зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.08.05
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

Өдөрт нэг улс: Судан

2022-4-20
0
ЖИРГЭХ

БАРИМТ 1

Бүгд Найрамдах Судан улс нь (Хойд Судан) 1,886,068 хавтгай дөрвөлжин километр газар нутагтай ба Африк тивийн зүүн хойд хэсэгт байрладаг. Газар нутгийн хэмжээгээрээ Африк тивд гуравдугаарт, дэлхийд 15-аар байранд бичигддэг. Гэхдээ 2011 онд Өмнөд Суданы салан тусгаарлах үйл ажиллагаа эхлэхээс өмнө Судан улс Африкийн болон Арабын ертөнцийн хамгийн том газар нутагтай орон байсан.

БАРИМТ 2

Судан улс Төв Африкийн Бүгд Найрамдах улс, Чад, Египет, Эритрей, Этиоп, Ливи, Өмнөд Судан гэх улсуудтай хиллэдэг бөгөөд зүүн хойд хэсгээрээ Энэтхэгийн далайн Улаан тэнгист гарцтай. Тус улсын нийслэл хот нь Хартум бол хамгийн их хүн амтай хот нь Омдурман (ерөнхийдөө Хартумын нэг хэсэг).

БАРИМТ 3

Судан улсын нийт хүн ам нь 45.8 сая бөгөөд тэдний олонх буюу 70 хувь нь Судан гаралтай арабууд. Мамлюк болон Османы эзэнт гүрний эрин үед тус улсад боолын худалдаа идэвхтэй өрнөдөг байсан. Улмаар 1811 онд мамлюкууд өөрсдийн боолын наймааны үндсэн бааз болгон Дункулад улсыг одоогийн Судан улсын газар нутаг дээр байгуулсан.

БАРИМТ 4

1820-оод оны үед боолын наймаа тус улсын урдаас хойд зүг рүү чиглэсэн тэнхлэгийн дагуу хийгддэг байсан ба боолуудыг Египет болон Османы эзэнт гүрэн рүү тээвэрлэж байв. Түүхийн явцад Судан улс Османы Эзэнт гүрэн, Египет гэх зэрэг улсуудын эзэмшилд байсан ба 1881 онд Египет-Британийн нэгдсэн зэвсэгт хүчний эсрэг ялагдал хүлээсэн.

БАРИМТ 5

Гэвч тухайн үед Судан болон Египет дэх ихэнх цэргийн хүч Их Британи улсынх байсан тул 1899 онд Египет улс Судан улсын газар нутгийг тэдэнтэй хувааж эзэмшихээр болсон. Ингэснээр Судан улс Их Британи улсаас бараг л бүрэн хамааралтай болов. Улмаар 20-аар зуунд Судан болон үндсэрхэг үзэлтнүүд эх орон нь тархсан Их Британийн нөлөөг арилгахын төлөө тэмцэж эхэлсэн.

БАРИМТ 6

1952 оны Египетийн хувьсгал хаант засаглалыг нурааж Их Британи улсыг Судан болон Египет улсын газар нутгаас цэргийн хүчээ гаргахыг шаардсан. Уг хувьсгалыг удирдаж байсан Египет улсын анхны ерөнхийлөгч Мухаммед Нагиб нь Судан улсад төрж өссөн хагас судан хүн байсан тул хувьсгалынхаа хамгийн гол зорилгуудын нэгээр Судан улсыг тусгаар тогтнуулах явдлыг нэрлэж байв.

БАРИМТ 7

Улмаар Их Британи улс тэдний шаардлагыг хүлээн авч цэргүүдээ татан авснаар 1956 оны нэгдүгээр сарын 1-нд Судан улс албан ёсоор тусгаар тогтносон. Гэвч хэл, шашин шүтлэг, улс төрийн тэнцвэргүй эрх мэдэл зэргээс болж тус улсын өмнөд хэсгийн иргэд болон Суданы ардын чөлөөлөх армийн дунд иргэний дайн дэгдэж,  эцэст нь 2011 онд Өмнөд Судан улс тусгаар тогтнолоо зарласан.

БАРИМТ 8

1989-2019 оны хооронд буюу 30 жилийн турш Судан улс Омар аль-Башираар удирдуулсан цэргийн дарангуйлалтай байв. Ийм учраас тэдгээр жилүүдэд иргэдийн цөөнхийг хавчиж эрүү шүүлтэд оруулсан, хүний эрхийг зөрчсөн, терроризмыг дэмжсэн, үндэстэн ястныг хоморголон устгасан гэх зэрэг олон хэргүүд гарсаар байлаа.

БАРИМТ 9

Улмаар Судан улсад Дарфурын дайн 2003 оны хоёрдугаар сарын 26-нд эхэлж өнөөдрийг хүртэл үргэлжилж байна. Уг дайнаас болж 300,000 гаруй хүний амь нас эрстсэн хэмээн НҮБ үздэг ч Суданы засгийн газрын мэдээлдгээр дөнгөж 10,000 хүн л нас барсан юм байна. Суданы ард иргэд 2019 онд улсынхаа ерөнхийлөгч Баширыг огцрохыг шаардан жагсаж амжилтад хүрснээр төрийн эргэлт хийсэн.

БАРИМТ 10

Судан улс он удаан жилийн турш исламын шашинтай байсан. Тэд 1983-2020 оны хооронд исламын хуулийг мөрддөг байсан боловч өнөөдрийн байдлаар ямар нэгэн албан ёсны шашингүй. Гэхдээ ихэнх суданчууд исламын шашинтай хэвээр. Судан улсын албан ёсны хэлнүүд нь англи болон араб.

БАРИМТ 11

Судан улс эдийн засгийн хувьд дунджаас доогуур орлоготой бөгөөд голчлон газрын тосны олборлолт дээр тогтдог. Гэхдээ хүний эрхийг онц ноцтойгоор зөрчиж байсан тул удаан хугацааны турш гадаадын орнууд Суданы газрын тосыг худалдан авахаас татгалзаж хориг тавьж байсан. Үүнээс болж одоогийн Судан улс хөгжил буурай болсон гэж хэлэхэд буруудахгүй.

БАРИМТ 12

Судан гэх нэрийг араб хэлнээс орчуулбал “хар арьст хүмүүсийн өлгий нутаг” гэж орчуулагддаг. Нил мөрөнд цутгадаг Цагаан Нил болон Цэнхэр Нил гэх мөрнүүд Судан улсын нийслэл Хартум хотод нийлдэг. Ингэснээр тэд Египет улс руу чиглэн урсдаг Нил мөрнийг бүрэн бүтэн болгодог гэсэн үг. Хөрш зэргэлдээх Этиоп, Чад гэх улсуудаас олон тооны хүмүүс Судан улс руу дүрвэсэн.

БАРИМТ 13

Судан улсын хамгийн өндөрлөг цэг болох далайн түвшнээс дээш 3,042 метрийн өндөрт оршдог Дериба Калдера уул нь улсын баруун захад буюу Дарфурд (дайн өрнөж буй газар) байрладаг. Харин хамгийн нам дор цэг нь Улаан тэнгис. Дарфурын дайныг зогсоох гэрээнд 2020 онд хоёр талын удирдагчид гарын үсэг зурсан хэдий ч тэнд өнөөдрийг хүртэл аллага бүртгэгдсээр байгаа юм байна. Тиймээс уг дайн нь бичиг баримт дээр дууссан боловч бодит байдал дээр хараахан үгүй.

БАРИМТ 14

Нийт 500 өөр аялгатай 114 хэлнүүд Судан улсаас гаралтай. Судан улсын нийт хүн амын 30 гаруй хувь нь интернет ашигладаг. Мөн 10,000 хүн тутамд нэг эрүүл мэндийн ажилтан харьяалагддаг. Ерөнхийдөө Судан улс эмч нарын хомстолд орсон. Улмаар тус улсын ихэнх хүүхдүүд таван нас хүрэхээсээ өмнө нас бардаг.

БАРИМТ 15

Судан улсын насанд хүрсэн иргэдийн 47.3 хувь нь хөдөлмөр эрхэлдэг. Өмнөд Судан улс тусгаар тогтносны дараа Судан улсын газар нутгийн хэмжээ 25 хувиар буурсан бөгөөд 5-7 тэрбум торх газрын тосыг Өмнөд Суданд алдсан. Судан улсад газрын тосноос гадна хромын хүдэр, зэс, төмрийн хүдэр, мөнгө, алт зэрэг байгалийн баялгийн арвин нөөц бий.

БАРИМТ 16

Уг улс нь үеийн үед ган гачиг, хөрсний элэгдэл, ан амьтдын хомстол, ундны усны хүрэлцээгүй байдал гэх зэрэг асуудлуудтай тэмцсээр ирсэн. Тус улсын хөрсийг үндсэн гурван хэсэгт ангилдаг. Хойд болон баруун бүсийн элсэрхэг хөрс, төв хэсгийн шаварлаг хөрс, урд нутгийн хуурай хөрс. Судан улсын газар нутаг дээр хүн төрөлхтөн анх манай эриний өмнөх 30,000-20,000 онд суурьшсан.

БАРИМТ 17

5-7 сарын хооронд Судан улсын төвийн нутгаар “Хабүүб” гэх хүчтэй шороон шуурга шуурдаг. Уг шуурга нь үзэгдэх орчныг 0 хувь болтол бууруулахаар хүчтэй. Судан улсын хамгийн дотнын экспортын хамтрагчид бол Арабын Нэгдсэн Эмират, БНХАУ болон Канад. Харин хамгийн сайн импортын хамтрагчид нь БНХАУ, Саудын Араб болон Энэтхэг.

БАРИМТ 18

1998 оны наймдугаар сарын 20-нд АНУ, Судан улсын Картум хот дахь эмийн үйлдвэрийн байгууламжууд руу далавчит пуужингуудыг хөөргөж сөнөөсөн. Учир нь тус компаниуд химийн зэвсэг үйлдвэрлэж байсан байх магадлалтай байв. Арабын ертөнцийн газар тариалан эрхлэх боломжтой газрын 45 хувийг Судан улс эзэмшдэг.

БАРИМТ 19

Судан улс одоогийн байдлаар цэргийн хунтагийн дор байгуулагдсан холбооны түр засгийн газартай. Тус засгийн газрын удирдагчдыг дурдвал Абдель Фаттах аль-Бурхан (Шилжилтийн бүрэн эрхт байдлын зөвлөлийн дарга), Мохамед Хамдан дагало (Шилжилтийн бүрэн эрхт байдлын зөвлөлийн дэд дарга), Осман Хусейн (ерөнхий сайдын үүргийг түр орлогч).

БАРИМТ 20

Судан улсад номлогчид болон төрийн өндөр албан тушаалтнуудад зориулан жижиг хэмжээний пирамид барьж дотор нь оршуулдаг. Ойрх Дорнодын орнуудын хамгийн анхны эмэгтэй шүүгч, зураглаач, хөлбөмбөгийн шүүгч, армийн албан хаагч, цагдаагийн ажилтан нар бүгд Судан улсаас гаралтай. Тус улсын өмнөх ерөнхийлөгч Омар ал-Башир олон улсын шүүхээр орж хүний эрхийг ноцтой зөрчиж байсан гэх шалтгаанаар буруутгагдсан. Судан улс эрх чөлөөний индексээрээ дэлхийд хамгийн сүүлийн доогуур жагсдаг орнуудын нэг билээ.

БАРИМТ 21

Судан улсын төрийн далбаа нь улаан, цагаан, хар, ногоон өнгөнүүдээс бүрддэг бөгөөд Йордан улсын далбаатай ижил загвартай. Улаан өнгө нь тус улсын тусгаар тогтнохынхоо төлөө гаргасан золиос болон туулсан хүнд хэцүү цаг үеийг, цагаан өнгө нь энх тайван, гэрэл гэгээ болон өөдрөг үзлийг, хар өнгө нь Африк тивийг, ногоон өнгө нь исламын шашныг тус тус бэлгэддэг.

БАРИМТ 22

Судан улсад хамгийн алдартай спорт бол элсний волейбол болон хөлбөмбөг. Гэхдээ олон жилийн турш үргэлжилсэн иргэний дайнаас болж тус улсад ямар нэгэн мэргэжлийн спорт өндөр түвшинд хөгжөөгүй. Суданчууд барууны болон уламжлалт хувцаснуудаа өмсөж хэрэглэдэг. Судан эрчүүдийн өмсдөг шагай хүртэлх урттай, сул загвартай, цагаан дээлийг “Галабия” гэдэг бөгөөд египетчүүд мөн уг дээлийг өмсдөг.

БАРИМТ 23

Манай эриний өмнөх 2,500 онд баригдсан Пирамидаас эхлээд тус улсад 200 гаруй эртний Пирамид байдаг. Уг тоогоороо тэд Египет улсаас олон Пирамидтай болж байгаа юм.

БАРИМТ 24

Судан улсын газар нутгийн хойд хэсгийг дэлхийн хамгийн халуун элсэн цөл болох Сахарын цөл бүрхдэг.

image

“Өдөрт нэг улс” цувралынхаа 90 дэх дугаараар Африк тивийн өргөн уудам газар нутагтай Судан улсыг онцолж байна. Та бүхэн Судан улсын тухай баримтыг хүлээн авна уу.

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
БАРИМТ: Эхийн сүү нь лабораторид боловсруулах боломжгүй 100 гаруй төрлийн ашигтай элементээс бүрддэг
"Ард түмний аварга" Б.Орхонбаярын тухай сонирхолтой 20 баримт
БАРИМТ: Айргийн найрлагад хүний биед хэрэгцээтэй бүх витамин агуулагддаг
24 БАРИМТ: Дэлхийн шилдэг дуурийн дуучин МУАЖ Э.Амартүвшин
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • Эрээнхот боомтын ажиллах цагийг 4 цагаар сунгажээ
    12 цаг 59 мин
  • "Бөөмс суулгах бол хорт хавдрын эсийг үр дүнтэй устгадаг орчин үеийн дэвшилтэд эмчилгээ”
    13 цаг 13 мин
  • Баянхошуу дэд төвийн 110 айлын орон сууцыг улсын комисст хүлээлгэж өгөхөөр ажиллаж байна
    13 цаг 17 мин
  • ХББО-ын сайдын багцын 2026 оны хөрөнгө оруулалтын төсвийн төсөлд олон нийтээс санал авах танхимын хэлэлцүүлэг боллоо
    13 цаг 58 мин
  • Улаанбуудайн тариалалт 15 хувиар буурчээ
    14 цаг 27 мин
  • Олон улсын Хиймэл оюун ухааны хоёрдугаар олимпиад өнөөдөр эхэллээ
    14 цаг 31 мин
  • Өмнөд Солонгосын Жүжигчин Сон Ён Гюг машиндаа нас барсан байдалтай олджээ
    16 цаг 44 мин
  • POETRY: Шүхэр мэт шүлгүүд
    17 цаг 13 мин
  • Нийт нутгийн 38 хувьд гантай болон гандуу байна
    18 цаг 38 мин
  • БАРИМТ: Эхийн сүү нь лабораторид боловсруулах боломжгүй 100 гаруй төрлийн ашигтай элементээс бүрддэг
    18 цаг 59 мин
  • Өнөөдөр хийгдэх цахилгаан засварын хуваарь
    19 цаг 19 мин
  • Нийслэлийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын дэргэдэх иргэний зөвлөлийн 2025 оны эхний хагас жилийн үйл ажиллагааны тайлан
    19 цаг 36 мин
  • ЦУОШГ: Усархаг, аадар борооноос сэрэмжлүүлж байна
    20 цаг 0 мин
  • НОК-ын шуурхай штабаас цахим хурал хийж, үүрэг чиглэл өглөө
    20 цаг 3 мин
  • Энэ долоо хоногт ордуудын амьдрал хэрхэн өрнөх вэ?
    20 цаг 52 мин
  • Бороотой өдөр сонсох "хуучны" 10 дуу
    20 цаг 53 мин
  • Нийслэлийн цэцэрлэгийн бүртгэл эхэллээ
    21 цаг 3 мин
  • Улаанбаатарт 22 градус дулаан байна
    21 цаг 9 мин
  • "Ард түмний аварга" Б.Орхонбаярын тухай сонирхолтой 20 баримт
    Уржигдар 11 цаг 00 мин
  • ФОТО: Хичээлийн хэрэгслийн үзэсгэлэн худалдаа -2025
    Уржигдар 10 цаг 55 мин
  • 24 БАРИМТ: Дэлхийн шилдэг дуурийн дуучин МУАЖ Э.Амартүвшин
  • "Ард түмний аварга" Б.Орхонбаярын тухай сонирхолтой 20 баримт
  • Зун дуусахаас өмнө хийж амжуулах 24 ЗҮЙЛ
  • БАРИМТ: Айргийн найрлагад хүний биед хэрэгцээтэй бүх витамин агуулагддаг
  • Наймдугаар сард болох Үндэсний бөхийн барилдаанууд
  • Цахилгаан Зоригоо "захиалгат" Зоригоо болсон нь
  • Улсын арслангуудад "Аймгийн арслан" цол хэрэгтэй болсон уу?
  • Танилц: Увс аймгийн 100 жилийн ойн барилдаанд зодоглох Улсын цолтой бөхчүүд
  • Дархан аварга Н.Батсуурь өвөөгийнхөө 80 жилийн өмнөх амжилтыг өнөөдөр "давтах" уу?
  • Бороотой өдөр сонсох "хуучны" 10 дуу
  • БАРИМТ: Эхийн сүү нь лабораторид боловсруулах боломжгүй 100 гаруй төрлийн ашигтай элементээс бүрддэг
  • С.Жавхлан: Нэг л гайхам сонин энергийн орчинд орж үзлээ
  • С.Шижирбат: 23 жил Монголчууд допингийн хэрүүл хийлээ, хавтгайрсан гэдгээ бүгд мэднэ
  • Өөрийн эрхгүй түрэн дуулах Увсын сүлд дуунууд
  • Л.Энх-Амгалан: С.Жавхлан зүгээр нэг дуугаа дуулж, уран бүтээлээ туурвиагүй
  • МАН дотор хотын даргын сунгаа эхэлж, Ерөнхийлөгчийн фракц Я.Содбаатарыг сойж байна
  • ИРГЭД: Бүх шийдвэрийг зөрчөөд өдөр шөнө, бороо шороо хамаагүй орон сууц барьж байна
  • Г.Ган-Очирыг Франц, Монгол хоёр улс Интерполоор эрэн сурвалжилж байна
  • Энгийн болон аюултай хог хаягдлын байдалд улсын хэмжээнд хяналт шалгалт явагдаж байна
  • Увс 100 жил: Дархан аварга Н.Батсуурь түрүүлж, Улсын заан Б.Бат-Өлзий үзүүрлэлээ
  • "Ард түмний аварга" Б.Орхонбаярын тухай сонирхолтой 20 баримт
  • Танилц: Увс аймгийн 100 жилийн ойн барилдаанд зодоглох Улсын цолтой бөхчүүд
  • Цахилгаан Зоригоо "захиалгат" Зоригоо болсон нь
  • Улсын арслангуудад "Аймгийн арслан" цол хэрэгтэй болсон уу?
  • Өөрийн эрхгүй түрэн дуулах Увсын сүлд дуунууд
  • ИРГЭД: Бүх шийдвэрийг зөрчөөд өдөр шөнө, бороо шороо хамаагүй орон сууц барьж байна
  • С.Жавхлан: Нэг л гайхам сонин энергийн орчинд орж үзлээ
  • Л.Энх-Амгалан: С.Жавхлан зүгээр нэг дуугаа дуулж, уран бүтээлээ туурвиагүй
  • Энгийн болон аюултай хог хаягдлын байдалд улсын хэмжээнд хяналт шалгалт явагдаж байна
  • Дархан аварга Н.Батсуурь өвөөгийнхөө 80 жилийн өмнөх амжилтыг өнөөдөр "давтах" уу?
  • 24 БАРИМТ: Дэлхийн шилдэг дуурийн дуучин МУАЖ Э.Амартүвшин
  • Дунд гол дагуу 11.1 км урт талбайг цэвэрлэж, 68.3 тонн хог хаягдлыг төвлөрсөн хогийн цэгт хүргүүлжээ
  • Увс 100 жил: Дархан аварга Н.Батсуурь түрүүлж, Улсын заан Б.Бат-Өлзий үзүүрлэлээ
  • Олон улсын газарзүйн 21 дүгээр олимпиад үргэлжилж байна
  • С.Шижирбат: 23 жил Монголчууд допингийн хэрүүл хийлээ, хавтгайрсан гэдгээ бүгд мэднэ
  • Статистик: Манай улсад "Увс" гэсэн нэртэй 2 хүн, "Улаангом" гэсэн нэртэй 1 хүн байна
  • Танилц: Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрүүд
  • МАН дотор хотын даргын сунгаа эхэлж, Ерөнхийлөгчийн фракц Я.Содбаатарыг сойж байна
  • БАРИМТ: Айргийн найрлагад хүний биед хэрэгцээтэй бүх витамин агуулагддаг
  • Наймдугаар сард болох Үндэсний бөхийн барилдаанууд
24 баримт
  • БАРИМТ: Эхийн сүү нь лабораторид боловсруулах боломжгүй 100 гаруй төрлийн ашигтай элементээс бүрддэг
  • "Ард түмний аварга" Б.Орхонбаярын тухай сонирхолтой 20 баримт
  • БАРИМТ: Айргийн найрлагад хүний биед хэрэгцээтэй бүх витамин агуулагддаг
  • 24 БАРИМТ: Дэлхийн шилдэг дуурийн дуучин МУАЖ Э.Амартүвшин
  • Зун дуусахаас өмнө хийж амжуулах 24 ЗҮЙЛ
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК