Авлигатай тэмцэх газрын Мөрдөн шалгах хэлтсээс Гаалийн ерөнхий газрын Төрийн захиргаа, хамтын ажиллагааны газрын даргаар ажиллаж байсан Б.Оюундэлгэр, тус газрын ахлах мэргэжилтнээр ажиллаж байсан Ж.Баттогтох, Гаалийн ерөнхий газрын Замын-Үүд дэх гаалийн газрын гаалийн улсын ахлах байцаагч Ч.Насанбат, гаалийн улсын байцаагч М.Дөлгөөн нарын хүмүүсийг бусдаас хээл хахууль авсан хэрэгт холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн 268 дугаар зүйлийн 268.1, 268 дугаар зүйлийн 268.2, 269 дүгээр зүйлийн 269.1, 270 дугаар зүйлийн 270.2-т зааснаар эрүүгийн хэрэг үүсгэн, мөрдөн байцаалтын ажиллагаа явуулж байна.

Мөрдөн байцаалтын ажиллагаа үргэлжилж байгаа тул хэргийн талаар илүү дэлгэрэнгүй мэдээлэх боломжгүй юм. Дээрх эрүүгийн хэрэгт холбогдон шалгагдаж байгаа нэр бүхий хүмүүст батлан даалтад өгөх таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсан байна.

Завхан аймгийн прокурорын газраас “Насанд хүрээгүй этгээдээс үйлдсэн гэмт хэргийн шалтгаан нөхцөл, шүүхээс оногдуулж буй ял шийтгэлийн бодлого”-ыг 2015 оны эхний 10 сарын байдлаар судалжээ. 2015 онд үйлдэгдсэн болон шүүхээр хянан хэлэлцэгдсэн нийт 8 хэрэгт 9 хүүхдийг холбогдуулан шалгасан ба тэдгээрийн 2 буюу 22.2 хувь нь 14-16 насны, 7 буюу 77.8 хувь нь 16-18 насны хүүхдүүд бөгөөд 5 нь ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагч, 1 нь оюутан, 3 нь сургуулиас завсардсан хүүхдүүд байжээ.

Харин өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад эрүүгийн хэрэг 69.2 хувь буюу 9 хэргээр, гэмт хэрэгт холбогдсон этгээдийн тоо 73.7 хувь буюу 14 хэргээр тус тус буурсан эерэг үзүүлэлт гарчээ.

Насанд хүрээгүй хүүхдүүдээс гэмт хэрэг үйлдэх болсон шалтгааныг судлахад эцэг, эх, асран хамгаалагч болон сургуулийн захиргаа, анги удирдсан багш нараас тавих хараа хяналт сулаас болж хүүхдүүд найз нөхөдтэйгээ нийлж согтууруулах ундаа хэрэглэх, олуулаа нийлж гадуур тэнэх, компьютер тоглоом тоглох зорилгоо гүйцэтгүүлэхийн тулд хулгай хийх, хүн зодох байдлаар тохиолдлын шинж чанартай гэмт хэргүүдэд холбогдсон байна.

Завхан аймаг дахь Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх 7 хүүхдэд холбогдох 6 хэргийг хянан хэлэлцээд хүүхдийг шийтгэн цээрлүүлэхийг урьтал болгох бус харин сургалт хүмүүжлийн болон нийгэмшүүлэх арга хэмжээг нэн тэргүүнд тавьж тогтоол биелүүлэхийг хойшлуулах, хүмүүжлийн чанартай албадлагын арга хэмжээг хэрэглэжээ. Энэхүү судалгааныхаа дүнг аймгийн прокурорын газрын прокуроруудын зөвлөгөөнөөр хэлэлцсэн байна.

Авлигатай тэмцэх газар Авлигын эсрэг хуулийн 13 дугаар зүйлийн 13.5 дахь хэсэгт заасныг үндэслэн улсын хэмжээнд төрийн албан тушаалтнуудын хувийн ашиг сонирхлын болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлэгт төлөвлөгөөт хяналт шалгалтыг тогтмол хийдэг юм.
Энэ хүрээнд одоогоор Хил хамгаалах ерөнхий газар, Иргэний харьяалал, шилжилт хөдөлгөөний ерөнхий газрын холбогдох албан тушаалтнуудын 2014, 2015 оны хувийн ашиг сонирхлын болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийг хянан шалгаж байна.

Улсын Ерөнхий Прокурорын 2015 оны 06 дугаар сарын 18-ны өдрийн 1/01 дугаартай үүргийн хэрэгжилтийн талаар Улсын Ерөнхий Прокурорын газрын хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах ажиллагаанд хяналт тавих хэлтээс ирүүлсэн мэдээллийн мөрөөр Увс аймгийн прокурорын газраас санаачлан Цагдаагийн газартай хамтран “Түдгэлзүүлсэн хэргийг илрүүлэн шийдвэрлэх” аяныг үр дүнтэй зохион явуулан хамт олноо манлайлан ажилласан прокурор, мөрдөн байцаагч нарыг шагнаж урамшууллаа.

Уг уралдаанд Цагдаагийн газраас 1-р байрт Мөрдөн байцаагч д/ч О.Сүхбаатар ахлагчтай хэсгийн хамт олон, 2-р байр мөрдөн байцаагч д/ч Д.Алтангэрэл ахлагчтай хамт олон, 3-р байр мөрдөн байцаагч а/х Ч.Нансалжав ахлагчтай хамт олон шалгарч Аймгийн прокурорын Өргөмжлөл, үнэ бүхий зүйлээр, мөн Цагдаагийн газраас хяналтын прокурор, хууль цаазын зөвлөх Н.Төгсөөг Баярын бичиг, үнэ бүхий зүйлээр тус тус шагнаж урамшуулжээ.

Монгол Улсаас БНХАУ-ын Эрээн хотод суугаа ЭСЯ-ны консулууд янз бүрийн хэл аманд өртөж, хууль бус үйл ажиллагаа явуулж зугтдаг асуудал бичигдээгүй хууль аятай тогтжээ.

Тодруулбал, консулын газрын ажилтнууд Монгол улсад нэвтрэх визийг дамлан худалддаг тухай яриа байдаг. Гэтэл энэ хэргийн гардан гүйцэтгэгч, зохион байгуулагчаар УИХ-ын гишүүн асан А.Мурат ажилладаг байсан мэдээллийг иргэд хууль хяналтын байгууллагад мэдээллээд байгаа. Гэвч Т.Мурат Казакстан руу зугтсан байдаг. Түүний хувьд хууль хяналтын байгууллагад шалгуулж байгаагаа мэдмэгцээ Казакстанд эмчлүүлж байгаа, сар гаруйн дараа ирнэ гэх албан бичгийг өгч байсан ч өдийг хүртэл сураггүй байгаа юм.

Мөн Эрээн хотод суугаа дэд консул А.Баярсайхан зэвсэг хилээр гарсан гэх асуудалд хутгалдаж албан тушаалаасаа буусан гэх мэдээлэл ч бий. Тэгвэл энэ бүх асуудлыг хүрээнд манай сурвалжлах баг Эрээн хотод байрлах Монголын консулын газрыг зорьсон юм.

Биднийг очиход иргэд хүлээн авах цаг нь дууссан байсан хэдий ч холбогдох албан тушаалтнууд нь консулын газраа байрлаж байлаа. Тэнд хууль бус халаа сэлгээнээс эхлээд олон асуудал байгааг консулын газрын нэр бүхий ажилтнуудын зүгээс цухас дурдаж байсан юм.

Манай сурвалжлах багийг Эрээн дахь Монголын консулын газар очиход албан тушаалаасаа буусан гэх А.Баярсайхан өрөөндөө сууж байсан ч мэдээлэл өгөхгүй, энэ албан тушаалаас буусан учир хэлэх зүйл байхгүй хэмээн хаалгаа нээсэнгүй.


Гэвч консулын нэр бүхий ажилтны зүгээс маш их хууль бус зүйл болж байгаа, бүгдийг нь удахгүй хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр илчилнэ гэдгийг бидэнд онцолж байв.

Юутай ч өдгөө Эрээний консулаар н.Золзаяа гэх Тагнуулын гаралтай эмэгтэй очсон байгаа аж. Засгийн газраас тушаал шийдвэр нь гараагүй байхад албан тушаалдаа ирж зарим хүмүүсийг халж сэлгэх үйл ажиллагааг явуулаад байгаа гэдгийг эх сурвалж хэлэв.

Харин А.Муратын хувь одоо хүртэл сураггүй байгаа аж. Хуучин консулуудын хуудуйтай үйлдлүүд хийгээд ГХЯ-ны холбогдох албаны хүний хамаатан садан, найз нөхөд нь шургалаад буй төрийн албаны үйл ажиллагаа зэргийг бид удахгүй мэдээлэх болно.

Харамсалтай нь консулын газар очиход хууль бус үйлдэл, томчуудын бусармаг байдлыг мэдэж байгаа ч амь нас, бодит нөхцөл байдлаас болж айж, эргэлзэх ажилтнуудын амнаас албан ёсны мэдээлэл авч чадсангүй. Гэвч манай сайт олон асуултын эргэлзээг удахгүй тайлах болно.

Тухайн өдөр хонь, нохой жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн. Эл өдөр дуган сүм сэргээх, равнай өргөх, тойн болох, ном номлох, бурхныг тахих, номын үүднээ орох, үхэр, адуу сургах, байшингийн суурь тавих, Андгай тангаргаас няцах, дайсныг номхруулах үйл, хараал, хариулга, хатуу үйл хийгээд өглөгийн түллэг тэргүүтнээ сайн. Газар хагалах, хурим найр хийх, нохой авах, их хэрэг, худалдаа арилжаа хийх, амраг садан бололцох, эвсэж найрамдах үйлд муу. Өвдвөл гурав хоногт үл аниваас ужгирна. Замд гарвал хулгайд өртөгдөх гэмтэй. Баруун чих хангинавал аймшиг болно, зүүн бол жуулчин ирнэ. Өдрийн сайн цаг нь морь, хонь, нохой, гахай, үхэр, луу болой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал жаргал үргэлжид ирнэ.

2015 оны 12 дугаар сарын 06-ны 20 цагаас 12 дугаар сарын 07-ны 20 цаг

хүртэлх цаг агаарын урьдчилсан мэдээ:

БАРУУН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Үүлэрхэг. Шөнөдөө ихэнх нутгаар, өдөртөө нутгийн зүүн хэсгээр цас орж, цасан шуурга шуурна. Салхи баруун өмнөөс баруун хойш эргэж зарим газраар секундэд 12-14 метр хүрч ширүүснэ. Идэр, Тэс голын хөндий, Хүрэн бэлчир орчмоор шөнөдөө 21-26 градус, өдөртөө 13-18 градус, Алтайн өвөр говиор шөнөдөө 7-12 градус хүйтэн, өдөртөө 0-5 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 12-17 градус, өдөртөө 5-10 градус хүйтэн байна.

ТӨВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Үүлшинэ. Шөнөдөө нутгийн баруун хэсгээр, өдөртөө ихэнх хэсгээр цас орж, цасан шуурга шуурна. Салхи баруун өмнөөс хойш эргэж секундэд 7-12 метр. Дархадын хотгор болон Хэнтэйн уулархаг нутаг, Орхон-Сэлэнгэ, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж голын сав газраар шөнөдөө 18-23 градус, өдөртөө 7-12 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 13-18 градус, өдөртөө 1-6 градус хүйтэн байна.

ЗҮҮН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Солигдмол үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр. Хэрлэн, Онон, Халх голын саваар шөнөдөө 21-26 градус, өдөртөө 10-15 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 18-23 градус, өдөртөө 7-12 градус хүйтэн байна.

ОТРЫН НУТАГ ХЭРЛЭНБАЯН-УЛААН ОРЧМООР: Үүлшинэ. Цас орохгүй. Салхи баруун өмнөөс секундэд 5-10 метр. Шөнөдөө 22-24 градус, өдөртөө 8-10 градус хүйтэн байна.

ГОВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Үүлшинэ. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр, өдөртөө зарим газраар секундэд 12-14 метр хүрч ширүүснэ. Өмнөговийн нутгаар шөнөдөө 10-15 градус, өдөртөө 2 градус дулаанаас 3 градус хүйтэн, бусад нутгаар шөнөдөө 15-20 градус, өдөртөө 4-9 градус хүйтэн байна.

УЛААНБААТАР ХОТ: Үүлшинэ. Шөнөдөө цас орохгүй. Өдөртөө бага зэргийн цас орно. Салхи баруун өмнөөс баруун хойш эргэж секундэд 6-11 метр. Шөнөдөө Яармаг-Сонгины орчмоор 24-26 градус, бусад хэсгээр 15-17 градус, өдөртөө 7-9 градус хүйтэн байна.

Архангай аймгийн Прокурорын газраас санаачлан 2015 оны 12 дугаар сарын 02-ны өдөр аймгийн Цагдаагийн газар, Хөдөлмөрийн хэлтэс хамтран “Өршөөл үзүүлэх тухай” хуульд хамрагдаж өршөөгдсөн, хорих ял тэнсэгдсэн, шүүхийн шийтгэх тогтоол биелүүлэхийг хойшлуулсан, хорих ангиудаас суллагдан захиргааны хяналт зогсоогдсон иргэдийг хамруулан “Зорилготой амьдаръя”-2 өдөрлөг, сургалтыг зохион байгуулсан байна.

Өдөрлөгийн хүрээнд тус Прокурорын газраас хорих ял тэнссэн, хойшлогдсон, Өршөөл үзүүлэх тухай хуульд хамрагдсан иргэдийн эрх зүйн орчин сэдвээр сургалт зохион байгуулж, Хөдөлмөрийн хэлтсээс ажил олгогч байгууллагын захиалгын дагуу ажлын байранд зуучлах, хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих төсөл хөтөлбөрт хамруулах арга хэмжээ авч, Боловсролын их сургуулийн харьяа Архангай аймаг дахь Багшийн сургуулийн багш Б.Гэсэрмааг урьж, “Гэр бүлийн харилцаа, нийгмийн харилцаа, хувь хүний төлөвшил” сэдвээр лекц уншуулсан байна.

Сэлэнгэ аймгийн прокурорын газар, Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар сумын засаг даргын тамгын газартай хамтран гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр тус газрын ажилтнууд болон багийн засаг дарга, ажилтнуудыг оролцуулж уулзалт ярилцлага хийсэн байна.

Уулзалт ярилцлагын явцад аймгийн прокурорын газраас хийж буй гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлын талаар мэдээлэл хийсэн байна.

Мөн Сэлэнгэ аймгийн прокурорын газраас сумын гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах салбар зөвлөлийн ажилтай танилцаж, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлын чанар байдал үр дүнг сайжруулах чиглэлээр зөвлөмж бичиж хүргүүлсэн байна.

Авлигатай тэмцэх газар, Эрүүл мэнд, спортын яамтай хамтран Авлигын эсрэг олон улсын өдөрт зориулж эрүүл мэндийн салбарт 2015 оны 11 дүгээр сарын 9-ний өдрөөс хэрэгжүүлж эхэлсэн “Талархлаа зөвөөр илэрхийлье” аяныг үргэлжлүүлж байна.

Авлигатай тэмцэх газраас гаргадаг “Төрийн байгууллагын шударга байдлын түвшинг үнэлэх судалгаа”-гаар эрүүл мэндийн салбар бусад төрийн байгууллагуудын дунджаас доогуур үнэлгээтэй, Хараат бус судалгааны хүрээлэн төрийн бус байгууллагын 2014 онд хийсэн “Эрүүл мэндийн салбарын авлигын нөхцөл байдлын судалгаа”-гаар 2, 3 дугаар шатлалын эмнэлгүүд авлига, ашиг сонирхлын зөрчилд илүү өртөх эрсдэл өндөртэйд тооцогдсон юм. Тиймээс Авлигатай тэмцэх газраас эрүүл мэндийн салбарын ил тод, нээлттэй байдлыг хангахад чиглэсэн нэгбүрчилсэн арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх, заавар зөвлөгөө өгөх, 2015 оны авлигын эсрэг үйл ажиллагааг төлөвлөж хэрэгжүүлэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх, арга зүйн удирдлагаар хангах, авлигын эсрэг хууль тогтоомжийг сурталчлах сургалт зохион байгуулах, хууль тогтоомжийн хэрэгжилттэй газар дээр нь танилцах, авлигын шалтгаан нөхцөлийг судлах зорилгоор “Талархлаа зөвөөр илэрхийлье” аяныг эхлүүлсэн.

Аяны хүрээнд ачаалал ихтэй 2, 3 дугаар шатлалын эмнэлэг болон эрүүл мэндийн 19 байгууллагад 30 удаагийн сургалт хийхээр төлөвлөсөн бөгөөд Улсын I төв эмнэлэг, Улсын II төв эмнэлэг, П.Н.Шастины нэрэмжит улсын III төв эмнэлэг, Эх хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төв, Халдварт өвчин судлалын үндэсний төв, Эрүүл мэндийн хөгжлийн төв, Арьсны өвчин судлалын үндэсний төв, Хавдар судлалын үндэсний төв, Зоонозын үндэсний төв, Шүд, эрүү нүүрний үндэсний төв зэрэг нийт 10 эмнэлгийн удирдах ажилтнууд болон эмч, сувилагч нарыг хамруулан ёс зүй, шударга байдлыг бэхжүүлэх, авлига, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр сургалтыг тус тус зохион байгуулаад байна. Сургалтыг зохион байгуулахдаа багийн оролцооны аргыг ашиглан тэдний санал бодлыг сонсох, багаар хамтран ажиллав. Авлигын эсрэг хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэхэд салбарын онцлогт тохирсон зохицуулалт шаардлагатай байгааг эмнэлгийн мэргэжилтнүүд хөндөж, цаашид авч хэрэгжүүлэх хамтын ажиллагаа, авах арга хэмжээний талаар санал бодлоо солилцлоо.

“Талархлаа зөвөөр илэрхийлье” аяныг 2015 оны 12 дугаар сарын 9-нийг хүртэл үргэлжлүүлэх бөгөөд энэ хугацаанд Эрүүл мэнд, спортын яамтай хамтран эрүүл мэндийн бусад байгууллагуудыг сургалтад хамруулахаар төлөвлөж байна.

Орхон аймгийн прокурорын газар Монгол Улсын Ерөнхий Прокурорын 2011 оны 11 сарын 15-ны өдрийн 197 дугаартай тушаалд заасны дагуу “Дотоод ажлын өдөр”-ийн хүрээнд 2015 оны 12 дугаар сарын 02-ны өдөр нийт прокурор, ажилтнуудад уран илтгэгч, доктор Б.Гэрэлээр “Илтгэх ур чадвар” сэдэвт сургалт хийсэн байна.

Энэхүү сургалт нь шүүх хуралдаанд улсын яллагчаар оролцож, мэтгэлцэх зарчмыг хэрэгжүүлдэг прокуроруудын хувьд үр дүнтэй сургалт болжээ.

Гадаа хүйтэрчихлээ, ес эхлээгүй байхад машин тэрэгний асалт хэвийн бус болоод ирэв үү? Бидэнд өвлийн улиралд зөндөө л эргэлзээтэй зүйлсүүд гарч ирдэг. Тэгвэл PM сэтгүүлийн автын эксперт эдгээр зүйлсийн эргэлзээг тайлсныг орчуулан хүргэж байна.

1) Машиныхаа голд хүндрүүлэгч ачаа авч явах нь шарвалтаас хамгаална?
Энэ асуудал нь мэдээж хэрэг та ямар автомашин жолооддогоос шалтгаална. Өмнө нь ихэнх суудлын машин ардаа хөтлөгчтэй байсан. Тиймээс хүнд ачаатай тэнцвэржүүлэгч өгсүүр цастай газар явахад хэрэг болдог байсан. Гэвч одоо дийлэнх суудлын автомашин урдаа хөтлөгчтэй эсвэл дөрвөн дугуйндаа хөтлөгчтэй болсноор жингийн хуваарилалт нь ч мөн адил илүү сайжирсан.
Мөн бүх улиралд тохирох дугуйнуудын чанар ч маш сайжирсан. Тиймээс тэнцвэржүүлэгч ачаа гулгаатай зам дээр урдаа хөтлөгчтэй машинд харин ч эсрэгээрээ илүү саад болж илүү шарвуулна. Харин хойноо хөтлөгчтэй мөн хойд хэсэг нь хөнгөн автомашинуудад л илүү шаардлагатай.

2) Өдөр цайны цагаараа машинаа асааж 10 минут орчим халаах нь орой ажлын дараа машин асахад тустай.
Хэрэв таны машин бүх л шөнийн турш хүйтэнд хоноод зүгээр асаж байгаа бол өдрийн 8 цаг зогсоол дээр байхад хэвийн л асна. Хэрэв гарааштай бөгөөд хэсэг хором хүйтэнд байлгахад асахгүй байгаа бол машиныхаа свечэ, аккумулятор зэргээ шалгах болжээ гэсэн үг. Хэдийгээр хөдөлгүүрийг өдөр бүр 10 минут асааж нормалдаж байгаа нь хөдөлгүүрийг халааж, тосыг шингэрүүлэх боловч шатахууны дутуу шаталт явагддаг. Мөн хүйтэн нөхцөлд машин асах бүрд хөдөлгүүрт их хэмжээний элэгдэл үүснэ. Энэ нь хий дэмий бензин үрэхээс гадна хөдөлгүүрийн элэгдэлд нөлөөлнө гэсэн үг юм.

3) Хүйтэнд аккумулятор амархан мууддаг.
Өвлийн хүйтэн - аккумуляторт 2 шалтгааны улмаас нөлөөлдөг. Хүйтэн нөхцөлд хөдөлгүүрийн тос өтгөрсөн байдаг учраас моторыг асаахад илүү их хүч шаардлагатай болдог. Иймээс энэ илүү хүчийг аккумулятор гаргах хэрэгтэй бөгөөд үүн дээр хүйтнээс болж аккумулятор гаргах ёстой чадлаа гүйцэд гаргаж чаддаггүй. Тиймээс тахир гол эргүүлэх чадал өндөртэй аккумуляторыг сонгох хэрэгтэй болдог. Нөгөөх шалтгаан нь бага температурт цахилгаан үүсгэх химийн урвал нь удааширдаг.
Мөн аккумуляторын утас сайтар бэхлэгдээгүй тохиолдолд өндөр чадал шаардсан, удаан стартер дарж байхад шон нь маш ихээр халдаг. Машин ассаны дараа шон хөрч холбоос нь бүр мууддаг. Энэ нь эргээд аккумулятор бүрэн цэнэг авахад нь нөлөөлж, бүрэн цэнэглэгдээгүй аккумулятор хөлдөх эсвэл чанар нь улам муудна.
Яг үнэндээ өвөл ихэнх машины асалт мууддаг ч, зун аккумуляторын чанар илүү мууддаг. Учир нь хэт халуунд аккумулятор халж электролит нь шарагдаж, буцалснаас чанар нь мууддаг.

4) Хэсэг цас ороод хэд хоносны дараа шил арчигчийн шингэн хөлдсөний улмаас ажиллахаа больдог.
Хэрэв шил арчигчийн шингэн хөлдөх бол хэд хоногийн дараа биш, тэр дороо хөлдөнө. Цас орсны дараа цасан дээрх ямар нэг тоос шороо цасны хайлсан хэсэгтэй хамт шүршигчийн хошуу руу орж бөглөж болзошгүй юм.
Мөн шил арчигчийн шингэн тодорхой төвшнөөс багасах үед ажиллахгүй болдог. Мөн шил арчигчийн шингэнийг ажиллуулсны дараа үлдсэн шингэнээ буцааж доошлуулдаг бөгөөд үүнтэй зэрэгцэн хайлсан цас, тоос шороо орж нүхийг бөглөдөг. Харин зориулалтын шил арчигчийн шингэн нь хөлддөггүй тусгай шингэн байдаг. Хэрвээ та ус хийсэн бол дороо хөлдөж шүршигчийг ажиллуулахгүй болгодог.

5) Маш хүйтэнд шил арчигчаа сайтар цэвэрлэсэн ч, эсвэл паараа цонхруугаа хамаг халуунаар үлээлгэсэн ч байнга мөс тогтож цонх халтартуулдаг
Хүйтэн цаг агаар шил арчигчийн шингэн хайлсан цас мөстэй нийлж цонхыг халтартуулахад нөлөөлж болзошгүй. Иймд цонхоо аль болох халуун байлгах хэрэгтэй. Цонх халаагч, цан арилгагчийг ажиллуулж байх хэрэгтэй.
Цонх халтартаж байгаа нь ихэнхдээ шил арчигч муудсанаас шалтгаалдаг болохоор шил арчигчаа солих хэрэгтэй. Мөн шил арчигчийн шингэнээ хүйтэнд илүү тэсвэртэйгээр нь солих шаардлагатай.

Энэ сарын эхний долоо хоногт хонины ястай нэг килограмм мах дунджаар 3920, үхрийн ястай мах нэг килограмм нь дунджаар 5520 төгрөгийн үнэтэй байна. Үхрийн ястай махны үнийг өмнөх долоо хоногтой харьцуулахад 75 төгрөгөөр буурч, харин үхрийн цул мах тогтвортой байна.

Ажиглалтаар үхрийн мах “Баянзүрх”, “Хархорин” хүнсний захуудад хамгийн хямд буюу 5000 төгрөг, “Номин” супермаркетад хамгийн үнэтэй буюу 8499 төгрөг. Хонины ястай махны үнийг өмнөх долоо хоногтой харьцуулахад 70, хонины цул мах 50 төгрөгөөр тус тус буурчээ. Энэ долоо хоногийн ажиглалтаар хонины мах “Хархорин” хүнсний захад хамгийн хямд буюу 3500, харин “Бөмбөгөр”, “Меркури”, “Номин”, “Таван- Эрдэнэ” хүнсний захуудад хамгийн өндөр үнэтэй буюу 5500 төгрөгөөр худалдаж байна.

9 цагийн дараа

МэдээЯрилцлагаНийтлэлЕрөнхийлөгчУИХЗасгийн газарVS76:1Гарц үгНамуудHOT newsГадаад харилцааХуулиуд

Үнэлэх:Одоогийн үнэлгээ:
Сэтгэгдэл Илгээх Хэвлэх

Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг хэлэлцэнэ
1 цаг 29 минутын өмнө


Гадаад хэргийн яамны “Зөвшилцөх танхим”-д яг одоо улс төрийн намуудыг оролцуулсан зөвлөлдөх уулзалт болж байна. “Нэг Монгол” хөдөлгөөнөөс санаачлан зохион байгуулж байгаа энэхүү уулзалтаар Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийн тухай хэлэлцэх юм.

Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах хуулийн төслийг УИХ-д өргөн мэдүүлсэн байгаа. УИХ-д суудалтай улс төрийн намуудаас Ардчилсан нам, ИЗНН, МҮАН-ын зүгээс Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах ёстой гэсэн байр суурь барьж байгаа бол МАН-ын бүлэг “Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах цаг нь одоо биш. Мөн энэ УИХ-д Үндсэн хуулийг өөрчлөх ёс зүй байхгүй” гэсэн байр суурь барьж буй. Тэгвэл дээрх уулзалтаар эл асуудлыг хэлэлцэх болж байна.

Засгийн газрын ээлжит хуралдаан маргааш 16.00 цагт товлосон байгаа бөгөөд хэд, хэдэн чухал асуудлыг хэлэлцэхээр төлөвлөжээ.

М.Баянмөнх: Иргэд Замын-Үүдийн боомтоор мах гаргах тохиолдол гарч байна

Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сумын засаг дарга бөгөөд хотын захирагч М.Баянмөнхтэй цаг үеийн асуудлаар ярилцлаа.

-Замын-Үүд сумын хувьд шинэ сум төсөлд хамрагдаад явж байгаа. Энэ хүрээнд тодорхой мэдээлэл өгөхгүй юу?

-Манай сум нийтдээ 17 мянган хүн амтай. Гэхдээ бүртгэлгүй хөрш зэргэлдээ сумдын иргэдтэй нийлвэл 25 мянга болдог.

Шинэ сум төсөлд манай Замын-Үүд сум багтсан. Энэ төслөөр бид нийтдээ 15 тэрбум төгрөгний 4 барилга байгууламж барих саналыг өгөөд хэрэгжээд явж байгаа. Төслийн журмаар баригдсан барилгуудаас цэцэрлэг ашиглалтанд орсон бол сургууль 2016 оны есдүгээр сарын 1-нд хүлээлгэж өгөхөөр төлөвлөгдөж улсын төсвөөс бүх санхүүжилтийн тусгаж өгсөн байгаа. Мөн 100 ортой эмнэлгийн санхүүжилтийг энэ жил тавьсан. Цаашлаад Спорт, урлаг, хүний хөгжлийн төв гэх томоохон барилга байгууламжийг жил жилийн төсөв дээр тодорхой хэмжээгээр суулгаж явсан бол энэ жил 1.9 тэрбум төгрөгний санхүүжилт тавигдаж энэхүү барилгын ажил дуусах шатандаа ороод байна.

2012 оноос хойш бүтээн байгуулсан дэд бүтцийн ажил нилээн өртөг өндөр, байгууламж томтой хэрэгжээд явж байна. Тухайлбал, дулааны 90 мвт-ийн станц ашиглалтанд ороход бэлэн болж байгаа. Удахгүй гуравдугаар сарын 1-нд улсын комисст орох үүрэг даалгавар өгч ажлаад байна.

Говь нутаг болохоор усны нөөц багатай. Тиймээс 13 км-ээс цэвэр усаа татаж, Монголд анх удаа цэвэр усыг цэвэршүүлж нийтийн хэрэглээдн өгөх ажлыг зохион байгуулж байгаа.

Мөн бохир усыг цэвэршүүлэх байгууламж анх удаа Монгол Улсад хийгдэж байна. Ундны усанд бус ногоон байгууламжиндаа хэрэглэхээр төслийг боловсруулж дууссан.

Дэд бүтцийн шугамуудыг өргөтгөх ажлыг Азийн хөгжлийн банкны дэмжлэгтэйгээр хийсэн. Цаашлаад иргэдийн орлого, амьжиргаанд шууд нөлөөлөх барилга байгууламж, төслүүд явагдаж байна.

Эрээн хотоос 150 тн-ын автомашины 11км замыг ашиглалтанд оруулсан. Ингэснээр нэг урсгалаар том, жижиг автомашин ордог байсан бол ингэж зааглаж өгснөөр иргэдэд их бололцоотой нөхцлийг бүрдүүлж өгсөн.


-Боомтууд дээр гарч байгаа зөрчил дутагдал хир байна?
-Ер нь ард иргэдийн эдийн засагтай холбоотойгоор мах нааш, цааш гаргах асуудал гарч байгаа. Гэхдээ их хэмжээгээр мах гаргаж, оруулсан асуудал байхгүй. Харин багаар гаргаж хураагдах асуудал гарч байна. Гаалийн зөрчлүүдийг харьяа байгууллагууд өөрсдийн шугамаар шийдээд явж байгаа гэж хэлж болно.

-Чөлөөт бүсийн асуудлын талаар?
-Манайх бол эдийн засгийн чөлөөт бүс. Үүн дээр хил дамнасан чөлөөт бүс гэж хуулинд шинээр орж ирсэн. Мөн Хятадын талаас хил дамнасан чөлөөт бүсээр цуг ашиглавал яасан юм бэ гэсэн концесс явж байна. Үүнийг яаман дээр ажлыг хэсэг гараад хэлэлцэж байгаа. Өөрөөр хэлбэл, Эдийн засгийн чөлөөт бүсийг, Хил дамнасан чөлөөт бүстэй уялуулах тал дээр ярилцаж байна.

-Дамжин өнгөрүүлэх асуудлыг илүү боловсронгуй болгох дээр шийдвэрлэх шаардлагатай ямар асуудлууд юу байна?
-Дамжин өнгөрч байгаа асуудал бухимдал ихээр дагуулдаг байсан нь багасаад байгаа. Үйлчилгээний байгууллагууд шуурхай, ойлгомжтой болж эхэлсэн. Ер нь нэг хүнд 15 секунд зарцуулж байгаа гэсэн тооцоо байдаг юм байна лээ. Гэхдээ байр байгууламжийг нэмэгдүүлэх, орж байгаа гарцыг сайжруулах шаардлага бий.

Үүнийг хийхийн тулд хөрөнгө оруулалтыг олох шаардлага бий. Энэ жил судалгааны түвшинд явж байна. Талбайгаа өргөсгөж, урсгалаа нэмэгдүүлснээр дамжин өнгөрүүлэх үйл явц илүү сайжрана.

Ер нь цаашдаа боомт хот гэдэг загвараар нь хөгжүүлэх шаардлагатай байгаа. Газар зохион байгуулалтын төлөвлөгөө зэрэгт ч өөрчлөлт оруулсан.

Авто замаас авто зам руу, автозамаас галт тэрэгрүү гэсэн ложистикууд байгуулж ажиллах хэлэцлүүлэг хийгдэж байна.

Энэ сарын 05-нд буюу Монголын цагаар шөнийн 02 цагт ”Эх дэлхийн мисс” буюу ”Miss Earth 2015”-ын эцсийн шалгаруулалтын дүн гарлаа. Уг тэмцээнд амжилттай оролцож, урьдчилсан шалгаруулалтын үеэр дөрвөн медалийн эзэн болсон А.Баярцэцэг интернэт саналын тоогоороо хоёрдугаарт, мөн шилдэг 16-д багтаж чаджээ. Энэ жилийн ”Эх дэлхийн мисс”-ээр Филиппиний мисс Ангелия Онг тодорлоо.

УИХ-ын чуулганы баасан гаригийн үдээс хойших нэгдсэн хуралдаанаар Засгийн газраас энэ оны хоёрдугаар сарын 5-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн Зөрчлийн тухай болон холбогдох бусад хуулийн төслүүдийн эцсийн хэлэлцүүлгийг үргэлжлүүлэн хийж, Хууль зүйн байнгын хорооноос гаргасан зарчмын зөрүүтэй саналуудын томьёоллоор санал хурааж шийдвэрлэв. Энэ асуудлыг чуулганы өнөөдрийн үдээс өмнөх нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэж эхэлсэн юм. Уг хуулиар торгох шийтгэлийг нэгжээр тооцохоор тусгасан бөгөөд нэг нэгж нь 2000 төгрөгтэй тэнцэх хэмжээтэй байх юм байна.

Чуулганы үдээс хойших нэгдсэн хуралдаанаар байнгын хорооноос гаргасан зарчмын зөрүүтэй 41 дэх саналын томьёоллоос эхлэн санал хураалт явуулсан юм. Тухайлбал, хуулийн төслийн “Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль зөрчих” гэсэн 14.4 дүгээр зүйлтэй холбогдуулж нийтдээ 56 заалтыг Зөрчлийн тухай хуулиар зохицуулахаар ажлын хэсгээс оруулж ирснийг гишүүдийн 86.3 хувь нь дэмжив. Учир нь Зөрчлийн тухай хуулийн төслийг өргөн барьснаас хойш Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль батлагдсан учраас уг хуульд заагдсан зөрчлийн талаарх бүх зохицуулалтыг Зөрчлийн тухай хуулиар торгож шийтгэхээр болж байгаа юм.

Мөн “Нийтийн сонсголын тухай хууль зөрчих” гэсэн төслийн 15.3 дугаар зүйлийг “Нийтийн сонсгол явуулах журам, дэгийг зөрчсөн, эсхүл оролцогчийн хуулиар хүлээсэн үүргийг биелүүлээгүй бол хүнийг тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох шийтгэл оногдуулна” гэж өөрчлөн найруулахаар болов. Түүнчлэн төслийн 15.10 дугаар зүйлийн 1, 2 дахь хэсгийг “1.Шүүх, прокурорын дуудсанаар хүрэлцэн ирэхээс зориуд зайлсхийсэн, эсхүл хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд саад учруулсан бол хүнийг нэг зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох шийтгэл оногдуулна”, “2.Хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны оролцогч шүүхэд хүрэлцэн ирэх, эсхүл шүүхийн иргэдийн төлөөлөгч, шүүхийн захиргааны ажилтны үйл ажиллагаанд саад учруулсан бол хүнийг нэг зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох шийтгэл оногдуулна” гэж тус тус өөрчлөн найруулахаар болов.

Хуулийн төслийн “Боловсролын тухай хууль зөрчих” гэсэн 15.25 дугаар зүйлд “1.Суралцагчид сэтгэл санааны дарамт үзүүлсэн, эсхүл мөнгө өгөх, ном, бүтээгдэхүүн худалдаж авахыг тулгасан, эсхүл хуульд заагаагүй төлбөр, хураамж авсан бол хүнийг арван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг нэг зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох шийтгэл оногдуулна” гэсэн заалт нэмэх, “2.Боловсролын стандарт, эсхүл сургалтын байгууллагад тавигдах шаардлагыг зөрчсөн бол хүнийг арван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг нэг зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох шийтгэл оногдуулна” гэсэн агуулгатай заалт нэмэхийг дэмжив. Мөн “Бага боловсролын сурах бичгийн боловсролын стандарт, эрүүл ахуйн шаардлагыг хангуулаагүй бол хүнийг арван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг нэг зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох шийтгэл оногдуулна”, “Ерөнхий боловсролын сургуулийн хичээлийн жилийн эхлэх, үргэлжлэх, дуусах, эсхүл суралцагчдын амралтын хугацааг Бага, дунд боловсролын тухай хуульд зааснаас бусад үндэслэлээр өөрчилсөн, эсхүл хичээлийг түр хугацаагаар хаасан бол хуулийн этгээдийг тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох шийтгэл оногдуулна” гэсэн заалт нэмэхээр боллоо.

Түүнчлэн шинээр батлагдсан Хүүхэд харах үйлчилгээний тухай хуультай холбогдох зөрчилд оногдуулах шийтгэлийн талаар хуулийн төсөлд гурван заалттай 15.30 дугаар зүйлийг нэмэхээр тусгасан нь дэмжигдлээ. Тухайлбал, Хүүхэд харах үйлчилгээний тухай хуульд заасан насны хязгаарыг зөрчиж хүүхэд харах үйлчилгээнд хүүхдийг хамруулсан бол зөвшөөрлийг хүчингүй болгож, хүнийг тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох шийтгэл оногдуулах, Хүүхэд харах үйлчилгээнд тавигдах нийтлэг шаардлагыг зөрчсөн, эсхүл хориглосон үйл ажиллагаа явуулсан бол зөвшөөрлийг хүчингүй болгож хүнийг тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох шийтгэл оногдуулахаар болов.

Ийнхүү чуулганы үдээс хойших нэгдсэн хуралдаанаар Зөрчлийн тухай хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлэгтэй холбогдуулан Хууль зүйн байнгын хорооноос гаргасан зарчмын зөрүүтэй нийт 38 саналын томьёоллоор санал хурааж шийдвэрлэсэн юм. Мөн уг хуулийн хүчин төгөлдөр болох хугацааг Эрүүгийн хуультай нэгэн адил 2016 оны есдүгээр сарын 1-ний өдрөөс дагаж мөрдөхөөр тогтоох зарчмын зөрүүтэй саналыг чуулганы нэгдсэн хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 79.6 хувь нь дэмжив.

Хуралдаан даргалагч чуулганы үдээс хойших нэгдсэн хуралдааны цагийг сунгаж Зөрчлийн тухай болон холбогдох бусад хуулийн төслүүдийн эцсийн хэлэлцүүлгийг дуусган, хуулийн төслүүдийг эцэслэн батлах санал гаргасныг гишүүд дэмжсэн тул уг хуулийн төслийн талаарх найруулгын чанартай 37 саналаар санал хурааж шийдвэрлэв. Мөн уг хуулийг дагалдаж өргөн баригдсан хуулийн төслүүдтэй холбоотойгоор байнгын хорооноос гаргасан зарчмын зөрүүтэй саналуудын томьёоллоор санал хураалт явуулахад гишүүдийн олонхын дэмжлэг авлаа.

Ингээд Зөрчлийн тухай хуулийн төслийг бүхэлд нь батлах санал хураалт явуулахад чуулганы нэгдсэн хуралдаанд оролцсон 48 гишүүний 40 нь буюу 83.3 хувь нь дэмжсэн юм. Мөн уг хуулийн төслийг дагалдаж өргөн баригдсан нийт 212 хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг батлах санал хураалтыг хууль тус бүрээр санал хурааж шийдвэрлэв. Түүнчлэн Захиргааны хариуцлагын тухай хуулийг хүчингүй болсонд тооцохоор болов. Мөн Зөрчлийн тухай хууль батлагдсантай холбогдуулан авах зарим арга хэмжээний тухай Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг батлахыг чуулганы нэгдсэн хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 79.5 хувь нь дэмжлээ.

Чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Зөрчлийн тухай болон холбогдох бусад хуулийн төслүүд батлагдсантай холбогдуулан УИХ-ын дарга З.Энхболд хэлэхдээ, Зөрчлийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга болон холбогдох бусад хуулийн төслүүдийг хэлэлцэж баталлаа. Хуулийг хэлэлцэж батлах ажилд идэвхтэй оролцсон бүх гишүүд, тэр дундаа МАН-ын бүлгийн гишүүдэд талархал илэрхийлье. Түүнчлэн хуулийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх ажилд хүчин зүтгэж ажилласан ажлын хэсгийн гишүүд, мөн ажлын дэд хэсгийн гишүүдэд баяр хүргэе гэлээ.

Мөн тэрбээр бид өнөөдөр хууль зүйн харилцааг боловсронгуй болгоход чиглэсэн маш чухал хуулийг хэлэлцэж баталлаа. Ингэснээр өмнө нь 230 гаруй хуулиар тус тусад нь зохицуулж байсан захиргааны хариуцлагын тогтолцоог нэгдсэн нэг хуулиар зохицуулахаар болж байгаа нь эрх зүйн чухал ач холбогдолтой шинэчлэл юм. Одоогоос 22 жилийн өмнө батлагдсан Захиргааны хариуцлагын тухай хуулийг шинэчлэн баталлаа гэдгийг онцлов.

Чуулганы нэгдсэн хуралдаан энэ өдрийн хэлэлцүүлгээ дууусгаж, 20 цагт өндөрлөлөө гэж Улсын Их Хурлын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтэс мэдээлэв.

Өнөөдөр Ардчилсан нам үүсэн байгуулагдсаны баярын өдөр. Өдгөөгөөс 15 жилийн өмнө буюу 2000 оны арванхоёрдугаар сарын 06-ны өдөр ардчиллын төлөөх таван нам нэгдэж Ардчилсан намыг байгуулж байсан билээ. Тэгвэл энэ баярын өдөр Төрийн ордны Баганат танхимд “Ардчилсан хувьсгал 25-Бүтээн байгуулалт” гэрэл зургийн үзэсгэлэн нээлтээ хийлээ.

Засгийн газрын харьяа 11-11 төвд өнгөрсөн ажлын өдрүүдэд иргэдээс ирүүлсэн гомдлыг түүвэрлэвэл, нийтийн тээврийн үйлчилгээ, УИХ, газрын алба, Иргэний бүртгэлийн газар зэрэг төрийн бүхий л ажил үйлчилгээтэй холбогджээ.

Тухайлбал, Завхан аймгаас холбогдсон иргэн хүүхдийн овгийг буруу бичиж, улсын бүртгэлд оруулснаас наймдугаар сард мэндэлсэн хүүхдийн мөнгийг өнөөг хүртэл авч чадахгүй он дуусгах болж байгаагаа учирлажээ. №1512047088 дугаартай зочин энэ тухай “Завхан аймгаас холбогдож байна. Манай хүүхэд шинээр мэндэлж өнгөрсөн наймдугаар сард Чулуунбатын Ганцацрал гэж төрсний гэрчилгээ авсан байгаа. Иргэний бүртгэлийн газар дээр шүүлгэхэд Сэрээтэргаравын Ганцацрал гэж ээжээр нь овоглож буруу шивсэн байна. Үүнээс болж хүүхдийн мөнгө орохгүй байна. Энэ асуудлыг яаралтай шийдэж өгнө үү” гэжээ.