Монголын шүүх Ерөнхий сайдаар ажиллаж байсан хүмүүст 4.6-6 жилийн ял ногдуулав. Тэдгээр нь М.Энхсайхан, С.Баяр, Ж.Эрдэнэбат нар. Цаг хугацааны хувьд сонгуулийн өмнөх үеэс эхэлсэн тэдний шүүх хуралдаанд эцэстээ хорих ял ногдуулснаар өндөрлөсөн нь нийгэмд шуугиан тарих сэдэв болов. Эхлээд М.Энхсайханд Тавантолгойн орд газартай холбогдуулж, 4.6 жилийн ял оноосноор тэрбээр 1990 оноос хойш ял сонссон анхны Ерөнхий сайд болсон юм. Түүнийг 130 сая төгрөгөөр албан хэрэгцээнд автомашин худалдаж авсан, Тавантолгой ордыг хөрөнгө оруулагч талд ашигтай байдлаар байгуулах гэрээг боловсруулсан хэмээн буруутгаж, Эрүүгийн хуулийн 19.6.2 /үндэсний аюулгүй байдлыг хорлон сүйтгэх/, 22.1.2-т /албан тушаалаа урвуулан ашиглах/ заасан гэмт хэрэгт тооцож, нийслэлийн проукророос дүгнэлт үйлдсэнийг шүүх ёсоор болгосон нь энэ.
Ийнхүү АН-ын түүхэн дэх анхны Ерөнхий сайдаар ажиллаж байсан М.Энхсайханд оноосон хорих ялтай зэрэгцэн Ж.Эрдэнэбатыг цагдан хорьж, мөн л ял ногдуулсан нь саяхан.
Нийслэлийн прокурорын газраас Ж.Эрдэнэбат, Б.Отгонбаатар, Д.Ганбат, Д.Түвшинжаргал, С.Мандахбат нарт Эрүүгийн хуулийн 22.1 /Эрх мэдэл, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглах/-ийн 22.1-3-т зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэн шүүхэд хэргийг шилжүүлсэн энэ юм. Ингэхдээ Ж.Эрдэнэбатын нийтийн албанд томилогдох эрхийг зургаан жилийн хугацаагаар хасч, зургаан жил хорих ял ногдуулсан юм.
Ерөнхий сайдаар ажиллаж байсан эрхмүүдэд шүүхээс ял ногдуулсан тохиолдол үүгээр хязгаарлагдсангүй. С.Баярыг Ерөнхий сайдаар ажиллаж байхдаа албан тушаалын байдлаа урвуулан ашиглаж, хувийн ашиг сонирхлоо гүйцэтгэх зорилгоор найз Ч.Даваанямын байгуулсан “Петровис трейдинг” компанид шатах тослох материал нийлүүлэх гэрээ байгуулах, 2013 оныг дуустал хүчинтэй байхаар 418 тэрбум 385 сая 173 мянга 982 төгрөгийн орлого олох боломж олгосон.
Түүний үр дүнд “Петровис” компанид эдийн засгийн болон давуу байдал үүсгэсэн гэж үзсэн юм.
Ингэснээр сүүлийн хоёр сар хүрэхгүй хугацаанд Монгол Улсын Ерөнхий сайдаар ажиллаж байсан гурван хүнд дараалан ял оноогоод байна. Үүгээр зогсохгүй хуулийн байгууллагын овоо хараанд өртөж, шалгуулж байгаа төрийн өндөр тушаалтантай холбоотой асуудал ганц нэгээр тогтохгүй байгаа юм. Тэдгээр нь Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдорж, Ерөнхий сайд асан Ч.Сайханбилэг нар. Төрийн тэргүүнээр найман жил ажилласан Ц.Элбэгдоржийн тухайд Тавантолгойтой холбоотой асуудлаар одоогийн Ерөнхийлөгч Х.Баттулгатай таагүй харилцаатай нэгэн.
Тэрбээр прокурорын байгууллагын үйл ажиллагаатай танилцах үеэрээ “2015 онд дөрөвдүгээр сард Засгийн газар ийм гэрээ байгуулах гэж байсныг тухайн үеийн УИХ-ын удирдлага болон 40 гишүүн зогсоосон юм. Тэдний нэг нь би.
Эдийн засгийн асар их өгөөжтэй компанийг ард түмний өмчлөлөөс гаргаад гадныханд 100 жилээр үнэгүй өгөх гэрээг байгуулах ажлыг төрийн өндөр албан тушаалтнууд зохион байгуулсан. Тухайлбал, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөр хоёр удаа сонгогдсон Ц.Элбэгдорж гэдэг хүн энэ үйл ажиллагааг зохион байгуулсан. Ерөнхий сайд асан М.Энхсайханаар гардан гүйцэтгүүлсэн нь баримтаар нотлогдсон. Энэ бол 60 тэмбумын нэгэн адил албан тушаалын гэмт хэрэг мөнөөс мөн. Үүнийг яагаад одоо болтол шалгахгүй байгааг асууж байна” хэмээгээд иргэн Х.Баттулгын хувиар шалгуулахаар өгч буйгаа мэдэгдсэн байдаг. Одоогоос жил гаруйн өмнө.
Энэ дагуу Ц.Элбэгдорж Авлигатай тэмцэх газарт очиж, байцаалт өгч байсан юм. Тэрбээр "Ерөнхийлөгч Халтмаагийн Баттулгын хөөцөлдөн бүрдүүлж, гараараа Прокурорт биечлэн өгсөн Таван Толгойн асуудлаар АТГ-ааас намайг дуудлаа. Зангиагаа зүүгээд, гутлаа тослоод гаръя даа. Монголчууд бид бол ардчилал, хүний эрх, эрх чөлөөт байдлыг хуулийн засаглал гэж үздэг хүмүүс" хэмээсэн байдаг.
Тавантолгойн ордтой холбогдуулж М.Энхсайханд ял ногдуулсан нь үнэн, үндэслэлтэй л юм бол Ц.Элбэгдоржийг түүнтэй адилхан хувь заяа хүлээж буй эсэх нь цаг хугацааны л асуудал. Ерөнхийлөгч Х.Баттулгын хэлснээр захиалагч нь Ц.Элбэгдорж, гүйцэтгэгч нь М.Энхсайхан юм бол шүү дээ?
Харин Ерөнхий сайд асан Ч.Сайханбилэгийн хувьд ч эх орондоо ирсэн тохиолдолд хоригдох магадлал нь өндөр хүний нэг. Учир нь, Дубайд үзэглэсэн Оюу Толгойн хөрөнгө оруулалтын гэрээг байгуулсан гэх асуудлаар Сангийн сайд асан С.Баярцогт, Б.Бямбасайхан, Б.Бадрал, Д.Ганболд, Б.Ариунсан нарт холбогдох хэргийн шүүх хурал Баянзүрх, Сүхбаатар, Чингэлтэй дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх зургаан өдөр хэлэлцээд 10-4 жилийн ялыг тус бүр оноосон. Үүнээс Сангийн сайд асан С.Баярцогтод 10 жилийн хорих ял оноосон юм.
Үүнтэй холбогдуулж, Ерөнхий сайд асан Ч.Сайханбилэг "“Эрэл”-ийн Эрдэнэбатын хормойд зүүгдэн улс төрд “ногоон”-оороо орж ирэхдээ чи миний найз С.Баярцогтоос суралцана, зааж зөвлөж өгч байгаач гэж гуйж байсан чинь өчигдөрхөн. Дараа нь чи гэрээр нь орж гарж гарынх нь хоолыг хүртдэг байсан ч С.Баярцогтын ээж аавыг хоёр хөгшин хужаа болгож, нэгийг нь сэтгэлээр нь өөд болгосон.
Өнөөдөр чи хүүгийнх нь эрх чөлөөг, хөгшин эхдээ үнсүүлэх духыг нь булааж авлаа. Чи өөртөө хэрэг болно гэж зургаан нялх хүүхдийн эцэг Б.Бямбасайханг хажуудаа хоёр жил зарлаа. Хамаг санаа, хичээл зүтгэлийг нь ашиглаад эцсийн мөчид сурсан зангаараа өшиглөлөө. Ардчиллын лидерүүдийг бөөнд нь гүйцээж дарахын тулд Да.Ганболдыг ч хоморголон хэлмэгдүүлэхээ чи мартсангүй" хэмээн мэдэгдсэн нь долоо хоногийн өмнөх үйл явдал.
Эндээс харахад шүүхээс ял сонсож мэдэх дараагийн хүн нь Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдорж уу эсвэл Ерөнхий сайд асан Ч.Сайханбилэг үү гэдэг нь цаг хугацааны асуудал болж байна.
Г.Эрхэс
Сэтгэгдэл (31)