Цагдаагийн байгууллага интернэт  залилангийн ноцтой хэргийг илрүүлжээ. Тухайлбал, бусдын цахим хаяг руу “Та азтан боллоо, Сугалаанд мөнгө хожлоо, 5000 ам.доллартай энэхүү дансыг та эзэмших эрхтэй боллоо” гэхчлэн захидал илгээж, улмаар энэхүү дансыг эзэмшихийн тулд, энэ мөнгийг авахын тулд та мөнгөний 5 хувийг бидэнд шилжүүлэх ёстой гэж тодорхой хэмжээний мөнгө шилжүүлэн авдаг байна. Мөн аж ахуйн нэгжүүдтэй шилжүүлгийн данс ажиллахгүй байгаа тул та энэ дансаар мөнгөө шилжүүлнэ үү гэхчлэн хүсэлт илгээж улмаар мөнгийг нь залилан авдаг аж. Энэ төрлийн гэмт хэргээс болж 27 аж ахуйн нэгж иргэнд 1.6 тэрбум төгрөгийн хохирол учруулсан хэргийг цагдаагийн байгууллага илрүүлэн ажиллаж байгаа талаар бид мэдээлсэн. Тэгвэл энэ асуудлаар ЦЕГ-ын хэвлэл мэдээллийн ажилтан, цагдаагийн ахмад Ё.Лхагвасүрэнгээс зарим зүйлийг тодрууллаа.

-Цахим төрлийн гэмт хэрэгт хичнээн хэрэг ордог вэ?
-Техник технологи Монгол Улсад их хурдацтай өсч байна. Үүнийг дагаад шинэ төрлийн гэмт хэргүүд гарч байна. Үүний нэг бол цахим төрлийн гэмт хэрэг. Цахим төрлийн гэмт хэрэг дотор интернэт залиллан гэдэг зүйл яригдаж байна.

Интернэт залилангийн хэргээр 24 аж ахуй нэгжтэй холбоотой 1.6 тэрбум төгрөгний хэрэг шалгагдаж байна.

Мөн секс сүрдүүлгийн гэмт хэрэг буурахгүй байна. Анх 2013 оны дөрөвдүгээр сард энэ гэмт хэрэг бүртгэгдсэн. Гэтэл өдгөө 2015 оны эхний байдлаар 15 иргэн хохирогчоор бүртгэгдээд, цагдаагийн байгууллагад шалгагдаад явж байна.

Цаашлаад интернэт орчинд зохиогчийн эрхийг зөрчиж зөвшөөрөлгүй олон нийтийн тараасан асуудал яригддаг.  Энэ дээр Монголын уран сайхны дөрвөн киног зохиогчийн эрхийн зөвшөөрөлгүй бусдад тарааж хохироосон хэргийг цагдаагийн байгууллага илрүүлж холбогдох арга хэмжээг авсан.
Түүнчлэн садар самуун сурталчлах төрлийн гэмт хэрэг бий. Үүнтэй холбоотойгоор Монгол Улсад үйл ажиллагаа явуулдаг 6 сайтыг хаасан байгаа. 35 сайтыг Монгол Улсаас хандах эрхийг нь хязгаарласан.

-Хуурамч фэйсбүүк хаяг нээх асуудал тасрахгүй байна. Энэ дээр ямар арга хэмжээ авч байгаа вэ?
-Иргэдийг хохироогоод байгаа нэг том асуудал  бол  бусдын болоод байгууллагын нэр хүндийг ашиглаж хуурамч фэйсбүүк хуудас нээдэг явдал. Үүнийг зохицуулах зорилгоор АНУ дахь фэйсбүүкийн компанитай харилцан тохиролцож Монгол Улсын иргэд өөрийн хүсэлтээр хуурамч фэйсбүүк хаягдуудаа устгуулах бүрэн боломжтой болсон.

Өөрөөр хэлбэл, өөрийн албан ёсны фэйсбүүк хуудаснаасаа фэйсбүүкийн “help center”- рүү нь бичиг баримтаа хуулбарлан явуулж хүсэлтээ илгээвэл тухайн хуурамч фэйсбүүк хуудаснуудыг фэйсбүүкийн үндэсний төвөөс устгадаг болсон.

Интернэт орчинд гэмт хэргийн золиос болж байгаа ганц зүйл өөрийн мэдээллээ хэт их дэлгэрэнгүй тавих байдаг. Жишээ нь, интернэт луйвар буюу цахим шуудангийн луйварт монгол улсын иргэд нэлээдгүй хохирсон. “Та интернэт сугалаанд хожлоо, өв залгуулах эрхийн эзэн боллоо” гэх мэт зүйл гаргаж ирээд их хэмжээний мөнгө санал болгодог.  Тухайн иргэний боломж нөхцлийг сайтар судалсны үндсэн дээр өгөөш өгдөг. Ингэхдээ “5 сая еврогийн эрхийг авсан байна. Таны нэр дээр Английн банкинд 5 сая евро байна. Та энэ мөнгийг авах бүрэн боломжтой. Авахдаа тодорхой хэмжээний хураамж шимтгэл төлнө. Энэ талаар лавлах хүсэлтэй бол хуулийн зөвлөхтэй харилцах” санал тавьдаг. Гэтэл Монгол Улсын иргэн тухайн газрын хуулийн зөвлөх гэгчтэй холбогдож авая гэх санал тавьсан байдаг. Ингээд санал тавьсаны дараа шуудангаар цахим карт ирсэн. Үүнийг Монгол улсын иргэн шалгуулахад хуурамч биш жинхэнэ карт байна гэхдээ, эрх нь нээгдээгүй байна гэх хариу өгдөг. Энэ мэтээр Монгол Улсын иргэнд итгэл үнэмшил төрүүлээд тухайн гэмт этгээдүүдийн шаардсан мөнгийг шилжүүлсэн тохиолдол бий.

Энэ бол дэлхийд нэртэй залилангийн хэрэг. Иргэд анхаарах зайлшгүй шаардлагатай байна. Нөгөөтэйгүүр экспорт, импортын үйл ажиллагаа явуулдаг компаниудын пэйж хуудсыг дуурайлган хийгээд таны харилцдаг менежер ажлаасаа чөлөөлөгдсөн гэх хүсэлт явуулж өөр дансруу төлбөр тооцоог хийлгэсэн асуудал гарсан. Хэрвээ тухайн харилцдаг байгууллагын чин албан тушаалтан солигдсон тохиолдолд баталгаатай лавлагаа авсаны үндсэн дээр гүйлгээ хийх хэрэгтэй байна.

Д.Ундрах /24tsag.mn/