Харийн мэдэлд байсан өмчийг Монголдоо авч ирсэн нь буруу бол ял хүлээхэд бэлэн байна

УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хорооны мягмар гарагийн хуралдаанаар ОХУ-ын “Ростех” компанийн мэдэлд байсан Уулын баяжуулах “Эрдэнэт” үйлдвэрийн 49 хувийн энгийн хувьцааг “Монголын зэс корпораци” худалдан авсан тухай болон энэ үйл явцыг шалгах Ажлын хэсгийн дүгнэлтийг хэлэлцлээ. Байнгын хорооны тус хуралдаанд Хууль зүй, дотоод хэргийн яамыг төлөөлж дэд сайд Б.Энхбаяр оролцсон бөгөөд Ерөнхий сайд асан Ч.Сайханбилэг, Худалдаа хөгжлийн банкны гүйцэтгэх захирал О.Орхон нар гишүүдийн асуултад хариулт өгсөн юм.
Засгийн газраас томилсон Ажлын хэсгийн санал дүгнэлтийг Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн хуралдааны эхэнд танилцуулав. “Эрдэнэт” үйлдвэрийн 49 хувийг “Монголын зэс корпораци”-д шилжүүлж авах шатанд Үндсэн хууль, олон улсын гэрээ конвенцитой холбогдох долоон зүйл заалт зөрчигдсөн байж болзошгүй, Засгийн газар уг асуудлыг УИХ-аар хэлэлцүүлэлгүй, дангаараа шийдсэнээс гадна холбогдох сайд нар эрх мэдлээ хэтрүүлсэн байх магадлалтай зэрэг асуудлаар Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд АТГ-т ханджээ. Түүнчлэн “Эрдэнэт” үйлдвэрийн 49 хувийг худалдан авсан эх үүсвэрийг шалгуулахаар Монголбанкинд хандсан тухайгаа хэлсэн. Харин энэ бүх асуудлын хариуг Байнгын хорооны хуралдааны үеэр Ерөнхий сайд асан Ч.Сайханбилэг, Худалдаа хөгжлийн банкны гүйцэтгэх захирал О.Орхон нар хангалттай өгсөн юм.
УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хорооны хуралд оролцсон гишүүдийн тавьсан асуултыг томолбол:
Хууль зүйн байнгын хорооны дарга Ш.Раднаасэд:
-“Эрдэнэт”-ийн 49 хувь дээр Засгийн газар хууль зөрчсөн байх магадлал байна. Энэ талаар тайлбарлана уу?
Ц.Даваасүрэн гишүүн:
-“Эрдэнэт” стратегийн ач холбогдол бүхий ордод хамаардаг. Үндэсний аюулгүй байдал, эдийн засгийн аюулгүй байдал болоод хоёр улсын харилцааны асуудал бий. Гэтэл Засгийн газар яагаад УИХ-аар хэлэлцүүлэлгүй дангаараа шийдсэн бэ. 49 хувийг Засгийн газар худалдаж авах эрхээс Ерөнхий сайдын хувьд татгалзах эрх байсан уу?
Ц.Нямдорж гишүүн:
-Хэний захиалгаар асуудлыг шийдсэн бэ. Захиалагч нь хэн бэ?
-О.Орхон гэж хүн Засгийн газрын хуралдааны тэмдэглэлд ХХБ-ны гүйцэтгэх захирал, “Ти Ди Би капитал” компанийн гүйцэтгэх захирал гэсэн хоёр янзаар тэмдэглэгдсэн байна. Яг хэн гэж хүний даалгавраар тэнд очиж гэрээ хэлцэл хийсэн бэ?
Д.Тэрбишдагва гишүүн:
-Засгийн газар тухайн үед 49 хувийг худалдан авах мөнгийг босгож ирж болоогүй юм уу? Яагаад заавал хаалттай хуралдаанаар энэ асуудлыг шийдвэрлэсэн юм бэ?
Ө.Энхтүвшин гишүүн:
-Гурван улсын Ерөнхийлөгчийн уулзалтын өмнө энэ асуудлыг заавал шийдсэн байх ёстой байсан юм уу. Яваандаа улсын мэдлийн 51 хувийг авах нь гэсэн хардлага үүсэж байна. Сонгуулийн дараа ертөнц сүйрэх гээгүй. Та нар энэ 49 хувийг хувьд авах гэж эртнээс бэлдсэн байна. “Эрдэнэт”-ээс гадна Монголросцвемтет, Асгатын орд яваад өгсөн гэж үнэн юм уу?
Энэ бол УИХ-ын гишүүдийн хамгийн ихээр сонирхож байсан асуудал бөгөөд үүнд Ерөнхий сайд асан Ч.Сайханбилэг, Худалдаа хөгжлийн банкны гүйцэтгэх захирал О.Орхон нарын хариулсныг тоймлон хүргэе.

“ХУДАЛДАН АВАЛТ ХИЙГДЭНГҮҮТ ОЛОН УЛСЫН ГЭРЭЭ ХҮЧИНГҮЙ БОЛЖ БАЙГАА”

Миний бие энэ асуудлаар УИХ-ын сонгуулийн өмнө олон нийтийн өмнө байр сууриа илэрхийлж байсан. Түүнээс хойш ямар нэг мэдэгдэл, байр суурь илэрхийлэлгүй өнөөдрийг хүрсэн. Ингэх боломж ч байгаагүй. Яагаад гэвэл, үүнтэй холбоотой бүх тушаал, шийдвэр нууцын зэрэглэлтэй хэлэлцэгдэж, шийдвэрлэгдсэн учраас тэр бүр яриад байх боломж байгаагүй. Нөгөө талаас, цаг хугацааны хувьд ч тохиромжгүй байсан. УИХ-ын сонгууль, бүтэц, бүрэлдэхүүний асуудал, залгуулаад орон нутгийн сонгууль гэхчлэн улстөржилт өрнөж байсан учраас асуудлын гүнд орж, эрүүлээр харахад хүндрэл учрахаар байв. Орон нутгийн сонгууль дууссан учраас одоо асуудлыг эрүүлээр, эх оронч өнцгөөс харах нөхцөл бүрдсэн байх гэж бодож байна.
“Эрдэнэт”-ийн 49 хувийг шийдэхэд одоо яриад буй хоёр асуудлаар маргаан гарч байсан. Нэгдүгээрт, УИХ -аар асуудлыг оруулж хэлэлцүүлэхгүй бол болохгүй. Яагаад гэвэл, Их хурлын бүрэн эрхийн асуудал гэсэн байр суурь байсан. Нөгөө талд нь, асуудлыг зохицуулсан хууль, эрх зүйн зохицуулалт байгаагүй. Яагаад гэвэл худалдан авалт хийгдэнгүүт олон улсын гэрээ хүчингүй болж байгаа. Тэгэхээр энэ асуудлыг холбогдох газрууд, Үндсэн хуулийн цэцэд оруулж шийдвэрлүүлэх нь зөв биз. Харин би Ерөнхий сайдын хувьд асуудлыг нэг талд нь гаргаж шийдэх нь зүйтэй гэж үзсэн.
Хэдэн жилийн өмнө УБТЗ-ын асуудлыг ярихад Оросын тал 50 хувиа аваач гэхэд Монголын тал Оросгүйгээр цааш явах боломжгүй гэж шийдсэн тохиолдол байдаг. “Эрдэнэт”-ийн асуудал цаг хугаааны хувьд эвгүй үед орж ирсэн. Тавдугаар сарын сүүлч, зургадугаар сарын эх буюу УИХ-ын сонгуулийн кампанит ажил эхэлчихсэн үе. Зургадугаар сарын 23-нд гурван улсын Төрийн тэргүүн Ташкент хотод уулзахаас өмнө асуудлыг шийдэх боломж байна гэж байсан. Тиймээс цаг хугацааны ийм хайчин дунд байгаа учраас та гүйцэтгэх засаглалын тэргүүнийхээ хувьд Монгол Улс “Эрдэнэт” үйлдвэрийг 100 хувь аваад явчих асуудлаар Засгийн газар шийдвэрээ гаргаж өгөөч. Хэрэв Их хурлын сонгуулийн дараа намрын чуулган руу асуудал шилжвэл 49 хувь нь Монгол руу ирэх нь шийдэгдэхгүй байж болзошгүй гэсэн байр суурь байгаа гэсэн учраас Засгийн газрын хуралдаанаар шийдвэр гаргасан.
“БИ “ЭРДЭНЭТ”-ИЙГ АЛДСАН БИШ, ОЛЖ АВЧИРСАН ЕРӨНХИЙ САЙД БАЙЯ ГЭЖ БОДСОН”
49 хувийг худалдаж авах эрхээс Засгийн газар яагаад татгалзав гэдэг асуултын хувьд, Засгийн газрын гишүүд энэ асуудлаар ярилцсан. Протоколд ч бий. Оросын талын байр суурийг баталсан бичиг баримтыг Засгийн газарт авчирч үзүүл гэсэн шаардлагыг тавьсан. Яагаад гэвэл, цаг хугацааны хувьд шахуу байгааг тэр хүмүүс бидэнд хэлсэн. Нөгөө нэг асуудал нь, 49 хувь бол зөвхөн бидэнтэй хийгдэх гэрээ юм. Хэн нэг өөр этгээд орж ирэх юм бол энэ гэрээ хийгдэхгүй гэсэн. Ер нь бол ОХУ-ын эзэмшлийн 49 хувь гэдэг өөрөө урт түүхтэй асуудал. Анх ОХУ-ын Засгийн газар хувьцаа эзэмшигч нь байсан. Дараа нь Сангийн яам нь болсон. Дараа нь манай ТӨХ гэдэгтэй адил тэр институци нь 49 хувийг эзэмших болсон. Эцэст нь “Орос технологи” гэдэг аж ахуйн нэгж(ААН)рүү шилжүүлсэн байдаг. Энэ үед бидэнтэй ямар нэг байдлаар асуудал яриагүй. ОХУ-ын ААН-д байсан 49 хувиа Монгол Улсын ААН-д зарах худалдан авалтын үйл явц болсон. Ц.Даваасүрэн гишүүний асууж байгаа шиг ийм асуудал гарах учраас Засгийн газрын тогтоол хоёр заалттай гарсан. Нэгдүгээрт, “49 хувийг авах давуу эрхээс татгалзаж, тухайн нөхцөлд нь худалдан авалтыг зөвшөөрсүгэй” гэсэн заалт. Хоёрдугаарт, процессын хувьд дуусгахыг Гадаад харилцааны сайдад даалгасан. Гуравдугаарт, Засгийн газрын хуралдаанд бид ярилцаад, нэмж оруулсан нэг заалт бий. Тэр нь танай ААН-д 49 хувиа зарна гэдгээ батал. Баталж чадахгүй бол бид 49 хувийг авах давуу эрхээс татгалзсанаасаа харин татгалзана шүү гэж оруулсан. Үүнийг Ажлын хэсэг харсан байх гэж бодож байна. “Ростех” компани “Бид энэ аж ахуйн нэгжээс бусад хуулийн этгээдтэй ямар нэг байдлаар яриа хэлцэл хийгээгүй” гэсэн бичиг ирүүлснийг Засгийн газарт авчирч үзүүлсэн. Мөн тэр бичигт бид цаашид ямар нэг гуравдагч этгээд, аль нэг улсын Засгийн газар, тэр дотроо Монголын Засгийн газрыг оролцуулан ямар нэг яриа хэлцэл хийгээгүй гэсэн байгаа. Тиймээс Засгийн газарт энэ асуудлыг шийдэхэд ямар нэг хувилбар байгаагүй.
400 сая ам.доллар байгаагүй юм уу гэдэг асуудал онолын түвшнийх. Бидэнд ямар туршлага байсан гэхээр УИХ дээр Цагаан суваргын асуудал орж ирж байхад бид 200 сая ам.доллар өгч чадахгүй буцааж байсан. Улаанбаатар төмөр зам 100 хувь Монголын төрийн өмч болох боломжийг ч бас алдсан. Энэ бүхнийг бодсон.
Монгол Улсын эрх мэдэлд “Эрдэнэт” үйлдвэрийг 100 хувь авчрахын тулд зөвхөн энэ замаар явах юм байна. Эсвэл хуучин байсан статус буюу 51 хувь нь Монголын төрийн мэдэлд, 49 хувь нь ОХУ-д хэвээр байх нь гэсэн ийм л хоёр зам байсан. Миний оронд ямар ч хүн Ерөнхий сайдаар ажиллаж байсан хамаагүй, эхний замыг нь сонгож авах байсан болов уу. Яагаад гэвэл Засгийн газрын гаргасан энэ шийдвэрийн дүнд хоёр улсын хамтарсан үйлдвэр байсан “Эрдэнэт” 100 хувь Монгол Улсын үйлдвэр гэж нэрлэгдэх болсон. Би энэ улсын эрх ашгийн төлөө ажиллаж байсны хувьд “Эрдэнэт”-ийг алдсан биш, олж авчирсан Ерөнхий сайд байя гэж бодсон юм шүү.
“ОРОСЫН МЭДЭЛД БАЙСАН БАЯЛГИЙГ МОНГОЛДОО АВЧИРСАН НЬ БУРУУ БОЛ ЯЛ ХҮЛЭЭХЭД БЭЛЭН БАЙНА”
Яагаад хаалттай хэлэлцсэн талаар гурван үндэслэл бий. Нэгдүгээрт, сонгуулийн сурталчилгаа эд явагдаж байсан. Хоёрдугаарт, аливаа айлчлалын асуудлыг нууцын горимоор хэлэлцдэг. Гуравдугаарт, бизнесийн алтан зарчим бий, хоёр ААН хоорондоо нууц хадгалах гэрээ байгуулдаг. Үүний дагуу гэрээ хийдэг учраас хариуц эцэслэж гарах хүртэл ил болгож болдоггүй. Энэ зарчмуудын дагуу хаалттай хэлэлцсэн.
Монгол төрийн төлөө 20, 30 жил зүтгэсэн та бүхэн улс төр яаж явдгийг мэднэ. Мушгиж яриад байж болохгүй. Харь улсын мэдэлд байсан Монголын төрийн өмчийг 100 хувь эх орондоо авчирсан нь буруу гээд ял шийтгэл хүлээдэг бол би хариуцлагаа хүлээхэд бэлэн байна.
О.ОРХОН: “РОСТЕХ” ХУВЬЦААГАА ХЭНД ШИЛЖҮҮЛЭХЭЭ ӨӨРСДӨӨ ШИЙДНЭ
Би ХХБ-ны гүйцэтгэх захирал болон ХХБ-ны 100 хувийн охин компани болох “Ти Ди Би капитал” компанийн гүйцэтгэх захирлын хувьд Хууль зүйн байнгын хороонд мэдээлэл өгөхөөр ирлээ. Би хоёр албан тушаал хашдаг. Энд банктай холбоотой, гүйцэтгэлд хэрхэн холбогдпож, яаж ажилласан талаар асуултад хариулц, мэдээлэл өгөхөөр ирсэн. Түүнээс худалдан авагч, захиалагч гээд байгаа хэн нэгнийг төлөөлж ирээгүй гэдгийг хэлэхийг хүсэж байна.
Захиалагчийн хувьд “Монголын зэс корпораци” манай банкинд санхүүгийн зөвлөгөө авах, олон улсын гэрээ, хэлэлцээр, санкц, төлбөр тооцоо, мөн хөрөнгө босгох асуудалд мэргэжлийн зөвлөгөө авахаар захиалга өгсөн. Үүнд “Ти Ди Би капитал” компани зөвлөгөө өгч оролцсон. ХХБ ч санхүүжилтэд нэг зээлдэгчид олгодог боломжит хязгаарынхаа хүрээнд оролцсон.
Үйл явц хэрхэн өрнөсөн гэхээр үнэхээр ОХУ-ын талаас ч, Засгийн гараас ч, гэрээ хэлэлцээрт орсон хоёр компанийн хувьд ч энэ асуудлыг яаралтай шийдвэрлэж дуусгах шаардлага байсан. “Ростех” компанийн Хяналтын зөвлөлд ОХУ-ын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар, Сангийн яам, Хууль зүйн яам, бусад хууль хяналтын байгууллагын төлөөлөл орсон, томоохон шийдвэр гаргадаг байгууллага юм билээ. ОХУ-ын Дотоод хэргийн яамны хуулийн дүгнэлттэй зэрэг шийдвэр гарснаар хувьцаа эзэмшигч “Ростех” компани Засгийн газар, Хяналтын зөвлөлөөсөө зөвшөөрөл авсны үндсэн дээр хувьцаагаа худалдан борлуулах эрхтэй болсон. Энэ бол ОХУ-д болсон асуудал. Нэгэнт ийм эрх байхад “Ростех” хэнд хувьцаагаа шилжүүлэхээ өөрсдөө шийднэ. Үүнд ямар ямар худалдан авагч байсныг яриад яах вэ. Ямар ч байсан “Монголын зэс корпораци”-тай худалдах, худалдан авах гэрээ, нөхцөлөө тохирч, холбогдох гийдвэр гаргадаг байгууллагуудаасаа зөвшөөрөл авсан. Дараа нь ийм худалдан авагчтай, ийм нөхцөлөөр худалдах гэж байна, яг энэ нөхцөлөөр Монголын Засгийн газраас худалдан авах, эсэх, давуу эрхээсээ татгалзаж байгаа бол Засгийн газар шийдвэрээ ирүүлэхийг хүссэн. Хоёр улсын хооронд байгуулсан гэрээнд “Аль нэг тал хувьцаагаа хэсэгчлэн болон бүхлээр нь гуравдагч этгээдэд худалдаж болно. Энэ тохиолдолд нөгөө тал нь давуу эрхээсээ татгалзсан бол худалдсанаар гэрээ хүчин төгөлдөр биш болно” гэж заасан. Үүн дээр л олон улсын болон Монголын хуульчдын дүгнэлт гарсан. Тийм ч учраас өөрийн эрх мэдлийн дагуу “Ростех” худалдан авагчаа сонгоод, нөхцөлөө батлуулаад, дараа нь Монголын Засгийн газарт давуу эрхээ эдлэх, эсэх талаар сонголт өгсөн. Засгийн газраас давуу эрхээсээ татгалзсан шийдвэр гаргасан.

рон нутгийн замд халтиргаа үүссэн тул анхаарал болгоомжтой зорчихыг албаны хүмүүс анхааруулж байна.

Фото: ”Halloween”-ы баяраар нүүрээ хэрхэн будах вэ

Гиннесийн номонд бүртгүүлэх зорилготой энэхүү дээлийг өдгөө Монголын үндэсний түүхийн музейд хадгалж буй Хэнтий аймгийн Дэлгэрхаан сумын Бухан хошуу хэмээх газраас олдсон дээлний эх загвараар бүтээсэн байна.

Агаарын бохирдлын хэмжээ Африк, Номхон далайн баруун хэсэг, Газрын дундад тэнгис, Зүүн Өмнөд Ази орчмоор өндөр байгаа нь тогтоогджээ.

Монголын Үнэт цаасны арилжаа эрхлэгчдийн холбооноос санаачлан Санхүүгийн зохицуулах хороо, Хөрөнгийн бирж, Японы олон улсын хөгжлийн агентлаг хамтран “Нэг зорилго-Нэгдсэн шийдэл” хэлэлцүүлгийг Төрийн ордны Их танхимд зохион байгуулж байна. Хэлэлцүүлгийг нээж Монгол Улсын Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат үг хэллээ.

Асуудлыг хамтран хэлэлцэн, ур ухаанаа уралдуулж, тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэх хамгийн оновчтой, шинжлэх ухааны үндэслэлтэй, хэрэгжих боломжтой арга замыг сонгон авах нь эдийн засгийн хүндрэлийг даван туулах зөв гарц, хамгийн зөв шийдэл мөн гэж үзэж байна.

Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөг Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцэн батлахаар бэлтгэж байна. Хөтөлбөрт олон тооны төсөл, хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх зорилт тусгагдсан бөгөөд эдгээрийг хэрэгжүүлэхэд сайн төлөвлөгөө, чадварлаг менежмент, төслийн санхүүжилтийн зөв тогтолцоо шаардлагатай. Хөрөнгийн зах зээлийг урьд урьдаас илүү хөгжүүлэх шаардлага тулгарч байна гэж Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат хэллээ.

Хөрөнгө оруулагчид манай бизнес, хөрөнгө оруулалтын орчин төдийлөн тааламжтай бус, хөрөнгө оруулагчдад учирч болох эдийн засаг, улс төрийн эрсдэл байгаа талаар санал, шүүмжлэлээ илэрхийлж байна. Улс төрийн эрсдэл гэсэн хүчин зүйлийн дотор Засгийн газрын тогтворгүй байдал, төрийн албан хаагчдын чадвар чадамж, төрөөс гаргаж байгаа шийдвэрүүд ойр ойрхон өөрчлөгддөг асуудлыг авч үзсэнийг онцолсон юм.

Засгийн газар “Засгийн газрын үнэт цаасны арилжааг тогтмолжуулах, хөрөнгийн биржээр дамжуулан борлуулах, үнэт цаасны зуучлагч компаниудын оролцоог нэмэгдүүлэх” гэсэн зорилтыг тусган хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байгааг тэмдэглэв.

Түүнчлэн Монгол Улсын өмнө тавигдаж байгаа урт, дунд хугацааны хөгжлийн зорилтуудыг хэрэгжүүлэхэд олон талын эх үүсвэртэй, санхүүжилтийн маш сайн тогтолцоо шаардагдаж байна. Энэ тогтолцоо нь зөвхөн банкны салбараас бус санхүүгийн зах зээлийн найдвартай, ирээдүйтэй тогтолцоон дээр тулгуурлах шаардлагатай. Иймээс бид арилжааны банк давамгайлсан тогтолцооноос банк, санхүүгийн зах зээлийн төрөлжсөн тогтолцоонд шилжих, аливаа төсөл, хөтөлбөрийг санхүүжүүлэх олон улсын шинэлэг арга зүйд суралцан, үр бүтээлтэй нэвтрүүлэх шаардлагатай болж байна гэдгийг тодотгосон юм.

Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат Засгийн газрын зүгээс санхүүгийн зах зээлийг хөгжүүлэх, түүнд оролцогчдын тоог нэмэгдүүлэх, санхүүгийн зах зээлээр дамжин хэрэгжих төслийг олшруулахын төлөө шаардлагатай арга хэмжээг тухай бүрт нь авч хэрэгжүүлнэ гэдгээ илэрхийллээ гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Замын цагдаагийн алба, ”Porshe Улаанбаатар төв”-тэй хамтран хоёр сургуулийн 1000 сурагчид цацруулагчтай ханцуйвч бэлэглэжээ.

Тэд замтай ойр байрлах, зам тээврийн осол, хэрэг гарч болзошгүй эрсдэлтэй Сонгинохайрхан дүүргийн 67, Баянзүрх дүүргийн 102 дугаар сургуулийн 3-5 дугаар ангийн сурагчдад зам тээврийн ослоос урьдчилан сэргийлэх зорилгоор өгчээ.

Мөн замын хөдөлгөөнд зөв, аюулгүй оролцох мэдлэг олгож, хүүхдүүдэд хичээл заажээ. урьдчилан сэргийлж ажиллаж байна.

Нийслэлийн 377 жилийн ойн хөтөлбөр

Оюуны өмч Улсын бүртгэлийн ерөнхий газраас гадаад паспорт авах гэж дугаарлах шаардлагагүй болсон талаар өнөөдөр мэдээлэл хийлээ.

Өдөртөө 1000 хүн шинээр гадаад паспорт авч байгаа. Зарим тохиолдолд 100 хоногт 94 мянган гадаад паспорт авч байгаа гэсэн статистик тоо гарчээ. Үүнтэй холбогдуулан ирэх долоо хоногийн Лхагва гарагаас эхлэн гурван газар гадаад паспортны захиалга авч эхлэхээр боллоо.

Оюуны өмч Улсын бүртгэлийн ерөнхий газраас гадна Мишээл экспо, Дүнжингарав худалдааны төв, Драгон төвд байрлах буй Нийслэлийн үйлчилгээний нэгдсэн төвд очиж гадаад паспортоо захиалж болох нь ээ. Ингэснээр гадаад паспорт захиалахын тулд 1-2 цаг зарцуулах боломжтой болж байгаа талаар Оюуны өмч Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын дарга Р.Содхүү хэллээ.

Оюуны өмч Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын дарга Р.Содхүү ”Манай иргэд сүүлийн жилүүдэд гадаадын улс орнуудад аялж амарч сурах нь ихэссэн. Үүнтэй холбоотой 7-9 дүгээр сард гадаад паспорт авах иргэдийн ачаалал ихсэх болсон. Гадаад паспортын бэлдэц тасарснаас болж иргэдэд хүндрэл учирч байсан бол энэ асуудал шийдэгдсэн. Өмнөх Засгийн газар Герман улстай гэрээгээ хийхгүй орхигдуулсан байсан. Иймд Герман улсад очиж гэрээгээ шинэчилж мөнгө төгрөгөө төлсөн учраас цаашид дахин асуудал гарахгүй” гэв.

Сүхбаатар аймгийн Сүхбаатар сумын нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг “Хун Ша И Жан” ХХК-ийн монгол ажилчид эсэргүүцлийн жагсаал хийжээ. Дэлхийн зах зээл дээр зэсийн үнэ унасны улмаас компанийн үйл ажиллагаа түр зогсож, монгол ажилчид сул зогсолтын мөнгө олгохыг шаардан жагсаж байгаа аж.

“Хун Ша И Жан” компани нь “Цайрт минераль” компанийн гүйцэтгэгч бөгөөд Сүхбаатар аймагт энэ чиглэлээрээ тасралтгүй 10 жил үйл ажиллагаа явуулж байгаа 100 хувь Хятадын хөрөнгө оруулалттай компани аж. Дээрх компани өөрт алдагдалтай хэмээн үйл ажиллагаагаа зогсоож, иргэдийг ажилгүй болгожээ. Улмаар ажилчид нь Хөдөлмөрийн тухай хуулийн дагуу сул зогсолтын мөнгө олгохыг ийнхүү шаардаж байгаа аж.

Хүний гавъяат эмч О.Сэргэлэн: Монголын мэс засалч эмч нарын 11 дэх чуулга уулзалтыг өрнүүн их амжилтын дор зохион байгуулах гэж байна
Монголын мэс засал сүүлийн жилүүдэд эрчимтэй хөгжиж байгаа нь иргэд бидэнд үнэлэгдэхүйц мэдэгдсээр байна. Дурангийн мэс заслын төрлүүд нэмэгдэж, эрхтэн шилжүүлэх хагалгаануудыг амжилттай хийж байгаа гэсэн сайхан мэдээ бидэнд сонсогдох болсон. Энэ ажлыг удирдан явуулж байгаа хүний нэг бол яахын аргагүй Монгол улсын хүний гавъяат эмч О.Сэргэлэн юм. Ингээд түүнтэй Монголын мэс заслын хөгжлийн байдал, мэс засалч эмч нарын чуулга уулзалтын талаар ярилцсанаа хүргэж байна.
Сайн байна уу. Монголын мэс засалчдын холбоо байгуулагдаад багагүй хугацааг үдлээ. Анхбайгуулагдаж байсан үеэ бодволүйл ажиллагааны цар хүрээ өргөжиж тэлсэн байна. Энэ талаар ярилцлагаа эхлүүлье.
Тийм шүү. Монголын мэс засалч эмч нарын холбоо маань анх 1998 онд “Монголын мэс засалч эмч нарын нийгэмлэг” нэртэйгээрбайгуулагдаж байсан. Энэ байгууллагыг анх санаачилсан хүн нь миний багш Ардын эмч, анагаахын шинжлэх ухааны доктор, профессор, академич Батын Гоош гуай юм. Бид1998 онд анхны хурлаа зохион байгуулж, Б.Гоош багш тэргүүнээр, миний бие нарын бичгийн даргаар сонгогдож байлаа.
Нийгэмлэг маань салбарынхаа мэргэжлийн хүмүүсийг чадавхижуулах, сургалт, онол практикын бага хурлуудыг зохион байгуулах, мэс засалтай холбоотой бүхий л цогц асуудлуудыг шийдвэрлэж, төр засагт асуудал тавих түүнийг шийдвэрлэхэд оролцох, гадаад хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх гэх мэт их олон төрлийн асуудлыг шийдэх зорилготойгоор анх байгуулагдсан. Энэ хүрээнд Монголын мэс засалч эмч нарынуламжлалт чуулганаа зохион байгуулах гээд бэлтгэл ажил бүрэн хангагдан 28-ны өдрийг бид бүгд тэсэн ядан хүлээж сууна.
Холбооноос хоёр жил тутамд Монголын мэс засалчдын чуулганыг зохион байгуулдаг. Энэ жилийн хувьд тус чуулган ямар онцлогтой зохион байгуулагдаж байна вэ?
Анх байгуулагдсан цагаасаа эхлэн одоог хүртэл Монголын мэс засалч эмч нарын сургалт, олон улсын хурал цуглааныг манай холбоо тогтмол зохион байгуулсаар ирсэн. Холбооныхурлыг эхний дөрвөн жилд жил болгон зохион байгуулдаг байсан бол түүнээс хойш хоёр жилд нэг удаа зохион байгуулдаг болсон. Энэ жилийн хувьдчуулганд300 гаран мэс засалч эмч нар Нийслэл, хөдөө орон нутгаас оролцох бөгөөд сүүлийн хоёр жилд хийж хэрэгжүүлсэн ажлаа тайлагнан дүгнэж, мэс заслын шинэ арга, ажилбаруудтай танилцаж, хоорондоо туршлага солилцдог уламжлалтай.
Энэ удаагийн чуулганд элэг, үе, бөөр шилжүүлэн суулгах, нурууны гэмтлийг эмчлэх шинэ аргын тухай гэх мэт олон сонирхолтой, шинэлэг илтгэлүүд тавигдана.Хоёр жилд нэг удаа ингэж чуулснаараа эмч нарын хоорондын харилцаа сэргэж өгдөг. Энэ удаагийн хуралд БНСУ, АНУ, ОХУ-аас төлөөлөгчид ирж оролцохоор болсон. Тэдгээр эмч нараас ч гэсэн манай мэс засалч эмч нар туршлага судлах боломжтой.
Мөн чуулганы үеэр шинээр эрдмийн зэрэг хамгаалж, мэргэжил нэгтнүүдээ тэргүүлэн ажилласан шилдэг мэс засалч, шилдэг залуу мэс засалч, ахмад эмч нарын нэрэмжит шагнал гардуулах үйл ажиллагааг зохион байгуулна.
Чуулганы үеэр зохион байгуулагч эмнэлгээ шалгаруулж, хамтран ажилладаг гэсэн. Энэ удаагийн мэс засалчдын хурлыг аль эмнэлэгтэй хамтран зохион байгуулж байна вэ?
Анх Хавдар судлалын үндэсний төв/ХСҮТ/ энэ чуулганы дотоод ажлыг зохион байгуулдаг байсан. Одоо бол ерөнхий зохион байгуулагчаар нь манай холбоо ажиллаж, дотоод ажлыг мэс заслын томоохон тасагтай эмнэлгүүд жил бүр хариуцан авч ажилладаг болсон. Энэ жилийн хувьд ХӨСҮТ ерөнхий зохион байгуулагчаар сонгогдон ажиллаж байна. Мөн ХСҮТ, Улсын Нэг, Хоёр,Гуравдугаар төв эмнэлэг, Армийн эмнэлэг, Төрийн тусгай албан хаагчдын нэгдсэн эмнэлэг, Дархан-Уул аймгийн нэгдсэн эмнэлэг гэх мэт олон эмнэлгүүдзохион байгуулалтанд идэвхитэй оролцож байна. Энэ дашрамд хамтран ажиллаж байгаа ХӨСҮТ-ийн хамт олондоо талархал илэрхийлье.
Чуулганаардараагийн удаа зохион байгуулах эмнэлгээ сонгож, батламж гардуулж өгдөг уламжлалтай.Дараагийн чуулганыг зохион байгуулах эмнэлэгээр улсын томоохон хувийн эмнэлгийн нэг болох “Грандмед” эмнэлэг шалгарсан. Өмнө нь бол дандаа л улсын эмнэлгүүдтэй хамтран зохион байгуулдаг байсан бол үүнийг шинэчилж томоохон хувийн эмнэлгүүдийг хамруулж эхэлсэн.
Монгол улсад дурангийн хагалгааг маш сайн хийдэг болж, мэс заслын төрөл ч нэмэгдсэн. Энэ талаар.
Өнгөрсөн хугацаанд мэс заслын тал дээр олсон ололт маш их байна. Бидний хийсэн нэг том ажил бол гадаад харилцааг эрчимтэй хөгжүүлсэн явдал гэж боддог. Гадаад харилцааг хөгжүүлснээр Монголын мэс засал хөгжих бас нэг үндэс тавигдаж байгаа юм.Швейцарийн мэс заслын томоохон баг манай улсад сүүлийн 17 жил тасралтгүй жил бүр ирж хамтран ажиллаж байна. Энэ баг 21 хоногийн турш үнэ төлбөргүй мэс засал хийж, эмч, сувилагч мэргэжилтнүүдийг дагалдуулж, сургадаг.
Мөн холбооноос санаачлан2004 оноос эхлэн хөдөө, орон нутгийн төлөөллийг хотод авчирч сургалт явуулдаг болсон. Сүүлийн жилүүдэд 10 гаруй аймгуудад тус бүр 21 хоногийнонол, практикын сургалтыг зохион байгууллаа.
Хоёрдахь том ажил маань Монгол улсад 1994 оноос анх удаа дурангийн мэс засал хөгжүүлж эхэлсэн явдал юм. Анх АНУ-ын мэс заслын эмч Рашер.Р.Хманай улсын мэс заслын эмч нарыг сургаж, дурангийн хагалгааг хийсэн. Тэгэхдээ тухайн үедээ эдийн засгийн нөхцөл байдлаас болоод төдийлөн дэлгэрч чадаагүй. Ингээд 2005 онд АНУ-ын “Swanson-ны гэр бүлийн сан”-ийн багт дурангийн мэс заслыг Монголд хөгжүүлэхэд туслалцаа үзүүлээч гэсэн хүсэлтийг тавьснаар тус сангийн хамт олон жил болгон 150 мянган ам. долларын өртөг бүхий дурангийн багажийгбидэнд бэлэглэсэн. Улмаар бид дурангийн хагалгааг хийх сургалтыг Улаанбаатар хотын Нэг, Хоёрдугаар эмнэлэг, ХСҮТ, хөдөө орон нутагт хэрэгжүүлж өгөөч гэсэн хүсэлтийг дахин тавьж бүсүүдээ дурангаар хангасан байгаа.
Өнөөдөр дурангийн мэс засал манай улсад хөгжсөн гэж хэлж болно. Дөрөвхөн аймаг дурангүй, бусад бүх аймаг дурангийн мэс заслыг хийдэг боллоо. Анх 2005 онд цөсний хүүдий авах мэс заслын дөрөвхөн хувийг дурангаар хийдэг байсан бол одоо 90 орчим хувийг дурангийн хагалгаагаар хийж байна. Мөн “Swanson-ны гэр бүлийн сан”-ийн багтайхамтраад дурангийн мэс заслын эмч нарт гүнзгийрүүлсэн сургалтыг зохион байгуулсан. Ингэснээр манай эмч нар одоо ходоод сойх, эвэрхий нөхөх, бүдүүн гэдэс тайрах, дэлүү авах, бөөрний дээд булчирхай авах гэх мэт олон мэс заслыг дурангийн хагалгаагаар хийж байна. Үүнээс гадна мэс засалч эмч нарын чадавхыг илэрхийлдэг эрхтэн шилжүүлэн суулгах мэс заслыг эх орондоо хийж эхэллээ. Өнөөдрийн байдлаар 120 гаруй өвчтөнд бөөр шилжүүлэн суулгах мэс засал, 28 хүнд 29 удаа элэг шилжүүлэн суулгах мэс заслыг амжилттай хийсэн байна.
“Мэс засалч эмч нарын чадавхыг илэрхийлдэг эрхтэн шилжүүлэн суулгах мэс заслыг эх орондоо хийж эхэллээ. Өнөөдрийн байдлаар 120 гаруй өвчтөнд бөөр шилжүүлэн суургах мэс засал, 28 хүнд 29 удаа элэг шилжүүлэн суулгах мэс заслыг амжилттай хийсэн”

Хөдөө, орон нутагт мөн дурангийн хагалгааг хийж байна гэж та ярилаа. Ямар хагалгааг голдуу хийж байна вэ?
Хөдөө орон нутгийн хувьд цөсний замын мэс заслыг дурангийн хагалгаагаар хийж байна. Урьд нь бид цөсний хүүдий авах мэс заслийг нээлттэй ажилбараар хийдэг байсан. Энэ нь маш том нээлттэй зүсэлт хийж, өвчтөнд их өвдөлттэй, хагалгааны дараа 7-10 хоног эмнэлэгт хэвтэж эмчлүүлдэг байсан бол одоо дурангийн хагалгаанд орсноор мэс засал хийлгэсэн өдрөө ч өвчтөн эмнэлгээс гарч болдог болсон. Гоо сайхан, өвдөлт мэдрэх, хүн ам эрүүлжих талаасаа ч их амар болсон.
Хөдөө орон нутагт эмч, эмнэлгийн хүрэлцээ тун муу байдаг шүү дээ. Тэр тусмаа сумдад мэс заслын эмч нар бараг байдаггүй гэж хэлж болохоор. Энэ тал дээр танай холбооноос хэрхэн анхаарч ажиллаж байна вэ?
Манай холбооны хийсэн том ажлын нэг нь Монгол дахь ДЭМБ-ын суурин төлөөлөгчтэй хамтран сум, сум дундын эмнэлгийн эмч нарын мэс засал хийх, яаралтай түргэн тусламж үзүүлэх тал дээр анхаарч ажиллаж ирсэн. 2005 онд бид бүх сумдын эмнэлгээр явж судалгаа хийсэн. Тус судалгаагаар манай улсад 300 гаруй сумын эмнэлэг байдаг гэсэн тоо гарсан юм. Тэдгээр эмнэлгийн хувьд яаралтай тусламж үйлчилгээг 2 цагийн дотор үзүүлж чадах эмнэлэг бараг байгаагүй. Энэ төслийг хэрэгжүүлснээр ДЭМБ-ын санхүүжилтаар сумын эмнэлгийг мэс засал, яаралтай тусламжийн багаж, тоног төхөөрөмжөөр хангаж 180 гаруй сумын эмч нарыг сургасан. Зөвхөн сумын эмч төдийгүй сувилагч, жолооч нарыг ч сургалтад хамруулдаг.
Учир нь яаралтай тусламж бол багийн ажил. Сургалтанд хамрагдсан жолооч нарын хувьд эмч, сувилагч нартайгаа нэг баг болон осолдож, гэмтсэн хүмүүст анхны тусламжийг үзүүлэх чадвартай болсон. Мөн Монгол улсад 39 сум дундын эмнэлэг байдаг. Эдгээр эмнэлгүүдээс 13 сум дундын эмнэлэг л мэс заслын үйлчилгээг үзүүлж байна. Мэс засал яаралтай тусламж үзүүлж чаддаг сум дундын эмнэлгийг нэмэгдүүлэх шаардлага жил ирэх бүр нэмэгдсээр байна. Аймгийн төвөөсөө хол оршдог сумдын хувьд 150 км тутамд 1 сум дундын эмнэлэг байх ёстой. Ингэснээр яаралтай тусламжийг 2 цагийн дотор үзүүлэх боломжтой болдог.
“Зөвхөн сумын эмч төдийгүй сувилагч, жолооч нарыг ч сургалтад хамруулдаг. Учир нь яаралтай тусламж бол багийн ажил. Сургалтанд хамрагдсан жолооч нарын хувьд эмч, сувилагч нартайгаа нэг баг болон осолдож, гэмтсэн хүмүүст анхны тусламжийг үзүүлэх чадвартай болсон.”
Иймээс бид энэ төслийг үргэлжлүүлсээр 2013 онд ДЭМБ-ын дэлхийд ганц байгаа “Зохицуулах төв”-ийг Монголд байгуулсан. Энэ төвөөс сум, сум дундын эмнэлгийг чадавхижуулах ажлуудыг байнга зохион байгуулж байна.Одоогийн байдлаар Архангай, Өвөрхангай, Өмнөговь гэх мэт хэд хэдэн аймаг тус сургалтанд хамрагдаад явж байна. Мөн “Хөдөөгийн мэс засал” сурах бичгийг орчуулж, бүх сумын эмч нарт гарын авлага болгон өгсөн байгаа.
Монгол улсын мэс заслын хөгжлийн түвшин болон мэс засалч эмч нарын холбооны талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгсөнд баярлалаа. Та бүхний ажилд болон одоо болох гэж буй чуулга уулзалтанд тань өндөр амжилт хүсье.
Баярлалаа. Нийт ард түмэндээ эрүүл энхийг хүсье.

Мэдэгдлийг бүрэн эхээр нь хүргэж байна.


Их Монгол улс байгуулагдсаны 810, Ардын Хувьсгалын 95 жилийн ойн Үндэсний их баяр наадамд барилдсан шөвгийн 32 бөх, харваачдаас Үндэсний их баяр наадмын хуулийн дагуу допингийн шинжилгээ авч БНСУ-ын Шинжлэх ухаан техникийн институтын /KIST/ Допингийн хяналтын лабораторид шинжлүүлсэн билээ.


Тус лабораториос 2016 оны 8-р сарын 23-ны өдөр ирүүлсэн шинжилгээний хариуд 3940625 дугаартай Баян-Өлгий аймгийн харъяат Батчулуун овогтой Баатарцол, 3939453 дугаартай Увс аймгийн харъяат Бадрах овогтой Ганзориг нарын “А” сорьцны дээжинд хориотой эмийн жагсаалтанд багтах бодис илэрч допингийн эсрэг дүрмийг зөрчсөн болох тухай манайд мэдэгдсэн. Лабораторийн албан ёсны хариуг холбогдох газруудад дүрмэнд заасан хугацаанд нь бид хүргүүлсэн.


Үндэсний бөхийн холбоо болон дээрхи 2 бөхөөс ирүүлсэн хүсэлтийн дагуу “В” сорьцын шинжилгээ хийлгэх хүсэлтийг БНСУ-ын Шинжлэх ухаан техникийн институтын /KIST/ Допингийн хяналтын лабораторид 2016 оны 8-р сарын 29 ны өдөр уламжилсны дагуу тус байгууллагаас 2016 оны 10 дугаар сарын 11-ны өдөр ирсэн “В” сорьцын шинжилгээний хариу нь “А” сорьцын шинжилгээний хариутай ижил гарсан болохыг мэдэгдлээ.


Энэ тухай Дэлхийн допингийн эсрэг агентлаг болон Монголын Допингийн эсрэг үндэсний төвийн дүрэм, Үндэсний их баяр наадмын хуулийн дагуу холбогдох арга хэмжээг авах эрх бүхий байгуулага болох Үндэсний их баяр наадам зохион байгуулах комисс болон Үндэсний бөхийн холбоонд хугацаанд нь албан ёсоор мэдэгдсэн болно.

ГХ-ны сайд Ц.Мөнх-Оргил өнөөдөр 13:00 цагаас цаг үеийн асуудлаар хэвлэлийн бага хурал хийхээр болжээ. Түүнийг 14 тэрбумын өртэй гэх мэдээлэл сошиалаар цацагдаад байгаа. Тэрбээр хэвлэлийн хурлын үеэр энэ асуудалд тайлбар хийх бололтой. Хэвлэлийн хурал Төрийн ордны Нутгийн удирдлагын танхимд болох юм.

Өчигдөр Замын хөдөлгөөнд оролцож байсан нийтийн тээврийн үйлчилгээний автобустай холбоотой 21 зөрчил бүртгэгджээ. Үүний 11 нь зам тээврийн осолд холбогджээ. Харин 10 нь тээврийн хэрэгслийн техникийн бүрэн бус байдлаас шалтгаалан түр буюу удаан зогсолт хийж замын хөдөлгөөнд оролцогч нарт саад учруулан, түгжрэл үүсгэж иргэдийг бухимдуулсан байна.



Иймд нийтийн тээврийн үйл ажиллагаа явуулдаг аж ахуй нэгж, байгууллагууд үйлчилгээнд явуулж буй тээврийн хэрэгслийн техникийн бүрэн бүтэн байдлыг сайтар шалгаж замын хөдөлгөөнд оролцуулах, тогтмол хяналт тавих, техникийн саатлаар зогссон нөхцөлд түргэн шуурхай эвдрэл, гэмтлийг засах, зам чөлөөлөх арга хэмжээ авч байх, жолооч нарын ур чадварыг дээшлүүлэх тал дээр анхаарах шаардлагатай байгааг замын цагдаагийн байгууллагаас анхаарууллаа.

Тус дүүргийн Сонгуулийн хорооны дарга О.Бат-Өлзий АН-аас нэр дэвшиж, ялалт байгуулсан зургаан хүний жагсаалтыг хасах тогтоолы гаргажээ.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат маргааш буюу энэ сарын 27-нд сэтгүүлчидтэй уулзахаар болжээ. Уулзалт Төрийн ордны Б танхимд 13:00 цагт эхэлнэ.

Уулзалтаар өнгөрсөн хугацаанд Засгийн газрын хэрэгжүүлсэн бодлого, үйл ажиллагааны талаар дэлгэрэнгүй мэдээлж, сэтгүүлчдийн сонирхсон асуултад хариулах юм байна. Уулзалтад Ерөнхий сайд болон Засгийн газрын гишүүд оролцох юм байна.

​Замын цагдаагийн албаны ЖШУХ дээр нийт 426 дуудлага, мэдээ мэдээлэл хүлээн авснаас, зам тээврийн ослын 342 дуудлага бүртгэгдсэн байна. Үүнээс гэмт хэргийн шинжтэй гомдол мэдээлэл 10бүртгэгдэж 13 хүн хүнд хөнгөн гэмтсэн. Согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ зам тээврийн осолд холбогдсон жолооч 6, явган зорчигч 0. Зам тээврийн осолд сургуулийн насны 1, сургуулийн өмнөх насны 1 хүүхэд өртсөн. Согтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодсон нийт 41 жолоочийг илрүүлж гарч болзошгүй осол хэргээс урьдчилан сэргийлж ажилласан байна.



Тухайлбал: СХД-ийн нутаг Баянхошууны зам, 7-р хорооны баруун замд H.Sonata маркийн авто машины жолооч Б нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодон Kia Bongo маркийн Г жолоочтой авто машинтай мөргөлдөж жолооч 31 настай эрэгтэй Б гэмтсэн.



СХД-ийн нутаг Орбитын зам, Хилчингийн 1-р гудамжны 6 тоот хашаанд H.Sonata маркийн авто машины жолооч Г нь согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэсэн үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодон явган зорчигч 03 настай эрэгтэй Ө-г гэмтээсэн байна.

ШУА-ийн Геоэкологийн хүрээлэнгийн загас судлаач, биологийн ухааны доктор Н.Мэндсайхан Монголын “Улаан ном”-д орсон долоон төрлийн загасны ихэнх нь хүний буруутай үйлдэл, сувдаг шунахай сэтгэлийн балгаар устахад хүрч, ердийн тул (сибирь) зөвхөн Монголд л үлдээд буйг хэдхэн сарын өмнө хэлж байлаа.

Харамсалтай нь, бид “Монголд л бий” хэмээн гайхуулж, бахархан ярьдаг эл амьтнаасаа үүрд хагацаж, халаглан суух үе ойртож байх шиг. “Люмино” хамтлагийн ахлагч, Монголын зөв зохистой загасчлалыг дэмжих сангийн тэргүүн, Монголын загасчлах спортын холбоодын нэгдлийн тэргүүн Д.Тэмүүжин фэйсбүүк хуудсандаа хоёр хоногийн өмнө Эрдэнэтийн нэгэн худалдааны төвд тул загас худалдаж буй тухай мэдээлж, цахим орчинд шуугиан тарив.

Монголын “Улаан ном”, Дэлхийн байгаль хамгаалах холбооны “Улаан данс”-нд ховор, устаж болзошгүй гэсэн бүртгэлтэй, агнахыг бүрмөсөн хориглосон уг амьтныг дураараа барьж, худалдаж буй хүмүүст хариуцлага тооцох хэрэгтэй гэж бухимдах иргэн цөөнгүй байв. Д.Тэмүүжингийн хэлж буйгаар уг худалдааны төвийг шалгуулахаар БОАЖЯ-ны мэргэжилтнүүдэд хандсан ч “Тус аймгийн холбогдох байгууллагад хандана” гэхээс өөр зүйл хэлээгүй аж.

Энэ хэргийн талаар тодруулахаар Орхон аймгийн Мэргэжлийн хяналтын газрын Байгаль орчны хяналтын улсын байцаагч Н.Нямсүрэнтэй холбогдоход “Аймгийн Цагдаагийн газрын Эрүүгийн тасаг, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын газар зэрэг хэд хэдэн байгууллагынхан өчигдөр “Энх” худалдааны төвийг шалгасан. Тарваган тахал гарсантай холбоотойгоор манайх Булган аймагтай хамтраад өндөржүүлсэн бэлэн байдал зарлаж, байнгын хяналт, шалгалт хийж байсан учир наймдугаар сарын 1-нээс энэ сарын 1 хүртэл ийм хэрэг гараагүй.

Орон нутгийн сонгуультай холбоотойгоор хяналт суларсан үед энэ хэрэг гарлаа. Д.Тэмүүжингийн мэдээлэл үнэн болохыг тогтоосон. Тэнд зарж байсан тулыг Хялганатаас авчирсан бололтой. Тэр худалдагчид тул загас нийлүүлдэг хүн бий гэсэн. Амьтны тухай хууль зөрчсөн эдгээр иргэнд эрүүгийн хэрэг үүсгэж, шалгуулна” гэв.

Харин Цагдаагийн газрынхан “Тул мөн, эсэхийг тогтоогоогүй байна. Өөр төрлийн том загас байхыг үгүйсгэхгүй” гэв. Иргэдийн мэдээллээс үзвэл уг газарт тул худалдаж буй нь анхных биш аж. Тул зардаг лангууны зургийг нь авч, энэ талаар Д.Тэмүүжинд мэдээлсэн, уг холбооны гишүүн Б.Улсболд ч худалдагчид шаардлага тавьж, “Зарахаа байчихвал, танд нийлүүлдэг хүмүүс тул барихаа болино” гэхэд “Битгий солиор” гээд ер тоогоогүй гэнэ.

Таван төрөлтэй ч устсаар ганцхан нь үлдээд буй ердийн тулыг агнах нь битгий хэл загасчлах спортод сэртэнгүй дэгээгээр бариад, агаарт удаан байлгалгүйгээр усанд нь буцаан тавих журамтайг загасчид ярьж байна.

Зарим иргэний хэлж буйгаар “Меркури”, “Бөмбөгөр” зэрэг худалдааны төвийн махны лангуунуудад тул өвөл, зунгүй “хэвтэж” байдаг гэх юм. Энэ мэдээллийн мөрөөр “Меркури” худалдааны төвд очиход худалдагчид нь “Хориотой учраас зардаггүй” гэж үгүйсгэсэн ч тэндхийн байнгын үйлчлүүлэгч иргэн “Энд тул зардаг. Болгоомжилж байгаа юм. Хэнд зарахаа мэддэг” хэмээв.

Амьтны тухай хуулийн долдугаар зүйлд “Нэн ховор амьтныг төрийн захиргааны төв байгууллагын тусгай зөвшөөрлөөр зөвхөн эрдэм шинжилгээний ажил гүйцэтгэх зориулалтаар агнаж, барьж болно. Бусад зориулалтаар нэн ховор амьтныг агнаж бэлтгэсэн арьс, яс, бусад түүхий эдийг худалдах, худалдан авахыг хориглоно” гээд заачихаж.

Уг нь “Монголд л байдаг” гэгдэх уг амьтныг эрдэм шинжилгээний зориулалтаар агнахад ч дэндүү хайран. Холбогдох мэргэжилтнээс тул барих зөвшөөрлийг ямар тохиолдолд олгодгийг тодруулахад “Монгол Улсын болон гадаадын иргэн тусгай төлбөр төлсөн тохиолдолд барьж болно. Мөн тодорхой нутаг дэвсгэрт амьтны сүргийн бүтцийг зохицуулахад болон халдварт өвчний голомтыг арилгах зорилгоор барьдаг” гэв.

Энд бичсэн тусгай зөвшөөрөл олгогч байгууллага нь БОАЖЯ юм. Тул хууль бусаар барьж агнасан тохиолдолд хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 151-250 дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох, эсхүл 3-5 жил хүртэл хугацаагаар хорих ял онооно гэсэн хуулийн заалт бий.

Авто тээврийн тухай хуулийг үндэслэн нийтийн тээврийн үйлчилгээнд үйлчилж буй тээврийн хэрэгслүүдийн хөдөлгүүрээс ялгарч байгаа утааны тортогжилт, хорт бодисын хэмжээ стандартын шаардлагыг хэрхэн хангаж байгаа эсэхэд Нийслэлийн тээврийн газраас хяналт шалгалт хийжээ.

Шалгалтад их багтаамжийн 62 автобус, ачааны 2 тээврийн хэрэгсэл хамрагдаж 33 зөрчил дутагдал илэрсэн байна. Тухайлбал “Гбус” ХХК-ийн гурав, ЗТНэгтгэл ОНӨААТҮГ-н нэг, “Автотерминал” ХХК-ийн ес, “Тэнүүн-Огоо” ХХК-ийн найм, “Тэнүүндэлгэр” ХХК-ийн тав, “Эрдэмтранс” ХХК-ийн долоо гээд нийт 62 автобуснаас 31 буюу 50 хувь нь утааны тортогжилтын хэмжээ хэтэрсэн үзүүлэлттэй гарсан байна.

Зөрчлийг арилгуулах зорилгоор “Автотерминал” ХХК, “Тэнүүндэлгэр” ХХК, “Эрдэмтранс” ХХК, “Тэнүүн-Огоо” ХХК тус бүрт Автотээврийн хяналтын улсын байцаагч албан шаардлага хүргүүлсэн байна. Мөн “Гбус” ХХК, “Тэнүүн-Огоо” ХХК, ачааны 2 автомашины жолооч нарт 110.0 мянган төгрөгийн захиргааны арга хэмжээ тооцсон байна.

УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хорооны хуралдаанаар “Эрдэнэт” үйлдвэрийн Оросын талын 49 хувийг хувьчилсан асуудлыг хэлэлцсэн билээ. Тус хуралдаанд “Эрдэнэт”-ийн 49 хувийг хувьчлах шийдвэрийг гаргасан Ерөнхий сайд асан Ч.Сайханбилэг болон Худалдаа хөгжлийн банкны захирал О.Орхон нар оролцож, УИХ-ын гишүүдийн сонирхсон асуултад хариулт өгсөн юм. Тэгвэл эл асуудлаар хэн юу хэлснийг хүргэж байна.