УИХ-ын үдээс хойших чуулганаар Гэр бүлийн тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хэлэлцэж байна. Энэ үеэр гишүүд үг хэлж, сонирхсон асуултдаа хариулт авлаа.
ХНХЯ С.Чинзориг: Гэр бүл салалтын томоохон шалтгаан нь эдийн засаг. Салсан эцэг эхийн 50 орчим хувь нь хүүхдийн тэтгэмжээ өгдөг гэсэн асуудал байна. Тиймээс хуулийн төсөлд нас насны ангиллаар нь тэтгэлгийг тогтоох талаар яригдаж байна.
Ажлын хэсэг: Хуульд гэр бүл дэх хүүхдийн нарийвчилсан зохицуулалт оруулж байгаа. Мөн эцэг, эх байх эрхээ хязгаарлуулсан иргэдийг албадан сургалтад хамруулах, эцэг эх асран хамгаалагч нь хүүхдийг эрсдэлт нөхцөлөөс урьдчилан сэргийлэх, хүүхдийн өмчийн эрхийг хамгаалах, төрөөс гэр бүлийг хэрхэн дэмжих, гэр бүлийн боловсрол, зөвлөгөө өгөх зэрэг үйл ажиллагаа зохион байгуулах хэрэгтэй.
Ажлын хэсэг: Гэр бүлийн шүүхтэй байх тухай хөндөж ярьсан. Хэлэлцүүлгийн явцад орж ирэх байх. Эцэг, эх тогтоох техник төхөөрөмжийн хувьд өмнөхөөсөө сайжирсан. Тиймээс эцэг тогтоолт, эцгээ тогтоосон бол тэтгэмж төлөхийг нарийвчлан зохицуулсан. Төлөхгүй байх тохиолдолд яах талаар ч нарийн тогтооно.
УИХ-ын гишүүн Н.Амарзаяа: Мал малладаг гэр бүлийн асуудал тулгамдсан асуудал болоод байна. Тухайлбал 6-8 настай хүүхэдтэй. Хүүхдэдээ боловсрол эзэмшүүлэхийн тулд сум, аймгийн төв рүү хүүхдээ аваад явдаг. Зуны гурван сар л гэр бүлээрээ хамт амьдардаг. Улмаар гэр бүл салдаг ийм асуудал зөндөө байна. Тиймээс хуулийн шинэчилсэн найруулгад ямар судалгаа хийсэн юм. 330 сумын дотуур байрны хүүхдүүдийг судалгаа шинжилгээнд хамрагдаж чадсан уу.
Ажлын хэсэг: Энэ чиглэлээр санал авч тусгасан. Уг хуульд асран хамгаалагч гэх хүрээнд нь гэр бүлийн орчныг хэрхэн бүрдүүлэх талаар авч үзсэн. Боловсролын байгууллагатай хамтраад стандарт гаргаад өгвөл боломжтой болно. Дотуур байртай холбоотой бодлогын асуудалд салбарын шийдвэр гарах байх.
ХНХЯ С.Чинзориг: Гэр бүлийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын гол зарчим нь бүтэн гэр бүлтэй, хангалуун сайхан амьдрах гэсэн үзэл баримтлалаар хийсэн гэж хэлмээр байна. Нөгөөтээгүүр, нөхөн үржихүйн насны залуучуудыг их хэмжээгээр гадагш гарч байна. Үүнээс болж гэр бүл салалт их байна. Тиймээс гадагш гарч байгаа залуучуудыг аль болох гэр бүлтэй нь явуулах гэдэг юм уу ийм зохицуулалт хийх хэрэгтэй. Гэхдээ эдгээрийг зөвхөн Гэр бүлийн хуулиар зохицуулах боломжгүй.
Ажлын хэсэг: Энэ хууль процедурын хууль байх ёстой. Гэр бүлийн хамтын амьдралыг дэмжих хүрээнд гол хуулийн зохицуулалт орох ёстой. Шаардлагатай бол боловсролын хуульд өөрчлөлт оруулах тухай авч үзнэ. Мөн төрийн үйлчилгээг гэр бүлд хүргэх бодлогыг оруулна. Өөрөөр хэлбэл, санхүү болон хүний нөөцийн асуудлыг шийдэх хэрэгтэй.
УИХ-ын гишүүн Н.Амарзаяа: Шинэчлэн найруулах асуудлыг дэмжиж байгаа ч хуулийг цогц байдлаар нь шийдэх ёстой.
УИХ-ын гишүүн Н.Учрал: Гэр бүлийн тухай хууль 1999 онд батлагдсан. Одоо гэр бүлийн харилцааг зохицуулж чадахгүй хоцрогдсоныг бид харж байна. Уг хуульд эцэг, эхийн хариуцлагыг хэрхэн тусгаж өгсөн бэ. Тэгэхгүй бол гэр бүл салалт өдрөөс өдөрт нэмэгдэж байна. Хүүхдийн тэтгэмж хүртэл бага. Тиймээс орлоготой нь дүйцүүлж тэтгэмж олгох ёстой. Энэ асуудалд миний бие орчин үеийн Шагдарт зориулсан хуулийн төсөл санаачилсан. Хэрэв Гэр бүлийн тухай хуульд миний оруулах гэж байгаа гол заалтыг нэмээд өгчихвөл хуулийн төслөө Их Хуралд оруулахгүй байж болно. Шагдаруудтай ингэж л тэмцэхгүй бол болохгүй нь. Хүүхдээ орхиод явсан аавуудаас хариуцлага нэхэх хөдөлгөөн зохион байгуулагдлаа. Үүнийг дэмжих хэрэгтэй.
ХНХЯ С.Чинзориг: Энэ хууль хэлэлцэх эсэх нь дэмжигдвэл таны хуулиас авахыг нь аваад зохицуулалт оруулж болно. Тэтгэлэгтэй холбоотой асуудалд санал нэг байна. Бусад орнуудад тэтгэлгийн сан байгуулдаг юм байна. Энэ заалт дэмжигдээгүй. Мөн тэтгэлгийн хэмжээ нь бага. Эцэг эх салах үед хүүхэд хэнтэй нь үлдэх асуудалтай юм байна лээ. Одоо боловсруулж байгаа хуульд сэтгэл зүйч оруулж өгсөн зэрэг дэвшилттэй болсон гэж харж байна.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (11)