Монгол Улсын Их Хурлын дарга М.Энхболд Булангийн орнуудад хийж буй айлчлалаа Саудын Арабын Вант Улсад үргэлжлүүлэв. УИХ-ын даргын айлчлал нь хэдийгээр “ажлын” хэмээх тодотголтой боловч тус улсад хийсэн өндөр дээд хэмжээний анхны айлчлал болж байгаа юм.

Тэрбээр Эль-Рияд хотноо Хунтайж Абдулла бин Абдулрахман бин Абдулазиз Аль-Саудтай уулзаж, хоёр орны хамтын ажиллагааны өнөөгийн байдал, цаашдын төлөвийн талаар ярилцлаа.



УИХ-ын дарга М.Энхболд “Манай улс Ойрхи Дорнодын улс орнуудтай идэвхтэй хамтын ажиллагаа өрнүүлж байна. Гэхдээ Саудын Арабтай харилцаагаа илүү сайн хөгжүүлэх шаардлагатай гэж бид үздэг. Бүс нутагтаа эдийн засгийн хөгжил, чадавхиараа тэргүүлдэг Саудын Арабаас хөрөнгө оруулалт татах, уул уурхай, барилга, хот байгуулалт, дэд бүтэц гээд олон салбарт хамтран ажиллах боломж бидэнд бий. Хууль тогтоох үйл ажиллагааны хамтын ажиллагаа ч чухал. Монгол Улсын эдийн засгийн нөхцөл байдал амаргүй байгаа энэ үед хамтарсан төсөл, хөтөлбөр хэрэгжүүлэх, зээл тусламж авах асуудлыг бид сонирхож байна” хэмээн үгийнхээ эхэнд тэмдэглэж хэлэв.



Хунтайж Абдулла бин Абдулрахман бин Абдулазиз Аль-Сауд “Бид Монгол Улстай тогтоосон харилцаагаа хөгжүүлэхийн төлөө байдаг. Манай гадаад бодлого нэгэн үе Европ руу чиглэж байсан бол сүүлийн жилүүдэд дэлхийн бүх улс оронтой эрх тэгш хамтын ажиллагаа өрнүүлэхийг эрмэлздэг болсон. Ялангуяа Төв Азийн улс орнууд, түүний дотор Монгол Улстай худалдаа, хөрөнгө оруулалтын чиглэлээр хамтран ажиллах нь бидний зорилго байх болно. Монголын эдийн засгийн нөхцөл байдлыг бид сайн мэдэж байгаа. Тиймээс Таны тавьсан санал хүсэлтэд анхааралтай хандана. Бид найрсаг харилцаатай Монгол Улсад туслахдаа баяртай байх болно” гэлээ.



Тэрбээр ХАА, түүний дотор мал аж ахуй, мах, махан бүтээгдэхүүн, үр тарианы импортын худалдааг онцлон чухалчилж байлаа. Түүний сонирхсон асуултад УИХ-ын дарга М.Энхболд дэлгэрэнгүй хариулт өгөв.

Эрхэм хунтайж “Монгол бол хөгжиж буй орон. Тиймээс өөр бусад салбарт ч хамтын ажиллагаа өрнүүлэх боломжтой. Тухайлбал уул уурхай, алт зэрэг байгалийн баялгийн хайгуул, олборлолт бол бидний боломжит хамтын ажиллагааны салбар юм. Манайх ашигт малтмалын эрэл хайгуулын чиглэлээр нэлээд туршлага хуримтлуулсан улс” гэж онцлов.

Уулзалтын төгсгөлд тэрбээр “Миний дээр дурдсан салбаруудад хамтын ажиллагаа өрнүүлж чадвал хоёр улсын харилцаанд цоо шинэ үе нээгдэх юм. Үүний тулд улс төрийн салбарт, өндөр дээд түвшний харилцан айлчлалыг нэмэгдүүлэх хэрэгтэй байна. Худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны талаар судалгааны багийг удахгүй Монголд очуулна” гэлээ.



ТОДРУУЛГА: Арабын ертөнцийн хамгийн нөлөө бүхий том улс болох Саудын Арабын Вант Улстай Монгол Улс 2007 онд дипломат харилцаа тогтоожээ. Тус улсын ханхүү, Газрын тосны сайд зэрэг зочид хувийн журмаар Монголд ирж байсан. Харин 2014 оны дөрөвдүгээр сард Гадаад харилцааны сайд Л.Болд тус улсад айлчилжээ. Саудын Арабын Вант Улс дэлхийн газрын тосны нөөцийн дөрөвний нэгийг ганцаар эзэмшдэг, бүс нутагтаа эдийн засгийн хөгжлөөр тэргүүлдэг юм гэж УИХ-ын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсийн дарга С.Батбаатар мэдээлэв.

Төр нийгмийн нэрт зүтгэлтэн С.Зориг агсны амь насыг хөнөөсөн хэргийн шүүх хурал анх удаа энэ сарын 14-нд хорих 461 дүгээр ангид болсон юм. Гэвч Шүүх бүрэлдэхүүн өмгөөлөгчдийн хүсэлтээр Шүүх хурлыг долоо хоногийн хугацаатай хойшлуулах шийдвэр гаргасан. Шүүх хурал маргааш 11.00 цагаас Хорих 461-р ангид болно. 18 жил илрээгүй энэ хэргийн эргэн тойронд сүүлийн үед болж буй үйл явдлууд урьдын адил таамаг эргэлзээ дагуулсаар байна. Шүүгдэгчийн ар гэрийнхний хэлж буй үг, энэ хэргийг хянасан прокуроруудын хэргийг зүйлчилсэн байдал, талийгаачийн эхнэр Б.Булган болон хохирогч С.Оюун нар шүүх хуралд яагаад ирээгүй вэ гэх мэт олон зүйл анхаарал татсан хэвээр байгаа юм. Ингээд С.Зориг агсны хэрэгтэй холбоотой сүүлийн үед болж буй үйл явдлыг 24 баримтаар хүргэе.

Баримт 1. С.Зориг агсны амь насыг бүрэлгэсэн хэргийг өнгөрсөн арваннэгдүгээр сарын 24-нд шүүхэд шилжүүлж, Ерөнхий шүүгч М.Алдарт хуваарилсан байдаг. Ингэснээр шүүх хурал нь анх удаа энэ сарын 14-нд Хорих 461 дүгээр ангид болсон юм.

Баримт 2. Хуралд Ц.Амгаланбаатар, Т.Чимгээ, Б.Содномдаржаа нарыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 91.2.1, 91.2.4, 91.2.6, 91.2.10, 91.2.11, 91.2.12, 91.2.13, 91.2.15 гэсэн зүйл заалтаар шүүнэ. Эрүүгийн хуулийн 91 дүгээр зүйл анги нь бусдын амь насыг санаатайгаар хохироох гэсэн зүйл анги юм.

Баримт 3. Шүүх хурлыг 30 гаруй хэвлэл мэдээллийн байгууллагын 55 сэтгүүлч сурвалжлахаар хүсэлт гаргасан. Улсын нууцтай холбоотой “Маш нууц” зэрэглэлтэй хэрэг учраас шүүх бүрэлдэхүүн хурлыг хаалттай хийхээр шийдвэрлэсэн байдаг.

Баримт 4. Энэ тухай УЕПГ-ын прокурор тайлбарлахдаа “Нууц хэрэг гэж байдаггүй.Харин тухайн хэрэгт авагдсан материал нь “нууц”-ын зэрэглэлд хамаарах баримт гэж шинжээч дүгнэлт гаргасан учир “нууц”-ын зэрэглэлд орно гэв.

Баримт 5. С.Зориг агсны амь насыг хөнөөсөн хэрэг тухайн үед захиалгат аллага хэмээн дүгнэлт гарч байсан. Эцэс сүүлд нь хүн амины хэрэгтэн, малчин, тогооч гэсэн гурван хүнийг сэжигтнээр татаж ахуйн хүрээний гэмт хэрэг болохыг прокурорууд дүгнэсэн.
Баримт 6. С.Зориг агсны хэрэгт нийтдээ 20 гаруй хүнийг сэжиглэн, цагдан хорьсон байдаг.


Баримт 7. Ц.Амгаланбаатар мэдүүлэгтээ “Б.Содномдаржаа гадаа хүн хүн харж байсан, Т.Чимгээтэй хамт С.Зоригийн гэрт орж түүнийг хөнөөсөн” гэсэн нь нотлох баримтаар тогтоогдсон гэнэ.

Баримт 8. Сэжигтнүүд нэр бүхий улс төрч агсны малчид болохыг хутгаар нь нотолсон гэж буй. Мөн С.Зориг агсны малыг хариулдаг эмэгтэйн үс хэргийн газраас олдсон тул баривчлан хорьсон гэдэг. Үсийг Япон улсад шинжлүүлсний дүнд ДНК нь бүрэн нийлж байгааг баталсан гэх мэдээлэл байна.

Шүүх хурлын үеэр юу болж өнгөрөв
Баримт 9. 2016.12.14-н шүүх хурал 11:26 цагт эхэлсэн. Харин 12:06 минутад Шүүх хурлыг даргалагч М.Алдар шүүгдэгчдийн холбогдсон хэргийн зүйл ангийг уншиж танилцуулснаар шүүх хурал эхэлж, цааш хаалттай үргэлжилсэн юм. Хурлыг эхлүүлсний дараа хэвлэл мэдээллийнхнийг шүүх хурлын танхимаас гаргаж, ар гэрийнхнийг нь оролцуулаагүй. Хэргийг улсын нууцтай холбоотой гэж үзсэн.

Баримт 10. Шүүх хуралд Ц.Амгаланбаатар, Т.Чимгээ, Б.Содномдаржаа нарын өмгөөлөгчөөр хэн гэдэг, ямар ажиллаж байгаа нь одоо хүртэл тодорхой бус байна.
Л.Мөнхтөр, С.Оюунцэцэг, Д.Дашдорж, Л.Энхсайхан нар өмгөөлөгчөөр шүүх хуралд оролцож байгаа гэхээс өөр мэдээлэл байхгүй .

Баримт 11. Б.Содномдаржаа эхнэр гурван хүүхдийн хамт мал аж ахуй эрхэлж амьдардаг нэгэн аж. Одоо 42 настай бөгөөд хэрэг гардаг 1998 онд 24 настай байжээ. Б.Содномдаржааг энэ хэрэгт гүтгүүлсэн хэмээн ар гэрийнхэн нь албан ёсоор мэдэгдээд байгаа.

Баримт 12. Ц.Амгаланбаатарын эгч Ц.Гансүрэн “Ц.Амгаланбаатар 1998 онд 16 настай Улаанбаатар ч орж үзээгүй хүүхэд байсан. Харин 2007 онд Орхон аймагт хүн амины хэрэгт холбогдоод 25 жилийн хорих ял авсан юм. Энэ ялаа Чойр дахь чанга дэглэмтэй хорих ангид эдэлж байсан. Гэтэл 2015 оны наймдугаар сарын 31-нд энэ хэрэгт Ц.Амгаланбаатараас гадна миний төрсөн дүүгийн эхнэр Т.Чимгээ болон Б.Содномдаржаа нарыг буруутгаж тагнуулынхан ирж баривчилсан. Түүнээс хойш жил дөрвөн сарын хугацаа өнгөрч байна” гэсэн юм.

Баримт 13. Т.Чимгээгийн хувьд нийтийн хоолны тогооч мэргэжилтэй эмэгтэй. Энэ хэрэг гарах үед буюу 1998 онд 22 настай байсан аж.

Баримт 14. С.Зоригийн амийг хөнөөсөн хэргийг илрүүлэх хэргийн хохирогч гэх С.Оюун “Би мөнхийн хохирогч, энэ хэргийг шийдэхэд би оролцохгүй” гэжээ.

Баримт 15. Тэрбээр шүүх хурлыг хаалттай явуулхад нь дургүй байсан гэх мэдээлэл байна.

Баримт 16. Шүүх хурлын үеэр С.Зориг агсны эхнэр Б.Булган ирээгүй нь шүүгдэгчдийн ар гэрээс шүүмжлэл дагуулсан юм. Түүнд холбогдох хэргийг шүүх хэрэгсэхгүй болгосон байна. Учир нь Б.Булганд холбогдох хэргийг гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнгүй гэж үзжээ.

Баримт 16. Өмгөөлөгчид Шүүх хурлыг хойшлуулах хүсэлт гаргахдаа ”Хавтастай хэрэгтэй нэмж танилцах шаардлагатай байгаа” гэж тайлбарласан байна. Мөн шүүгдэгч болон өмгөөлөгчид нэр бүхий хүмүүсийг Шүүх хуралд гэрчээр оруулах санал гаргаад байгаа.

Баримт 17. Нэр бүхий гэрчүүдийг өнөөдөр болох шүүх хуралд дуудан оролцуулж магадгүй гэнэ. Тухайлбал, Д.Булган, Э.Бат-Үүл нар гэрчээр дуудагдаж магадгүй гэдгийг зарим эх сурвалжууд онцолсон байна.

Баримт 18. Монгол Улс цаазын ялгүй орон болсон учраас Ц.Амгаланбаатарт 25 жилийн ял оноохоор төлөвлөөд байна.

Баримт 19. С.Зоригийг хөнөөсөн хэргийн хувьд ”Төрийн нууцад хамаарах баримт, материал хэрэгт авагдсан” гэх шинжээчийн дүгнэлт гарсан учир ”маш нууц”-д хамаарчээ.

Баримт 20. 1998 оны аравдугаар сарын 2-ны өдрөөс хойш энэ хэрэгт нийт 450 гаруй хүнийг сэжиглэн цагдан хорьж байсан.

Баримт 21. Түүнчлэн хэргийн газрын анхны үзлэг хангалтгүй хийгдэж, талийгаачийн амь тавьсан хивсэнцрийг эд мөрийн баримтаар хурааж аваагүй гээд олон зүйлийг тухайн үеийн ажлын хэсгийнхэн шинжлэн тогтоосон байдаг.

Баримт 22. Ц.Амгаланбаатар нарыг талийгаач Ш.Отгонбилэг агсантай холбоотой, ойр байсан гэдгийг хуулийн байгууллага шалгаж тогтоосон гэх мэдээлэл гарч байгаа. Яллагдагчаар татагдсан Б.Содномдаржаагийн ээж н.Жавзмаа УИХ-ын гишүүдэд хандаж гаргасан өргөдөлдөө хүүг нь хилс хэрэгт холбогдуулахдаа өөр хэрэгт мөн гүтгэж буй тухай өгүүлсэн байдаг.

Баримт 23. Т.Чимгээгийн ах Т.Хүрэлбат “С.Зоригийг алсан хэргийн гол буруутанг илрүүлэх сонирхол улс төрчид болоод хуулийнхны хэнд ч байхгүй. Хамгийн гол нь хэргийг хэн нэгэнд үүрүүлж, хаах сонирхол байна. Тиймдээ ч хэрцгий алуурчин болох Амгаланбаатарын үгээр гэм зэмгүй хоёр хүнийг хилс хэрэгт гүтгэж байна” гэсэн байдаг.

Баримт 24. Хэрэг гарахын өмнө Монголд орж ирээд хэрэг гарсны маргааш нь хилээр гарсан Мөрөн хэмээх өвөрмонгол залуу га­даадад яг С.Зоригийн аллагын бай­далтай төстэйгөөр алуулсан. Түүнийг Өвөрмонголын эрх чөлөө тусгаар тогтнолын төлөө тэмцэгч Мөрөн хэмээгчтэй андуурч ойлгодог тал бий.

Монгол Улсын Засгийн газар өнгөрсөн долоо хоногт нэлээд хэдэн улсын элчин сайдын яам, консулын газрыг татан буулгах, нээх тухай тогтоолын төслийг хэлэлцэн дэмжиж, УИХ-д өргөн мэдүүлэхээр тогтсон билээ. Харин Индонезид улсад суух Монгал Улсын ЭСЯ-ыг татан буулгахыг тус улсад суугаа Монгол Улсын Элчин сайд Ш.Батцэцэг эрс эсэргүүцэж, УИХ- ын Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын Байнгын хорооны дарга Ж.Энхбаярт албан тоот илгээсэн юм. Тэрбээр ”Индонези улстай манай улс 12 сая ам.доллартай тэнцэх худалдаа хийсэн” хэмээсэн бол Гадаад харилцааны сайд Ц.Мөнх-Оргил “Индонези улстай манай улс 12 мянган ам.доллартай тэнцэх худалдаа хийсэн” хэмээн мэдээллээд байгаа юм. Тэгвэл тэдний байр суурийг “24 VS 24” буландаа онцолж байна.

Төр нийгмийн нэрт зүтгэлтэн С.Зориг агсныг хөнөөсөн хэргийн шүүх хурал Шүүхийг шийдвэр гүйцэтгэх ерөнхий газрын харьяа Хорих 461-р ангид маргааш 10.00 цагт болно.

Түүний шүүх хурал энэ сарын 14-нд болсон ч шүүгдэгчид, хохирогчдын өмгөөлөгч нар хэргийн хавтаст хэрэгтэй бүрэн танилцах, зарим гэрчийг заавал шүүх хуралд оролцуулах хүсэлт гаргасны дагуу хойшилсон юм. хойшилсон юм.

Нийслэлийн прокурорын газраас Ц.Амгаланбаатар нарын гурван хүнд холбогдуулан яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн эрүүгийн хэргийг Сүхбаатар дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх хянан хэлэлцэнэ.

С.Зоригийг хөнөөсөн хэргийн хувьд ”Төрийн нууцад хамаарах баримт, материал хэрэгт авагдсан” гэх шинжээчийн дүгнэлт гарсан учир ”маш нууц”-д хамаарч байна. Тиймээс хуралдааныг сурвалжлах хүсэлт гаргасан 55 хэвлэл мэдээллийн ажилтан хурлын зөвхөн нээлтийн дүрс бичлэгийг авах эрхтэйгээр мэдээллэж ажиллах юм.

БАЙНГЫН ХОРООНЫ ХУРАЛДААН:

ХОНЬ - (3/21-4/19)

Зууны мэдээ сонины Үндэсний мэдэээллийн төвд

2016.12.21, ЛХАГВА ГАРАГ / БИЛГИЙН ТООЛЛЫН: 23

ӨВЛИЙН ДУНД ЦАГААН ХУЛГАНА САР
ГУРВАН ХӨХ МЭНГЭТЭЙ УЛААГЧИН ҮХЭР ӨДӨР

Аргын тооллын: 2016.12.21, Лхагва гараг
Наран ургах шингэх: 08.39-17.02
Үс засуулбал: Эд эдлэл идээ ундаа олдоно
Барилдлага: Үл зохилдох
Шүтэн барилдлага: Төрөн түгэхүй
Тухайн өдөр гахай, хулгана, үхэр, луу, нохой жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба могой, морь жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр андгай тангаргаас няцах, дайсныг номхруулах үйлд сайн. /муу найз нөхрөөс холдож салахад ээлтэй өдөр/ хувцас хийх, гэр орон барих, сан нуун дарахад сайн. Эл өдөр зүүн нүд татвал эцэг, эх садны хэрэг бүтэх баруун нүд татвал эд олдох, зүүн чих хангинавал аймшиг болох, баруун чих хангинавал хэрүүл тэмцэл болох, хэрээ дуугарвал зочид ирэх, тагнай загатнавал сэтгэл зовох, бүх бие татвал хэрэг олон болох, хөл татвал үзэсгэлэн болох болой. Өдрийн сайн цаг нь бар, туулай, могой, бич, нохой, гахай болой.

БАРУУН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруунаас секундэд 6-11 метр, өдөртөө Алтайн салбар уулсаар секундэд 14-16 метр хүрч ширүүснэ. Увс нуурын хотгор болон Идэр, Тэс голын хөндий, Хүрэн бэлчир орчмоор шөнөдөө 29-34 градус, өдөртөө 20-25 градус, Эхийн голын Баянбүрд орчмоор шөнөдөө 9-14 градус хүйтэн, өдөртөө 1-6 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 19-24 градус, өдөртөө 8-13 градус хүйтэн байна.

ТӨВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Үүл багасна. Шөнөдөө нутгийн зүүн хэсгээр цас орно. Өдөртөө цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр. Дархадын хотгороор шөнөдөө 31-36 градус, өдөртөө 20-25 градус, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Орхон-Сэлэнгэ, Эгь, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж голын хөндийгөөр шөнөдөө 23-28 градус, өдөртөө 14-19 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 17-22 градус, өдөртөө 6-11 градус хүйтэн байна.

ЗҮҮН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Үүлэрхэг. Ихэнх нутгаар цас орж, цасан шуурга шуурна. Салхи зүүн өмнөөс баруун хойш эргэж секундэд 6-11 метр. Хэрлэн, Онон, Улз голын хөндийгөөр шөнөдөө 20-25 градус, өдөртөө 13-18 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 13-18 градус, өдөртөө 7-12 градус хүйтэн байна.

ОТРЫН НУТАГ ХЭРЛЭНБАЯН-УЛААН ОРЧМООР: Үүлшинэ. Шөнөдөө цас ороно. Өдөртөө цас орохгүй. Салхи зүүн хойноос секундэд 5-10 метр. Шөнөдөө 20-22 градус, өдөртөө 13-15 градус хүйтэн байна.

ГОВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Үүлшинэ. Шөнөдөө зарим газраар, өдөртөө нутгийн зүүн хэсгээр цас орж, зөөлөн цасан шуурга шуурна. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр. Шөнөдөө Дундговийн нутгаар 14-19 градус, бусад нутгаар 9-14 градус, өдөртөө бүх нутгаар 3-8 градус хүйтэн байна.

УЛААНБААТАР ХОТ: Үүл багасна. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр. Шөнөдөө Яармаг-Сонгины орчмоор 25-27 градус, бусад хэсгээр 20-22 градус, өдөртөө 14-16 градус хүйтэн байна.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат өнөөдөр БСШУС-ын сайд Ж.Батсуурь, ШУА-ийн ерөнхийлөгч Д.Рэгдэл нарт Улаанбаатарын утааг эрчимтэй бууруулах шинжлэх ухааны үндэслэлтэй, хамгийн боломжит шийдлийг боловсруулж Засгийн газрын хуралдаанд танилцуулахыг үүрэг болголоо.

Энэ оны эхний 11 сарын байдлаар Эрүүгийн хуулийн 216 дугаар зүйл “Зам тээврийн ослын үед жолооч үүргээ биелүүлэхгүй байх, зугтаах” гэмт хэрэг 420 бүртгэгджээ.

Өнөөдөр (2016 оны 12 дугаар сарын 19) Анкара хотод зохион байгуулагдсан үзэсгэлэнгийн нээлтийн үеэр Оросын Холбооны Улсаас Бүгд Найрамдах Турк Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд ноён Андрей Карлов зэвсэгт халдлагад өртөж харамсалтайгаар амь насаа алдсан таагүй мэдээг хүлээн авлаа.

Энэхүү жигшүүрт халдлагыг зэмлэн буруушааж байна. Халдлага үйлдсэн этгээдийг устгасан. Уг хэрэг явдлыг хамгийн өргөн хүрээнд бүхий л чиглэлээр шалгах бөгөөд хариуцагч нарыг Туркийн шударга ёсны шүүхээр цээрлүүлэх болно. Элчин сайд Карлов маш хүнд хэцүү цаг үед Турк Улсад амжилт гарган ажиллаж байсан. Хувийн зан чанар болоод мэргэжлийн ур чадвараараа төр засгийн өндөр хүндлэл хүлээсэн шилдэг дипломатч байсан. Түүнийг бид үргэлж дурсан санаж байх болно. Энэхүү халдлагаар Турк-Оросын найрамдалт харилцаанд толбо суулгахыг хүлээн зөвшөөрөхгүй.

Хүнд хэцүү үеийг туулж буй Оросын ард түмэн, Оросын төр засагт чин сэтгэлийн эмгэнэл илэрхийлж байна. Тус халдлага нь терроризмын хамгийн жигшүүртэй бөгөөд харгис нүүр царайг дахин харууллаа. Турк Улс нь Орос Улстай төдийгүй өөрийн бүх түншүүдийн хамтаар терроризмтэй тэмцэхэд бүхий л хүчин чармайлтаа дайчлах болно.

ТУРКИЙН ЭЛЧИН САЙДЫН ЯАМ

Монгол Улсын Ерөнхий сайдын тэргүүлсэн Олборлох үйлдвэрлэлийн ил тод байдлын санаачилгын Үндэсний зөвлөл жил бүр хуралдаж ОҮИТБС-ын нэгтгэл тайлан, үйл ажиллагааны төлөвлөгөө, тайланг баталдаг. Үндэсний зөвлөлийн 15 дугаар хуралдаан өнөөдөр боллоо.

Хуралдаанаар,

Монгол Улсын ОҮИТБС-ын 2015 оны нэгтгэл тайлан

Монголын ОҮИТБС-ын 2016 оны төлөвлөгөөний биелэлт, 2017 оны төлөвлөгөөний төсөл, цахим тайлагналын журам, нээлттэй мэдээллийн бодлогын тухай

Эрдэс баялгийн салбарт үйл ажиллагаа эрхлэгч компаниудын ашиг хүртэгч эздийг ил болгох замын зураг, төлөвлөгөөний төсөл зэрэг асуудлыг хэлэлцлээ.

ОҮИТБС нь ашигт малтмал, газрын тос зэрэг байгалийн баялгаас олж буй орлогыг олон нийтэд ил тод болгох замаар түүнийг нийтийн сайн сайхны төлөө зөв зарцуулахад нь оролцогч талуудын хариуцлагыг нэмэгдүүлэх, засаглалыг нь бэхжүүлэхийг зорьж байна. Дэлхийн 51 орон ОҮИТБС-ыг 2016 онд батлагдсан стандартын дагуу хэрэгжүүлж, эрдэс баялгийн салбараа ил тод болгож байна. Манай улс ОҮИТБС-ын нэгтгэл тайлангаа 2006 оноос жил бүр, тасралтгүй гаргаж байгаа юм.

ОҮИТБС-ын нэгтгэл тайлангаар тэргүүлэх 202 компанийн төлбөрийг Засгийн газрын орлоготой тулган баталгаажуулж, олгогдсон тусгай зөвшөөрлийн ил тод байдал, эрдсийн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, борлуулалт, хайгуулын ажил, ажиллах хүний судалгаа, орон нутгийн захиргаатай байгуулсан гэрээ, төрийн болон орон нутгийн өмчит аж ахуйн нэгжүүдийн ил тод байдал, дэд бүтцийн хөрөнгө оруулалт, байгаль орчны нөхөн сэргээлт, төсвийн хуваарилалт, хандив, компаниудын ашиг хүртэгч зэрэг стандартаар шаардсан судалгааг гаргахын хамт хөндлөнгийн дүгнэлт өгч, Монгол Улс цаашид байгалийн баялгаас орж буй орлогыг бүрэн нягтлах, орлого менежментийн засаглалыг сайжруулах талаар зөвлөмжүүдийг өгч байна гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

“Хүн бүр сурах эрхтэй” төслийг анх 2015 онд “Цэцээ гүн” ротаракт клубын залуучууд санаачилж Монгол Улсын Морин хуурын чуулгатай хамтран хэрэгжүүлж эхэлжээ. Энэхүү төслийг НИТХ-ын дарга Ц.Сандуй дэмжин ажиллаж, тоглолтын бүх орлогоо санхүүгийн боломжгүй, сурлага хөдөлмөрөөрөө тэргүүлсэн шилдэг 10 оюутанд сургалтын тэтгэлэг болгон өгч байхаар шийдвэрлэжээ. Энэ жил харааны болон ярианы бэрхшээлтэй 10 хүүхдэд НИТХ-ын дарга Ц.Сандуй тэтгэлэг гардуулсан байна.

Морин хуурын чуулга 11-р сарын 26-нд Соёлын төв өргөөнд тоглолтоо зохион байгуулж бүх орлогыг сурах хүсэл эрмэлзлэлтэй, оюуны өндөр чадвартай ч санхүүгийн боломж муутай хөгжлийн бэрхшээлтэй оюутан залуусын сургалтын тэтгэлэг болгохоор шийдвэрлэсний дагуу ийн гардуулжээ. Тэтгэлэг гардуулах ёслолын үеэр НИТХ-ын дарга Ц.Сандуй хэлэхдээ “Монгол Улсын ирээдүй оюутан залуус Та бүхний гарт байна. Энэ их итгэлийг алдалгүй дааж явж сурсан мэдсэнээ улс орныхоо хөгжлийн төлөө зориулаарай” гэв.

”Цогт цагийн хүрдэн” Соёлын төвөөс санаачлан Их хөлгөн судар буюу “Ганжуур, Данжуур”-ыг кирилл бичигт буулгах ажлыг, зургаан жилийн өмнөөс хөрвүүлэх ажлаа эхлүүлсэн нь өдгөө дуусах шатандаа орсон байна. Тодруулбал манж, төвд, хятад, монгол хэл сайн эзэмшсэн лам хуврагууд болон МУИС-ийг хэл шинжлэлийн мэргэжлээр төгссөн судлаач нарын хамтын бүтээл энэ оны зургадугаар сард дуусна гэсэн ерөнхий төлөвлөгөө байсан ч өдгөө хөрвүүлгийн ажил 70 хувьдаа оржээ. “Ганжуур, Данжуур”-ын хөрвүүлэг нь нийлээд 340 орчим боть болох учиртай аж.

Энэхүү их хөлгөн судрыг хятад, япон, монгол, төвд хэл дээр орчуулсан байдаг ч өөрсдийнхөө хэлээр бүрэн эхээр нь буулгасан нь зөвхөн Төвд, Монгол хоёр. Манай улсын хувьд хоёр дахь удаагаа өөрийн хэлээр буулгаж байгаа нь энэ бөгөөд XVI зуунд Лигдэн хааны зарлигаар “Ганжуур”-ыг бүрэн эхээр нь орчуулсан байдаг. Энэ удаад “Цогт цагийн хүрдэн” соёлын төв 400 жилийн дараа дахин хөрвүүлэхдээ босоо монгол бичиг, кирилл бичиг хоёроор буулгаж буй нь өөрийнхөө хэрэглэдэг хос бичгээр буулгасан дэлхийд ганц оронд тооцогдож байна.

Монгол, Японы Эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээр /EPA/ нь Монгол Улсын хувьд анхны Чөлөөт худалдааны хэлэлцээр билээ. Энэ оны зургадугаар сараас эхлэн хүчин төгөлдөр болсон тус хэлэлцээрийн хүрээнд хоёр орны худалдааг нэмэгдүүлэх боломжийг судлах зорилгоор Япон Улсын Эдийн засаг, худалдаа, аж үйлдвэрийн яамны судалгааны баг манай улсад өнгөрсөн аравдугаар сараас эхлэн ажиллажээ.

Тодруулбал, Японы тал Монголын ноос, ноолуурын салбар, арванхоёрдугаар сард чацаргана, сүү, сүүн бүтээгдэхүүний салбарт судалгаа хийсэн байна. Энэ ажлын дүнг танилцуулах уулзалтыг ирэх оны хоёрдугаар сард Улаанбаатар хотноо зохион байгуулж, манай хувийн хэвшлийнхэнд танилцуулахаар төлөвлөж байна гэж ГХЯ-наас мэдээллээ.

Манай хоёр орон үйлдвэрлэл болон технологийн тал дээр хамтран ажиллах боломж нээгдэж байгаа юм байна. ​

Ингэснээр цаашид манай хоёр орон үйлдвэрлэл болон технологийн тал дээр хамтран ажиллах боломж нээгдэж байгаа юм байна.

Японы Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй уг судалгаа нь Монгол Улсаас Япон Улсад экспортлох бараа бүтээгдэхүүний тоо хэмжээг нэмэгдүүлэхэд шууд нөлөөлөхүйц хамтын ажиллагааны арга хэлбэрийг тодорхойлох зорилготой аж. Судалгааны баг Монгол Улсын гол нэрийн бүтээгдэхүүн дундаас Японд экспортлох боломжтой бүтээгдэхүүнүүдийг сонгож, түүхий эдийн үйлдвэрлэл, нийлүүлэлтээс чанарын хяналт, тээвэрлэлт, зах зээлд шинээр гаргах хүртэлх шатлал тус бүрийг судалжээ.

Өвөлжилтийн нөхцөл байдал, цаг үеийн асуудлаар Онцгой байдлын ерөнхий газраас Ус цаг уур орчны шинжилгээний газартай хамтран өнөөдөр хэвлэлийн бага хурал зохион байгууллаа. Хэвлэлийн бага хуралд ОБЕГ-ын тэргүүн дэд бөгөөд штабын дарга, хурандаа П.Баттогтох, Улсын онцгой комиссын нарийн бичгийн дарга, хурандаа М.Энх-Амар, Гамшгийн шуурхай удирдлагын газрын дарга, хурандаа Б.Ууганбаяр, Гал түймэртэй тэмцэх газрын дарга, хурандаа С.Залуухүү, Цаг уур, орчны шинжилгээний газрын Урьдчилан мэдээлэх хэлтсийн дарга Л.Оюунжаргал нар оролцлоо.

Хэвлэлийн бага хуралд оролцогчид, өвөлжилтийн нөхцөл байдал, Монгол Улсын Засгийн газраас авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээ, 2016 оны 12, 2017 оны 01 дүгээр сарын цаг агаарын төлөв байдал, гал түймрийн аюулаас урьдчилан сэргийлэх сэрэмжлүүлэг өгч сэтгүүлчдэд дэлгэрэнгүй мэдээлэл хийлээ. Мөн шинэ жилийн баяраар олон хоног амрах тул иргэдийг болзошгүй аюул, ослоос урьдчилан сэргийлж, аюулгүй байдлаа хангахыг анхааруулав.

DSC_8215

Өнөөдрийн байдлаар манай орны нийт нутгийн 70 орчим хувьд цасан бүрхүүл тогтсоноос 2016 оны 12 дугаар сарын 10-ны өдрийн байдлаар 15 аймгийн 110 сум, нийслэлийн 1 дүүрэгт өвөлжилт хүндэрсэн.

Ялангуяа баруун, төв, зүүн аймгуудын зарим газраар тал газраа 25-35 см, уулархаг газар, гуу жалгандаа 40-90 см-ийн зузаан нягтарч хатуурсан цастайгаас бод, бог малын хошуу, туруу, шилбэ халцарсан, аргал, янгир зэрэг ховор ан амьтад идэш хоолгүйн улмаас уулнаас буух, цасанд дарагдах явдал зэрэг хүндрэл гарсан.

DSC_8239

Улсын хэмжээнд 60.8 сая мал өвөлжиж байгаагаас аймаг, сум дундын, тусгай хэрэгцээний болон хилийн зурвас отрын бүс нутгаар 16148 малчин өрхөд 6.6 сая толгой мал өвөлжинө.

Их цас, цасан шуурганы үед Архангай, Баян-Өлгий, Баянхонгор, Булган, Дорнод, Говь-Алтай, Завхан, Увс, Ховд, Хөвсгөл зэрэг 14 аймгийн 88 суманд 142 даваа, 30 тал хөндий газарт хүндрэл бэрхшээл үүсдэг тул гамшгийн үед ажиллах хүн хүч, техник хэрэгслийн бэлтгэл, бэлэн байдлыг хангасан.

Цаашид Баян-Өлгий, Булган, Дорнод, Завхан, Сүхбаатар, Увс, Ховд, Хөвсгөл, Хэнтий аймгуудад нэмж цас орвол цагийн байдал улам хүндрэх төлөвтэй. Мөн Ховд, Завхан, Хөвсгөл аймгуудын уулархаг нутгаар өвөлжиж байсан малчид цас их орж байгаа тул мал сүргээ тарга тэвээрэг алдаагүй байгаа дээрээ говийн бүс рүү отор нүүдэл хийх ажлыг аймаг, орон нутгийн удирдлагуудтай хамтран зохион байгуулж байна.

DSC_8259

Үүссэн нөхцөл байдалтай холбогдуулан орон нутгийн удирдлагууд, малчдын зүгээс бага насны хүүхэд, малчдад дархлаа сайжруулах, биеийн эсэргүүцэл дэмжих амин дэм, илчлэг, тэжээллэг хоол хүнс олгох, улсын нөөцийн өвс, тэжээлийн үнийг хямдруулах, эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ үзүүлэх автомашин шинээр олгох, цасанд суусан, боогдсон, эрэн хайх, аврах ажиллагааны дуудлага нэмэгдэж байгаа тул шатахууны асуудлыг шийдвэрлэх, цасанд хаагдсан зам, давааг нээх зориулалтаар ачигч, түрэгч ковш, туулац сайтай автомашин олгож өгөх хүсэлтүүдийг ирүүлсээр байна.

Өвөлжилтийн хүндрэлийг даван туулахад Монгол Улсын Засгийн газраас 2016 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдрийн 163 дугаар тогтоолоор 1.1 тэрбум төгрөгийг 12 аймагт (Архангай, Баян-Өлгий, Булган, Дорнод, Завхан, Сэлэнгэ, Сүхбаатар, Төв, Увс, Ховд, Хөвсгөл, Хэнтий), мөн оны 11 дүгээр сарын 23-ны өдрийн 160 дугаар тогтоолоор 21 аймагт нийт 630.0 сая төгрөгийн үнэ бүхий хүн эмнэлгийн автомашиныг тус тус олгож, урьдчилан сэргийлэх ажлыг эртнээс зохион байгуулах, өвөлжилтийг хохирол багатай даван туулах зорилгоор олон улсын байгууллагаас дэмжлэг, туслалцаа хүссэн.

Турк Улсад сүүлийн үед террорист бүлэглэлүүдийн алан хядах үйл ажиллагаа ойрхон давтамжтай үйлдэгдэж байгаа билээ. Тодруулбал, өчигдөр буюу энэ сарын 19-ний өдөр ОХУ-ын Элчин сайдын амь насанд халдсан хэрэг гарсан юм. ОХУ-ын Элчин сайд Анкара хотод зургийн үзэсгэлэнгийн нээлтийн үйл ажиллагаанд оролцон үг хэлж байхдаа буудуулж амиа алдсан талаар мэдээлэл хүргэсэн билээ.
Мөн энэ сарын 10-ны өдөр Истанбул хотод амиа золиослогч этгээд тэсрэх бөмбөг суурилуулсан автомашиныг дэлбэлсний улмаас 38 хүн амь үрэгдэж, 170 орчим хүн гэмтэж бэртсэн юм.Иймд Турк Улсад ажиллаж, амьдарч буй Монгол иргэдийг сонор сэрэмжтэй байж, өөрсдийн амь нас, аюулгүй байдлын үүднээс хотын төв, онгоцны буудал, худалдааны төв гэх мэт олон хүн цугларсан газруудаар явахгүй байхыг албаныхан анхааруулсан байна.

Улаанбаатар хотод өнөө өглөөнөөс эхлэн орсон цасыг “Хот тохижилтын газар” ОНӨААТҮГ-ын зам талбайн үйлчлэгч, ногоон байгууламжийн 317 ажилтан цэвэрлэж байна. Нэн түрүүнд автобусны буудал болон явган хүний замын цасыг цэвэрлэж байгаа бөгөөд уламжлалт аргаар буюу шүүрдэхийн зэрэгцээ цас үлээгч гурван ширхэг төхөөрөмж, явган хүний замын цас цэвэрлэгч 12 ширхэг шинэ төхөөрөмж ажилуулж байгаа юм.

Явган хүний замын цас цэвэрлэгч төхөөрөмжийн хувьд өнөөдрөөс эхлэн ажиллуулж байгаа бөгөөд шинэ цасанд ажлын бүтээмж өндөр, илүү үр дүнтэй болох нь харагдаж байлаа. Мөн зам шүүрддэг 11 ширхэг машин замын нуухны цасыг цэвэрлэж байна. Түүнчлэн хуваарьт замуудын хальтиргаа гулгааг арилгахаар бодис тээвэрлэсэн Камаз машин долоон ширхэг, Зил 130 машин хоёр ширхэг, портер машин хоёр ширхэг тус тус гараад байна гэж Хот тохижилтын газраас мэдээллээ.

Эрүүл мэндийн салбарын 100 гаруй эрдэмтэд өнөөдөр нотолгоонд суурилсан анагаах ухааныг хэрхэн хөгжүүлэх, үүнийгээ цаашдын бодлогын баримт бичигт хэрхэн тусгах талаар санал бодлоо солилцож байна.

Эрүүл мэндийн сайд А.Цогцэцэг салбарын өнөөгийн байдал болоод цаашид бодлогын түвшинд хийж хэрэгжүүлэх ажлуудаа танилцуулсны дараа эрдэмтдийн үгийг сонслоо.

Сайд энэ үеэр хэлэхдээ, Засгийн газар 2016 онд Монгол улсын тогтвортой хөгжлийн цогц бодлого-2030 хөгжлийн бодлогын баримт бичгийг батлуулсан. Уг баримт бичигт салбарын хөгжлийн зорилтыг хангах зарчимд өндөр, бүтээмжтэй, дэвшилтэт технологийг салбар бүрт нэвтрүүлэх, инноваци шингэсэн шинэ нэр төрлийн бүтээгдэхүүн, үйлдвэрлэл үйлчилгээг дэмжин урамшуулахаар тусгасан байгаа. Мөн Засгийн газрын үйл ажиллагааны 2016-2020 оны төлөвлөгөөнд эрүүл мэндийн чанартай, хүртээмжтэй тогтолцоог бий болгох гэсэн зорилтыг дэвшүүлэн ажиллаж байна.

Ийнхүү ажиллахад эрдэмтэн та бүхний оролцоо хийгээд судалгаа шинжилгээ, санал санаачилга чухал байдаг, ялангуяа хүн амыг хамрах хүрээ өндөртэй өвчлөлүүдэд гол анхаарлаа чиглүүлэн ажиллахыг эрдэмтдээс хүслээ.

ЭМЯ-ны зүгээс шинжлэх ухааны үйлдвэрлэлийн харилцан уялдааг хангаж, мэдлэгт суурилсан нийгмийг хөгжүүлэх зорилтын хүрээнд Технологи, инновацийг хөгжүүлж, шинжлэх ухаан технологийн судалгаа, туршин нэвтрүүлэх санхүүжилтийг дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 3 хувь хүртэлх түвшинд хүргэхээр зорилт тавин ажиллаж байна.

Монгол улс Мянганы хөгжлийн зорилтын эрүүл мэндийн шалгуур үзүүлэлтийг бүрэн биелүүлсэн есөн орны нэг болсон. Хэрэгжилтийн дүнд эхийн эндэгдэл 100 000 амьд төрөлтөд 49.5, нялхсын эндэгдэл 1000 амьд төрөлтөд 15.3, 5 хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдэл 18.7 болж 1990 оны түвшингээс 4 дахин бууруулж чадсан. Мөн ХДХВ/ДОХ, сүрьеэгийн тархалтыг хязгаарлах зорилтуудыг хэрэгжүүлсэн.

Мөн манай улс 2005 оноос бөөр, 2007 оноос элэг, 2014 оноос чөмөг шилжүүлэн суулгах эмчилгээний шинэ арга, эмчилгээний технологийг нэвтрүүлж эх орондоо нутагшуулж чадсан юм.

Сүүлийн жилүүдэд хүн амын амьдралын хэв маяг өөрчлөгдөж, хот суурин газарт амьдрах нь нэмэгдсэнээр орчны нөлөөллөөс шалтгаалах өвчлөл ихсэхээс гадна энэ нь иргэдэд эдийн засгийн дарамт үзүүлэх хандлага ажиглагдаж байна.

Хүн амын төвлөрөл, хотжилт, техник технологийн дэвшил уул, уурхай, аялал жуулчлалын хөгжил зэрэг нь хүн амын эрүүл мэндийн асуудалд сөргөөр нөлөөлж, хөрс, ус, агаарын бохирдол, хөдөлгөөний хомсдол, стресс, тоосжилт түүнээс улбаатай өвчин эмгэг хүн амын дунд эрс нэмэгдэж байгаа юм.

Хүн амын халдварт бус өвчний шалтгаантай өвчлөл нас баралт түүний дотроос цусны эргэлтийн эмгэг, хорт хавдар, осол гэмтэл, чихрийн шижин, амьсгалын замын архаг өвчин, сэтгэцийн эмгэг нэмэгдсээр байна. Шинэ болон дахин сэргэж буй халдварт өвчний зэрэгцээ өнөөг хүртэл бүртгэгдсээр ирсэн ХДХВ/ДОХ, сүрьеэ, вирусийн шалтгаант элэгний архаг үрэвсэл В, С, бруцеллёз өвчний хяналтын асуудал тулгамдсан хэвээр байгаа юм.

Монгол хүний эрүүл мэндийг дэмжих, дундаж наслалтыг уртасгах, эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах, сурч хөдөлмөрлөх эрхийг хангах, халдварт болон халдварт бус өвчнийг бууруулах, хүн амын эрүүл мэндийн боловсролыг дээшлүүлэх зэргийг тэргүүлэх чиглэл болгон түүнд чиглэсэн эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажлууд, инноваци, шинэ дэвшилтэт тенхологиудыг дэмжин эрүүл мэндийн талаар төрөөс баримтлах бодлогын баримт бичгүүдэд тусган ажиллахаар төлөвлөж байна.

Эрүүл мэндийн салбарт хэрэгжсэн цөм технологи, инновацийн төсөл, суурь судалгааны төсөл, шинжлэх ухаан технологийн захиалгат төсөл, олон улсын байгууллагуудтай хамтсарсан төслүүд хэрэгжсэн хэдий ч төслүүдийн давхцал бий болсон мөн судалгаанаас гарсан үр дүн эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээнд нэвтрэн салбарын тулгамдсан асуудлуудыг шийдвэрлэх нь бага байна. Мөн шинжлэх ухаан технологи, судалгаа руу чиглэсэн санхүүжилт хангалттай бус байгаа юм. Нотолгоонд суурилсан анагаах ухааныг хөгжүүлэх нь салбарын тулгамдсан асуудлуудын нэг байсаар байна.

Ийнхүү эрүүл мэндийн салбарын эрдэмтэд дээрх асуудлуудыг хэрхэн шийдвэрлэх талаар зөвлөмж гаргахаар ажиллаж байна.