холбогдуулж УИХ-ын гишүүн Ж.Бат-Эрдэнэ асуулт асуусан юм. Үүний дараа Хэнтий Хан уулын нэрийг Бурхан Халдун гэж өөрчлөх тухай Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн талаар зарчмын зөрүүтэй хоёр саналын томьёоллоор санал хураалт явуулсан юм.

Тухайлбал, Хэнтий Хаан уулын нэрийг Бурхан Халдун гэж өөрчлөх тухай Монгол Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн нэрийг, Монгол Улсын газар зүйн нэрийн жагсаалтыг батлах тухай УИХ-ын тогтоолын хавсралтад өөрчлөлт оруулах гэж өөрчлөхийг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 76.9 хувь нь дэмжсэнгүй. УИХ-ын гишүүн Ж.Бат-Эрдэнэ, Я.Санжмятав нарын хувьд уулынхаа нэрийг өөрчилсний дараа Монгол Улсын газар зүйн нэрийн жагсаалтыг батлах тухай УИХ-ын тогтоолын хавсралтад өөрчлөлт оруулах нь зүйтэй гэж үзсэн юм.

Харин Улсын Их Хурлын 2003 оны 42 дугаар тогтоолын хавсралтаар баталсан “Монгол Улсын нутаг дэвсгэрийн газар зүйн нэрийн жагсаалт”-ын Хэнтий Хаан уул, Hetii Haan uul, Хэнтий, Өмнөдэлгэр гэснийг Бурхан Халдун уул, Burkhan Khaldun uul, Хэнтий, Өмнөдэлгэр гэж өөрчилсүгэй гэсэн саналын томьёоллыг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 92.3 хувь нь дэмжлээ.

Иймд Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн анхны хэлэлцүүлэг хийсэн талаархи байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг УИХ-ын гишүүн Б.Бат-Эрдэнэ УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанд танилцуулахаар болов.

Хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах хуулийн төслүүдийн анхны хэлэлцүүлгийг хийлээ

Үргэлжлүүлэн Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийлээ.

Хэлэлцэж байгаа тогтоолын төсөлтэй холбогдуулан асуулт асуух гишүүн байсангүй. Байнгын хорооны дарга Ц.Гарамжав зарчмын зөрүүтэй хоёр саналын томьёоллоор санал хураалгасан юм. Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн 3 дугаар зүйлд заасан “Энэ хуулийг баталсан өдрөөс эхлэн дагаж мөрдсүгэй” гэснийг хуулийн хэрэгжих хугацааг ердийн журмаар гэж өөрчилснийг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 92.3 хувь нь дэмжив. Түүнчлэн хуулийн төсөлтэй хамт өргөн мэдүүлсэн Байгаль орчныг хамгаалах тухай, Ойн тухай, Усны тухай, Ус бохирдуулсны төлбөрийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах төслийн 2 дугаар зүйлд заасан “Энэ хуулийг баталсан өдрөөс эхлэн дагаж мөрдсүгэй” гэснийг хуулийн хэрэгжүүлэх хугацааг ердийн журмаар гэж өөрчилснийг хуралдаанд оролцсон гишүүд 92.3 хувиар дэмжлээ.

УИХ-ын гишүүдийн зүгээс зарчмын зөрүүтэй өөр саналын томьёолол ирүүлээгүй тул хуулийн төслийн талаархи байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг УИХ-ын гишүүн Г.Мөнхцэцэг Төсвийн байнгын хороонд танилцуулахаар болов.

Дараа нь Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийсэн юм. Засгийн газрын тусгай сангийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслөөр Жижиг дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сангаас олгох хөнгөлөлттэй зээлийн үйл ажиллагааг зохицуулах журам батлах эрхийг жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүнд олгохоор хуулийн төслийг боловсруулсан билээ.

Хуулийн төсөлтэй холбогдуулж УИХ-ын гишүүн Я.Содбаатар энэ жил Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сангаас хэдэн төгрөг орж ирэхийг тодруулахын зэрэгцээ хөнгөлөлттэй зээлийн төсөл сонгон шалгаруулах журам, төсөлд бүрдүүлэх материалыг тодорхой болгох хэрэгтэйг анхааруулж байлаа.

Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайд П.Сэргэлэн, “Одоогоор жижиг, дунд үйлдвэрлэл эрхлэгчдээс 1590 орчим санал, 150 тэрбум төгрөгийн зээлийн хүсэлт ирээд байгаа. 2017 онд 20 орчим тэрбум төгрөг орж ирэх хэдий ч зээлийн эх үүсвэр хүндрэлтэй байгаа. Бидний хувьд хуулийн төсөлд өөрчлөлт оруулсны дараа хөнгөлөлттэй зээлийн төсөл сонгон шалгаруулах журам, төсөлд бүрдүүлэх материалыг тодорхой болгох талаархи асуудлыг судлаж шийдвэрлэнэ. Ер нь Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт хийхээр ажиллаж байгаа гэж хариулсан юм.

Уг хуулийн төсөлтэй холбогдуулан зарчмын зөрүүтэй санал гараагүй учир Байгаль орчин, хүнс хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны анхны хэлэлцүүлэг хийсэн талаархи санал, дүгнэлтийг УИХ-ын гишүүн Г.Мөнхцэцэг Төсвийн байнгын хороонд танилцуулахаар болов.

Үүний дараа Мал, амьтны эрүүл мэндийн тухай, Малын генетик нөөцийн тухай хуулийн төслийн үзэл баримтлалуудыг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх ажлын хэсгийг байгуулах асуудлыг хэлэлцсэн юм. Ингээд Мал, амьтны эрүүл мэндийн тухай хуулийн төслийн үзэл баримтлалыг хэлэлцүүлэгт бэлтгэж, батлуулах ажлын хэсгийн ахлагчаар УИХ-ын гишүүн Ж.Бат-Эрдэнэ, Малын генетик нөөцийн тухай хуулийн төслийн үзэл баримтлалыг хэлэлцүүлэгт бэлтгэж, батлуулах ажлын хэсгийн ахлагчаар Г.Тэмүүлэнг томилохыг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонхи нь дэмжлээ гэж УИХ-ын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн итгэмжлэлийн байгууллага боллоо

Монгол Улс дахь АНУ-ын ЭСЯ-ны Олон нийттэй харилцах алба 2018-2020 оны Fulbright Student Fellowship хөтөлбөрт өргөдөл хүлээж авч эхэлжээ. Олон улсад алдартай уг хөтөлбөр тэтгэлэгт шалгарсан хүний суралцах хугацаан дахь бүх төлбөрийг бүрэн хариуцдаг.
Тэтгэлэгт хөтөлбөрт оролцогчдод тавигдах шаардлага:
-Монгол Улсын иргэн байх.Монгол Улсад амьдардаг байх
-Бакалавр, түүнтэй дүйх зэрэгтэй байх
-Багадаа 1.5 жил ажилласан туршлагатай байх
-Англи хэлний шалгалтын оноотой байх. Хамгийн багадаа IBT-90, PBT/IPT-575, IELTS-7.00 оноо авсан байх зэрэг шаардлагуудтай.
Сонгон суралцах боломжтой мэргэжлүүд:
-Урлаг, урлагийн менежмент
-Биологи
-Бизнес
-Харилцаа
-Эдийн засаг
-Инженер
-Англи хэл
-Жендер, эмэгтэйчүүдийн судлал
-Түүх
-Олон улсын харилцаа
-Сэтгүүл зүй
-Хууль
-Утга зохиол
-Сэтгэл судлал
-Олон нийтийн удирдлага
-Улс төрийн шинжлэх ухаан
-TESOL
-Театр
-Хот төлөвлөлт
-Малын эмч
Дээр дурдаагүй мэргэжлээр сурахыг хүсч буй бол IBT-80, PBT/IPT-550, IELTS-6.5 оноо багадаа авсан байх шаардлагатай. Англи хэлний шалгалтын онооны хавсралтгүйгээр уг тэтгэлгийн өргөдөл хүчингүй болохыг анхаарна уу. Өргөдлийн маягтыг бүрэн бөглөсөн эсэхээ сайтар шалгах хэрэгтэй ба бичиг баримтынхаа эх хувийг хавсаргахгүй. Таны илгээсэн бичиг баримт, мэдээлэл бүхий өргөдлийг буцаахгүй юм.
Өргөдөлд шаардагдах зүйлс:
1,Сүүлийн зургаан сарын дотор авахуулсан 3x4 харьцаатай цээж зураг
2,Академик болон мэргэжлийн чадварыг тань үнэлсэн хоёр хүний тодорхойлолт захидал-Уг захидал нь англи хэлээр бичигдсэн байх шаардлагатай.
-Эсвэл захиагаа баталгаат орчуулгын газраар орчуулуулан хавсаргасан байхыг шаардана.
-Захиаг цахим шуудангаар хүлээж авахгүй. Гэхдээ тодорхойлолт захиа гаргаж буй хүн нь гадаадад байгаа тохиолдолд цахим шуудангаар хүлээж авч болох ба энэ тохиолдолд Adobe (.pdf) өргөтгөлтэй байх ёстой. Захианд ажлын газрын хаяг, утасны дугаар, цахим шуудангийн хаяг зэрэг багтана.
3. Эссэ бичих
-1-2 хуудаст багтаан англи хэл дээр эссэ бичих. Үүнд:
-Яагаад АНУ-д сурах хүсэлтэй буйгаа,
-Суралцсаныхаа дараа юу хийхээр төлөвлөж буй тухайгаа бичнэ.
4. Их сургууль төгссөн дипломны баталгаажуулсан хуулбарыг албан ёсны орчуулгын хамтаар хавсаргах
5. Нийгмийн даатгалын дэвтрийн баталгаат хуулбар (Багадаа 1.5 жил нийгмийн даатгал төлсөн байх)
6. IBT, TOEFL, IELTS-ийн албан ёсны онооны баталгаат хуулбар
Анхаарах зүйлс:
-Өргөдөлд дурдагдсан бүх асуултад хариулах. Хариулт бичихгүй хэсгээ хоосон орхиж болохгүй. Хариулахгүй тохиолдолд N/A тэмдэглэгээ тавих хэрэгтэй.
-Бүх асуултад үнэн зөв хариулах. Эссэгээ өөрийн ажлын туршлага, үзэл бодолдоо тулгуурлан өөрийн бодлоор бичих.Хэн нэгний хэлсэн үгийг ашиглах тохиолдолд заавал тухайн хүний нэр, эх сурвалжийг дурдана. Худал мэдээлэл дурдсан, хэн нэгний материалыг ашигласан тохиолдолд тухайн өргөдлийг шууд хүчингүй болгоно.
-Зөвхөн дурдсан материалуудыг бүрдүүлэх. Нэмэлт материал хавсаргах шаардлагагүй.
Өргөдөл хүлээж авах сүүлийн хугацаа: 2017.03.27

САМСУНГ S7, S7 Edge-ийн хэрэглэгчид анхаарлаа хандуулаарай. Бид танд утсаа илүү ухаалгаар ашиглахад тань тус болох зөвлөмжүүдийг бэлтгэн хүргэж байна.
1. ШУУД БИЧЛЭГ ЦАЦАХ

Galaxy S7, S7 Edge-ийн камернаас Youtube суваг дээр Live Stream буюу шууд бичлэг цацах боломжтой. Шууд бичлэгийг олон нийтэд харагдахаар эсвэл цөөн тооны хүмүүст харагдахаар тохируулж болох бөгөөд үзэх холбоосыг нь бусадтай хуваалцах боломжтой.
Live Broadcast буюу шууд бичлэгийг идэвхжүүлэхийн тулд Camera > Modes > Live Broadcast руу орно.
2. ЦЭНЭГ ХЯНАХ ДЭЛГЭЦ

Цэнэг хянах дэлгэц буюу Battery Monitor-ийг ажиллуулснаар, таны 7 хоногийн хэрэглээний дунджаар тооцоолж гаргасан цэнэг дуусах хугацаа болон ямар аппликэйшнүүд таны утасны цэнэгийг илүү их хэрэглэж байгааг харуулдаг учраас тэдгээр аппликэйшнүүдийг унтрааж, утасныхаа цэнэгийг илүү удаан хадгалахад тусалдаг.

Идэвхжүүлэхийн тулд Settings > Battery > Battery Usage руу орно.
3. ИЛҮҮ БОЛОМЖТОЙ SCREENSHOT

Screenshot зөвхөн дэлгэцийн хэмжээгээр хязгаарлагддаг цаг ард хоцорсон. Та Samsung S7, S7 Edge-ийн Capture more тохиргоог ашиглан илүү урт Screenshot-ууд хийх боломжтой. Жишээ нь урт веб хуудсыг бүхэлд нь Screenshot хийх хэрэгтэй бол screenshot хийдгээрээ Home товчлуур болон Түгжээний товчлуурыг зэрэг дарна. Ингэснээр дэлгэцийн доод талд сонголтууд гарч ирнэ.
Өөрийн хүссэн хэсэг хүртлээ “Capture more”-ийг товшиж дэлгэцээ доош нь гүйлгэнэ. Авсан зургаа дараа нь Crop хийж хэрэгтэй хэсгээ тастаж авах боломжтой.
4. УХААЛАГ ТҮГЖЭЭ

Та өөрийн Galaxy S7-оо ямар нэг төхөөрөмжтэй Bluetooth-ээр холбоход, тухайн төхөөрөмжийг “Trusted Device” буюу “Итгэж болох төхөөрөмж”-өөр бүртгэх үү гэж асуудаг. Хэрвээ бүртгэж авсан бол таныг тухайн төхөөрөмжтэй холбогдсон үед (машинд эсвэл гэртээ г.м) утас автоматаар түгжээгээ тайлдаг. Ингэснээр та машин барьж байхдаа байн байн утасныхаа түгжээг тайлах шаардлагагүй болно. Таныг машинаасаа эсвэл гэрээсээ гармагц утас өөрөө түгжигдэнэ.

Тохиргоог идэвхжүүлэхийн тулд Settings > Lock Screen and Security > Secure Lock Settings > Smart Lock руу орно.
5. УТАСНААСАА ХЭВЛЭХ

Та Samsung S7, S7 Edge дээрээ Microsoft Office ашиглан бичиг баримт хэвлэх боломжтой. Хэвлэх тохиргоог идэвхжүүлэхийн тулд Setting > More Connection Settings > Printing > Download Plugin руу орно. Тэндээс та Google Play Store-ийн аппликэйшн татах хэсэг рүү чиглүүлэгдэх бөгөөд өөрийн принтерт таарах аппликэйшнийг татаад л болоо. Дараагийн удаа юм хэвлэх шаардлага гарвал, гар утсаа ашиглах боломжтой боллоо!
6. ЯАРАЛТАЙ ТУСЛАМЖИЙН МЕССЕЖ

Яаралтай тусламж хэрэгтэй болсон үед таны утас танд тусалж, таны сонгосон хүмүүст мэдээлэл хүргэхэд тусална.
Яаралтай тусламжийн мессежийг асаахын тулд Settings > Privacy and Safety > Send SOS Messages > Turn On руу орно. Энэ тохиргоог идэвхжүүлсэн үед Power товчлуурыг дараалуулан 3 удаа дарахад сонгосон контактууд руу тань автоматаар мессеж явна. Түүнчлэн та болж буй үйл явдлын зураг болон дуут бичлэгийг явуулах тохиргоо хийх боломжтой.
7. БҮҮ СААД БОЛ

Заримдаа утсаа унтраагаад, тайван байх хүсэл төрдөг ч, заавал авах шаардлагатай дуудлагуудаас болоод тэгж чаддаггүй. Тэгвэл Galaxy S7, S7 Edge –ийн “Do not disturb” тохиргоог ашиглан тодорхой нэр заасан хүнээс ирэх дуудлага, мессежнээс бусад бүх мессеж болон дуудлагыг хүлээж авахгүй болгож болно.

Do Not Disturb-ийг идэвхжүүлэхийн тулд Settings > Do Not Disturb Turn On Now-ийг дарна. Энэхүү тохиргоог өөрийн хүссэн цагаар идэвхжүүлж, сэрүүлэг тавьж, зарим төрлийн дуудлагуудыг хүлээн авахаар тохируулж болно.
8. НЭГ ГАРААРАА АШИГЛАХ ТОХИРГОО

5,5 инчийн дэлгэцтэй учраас S7 Edge-ийг нэг гараараа ашиглахад төвөгтэй байдаг. One Hand Operation энэ асуудлыг шийднэ. Settings > Advanced Features руу ороход One Handed Operation тохиргоо байгаа. Энэ тохиргоог асааснаар дэлгэц жижгэрч нэг гараар ашиглахад тохиромжтой болдог.

Монгол Улсад Нийгмийн эгэх хариуцлагыг бэхжүүлэх төслийн төлөвлөлтийн талаар хэлэлцэх уулзалт нийслэлийн төр захиргааны Хангарди ордонд болж байна. Уулзалтыг Дэлхийн банк, Швейцарийн хөгжлийн агентлаг, нийслэлийн ЗДТГ-ын Төрийн захиргааны удирдлагын хэлтэстэй хамтран зохион байгуулж байгаа юм. Уг арга хэмжээг нээж нийслэлийн ЗДТГ-ын Төрийн захиргаа, удирдлагын хэлтсийн дарга Ү.Ганболд болон дэлхийн банкны суурин төлөөлөгч нар үг хэллээ.

Нийслэлийн ЗДТГ-ын Төрийн захиргаа, удирдлагын хэлтсийн дарга Ү.Ганболд “Улаанбаатар хот бол Монгол Улсын нүүр царай. Монгол Улсын хөгжлийг Улаанбаатар хот маань манлайлан авч явдаг гэдэгт та бүхэн санал нэгтэй байгаа байх. Монгол Улсын нийслэлийн хөгжил, цэцэглэлт, бүтээн байгуулалтад зөвхөн нийслэлчүүд, нийслэлийн төрийн захиргааны болон төрийн бус байгууллага төдийгүй олон улсын байгууллагууд, манай түншлэгч, хандивлагч нар томоохон үүрэгтэй оролцож ирсэнийг тэмдэглэн хэлье. Эдгээр гаднын түншүүдийн нэг бол Дэлхийн банк юм. Дэлхийн банк бол нийслэлтэй хэд хэдэн асуудлаар тодорхой төсөл хөтөлбөрийг хамтран хэрэгжүүлж ирсэн билээ. Энэ удаад хандивлагч байгууллагууд, Швейцарийн хөгжлийн агентлаг, Дэлхийн банкны хамтарсан санхүүжилтээр засаглалыг сайжруулах, бэхжүүлэх чиглэлээр нийслэлийн хүн ам олноор суурьшсан, боловсрол, эрүүл мэндийн үйлчилгээний ачаалал өндөр байдаг Баянзүрх, Сонгинохайрхан, Чингэлтэй дүүрэгт уг төслийг хэрэгжүүлэхээр зорьж байгаа. Энэ 3 дүүрэгт хэрэгжүүлэх төслийн төлөвлөлт, боловсруулалт, биелэлтэд шаардлагатай удирдамж, зөвлөмжийг нийслэлийн ЗДТГ-ын зүгээс дэмжин ажиллах болно” хэмээлээ.

Уг төслийн зорилго нь Иргэний нийгмийн байгууллагуудын зүгээс төрийн байгууллагад хариуцлага тооцох чадавхыг нэмэгдүүлэх, үр дүн тооцох, албан ёсоор хэлбэржүүлэх, нийгмийн эгэх хариуцлагын институцийг бэхжүүлэх арга замуудын тусламжтай Монгол Улсын үндэсний болон орон нутгийн түвшин дэх улсын салбарын нөөц, хөрөнгө оруулалтын удирдлагыг илүү ил тод, хариуцлагатай, үр дүнтэй болгон нийгмийн эгэх хариуцлагыг бэхжүүлэхэд оршино гэж нийслэлийн ЗДТГ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Улаанбаатар дахь Оросын шинжлэх ухаан соёлын төв, Холбооны Россотрудничество агентлагийн Монгол Улс дахь төлөөлөгчийн газар нь 2017/18 оны хичээлийн жилд Оросын Холбооны Улсын холбооны төсвийн хөрөнгөөр оросын их дээд сургуулиудад элсэн суралцах горилогчдын дунд явуулах сонгон шалгаруулалтыг зарлаж байна. Уг сонгон шалгаруулалтанд Монгол Улсын иргэн, Монгол Улсад байнга оршин суугаа оросын эх орон нэгтнүүд оролцох эрхтэй.

Сонгон шалгаруулалт хоёр үе шаттай явагдана. Үүнд:

Сонгон шалгаруулалтын нэгдүгээр үе шат:

2016 оны 12-р сарын 1-ээс 2017 оны 3-р сарын 18-ийг хүртэл-оросын боловсролын байгууллагуудад суралцах хүсэлтэй гадаадын иргэдийг http://russia.study/ цахим мэдээллийн системд заавал бүртгэх.

Орос Улсад суралцах хүсэлтэй горилогч бие даан http://russia.study/ цахим мэдээллийн системд бүртгүүлэх ёстой. Шалгаруулалтанд орохын тулд систем дахь анкетыг бөглөх шаардлагатай.

Үүний тулд дараах сканирдсан баримт бичгийг чанпртай сканидарч (бүх хуудас, бүлгүүд тод унших боломжтой байх) хавсралтаар оруулах. Үүнд:

1. Гэрэл зураг

2. Иргэний үнэмлэх эсвэл гадаад паспорт (байгаа бол)-ын скан хуулбар. Паспортын хүчинтэй байх хугацаа нь Оросын Холбооны Улсад орж ирснээс хойш 18 сараас доошгүй байх ёстой.

3. Орос хэлэнд хөрвүүлсэн боловсролын гэрчилгээний хуулбар. Үүнд:

бүрэн дунд боловсролын аттестат (сургууль төгссөн горилгчдын хувьд);

бакалаврын диплом (магистрт элсэх горилгчдын хувьд) ;

магистрын диплом (аспирантурт элсэх горилгчдын хувьд).

4. Төгсөх ангийн горилгчдын хувьд захиралын гарын үсэг бүхий сурлагын дүн (12-р ангийн 1-р хагас жилийн дүн)-г хавсрагах

5. Бакалаврын сүүлчийн курст суралцаж байгаа горилгчдын хувьд анкетанд их дээд сургуулийн ректорын гарын үсэг бүхий сурлагын дүнг хавсрагах.

6. 1, 2-р курсын оюутнуудын хувьд анкетанд сургалт хариуцсан хэлтсийн тамгаар баталгаажуулсан сурлагын тодорхойлолт (дундаж балл 2,8-аас доошгүй байх) болон бүрэн дунд боловсролын аттестатын хуулбарыг хавсрагах.

7. Оросын их, дээд сургуулиудын бэлтгэл ангид гэрээгээр суралцаж байгаа оюутнуудын хувьд- орос хэл, зонхилох хичээлийн дүнг харуулсан 1-р семестрийн сурлагын тодорхойлолт (суралцах чиглэлээр нь: хүмүүнлэгийн, техникийн, анагаах ухааны, эдийн засгийн гэх мэт) болон бүрэн дунд боловсролын аттестатын хуулбарыг хавсрагах.

8. Аспирантын хөтөлбөрөөр элсэж байгаа горилогчийн хувьд:

Эрдэм шинжилгээний бүтээлийн жагсаалт бөгөөд бүртгэлийн яг энэ шатанд суралцах чиглэлд тохирсон сэдэв бүхий реферат хавсрагах.

9. Орос хэлний Улсын олимпиад хийгээд математик, химийн улсын/бүх монголын олимпиадын ялагчид гэрчилгээний хуулбарыг хавсрагах.

Бүх баримт бичгийг орос хэлэнд хөрвүүлсэн байх ёстой.

Суралцах чиглэл (мэргэжил)-ийн тухай мэдээлэлийг http://russia-edu.ru сайтад байршуулсан болно.

Хавсрагасан бүх баримт бичиг нь тухайн горилгчийн портфолиог бүрдүүлнэ.

Горилгчдын сонголтыг портфолио шалгаруулалтыг үндэслэн явуулна. Орос хэл, математик, химийн бүс, улсын олимпиадын ялагчид хийгээд боловсролын гэрчилгээндээ хамгийн өндөр дүнтэй горилгчид давуу эрх эдлэнэ. Инженер техникийн болон химийн мэргэжлээр элсэх, адилхан дундаж баллтай горилгчид математик, химийн шалгалтанд орно. Мөн эдгээр шалгалтаа амжилттай өгсөн горилгчид орос хэлний ярилцлаганд орно. Хүмүүнлэгийн чиглэлийн мэргэжлээр элсэх, адилхан дундаж баллтай горилгчид орос хэлний /аман/ шалгалтанд орно.

II. Сонгон шалгаруулалтанд оролцох.

Сонгон шалгаруулалтыг Улаанбаатар дахь Оросын шинжлэх ухаан, соёлын төвд 3-р сарын 16-18 өдрүүдэд ажиллах Оросын боловсролын үзэсгэлэнгийн дараа явуулна.

Сонгон шалгаруулалтыг явуулах хугацаа ойролцоогоор 2017 оны 3-р сарын 20-25 өдрүүд байх болв уу.

Сонгон шалгаруулалтын хоёрдугаар үе шат:

2017 оны 4-р сарын 01-ээс 8-р сарын 15 хүртэл явагдна.

Баримт бичгийг Холбооны Россотрудничество агентлаг, Оросын Холбооны Улсын Боловсрол, шинжлэх ухааны яам хийгээд гадаадын иргэдийг суралцуулах сонирхолтой их дээд сургуулиудад хэлэлцэх.

“Лонхонд багтддаг” гэгдэх Монголын уран нугараач бүсгүй Их Британид тоглолтоо хийж байгаа тухай Daily Record мэдээлэв.

22 настай уран нугараач Одко-гийн үзүүлбэр хоёр хэсгээс бүрджээ. Эхлээд бүсгүй уян хатан байдлаа харуулж, гурав нугаран, нарийн хүзүүтэй том шилэн саванд оржээ. Мэдээж тус савнаас төвөггүй эргэн гарч ирсэн байна. Дараа нь гар дээрээ тогтож байгаад, хөлөөрөө нум сум харваж үзүүлжээ. Байгаа алдаагүй нь Британийн үзэгчдийн гайхшралыг төрүүлжээ.

Улс төрийн албан тушаалтанд хариуцлага тооцох систем манайд байхгүй. Үүнийг засахын тулд Монгол улсын ерөнхийлөгч сонгогдсон болон томилогдсон Улс төрийн албан тушаалтантай хариуцлага тооцох системийг бий болгохоор хуулийн төсөл санаачлан УИХ-д өргөн бариад байгаа билээ. Уг хуулийн төслийн өнөөдөр Төрийн байгуулалтын байнгын хороогоор хэлэлцэх эсэхийг шийдэх юм. 65 суудалтай МАН улс төрийн зориг гаргаж энэхүү хуулийн төслийг хэлэлцэх эсэх нь анхаарал татаж байна.

Дөрвөн жилийн давтавжтай сонгуулийн үр дүнд сонгогдож, томилогддог албан тушаалтнууд алдаа гаргасан ч дахиад л албан тушаалд томилогддог. УИХ-ын гишүүд нь оффшор бүсэд данстай, авлига авсан, төрийн албыг төрлийн алба болгосон, улсын мөэнө хувьдаа завшсан гээд улстөрчдөд хариуцлага тооцох урт жагсаалт гарна. Гэвч энэ бүгдийг улстөр, гүтгэлэг гэх үгээр далдлаад өнгөрдөн байдал үгүй болох. Ялангуяа улстөрийн албан тушаалтан ёс зүйн дүрэм зөрчсөн, албан үүргээ биелүүлээгүй, хууль тогтоомж зөрчсөн нь тогтоогвол улстөрд болон төрийн өндөр албан тушаалд томилогдох эрхийг нь хоёр эсвэл дөрвөн жилээр хязгаарлах нь. Хэрэв энэ хууль үйлчлээд улстөрд орж ирэх хугацааг нь хязгаарлавал дараа дараагийн төрийн өндөр албан тушаалтнуудад маш том сануулга болох учиртай. Хариуцлага тооцож байж, хариуцлагатай ажиллаж байж төрийн хүн болно. Мөн энэ хуульд сахилгын хариуцлага тооцохоор бол тухайн албан тушаалтанд зөвхөн өөрт нь мэдэгдэх эсвэл олон нийтэд ил тод зарлах тусгажээ. Өөрөөр хэлбэл, хариуцлага хүлээлгэж буйгаа олон нийтэд нээлттэй мэдэгдэнэ гэсэн үг.

Огцруулах үндэслэлүүд:

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийг огцруулах УИХ-ын чуулганд оролцсон нийт гишүүний олонхийн саналаар шийдвэрлэх зэргийг тодорхой тусгажээ. Ерөнхийлөгч өргөн тангарагаасаа няцах, Үндсэн хууль, Ерөнхийлөгчийн бүрэн эрхийг зөрчсөн талаар Үндсэн хуулийн цэцийн дүгнэлт гарсан тохиолдолд огцруулж болох юм байна.
УИХ-ын ын дарга, дэд даргыг Үндсэн хуульт байгууллагын эсрэг үйл ажиллагаа явуулсныг, хууль ноцтой зөрчсөн нь тогтоогдсон тохиолдолд холбогдох байнгын хорооны хуралдаанаар хэлэлцүүлэн УИХ-ын нийт гишүүдийн дөрөвний нэгээс доошгүй нь дэмжсэн тохиолдолд огцруулна.
УИХ-ын гишүүд хууль зөрчсөн, УИХ-ын гишүүний ёс зүйн дүрмийг удаа дараа эсвэл ноцтой зөрчсөн, тухайн жилийн УИХ-ын чуулганы нэгдсэн болон байнгын хорооны хуралдааны гуравны нэгээс илүү хувийг хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр тасалсан тохиолдолд УИХ-аас эргүүлэн татаж болно. Мөн тойргоос сонгогдсон гишүүдийг тойргийнх нь сонгогчдын 15 хувиас тоошгүй нь эргүүлэн татах хүсэлт гаргасан, түүнд гарын үсэг зурсан тохиолдолд УИХ-ын гишүүнийг эргүүлэн татна. Ингэхдээ сонгуулийн эхний жил болон сүүлийн жил эргүүлэн татах хүсэлт гаргахгүй.
Ерөнхий сайд, Засгийн газрын гишүүн Үндсэн хууль байгууллагын эсрэг үйл ажиллагаа явуулсныг Үндсэн хуулиийн цэцийн дүгнэлтээр тогтоосон, гэмт хэрэг үйлдсэнийг шүүх тогтоосон бол огцруулна. Засгийн газрын гишүүнийг огцруулах асуудлыг Ерөнхий сайд УИХ-д өргөн мэдүүлнэ.
УИХ-аас томилогдсон албан тушаалтан нь Авлигын эсрэг хууль зөрчсөн, тухайн албан тушаалд тавигдах ёс зүйн шаардлагыг удаа дараа зөрчсөн эсвэл алдаа гаргасан, албан үүргээ биелүүлээгүй буюу хангалтгүй биелүүлсэн нь огцруулах үндэслэлтэй гэж УИХ-ын наймаас доошгүй гишүүн үзсэн бол огцруулна.
Аймаг, нийслэлийн Засаг даргыг Ерөнхий сайд огцруулна. Гэмт хэрэг үйлдсэн нь шүүхээр тогтоогдсон, ёс зүйн шаардлагыг ноцтой зөрчсөн, албан үүргээ биелүүлээгүй, хангалтгүй биелүүлсэн бол Ерөнхий сайд огцруулах санал гаргаж, аймаг, нийслэлийн ИТХ-аар хэлэлцүүлнэ.

Энэ сарын 28-ны өдөр Монгол орны ихэнх нутгаар хүчтэй цасан шуурга шуурч, цочир хүйтэрсэн. Энэ үеэр Төв аймгийн Сүмбэр сумын малчин эхнэр, нөхөр хоёр саахалт айлаасаа гэртээ харих замдаа шуурганд төөрч, осгох аюулд хүрчээ.



Харин ”Мишка” нэртэй хоточ нохой гэрийн эздээ олж гэрийн эзэнд наалдаж дулаанаа өгч, хажуугаас нь холдолгүй шуурга намдтал хэвтсэн байна. ”Мишка” нохой гэрийн эзнээ маргааш өглөө нутгийнхан олтол дээр нь хэвтэн нүүрлүү нь халуун амьсгалаараа зогсолтгүй төөнөн амь насыг нь аварчээ.



Нөхөр нь нохойныхоо ачаар амьд гарч эхнэр нь харамсалтайгаар хорвоог орхижээ.