-
2016 оны 4 сарын 28
МАН хамгийн эхэнд бага хурлаа хийж, Хамгийн түрүүнд Аудитын газар мөрийн хөтөлбөрөө өгч, Хамгийн эхэнд СЕХ-нд баримт бичгээ гардууллаа
-
2016 оны 4 сарын 28
Эвслийн бүлэг болон МАХН-ын удирдлагууд мэдээлэл хийнэ
-
2016 оны 4 сарын 28
Уг байр суурь нь тус хоёр намыг эвсэх асуудлаар ширээний ард суулгасан байна. Ингээд хоёр нам тус, тус хурлынхаа эвсэх асуудлаар ярилцжээ. ИЗНН-ын удирдлагууд хуралдаж МАХН-тай эвсэх асуудлаар ярилцсан ч үр дүн нь эвсэхгүй гэж гарсан талаар эх сурвалж мэдээлж байна. Тус намын зарим гишүүд манай нам бол авлигалын эсрэг тууштай тэмцэнэ гэж гарч ирсэн. Бид үнэт зүйлээсээ ухарч авлигачдын намтай эвсч болохгүй гэж хэлсэн гэх мэдээлэл байна.
-
2016 оны 4 сарын 28
12.Цөмийн энергийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай, Ашигт малтмалын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2016.01.27-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/:
-Хууль санаачлагчийн илтгэлийг Гадаад хэргийн сайд Л.ПҮРЭВСҮРЭН танилцуулна;
-Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн М.БАТЧИМЭГ танилцуулна.
-
2016 оны 4 сарын 27
Ингээд хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлэгтэй холбогдуулан байнгын хорооноос гаргасан зарчмын зөрүүтэй 195, найруулгын чанартай 187 саналын томьёоллоор санал хураалт явуулах байсан
-
2016 оны 4 сарын 27
аааа
-
2016 оны 4 сарын 27
<iframe width=”560” height=”315” src=”https://www.youtube.com/embed/zmvPARTW440” frameborder=”0” allowfullscreen></iframe>
-
2016 оны 4 сарын 27
УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийж, санал хураах болсон ч гишүүдийн ирц хангалтгүй байснаас болж, чуулганыг арга буюу завсарлууллаа. Учир нь ирц тааруугаас болж дээрх хуулийн төсөлтэй холбоотой саналууд унаж мэдэх нөхцөл байдал үүссэн учраас үдээс хойшхи чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар ирцээ сайтар бүрдүүлэхээр болж, чуулган завсарлаад байна.
-
2016 оны 4 сарын 27
Одоо чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийж байна.
-
2016 оны 4 сарын 27
Энэ удаагийн сонгууль 2012 оныхоос өөр тогтолцоогоор явах нь тодорхой болж ирлээ. 2012 оны сонгуулийн тогтолцоо нь Үндсэн хуультай зөрчилдсөн гэдгийг Цэц хүлээн зөвшөөрснөөр ийнхүү Сонгуулийн хуулиа өөрчлөхөөс аргагүй болоод байна. Ингээд холимог тогтолцоог бус, 100 хувь мажоритар тогтолцоог сонгох нь тодорхой болов. Гагцхүү мажоритар тогтолцоо нь ямар хэлбэртэй байх вэ гэдгийг шийдэх л үлдлээ. Өөрөөр хэлбэл, тойрог, мандатыг хэрхэн хуваарилах вэ гэх ганцхан асуултад УИХ хариулт өгнө гэсэн үг. Жижиг 76 тойрог, олон мандаттай томсгосон 26 тойрог гэх хоёр хувилбар бий. Гарч буй мэдээллээс үзвэл, улс төрийн хоёр гол нам болох АН, МАН-ын зүгээс жижиг 76 тойрогтой, нэг тойрог-нэг мандат бүхий мажоритар тогтолцоог илүүд үзэж буй гэх. Энэ чиглэлд тохиролцоо, ойлголцолууд ч хийгдсэн тухай дуулдаж байна. Жагсаалтын 28-ыг жижиг 76 тойрогт нэмж хуваарилах бөгөөд ингэхдээ нийслэлд 14, орон нутагт мөн 14-ыг хуваахаар санал гаргажээ. МАН-ынхан тойргийн тоог өөрчлөхгүйгээр нийслэлд найм, орон нутагт 20 мандатыг хуваарилах ёстой гэх байр суурь илэрхийлсэн. АН болохоор хотод 18, хөдөөд 10 мандат хуваарилах санал гаргасан. Энэ нь мэдээж улс төрийн шийдэл болохоос бодлогын шийдэл хараахан биш болов уу. Уг байр суурь нь МАН нийслэлд гэхээсээ илүү хөдөө, орон нутагт өөрсдийн дэмжигчид илүү байгаа гэж үзсэнтэй холбоотой. АН ч ялгаагүй хөдөөд бус, хотод дэмжигчтэй гэж тооцож буй.
Тиймд урьдчилсан байдлаар тохироод буй жижиг 76 тойрог бүхий мажоритар тогтолцооны давуу болоод сул тал нь юу вэ. Эрх мэдлийн төлөөх өрсөлдөөн гол төлөв хоёр гол намын хооронд өрнөдөг. Ийм байдал нь АН болон МАН-д ашигтай учраас үүнийг тэд сул тал гэж харахгүй байгаа нь лавтай. Харин ч аль нэг нь эрх мэдлийг гартаа илүү төвлөрүүлэх боломж олдоно. Нөгөө нь хүчтэй сөрөг хүчин байх бололцоо бүрдэнэ. Гэтэл ойрын жилүүдэд болсон сонгуулийн үр дүнгээр байгуулагдсан УИХ болон Засгийн газрууд ямар хүнд хэцүү сорилттой тулгарсныг зарим талаар сонгуулийн тогтолцоотой ч холбож болно. Илт давамгай хувиар ялалт байгуулаагүй тохиолдолд арай олон санал авсан нам нь төрийн эрхийг барихаасаа илүүтэй, бусдын ая эвийг олох, тал засах, эрх мэдэл хуваалцах гэж үйл тамаа цайсан нь нэгэнт нууц биш.
Тухайлбал, АН өнгөрсөн дөрвөн жилд ийм зовлонг хангалттай амслаа. МАН ч тийм бэрхшээлийн дундуур туучиж өнгөрсөн удаатай. Мажоритар тогтолцооны хамгийн гол согог нь сонгогчдын саналын багагүй хувь гээгддэг учраас санал хуваагдсаны улмаас нэр дэвшигч дэмжлэг багатай байсан ч сонгогдох магадлалтай. Мөн нийт сонгогчдын 50 орчим хувийн саналыг авахад л УИХ-д үнэмлэхүй олонхи болох бололцоог энэ тогтолцоо олгодог. Үүний хамгийн тод жишээ нь 2000 оны сонгуулийн дүнд МАХН нийт сонгогчийн 50.03 хувийн санал авсан атлаа 76 суудлын 72-ыг нь авчээ. Мандатын тоо тэнцүү биш учраас нийлбэрээрээ бусад нам ард түмнээс хэдэн санал авсныг тооцоолох бололцоогүй байсан гэдэг. Тухайн үеийн ардчилсан хүчин нийт сонгогчийн 40 орчим хувийн саналыг авсан атлаа ердөө тавхан суудал авч байсан гэсэн үг. Үүгээрээ дан мажоритар бол дэмий юм байна гэж үзсэн. 2012 онд холимог тогтолцоог сонгосны нэг шалтгаан нь энэ байсан. Гэвч холимог тогтолцоогоор сонгууль явуулж намдаа санал авахаар сонгогчдын санал зөв тусгагдаж байгаа хэрнээ олонхи бүрдэхгүй нөхцөл үүсдэг. Нэг нь 40, нөгөө нь 30, үлдсэн нь 20, 10 хувь гэх байдлаар сонгогчдын санал нам хүчнүүдэд хуваагдсанаар тэдний хэн нь ч олонхи болохгүй. Тэгэхээр үргэлж эвслийн Засгийн газар бүрдэж таарна. Эрээвэр хураавраас бүтсэн Засгийн газар тогтвортой байна гэж байхгүй. Ийм л учраас явж явж мажоритар нь дээр юм байна гэдэг шийдэл дээр бууж байх шиг.
Гагцхүү ямар мажоритар байх нь зөв бэ. Томсгосон тойргоос илүү жижиг 76 нь Монгол Улсад тохирно гэх хандлага бий. Томсгох нь нэг сонгогч олон хүн сонгох болдгоос үүдэж будилах, ончтой байх чанар алдагддаг сул талтай. Олон мандаттай томсгосон тойргоор сонгууль явуулах нь өөр олон сул талтай байдаг ажээ. 2008 оны УИХ-ын сонгууль томсгосон тойргоор явагдсан. УИХ-ын гишүүнээр сонгогдохоор 26 тойрогт 356 хүний нэр саналын хуудсанд бичигдсэний 311 нь улс төрийн нам, эвслээс, 45 нь бие даан нэр дэвшигч байснаас 66 нь эмэгтэй нэр дэвшигчид байв. Ингээд МАХН (Одоогийн МАН)-аас 39, Ардчилсан намаас 25, ИЗН-аас 1, бие даан нэр дэвшсэн 1 хүн тус тус сонгогдсон байна. Нэг сонгогч олон нэр дэвшигчид саналаа өгөх эрхтэй болсноор нийт саналын тоо хэд байх ёстойг тогтоох аргагүй болж, эндээс “0” нэмэх гэдэг булхай өргөн ашиглагдсан гэж шүүмжлэл дагуулсан сонгууль л даа. Энэ нь 100 санал авсан байхад ард нь тэг нэмээд мянга болгож болох ба үүнийг магадлах ямар ч боломжгүй байсан гэдэг. Эцэстээ сонгуулийн үр дүнд үл итгэсэн иргэдийн жагсаал болж, Монгол Улс анх удаа сонгуулиас үүдсэн үймээнд автаж, онц байдал зарлан таван хүний амь эрсэдсэн билээ. Үүнээс гадна энэ системээр болж буй сонгуульд нэг намаас нэр дэвшигчид хоорондоо өрсөлдөн намын хүнээ унагах сонирхол буй болдог гажиг бас ажиглагдсан билээ. Тиймээс нэг мандаттай 76 тойргоор сонгууль явуулах зарчмыг илүү дээр гэж учир мэдэх хүмүүс хэлж байна.
МАН-ын хувьд Сонгуулийн тухай хуулийн анхны хэлэлцүүлэг эхлэх үеэс л 100 хувь мажоритар буюу нэг тойрог, нэг мандат гэсэн системийг дэмжиж байсан. Магадгүй тэд 2000 оны ялалтаа зүүдэлж байж болох юм. Жижиг мажоритар тогтолцоогоор явагдсан тэр сонгуульд 602 хүн нэр дэвшсэнээс 575 нь улс төрийн 13 нам, гурван эвслээс, 27 нь бие даан нэр дэвшигчид оролцов. Ингээд МАН 72 суудал авч байлаа. Харин өнөөдөр ийм зүүдээр АН ч ялгаагүй өөрийгөө шагнаж буй. Тэдний байр суурь уг нь 48:28 байсан. Эрх баригч намын хувьд намынхаа нэрээр нэлээд санал татаж чадна гэж найдаж байсан хэрэг л дээ. Одоо энэ байр сууриа өөрчлөхөөс аргагүй болсон. Үүнд хамгийн их нөлөөлсөн хүчин зүйл бол тухайн намын рейтинг. Ирэх сонгуульд ялагдаж ч магадгүй нөхцөл байдал үүссэнийг эрх баригч нам соргог анзаарч, үүнээс үүдэлтэйгээр сонгуулийн тогтолцоог өөрчлөх санаархлаа Үндсэн хуулийн цэцээр дамжуулж хэрэгжүүлж байна гэж хардах улс төрийн нам, улстөрчид бий юм. Үнэхээр ч улс төрийн намууд, тэр дундаа АН, МАН-ын рейтинг бага байгаа үед жижиг 76 гэх хувилбар нь илүү ашигтай. Тухайн тойрогтоо нэр хүндтэй хүнээ олж нэр дэвшүүлэхэд л намын рейтингээс хамаарахгүйгээр сонгогдоод гараад ирэх боломжтой. Жижиг гэгдэх тухайн тойрогтоо л нэр хүндтэй, олон хүний санал авч чадах хүн байвал бөх, уяач, дуучин байх нь хамаагүй. Намын өмнөөс илгээх бодлого баримтална гэж ойлгож болно. Ийм нөхцөлд аймаг, сумандаа дархлагдсан хурган улстөрчид илүү жин дарах боломжтой гэдэг нь мэдээж.
Ингэж сонгогдох хувь улстөрчдийн олонлогоор нам төрийн эрхийг барих хэмжээнд ялалт байгуулж болно гэсэн логик бас байгааг үгүйсгэхгүй. Энэ мэт олон шалтгаанаар Сонгуулийн хуульд өөрчлөлт оруулахдаа том биш, жижиг тойрог бүхий мажоритар болгон өөрчлөх магадлалтай байна.
Эцэст нь яагаад жижиг 76 буюу нэг тойрог-нэг мандат бүхий мажоритар тогтолцоо нь илүү дээр вэ гэдэгт товч хариулт өгье. Олон мандаттай 26 том тойргоор сонгууль явуулсан тохиолдолд сонгогчдын тэгш эрх ноцтой зөрчигддөг. Уг нь хаана амьдарч байгаагаасаа үл шалтгаалж, өгч байгаа саналынх нь жин адилхан байх ёстой. Энэ сонгуулийн үнэт чанар. Гэтэл олон мандаттай томсгосон тойргоор бол Өмнөговийн сонгогчид ганцхан хүнийг сонгож саналаа өгч байхад нийслэлийн нэг дүүргийн сонгогч гурван хүний нэрийг дугуйлдаг байх жишээтэй. Эсвэл хоёр аймагт нийлээд ганцхан мандат оногдож байхад нэг дүүрэгт гурван мандат оноодог. Энэ мэт ялгаатай санал өгөх нь байж болшгүй жишиг. Тэгвэл жижиг 76 тойрогт ийм чанар бараг л байхгүй. Хүн ам болоод засаг захиргааны нэгжид үндэслэсэн 76 тойрог болгон хуваадаг учраас. Томсгосон тойрогт нэг намын нэр дэвшигчид хоорондоо өрсөлдөж, нэгийгээ татаж унагадаг бол жижиг 76-д тийм үзэгдэл гарахгүй. Харин ч эсрэгээрээ нэг намаас нэр дэвшигчид баг болж, мөрийн хөтөлбөрөө хамтдаа хэрэгжүүлэхийн төлөө өрсөлддөг.
Олон мандаттай том тойргийн хамгийн том сул тал нь сонгогч будилах тохиолдол ихээс гадна хүссэн хүнээ дугуйлахын зэрэгцээ хүсээгүй, сайн мэдэхгүй хүнийхээ төлөө хүртэл санал өгөхөд хүрдэг дутагдалтай. Харин сонгогчийн боловсрол, эрх талаасаа жижиг 76 гэх хувилбар нь хамаагүй илүү боломжуудыг олгодог. Ядаж л сонгогч хэнийг сонгохоо мэддэг. Энэ тухайд “Танихгүй бурханаас таньдаг чөтгөр” дээр гэж эртнээсээ хэлж ирсэн үгтэй ард түмэн бол монголчууд. Мөн сонгогч, сонгогдсон гишүүн хоёрын дунд эргэх холбоо бий болдог нь маш том давуу тал. “Эргээд ирэх нүүртэй” байхын тулд сонгогдсон гишүүн өөрийн тойргоо тойглодог. Үүнийг төсвийн мөнгийг тойрогтоо татлаа, жалга довны бодлого хэрэгжүүллээ гэж шүүмжилдэг л дээ. Гэвч “буцах хаяг, буух эзэнгүй”, сонгосон сонгогчгүй УИХ-ын гишүүн хэрхэн хангалтгүй ажилладгийг бид өнгөрсөн дөрвөн жилд бас харлаа. Тиймд төр засгийн бодлогыг алагчлалгүй хэрэгжүүлэх, хүртээх үүднээс авч үзвэл бас ч тийм буруу жишиг биш санагдана.
Томсгосон 26 тойргийг бус, жижиг 76-г сонгох хамгийн сүүлчийн шалтгаан бол одоо болох сонгуулийн хугацаа юм. Сонгуулийн сурталчилгаа 18 хоног байхаар хуульчлан баталсан. Гэтэл энэ хугацаанд томсгосон тойрогт олон нэр дэвшигч танигдаж амжихгүй. Ингэснээр сонгогчид буруу сонголт хийх магадлал нэмэгдэнэ гэсэн үг. Харин жижиг 76-д нэг бол танигдсан хүн нь л нэр дэвшинэ, эс бол богино хугацаанд танигдаж бас амжина. Ард түмэн “Хэн нь хэн бэ” гэдгийг мэдэж сонголтоо хийнэ. Энэ чинь л бид хэнийг төр засагтаа төлөөллөө болгож илгээх вэ гэдгийн гол шалгуур мөн билээ. Тиймээс сонгуулийн тогтолцоогоо өөрчлөхөөс аргагүй болсон энэ үед УИХ-ын эрхэм гишүүд хамгийн зөв хувилбарыг олж хатгана гэж найдахаас.
-
2016 оны 4 сарын 27
Шүүх байгуулах тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай болон холбогдох бусад хуулийн төслүүд
-
2016 оны 4 сарын 27
Г.СанчирГ.Санчир
Ардын хувьсгалын өлгий, амуу тарианы бүс Сэлэнгэ аймаг улс төрийн газрын зураг дээр УИХ-ын сонгуулийн 13 дугаар тойрог хэмээн тэмдэглэгдсэн бий. Энэ тойргийн сонгогчид улааныг үзэж урвадаггүй, цэнхэрээс нь цэрвэдэггүй гэдэг нь өнгөрсөн зургаан удаагийн парламентын сонгуулийн дүнгээс харагддаг. 1992, 2000 оны УИХ-ын сонгуулиар МАХН буюу өнөөгийн МАН-ын нэр дэвшигчдийг багаар нь сонгож байсан бол бусад сонгуулиар МАН, АН-ынхныг эн тэнцүү, ээлж дараатай сонгож иржээ. Тиймээс хоёр том намын хувьд Сэлэнгийн тойргийг сэм сэмхэн эргэж, сонгогчдын санаа бодол хаашаа хазайж байгааг тандсаар ирлээ. Энэ тандалтдаа тулгуурлан сар хүрэхгүйн дараа хэн хэнийг сэлэнгэчүүдийн сонголтод нийцүүлэн илгээхээ хэдийнэ тооцоод байгаа биз ээ. Нэр дэвшигчид хараахан тодроогүй, өөрөөр хэлбэл намуудын сонгуулийн гол хөзөр задраагүй байгаа тул одоогоор Сэлэнгэд хэн хэн нэр дэвших вэ гэдэг нь таамаглал төдий байна. Сонгуулийн хуулийн өөрчлөлт ч бас хүлээлт үүсгээд байна. Гэхдээ нэр дэвшигчдийн талаархи нэлээд үндэслэлтэй таамгуудыг олон нийт дэвшүүлээд буй. Олон жилийн туршлага, одоо байгаа нөхцөл байдал зэргээс харахад олны ам ортой л болж таарах байх. Тиймээс магадлал өндөр таамгийг сонирхуулъя.
Эдүгээ АН-ын С.Баярцогт, МАН-ын Ж.Эрдэнэбат нар сэлэнгэчүүдийг төлөөлөн УИХ-д сууж байгаа. Энэ хоёр эрхэм хэн хэн нь Сэлэнгэдээ нэр сайтай, хийсэн бүтээснээрээ танигдсан гишүүд. Нэг нь 23-хан настайдаа УБХ-ын гишүүнээр сонгогдон ардчилсан Үндсэн хуулийг батлалцаж, тэр цагаас хойш улс төрд тасралтгүй зүтгэж яваа туршлагатай парламентч, нөгөө нь аймгийнхаа Засаг даргаар ажиллахдаа юу хийж чаддагаа харуулж, удирдах чадвар, мэдлэг, туршлагаараа олон нийтээс онц үнэлгээ авсан ийм хоёр залуу түшээ. Тиймээс АН, МАН аль аль нь энэ хоёр гишүүдтэйгээ ямар хүнийг хөтлөлцүүлэн Сэлэнгэ рүү илгээх вэ гэдэг дээр л толгой гашилгаж байгаа аж.
С.Баярцогт гишүүний хамт эдүгээгийн Аж үйлдвэрийн сайд Д.Эрдэнэбатыг Сэлэнгийн 13 дугаар тойрогт нэр дэвшүүлэх хувилбар АН-ынханд бэлэн бий гэх. Энэ бол тун өндөр магадлалтай таамаг. Д.Эрдэнэбат сайд ч Сэлэнгийн тойрогт нэр дэвших сонирхол их байгаа гэдэг. Тэрээр Сэлэнгийн алдарт Ноён уулын өвөрт төрж өссөн бөгөөд тиймээс өөрийн үүсгэн байгуулсан компаниа “Ноён” хэмээн нэрийдсэн гэдгээ нэг бус удаа хэлсэн байдаг. Д.Эрдэнэбат сайд Сэлэнгэд нэр дэвшиж гэмээнэ нутгийнхаа тахилгат хайрханы нэрийг сэвтүүлэхгүй гэсэндээ байгуулсан компанидаа нэрийг нь өгсөн гээд л ярих байх.
Харин МАН-ынхан Ж.Эрдэнэбат гишүүний гараас эмэгтэй хүн хөтлүүлэх нь тодорхой болоод буй. Тэр нь Гадаад харилцааны дэд сайд байсан Н.Оюундарь. Тэрээр Хараагийн баатар ван хэмээн алдаршсан нэрт эрдэмтэн, зохиолч, орчуулагч, дипломатч С.Наваан-Юндэнгийн зээ охин нь. Өвөөгөөрөө овоглож яваа энэ бүсгүй Сэлэнгийнхэнд хэдийнэ танил болжээ. Богино боловч хугацаанд дэд сайдаар ажилласан, МАН-ын дэргэдэх эмэгтэйчүүдийн байгууллагын удирдлагад ажилладаг гээд Н.Оюундарь сүүлийн жилүүдэд өөрийгөө улс төрд чамгүй бэлдсэн.
Дээр дурдсан дөрвөн нэр дэвшигч хоёр намаас нэр дэвших магадлал хамгийн өндөр. Гэхдээ Үндсэн хуулийн цэц намуудын жагсаалтаар УИХ-д сонгогдох пропорциональ зарчмыг Үндсэн хууль зөрчсөн гэдэг дүгнэлт гаргачихаад байгаа өнөөгийн нөхцөлд уг дүгнэлтийг УИХ хүлээж авах юм бол Сэлэнгийн тойрогт дахин нэг мандат нэмэгдэнэ. Өмнө нь тус тойргоос гурван гишүүн сонгогддог байсан билээ. Нэг мандат нэмэгдэх юм бол Сэлэнгэд хүч үзэхээр очиж мэдэх горилогчид бас бий. Тухайлбал, Сэлэнгэ аймгийн Засаг дарга С.Бүрэнбат, УИХ-ын гишүүн асан Р.Содхүүгийн охин С.Гэрэлмаа нарын хэн хэн нь МАН-аас нэр дэвших сонирхол бол бий. Харин АН-аас Тариалан эрхлэгчдийн холбооны тэргүүн, “Шим” группийн ерөнхийлөгч Л.Цандэлэг Сэлэнгэд нэр дэвших магадлалтай.
Юутай ч Сэлэнгийн тойрогт ширүүхэн өрсөлдөөн болох нь тодорхой. АН, МАН-аас тус тойрогт нэр дэвших магадлал хамгийн өндөр хүмүүсийг харах юм бол ихэнх нь удам угсаа, өвөг дээдсээрээ бахархаж, түүгээрээ сонгуулийн Пи Ар-аа хийх болов уу. Чингисийн алтан ургийн сүүлчийн ноён Хараагийн баатар вангийн зээ Н.Оюундарь, Нинждолби ноён Номун хааны отгийн даргын ач хүү С.Баярцогт, Хүннүгийн түүхтэй Ноён уулын өвөрт төрсөн Д.Эрдэнэбат, аймгийн арслан Жаргалтулгын хүү Ж.Эрдэнэбат гээд л. Нэг ёсондоо Сэлэнгийн тойрогт ноёд, тайж нарын л “зодоон” болох дог.
Сэлэнгэ аймгаас сонгогдсон УИХ-ын гишүүд:
2012 он: С.Баярцогт (АН) Ж.Эрдэнэбат (МАН)
2008 он: О.Чулуунбат (МАХН) Э.Бат-Үүл (АН) С.Баярцогт (АН)
2004 он: Р.Нямсүрэн (МАХН) Э.Бат-Үүл (АН)
2000 он: П.Нямдаваа (МАХН) Ш.Гунгаадорж (МАХН) Р.Содхүү (МАХН)
1996 он: Д.Цогт-Очир “Ардчилсан холбоо” эвсэл С.Баярцогт (АН) Р.Содхүү (МАХН)
1992 он: Д.Мөнхөө (МАХН) Б.Дэмбэрэл (МАХН) Ч.Зоригтбаатар (МАХН)
Ардын хувьсгалын өлгий, амуу тарианы бүс Сэлэнгэ аймаг улс төрийн газрын зураг дээр УИХ-ын сонгуулийн 13 дугаар тойрог хэмээн тэмдэглэгдсэн бий. Энэ тойргийн сонгогчид улааныг үзэж урвадаггүй, цэнхэрээс нь цэрвэдэггүй гэдэг нь өнгөрсөн зургаан удаагийн парламентын сонгуулийн дүнгээс харагддаг. 1992, 2000 оны УИХ-ын сонгуулиар МАХН буюу өнөөгийн МАН-ын нэр дэвшигчдийг багаар нь сонгож байсан бол бусад сонгуулиар МАН, АН-ынхныг эн тэнцүү, ээлж дараатай сонгож иржээ. Тиймээс хоёр том намын хувьд Сэлэнгийн тойргийг сэм сэмхэн эргэж, сонгогчдын санаа бодол хаашаа хазайж байгааг тандсаар ирлээ. Энэ тандалтдаа тулгуурлан сар хүрэхгүйн дараа хэн хэнийг сэлэнгэчүүдийн сонголтод нийцүүлэн илгээхээ хэдийнэ тооцоод байгаа биз ээ. Нэр дэвшигчид хараахан тодроогүй, өөрөөр хэлбэл намуудын сонгуулийн гол хөзөр задраагүй байгаа тул одоогоор Сэлэнгэд хэн хэн нэр дэвших вэ гэдэг нь таамаглал төдий байна. Сонгуулийн хуулийн өөрчлөлт ч бас хүлээлт үүсгээд байна. Гэхдээ нэр дэвшигчдийн талаархи нэлээд үндэслэлтэй таамгуудыг олон нийт дэвшүүлээд буй. Олон жилийн туршлага, одоо байгаа нөхцөл байдал зэргээс харахад олны ам ортой л болж таарах байх. Тиймээс магадлал өндөр таамгийг сонирхуулъя.
Эдүгээ АН-ын С.Баярцогт, МАН-ын Ж.Эрдэнэбат нар сэлэнгэчүүдийг төлөөлөн УИХ-д сууж байгаа. Энэ хоёр эрхэм хэн хэн нь Сэлэнгэдээ нэр сайтай, хийсэн бүтээснээрээ танигдсан гишүүд. Нэг нь 23-хан настайдаа УБХ-ын гишүүнээр сонгогдон ардчилсан Үндсэн хуулийг батлалцаж, тэр цагаас хойш улс төрд тасралтгүй зүтгэж яваа туршлагатай парламентч, нөгөө нь аймгийнхаа Засаг даргаар ажиллахдаа юу хийж чаддагаа харуулж, удирдах чадвар, мэдлэг, туршлагаараа олон нийтээс онц үнэлгээ авсан ийм хоёр залуу түшээ. Тиймээс АН, МАН аль аль нь энэ хоёр гишүүдтэйгээ ямар хүнийг хөтлөлцүүлэн Сэлэнгэ рүү илгээх вэ гэдэг дээр л толгой гашилгаж байгаа аж.
С.Баярцогт гишүүний хамт эдүгээгийн Аж үйлдвэрийн сайд Д.Эрдэнэбатыг Сэлэнгийн 13 дугаар тойрогт нэр дэвшүүлэх хувилбар АН-ынханд бэлэн бий гэх. Энэ бол тун өндөр магадлалтай таамаг. Д.Эрдэнэбат сайд ч Сэлэнгийн тойрогт нэр дэвших сонирхол их байгаа гэдэг. Тэрээр Сэлэнгийн алдарт Ноён уулын өвөрт төрж өссөн бөгөөд тиймээс өөрийн үүсгэн байгуулсан компаниа “Ноён” хэмээн нэрийдсэн гэдгээ нэг бус удаа хэлсэн байдаг. Д.Эрдэнэбат сайд Сэлэнгэд нэр дэвшиж гэмээнэ нутгийнхаа тахилгат хайрханы нэрийг сэвтүүлэхгүй гэсэндээ байгуулсан компанидаа нэрийг нь өгсөн гээд л ярих байх.
Харин МАН-ынхан Ж.Эрдэнэбат гишүүний гараас эмэгтэй хүн хөтлүүлэх нь тодорхой болоод буй. Тэр нь Гадаад харилцааны дэд сайд байсан Н.Оюундарь. Тэрээр Хараагийн баатар ван хэмээн алдаршсан нэрт эрдэмтэн, зохиолч, орчуулагч, дипломатч С.Наваан-Юндэнгийн зээ охин нь. Өвөөгөөрөө овоглож яваа энэ бүсгүй Сэлэнгийнхэнд хэдийнэ танил болжээ. Богино боловч хугацаанд дэд сайдаар ажилласан, МАН-ын дэргэдэх эмэгтэйчүүдийн байгууллагын удирдлагад ажилладаг гээд Н.Оюундарь сүүлийн жилүүдэд өөрийгөө улс төрд чамгүй бэлдсэн.
Дээр дурдсан дөрвөн нэр дэвшигч хоёр намаас нэр дэвших магадлал хамгийн өндөр. Гэхдээ Үндсэн хуулийн цэц намуудын жагсаалтаар УИХ-д сонгогдох пропорциональ зарчмыг Үндсэн хууль зөрчсөн гэдэг дүгнэлт гаргачихаад байгаа өнөөгийн нөхцөлд уг дүгнэлтийг УИХ хүлээж авах юм бол Сэлэнгийн тойрогт дахин нэг мандат нэмэгдэнэ. Өмнө нь тус тойргоос гурван гишүүн сонгогддог байсан билээ. Нэг мандат нэмэгдэх юм бол Сэлэнгэд хүч үзэхээр очиж мэдэх горилогчид бас бий. Тухайлбал, Сэлэнгэ аймгийн Засаг дарга С.Бүрэнбат, УИХ-ын гишүүн асан Р.Содхүүгийн охин С.Гэрэлмаа нарын хэн хэн нь МАН-аас нэр дэвших сонирхол бол бий. Харин АН-аас Тариалан эрхлэгчдийн холбооны тэргүүн, “Шим” группийн ерөнхийлөгч Л.Цандэлэг Сэлэнгэд нэр дэвших магадлалтай.
Юутай ч Сэлэнгийн тойрогт ширүүхэн өрсөлдөөн болох нь тодорхой. АН, МАН-аас тус тойрогт нэр дэвших магадлал хамгийн өндөр хүмүүсийг харах юм бол ихэнх нь удам угсаа, өвөг дээдсээрээ бахархаж, түүгээрээ сонгуулийн Пи Ар-аа хийх болов уу. Чингисийн алтан ургийн сүүлчийн ноён Хараагийн баатар вангийн зээ Н.Оюундарь, Нинждолби ноён Номун хааны отгийн даргын ач хүү С.Баярцогт, Хүннүгийн түүхтэй Ноён уулын өвөрт төрсөн Д.Эрдэнэбат, аймгийн арслан Жаргалтулгын хүү Ж.Эрдэнэбат гээд л. Нэг ёсондоо Сэлэнгийн тойрогт ноёд, тайж нарын л “зодоон” болох дог.
Сэлэнгэ аймгаас сонгогдсон УИХ-ын гишүүд:
2012 он: С.Баярцогт (АН) Ж.Эрдэнэбат (МАН)
2008 он: О.Чулуунбат (МАХН) Э.Бат-Үүл (АН) С.Баярцогт (АН)
2004 он: Р.Нямсүрэн (МАХН) Э.Бат-Үүл (АН)
2000 он: П.Нямдаваа (МАХН) Ш.Гунгаадорж (МАХН) Р.Содхүү (МАХН)
1996 он: Д.Цогт-Очир “Ардчилсан холбоо” эвсэл С.Баярцогт (АН) Р.Содхүү (МАХН)
1992 он: Д.Мөнхөө (МАХН) Б.Дэмбэрэл (МАХН) Ч.Зоригтбаатар (МАХН)
-
2016 оны 4 сарын 27
Чуулганы хуралдаанаар цэцийн дүгнэлтийг хэлэлцэж эхэллээ
-
2016 оны 4 сарын 27
Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы өнөөдрийн хуралдаан 09.00 цагт эхлэн дараах асуудлуудыг хэлэлцэнэ
-
2016 оны 4 сарын 27
Нэгэнт уур амьсгал ийм болсон тул Ч.Улаан төрөлх нам МАН-даа буцаж орж магадгүй гэх мэдээлэл ч байна. Хамгийн сүүлд бие даагч Ц.Даваасүрэн, Х.Болорчулуун нар МАН-д элссэн. Харин энэ удаа туршлагатай улс төрч Ч.Улаанаар хүчээ зузаатгаж магадгүй байна. Ч.Улаан 2012 онд Н.Энхбаярын баривчилгааны дараахан МАХН-д элсэж байсан. Харин энэ удаа эргээд төрхөмдөө буцаж магадгүй байна.
-
2016 оны 4 сарын 26
MAH Бага хурлаа ирэх сарын 3-5-ны хооронд товложээ
-
2016 оны 4 сарын 26
СҮЙТГЭГЧ МАН ХУУЛЬ БУС ҮЙЛДЛЭЭ ЗОГСОО
2016.04.26
Өнгөрсөн 4 жилийн хугацаанд сонгуульд дэвшүүлсэн мөрийн хөтөлбөрөө Ардчилсан нам биелүүлэхээр чамгүй хичээж ажиллаа. Засгийн газар, Нийслэл болон Дүүргийн түвшинд томоохон шинэчлэлийн ажлуудыг хийж чадлаа. Цаашид хийж бүтээх олон ажлын суурийг тавьж, Монголын ирээдүйг өөдрөгөөр харан ажилллаж байна. Гэвч сайны хажуугаар саар гэгчээр сөрөг хүчин болох МАН өнгөрсөн 4 жилийн хугацаанд АН-ын Засгийн газрыг огцруулах, хийж бүтээсэн болгоныг харлуулах, гацаах ажлыг хийсээр ирлээ. МАН-ын хийдэг ганц ажил нь Засгийн газрыг огцруулах, сайдуудыг шүд сугалах мэтээр огцруулахаар өргөн барьж УИХ-ын чуулганы ихээхэн цаг хугацааг барсан байдаг.
Сонгууль дөхсөн энэ үед тэдний засаг огцруулах, төрийн ажлыг гацаах явуургүй үйлдэл нь дүүргүүдрүү шилжиж байна. СХД-ийн МАН-ын санаачлагаар СХД-ийн Засаг дарга М.Чинболдыг огцруулах хурлыг ИТХ-ын дарга Х.Нямбаатар удаа дараа зохион байгуулсан. 2016 оны 4 сарын 22 нд ИТХ-ын хуралдаанд нийт 41 төлөөлөгчөөс МАН-ын 21, МАХН-ын 1 төлөөлөгч ирүүлэн ирц бүрдүүлж, өмнөх жилүүдэд дүүргийн Засаг даргын ажлыг 90 гаруй хувиар “Хангалттай” хэмээн дүгнэсэн байтал муу ажилласан хэмээн олонхиороо огцруулах шийдвэр гаргалаа.
Дашрамд дурьдахад СХД-ийн ИТХ-ын дарга Х.Нямбаатар нь 2012 онд сонгогдохдоо хууль зөрчин байж намын жагсаалтаар сонгогдсон, олонхиороо хаацайлуулж 4 жил хууль бусаар ажиллаж байна. Тодруулбал Х.Нямбаатар нь “Аймаг, сум, дүүргийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын төлөөлөгчийг сонгох хуулийн ... тухайн дүүрэгтээ сонгуулиас өмнө 180 хоног амьдарсан байх ... ” заалтыг зөрчин сонгогдсон Баянгол дүүргийн иргэн юм.
СХД-ийн Засаг дарга М.Чинболд сүүлийн 3 жилийн хугацаанд Нийслэлийн 152 хорооноос 152-р байранд орсон 22-р хорооны Засаг даргыг ажлын хариуцлага тооцож, мөн 5-р хорооны ИНХ-аас ажлын тайланд “Хангалтгүй” үнэлгээ өгч огцруулсан ИНХ-ын тогтоолыг хүлээн авч шийдвэр гаргасан.
Гэтэл ажил хийдэггүй, ажлын үзүүлэлт хангалтгүй Хорооны засаг дарга нарт хариуцлага тооцсон дүүргийн Засаг дарга М.Чинболдыг буруутгаж, улс төржүүлэн жагсаал цуглаан зохион байгуулж, улмаар ИТХ-ын хуралдаан зарлаж огцруулж, иргэдэд чирэгдэл учруулж байгааг СХД-ийн Ардчидсан нам хүлээн зөвшөөрөхгүй.
Иймд СХД-ийн ИТХ болон СХД-ийн иргэд хүндрэл учруулж, улс төрийн тоглолтоо зогсоохыг СХД-ийн МАН-ын дарга Д.Сумъяабазар, СХД-ийн ИТХ-ын хууль бус дарга Х.Нямбаатар нараас шаардаж байна.
СӨРӨГ ХҮЧИН БИШ СҮЙТГЭГЧ ХҮЧИН МАН ХУУЛЬ БУС ҮЙЛДЛЭЭ ЗОГСОО!!!
Сонгинохайрхан дүүргийн Ардчилсан нам
-
2016 оны 4 сарын 26
Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны хуралдаанаар Үндсэн хуулийн цэцийн энэ сарын 22-ны өдөр гаргасан 05 дугаар дүгнэлтийг хэлэлцээд хүлээж авахыг дэмжлээ.
Үндсэн хуулийн цэцээс Сонгуулийн хуулийн пропорциональ тогтолцооны заалт нь Үндсэн хууль зөрчсөн гэсэн дүгнэлтийг гаргасан билээ. Одоо уг асуудлыг 14.00 цагт Хууль зүйн байнгын хороогоор хэлэлцэнэ.
Үүний дараа буюу ирэх пүрэв гаригт чуулганы хуралдаанаар хэлэлцэж шийдвэрлэнэ. Хэрвээ УИХ хүлээж авбал Сонгуулийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах юм. Хүлээж авахгүй Цэц их суудлын хуралдаанаараа үргэлжлүүлэн хэлэлцэж эцсийн шийдвэрийг гаргана. Ингэснээр намын жагсаалтаар УИХ-д сонгогддог байдал байхгүй болох юм.
-
2016 оны 4 сарын 26
МАНАН-ын захиалгаар бий болсон олонхийн тогтолцоог дархлах гэж байгаа зарчмыг бий дэмжихгүй байна. Би ганцаараа аль нэг тойргоос гарч магадгүй. Гэхдээ энэ зөвхөн Н.Энхбаярын эрх, ашиг биш юм байна. Энэ бол нийт арчдилалын хувь заяа юм байна гэж бодож буй учир энэ талаар өөрийнхөө үгийг хэлж байна. Өнөөдрийн 51 хувийг бүрдүүлж буй хүмүүс цөөнх 49-ийгөө ад үзэж янз бүрээр дарангуйлж байна. Маргааш нөгөө 51 хувийг бүрдүүлж буй хүмүүс 49 хувь болж болно шүү дээ. Харин нөгөө 49 хүн өшөө хонзон санаж нөгөө 51 ийгээ устгана шүү дээ. Ийм харгис дэглэмийг хүсээд байгаа юм уу. Бид гуравхан сая хүн амтай мөртлөө 49 хувийн саналаа хаях гээд байгаа юм уу. МАНАН-г хүсэхгүй байгаа хүмүүсийн саналыг яаж байгаа юм бэ. Яагаад ийм муухай захиалгат үйл ажиллагаа явуулж байна вэ. Үндсэн хуулийн цэц нэг асуудлаар хоёр өөр шийдвэр гаргаж байна. Цэц үндсэн хуулийг манаж байгаа нь үнэн юм бол нэг асуудлаар хоёр өөр шийдвэр гаргаж болохгүй. Үндсэн хуулийн цэц нь шүүхтэй адилхан шийдвэр гаргадаг байгууллага. Шүүх нэг хүнийг алуурчин эвсэл аврагч гэж дүгнэж болохгүй шүү дээ. 2012 онд Үндсэн хуулийн цэцээс намын жагсаалтаар сонгохыг хууль зөврчөөгүй гэж үзчихээд өнөөдөр хууль бус гэж байна. Сонгууль болохоос хоёрхон сарын өмнө ийм шийдвэр гаргаж байгаа нь МАНАН-ийн захиалга гэж харахаас өөр аргагүй болгож байна. Тиймээс онол, практикийн аль алиных нь хувьд Монголын ардчилалд асар том аюул занал учруулсан шийдвэрийг Үндсэн хуулийн цэцээс гаргалаа. Монголчуудыг хагалган бутаргасан большвик дэглэм рүү ойртуулсан аюултай алхам гэж үзэж буй учир энэ саналыг хэлж байгаа юм. Түүнээс биш ард түмэн өөрийнхөө төлөөллийг шууд сонгох гээд байхад нь бид саад учруулах гэсэнгүй. Сант-Маралын судалгаагаар МАН 21, АН 17, МАХН 11 хувийн рейтингтэй байна. Энэ гурван нам нийлээд 49 хувийн рейтингтэй байна. Энэ гурван намыг дэмжиж байгаа хүмүүс Монголын нийгмийн 49 хувь нь л юм байна. Тэгвэл нөгөө 51 хувь яах юм бэ. ИЗНН, МҮАН болон бусад нам дээрх 51 хувийн тодорхой хувийг эзэлж байгаа байх. Ингээд хуулийг бага, багаар үгүйсгэж байна. Нөгөө 51 хувь цөөнх болоод байна шүү дээ. Ийм шударга бус зүйл рүү шилжих гээд байгаа учир би эсэргүүцэж байна. Хүмүүсийн саналыг шууд авч байгаа гэх нэрийдлээр өөрсдийгөө дархалж, нийгмийн тал хувийн саналыг хогийн сав руу хаях гэж байгааг эсэргүүцэж байгаа юм. Дэлхийн олон орон мажоритор, пропорциональ системийг хослуулж байж хууль бус олон асуудлаа шийдэж чадсан. Харин манайхан бие, биенийгээ саналыг ингэж хулгайлж болохгүй. Үндсэн хуулийн цэц нь Монголын ардчилал, зөвшилцлийг устгах эв нэгдлийг бусниулах байгууллага болсон гэдгийг албан ёсоор хэлэх ёстой. Ер нь улс орныг том баг удирдана. Багийг сонгосноор нэгдмэл бодлогын ажлыг хэрэгжүүлэх боломжтой болно. ҮХЦ-ийн шийдвэрийг дэмжвэл Монголын хувь заяа үүрд ийм болно. Бид дахиад МАНАН-г арилгаж чадахгүй. МАНАН-ийн үед Оюутолгойн буруу шийдвэр гардаг Тавантолгой хэдхэн хүний гарт ордог. МАНАН-ийн хүмүүс нь олон жижиг тойрогт очоод мөнгөөр сонгогчдын саналыг хувааж авдаг. Зөв зүйл яриад нэмэргүй. МАНАН-ийнхан зориудаар ард иргэдийг ядуу байлгаад саналыг худалдаж авах гэж байна. Иргэд ядуу учраас зөв сонголт хийж чадахгүй байна. Одоо энэ шийдвэрээр хуучин нөхдүүд дахиад сонгогдоно. Надтай адилхан М.Энхболд, Д.Лүндээжанцан гэх мэт нөхөд тойргоос сонгогдоно. Би ганцаараа сонгогдмооргүй байна. Залуу хүмүүстэй хамт УИХ-д суумаар байна шүү дээ. Шинэ хүмүүсийг УИХ-д оруулж ирмээр байна. Би халаагаа өгмөөр байна. Өгөхдөө парламентад нэг баг болж ажиллаж үзэл бодол нь үнэт зүйлтэй хүмүүсийг оруулмаар байна. Үзэл бодол нь тогтоогүй, үнэт зүйлгүй хүмүүс өнөөдөр УИХ-д орж ирж байна. Итгэл үнэмшилтэй биш мөнгөтэй хүн одоо сонгогдох гээд байна шүү дээ.
Хуулийн талаас нь харсан ч ҮХЦ-ийн энэ дүгнэлтийг хүлээж авах боломжгүй. УИХ-аар баталсан Хүний эрхийн үндэсний хөтөлбөрт сонгууль болохоос зургаан сарын дотор хуулийг өөрчилж болохгүй гэж заасан байдаг. Бүр хориглоно гэсэн байдаг. Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэр Хүний эрхийн үндэсний хөтөлбөрийг бүдүүлгээр зөрчиж байна. Тоглоомын дүрмээ бүгдэд нь ойлгомжтой болгох ёстой биз дээ. Гэтэл сонгуулийн хууль, дүрмийг хоёрхон сарын дотор өөрчилж байна. Ийм бүдүүлэг, хууран мэхлэх үйл ажиллагааг таслан зогсоох ёстой. Шүүмжлэх амархан. Харин ямар гарц байна вэ. Би хувьдаа ийм хувилбар байж болно гэж бодож байна.
Нам бүр 76 хүний нэрийг дэвшүүлнэ. Жагсаалтаа гаргана. Сонгогчид санал өгөхдөө намын жагсаалтын аль нэгэн хүнийг дугуйлна. Намыг биш хүнийг дугуйлна. Мэдээж сонгогчид олон юм чинь ганцхан хүнд бүх санал ирэхгүй шүү дээ. Дор хаяж 20-30 хүний саналыг аль нэг намын гишүүн авна. Тэр саналыг бүгдийг нь гээгдүүлэхгүйн тулд тэр саналыг тухайн намд, хүнд өгсөн санал гэж үзэх хэрэгтэй. Тэгээд аль намын хэн нь илүү санал авсан байна түүгээр нь эрэмбэлэх хэрэгтэй. Тэр нь тухайн намд нь өгсөн санал болж тооцогдох ёстой. Үзэл бодол, үнэт зүйл, хамт олон багт нь өгсөн санал гэж тооцох ёстой. УИХ-д ч олон хүний санал авсан эрэмбээрээ орж ирэх ёстой.
Ингэх юм бол нэг ч хүний санал гээгдэхгүй. Ийм хувилбарыг бид гаръя. Гэхдээ АН, МАН хоёр хэлэлцэхгүй л дээ хараарай. Монгол улс нэг л тойрог байна. Улс төрчид Монголын бүх суманд сургууль, цэцэрлэг барихгүй шүү дээ. Харин нэг суманд нэр дэвшиж байгаа хүмүүс сургуулв, цэцэрлэгээр хуураад байна.
-
2016 оны 4 сарын 26
УИХ-ын Төсвийн байнгын хорооны өнөөдрийн хуралдаанаар Монгол Улсын Засгийн газар болон Бүгд Найрамдах Энэтхэг Улсын Экспорт-Импортын банк хооронд байгуулах Зээлийн хэлэлцээрийг зөвшилцөх тухай асуудлыг хэлэлцэв.
Хэлэлцүүлгийн шатанд Сангийн сайд Б.Болор, ”Тус зээлийн асуудлыг Эдийн засгийн байнгын хороогоор ярихад заавал төмөр замд хөрөнгө оруулна гэж нарийвчлан тусгах шаардлага байна уу. Үүний оронд хөрөнгө оруулах салбарын нэр заалгүй дэд бүтцийн салбарт зээлийг авья гэсэн байдлаар тусгах нь зүйтэй” гэсэн байр суурьт нэгдсэн гэхэд УИХ-ын гишүүн Ч.Хүрэлбаатар, ”Энэтхэгийн Засгийн газартай тохиролцсон зарчмаа хатуу барих хэрэгтэй. Төмөр замд хөрөнгө оруулалт хийнэ гэсэн бол энэ тохироон дээрээ манай улс байх ёстой. Засгийн газар яагаад анхнаасаа тохирсон тохиролцоогоо хадгалахгүй байна вэ. Бид тохирооноосоо буцаад байвал Энэтхэг гэлтгүй хөрөнгө оруулагчдад төрүүлэх итгэлээ алдах болно” хэмээн өөрийн байр суурийг илэрхийлсэн. Түүнчлэн уг зээлийг авснаар өрийн босгыг давах юм биш биз гэсэн асуудлыг тодруулахад Сангийн сайд Б.Болор, ”Хуульд заасан өрийн босгод багтана” гэсэн тайлбарыг өгч байв.
УИХ-ын гишүүн Ц.Даваасүрэн энэхүү зээлийн багахан хувийг ХАА-д авах саналтай байгаагаа хэлсэн. Байнгын хорооны дарга Ч.Улааны хувьд, ”Энэ зээлийг авах нь зөв. Тус зээл нь хөнгөлөлттэй хэлбэрээр олгогдох учир манай улсын төсөвт ачаалал болох нь бага. Харин үр ашигтай зарцуулахад анхаарах хэрэгтэй. Эхнээсээ төмөр замд зээл авахаар ярьсан тул ийш тийш тараан хуваарилах нь оновчтой биш. Ч.Хүрэлбаатар гишүүний ярьсан шиг төмөр замд зээлээ авья гэсэн зарчим дээрээ байж, Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороонд санал хүргүүлье” гэсэн юм.
Ингээд хэлэлцэж буй асуудлаар санал хураалт явуулахад олонх зөвшилцөх нь зүйтэй хэмээн үзлээ.
