зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.07.19
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

Х.Даваахүү: Найгасан тариан дунд зогсож, шаагьсан тариан дундуур алхах бол миний бахархал

2025-4-18
0
ЖИРГЭХ

Газар тариалангийн салбартай бага залуу наснаасаа амьдралаа холбож, одоо ч хийж бүтээж, хөдөлмөрлөсөөр яваа нэгэн бол Сэлэнгэ аймгийн Хөдөө аж ахуйн газрын дарга асан, “Түмэн бут” ХХК-ийн үүсгэн байгуулагч, Гавьяат механикжуулагч, Сүхбаатарын одонт Х.Даваахүү билээ. Эл эрхэмтэй Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага үүсэн байгуулагдсаны түүхт 100 жилийн ойн баярын үеэр ярилцсанаа Та бүгдэд хүргэж байна. 


-Танд энэ өдөр тохиож буй 100 жилийн ойн баярын мэнд хүргэе. Газар тариалангийн салбартай амьдралаа холбосон "Таны түүх"-ээс сонсож болох уу? 

-Монгол Улсад шинжлэх ухааны үндэстэй салбар буюу салбарын яам байгуулагдсаны 100 жилийн ойн мэндийг хүргэж байна. 

Би Атрын 2, 3 ,4-р аянд оролцож яваа хүн. Анх 1974 оноос хойш энэ салбартай холбогдсон. 1979-1982 онд Хүнс хөдөө аж ахуйн яаманд мэргэжилтэн байлаа. 1982-1987 онд Сэлэнгэ аймгийн Цагаан толгойн сангийн аж ахуйд Ерөнхий инженер ажиллаж байсан. Аймгийн Хөдөө аж ахуйн газарт Ерөнхий инженер хийж, дараа нь Удирдлагын академи төгсөж ирээд Баянгол сумын Засаг даргаар 16 жил ажилласан. Хамгийн сүүлд аймгийн Хөдөө аж ахуйн газрын дарга хийж байгаад тэтгэвэртээ гарсан. Одоо үүсгэн байгуулсан газар тариалангийн компанидаа ажиллаж байна. 

Газар тариалангийн салбар гэдэг буянтай. Хүн ардаа эрүүл хүнсээр хангаж, хөнгөн үйлдвэрийг түүхий эдээр хангадаг салбар маань үүсээд 100 гаруй жил болж байна. Тэр тусмаа би газар тариалангийн хүн.

1969 онд анх морин дэл дээр давхиж явсан малчин залуус оньсон техникийг эзэмшиж, атар газраа хагалж, монгол орныхоо хүн ардыг эрүүл хүнсээр хангах эхлэлийг тавьж байсан түүхтэй.

Тэр цагаас хойш газар тариалангийн салбар өдрөөс өдөрт өргөжин тэлж, Атрын 4 дэх аянаа зохион байгуулж байна.

-Ер Та энэ удаагийн "Атар"-ын аяны онцлогийг хэрхэн харж байна вэ? 

-Саяхан Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Атрын IV аяныг зарласан. Атрын I аян гэвэл, оньсон техникийг барьсан нүүдлийн соёл иргэншилтэй залуус суурьшлийн ёс иргэншилд шилжиж, газар тариалангийн үйлдвэрлэл, техник технологийг эзэмшиж, 1976 он хүртэл явсан байна. Энэ бол олон сум, сангийн аж ахуй үүсэж, олон алдарт сайчууд төрж, арвин их ургац авч байсан он жилүүд. Тэр үед хөрсийг хагалж тариалах технологитой байлаа. Хуучнаар ЗХУ-ын техник, тоног төхөөрөмжийн тусламжтайгаар Атрын II аян 1976 онд хэрэгжиж байв. Энэ үед өмнөх хориод жилийн амжилтуудаа бататгаж, техник технологийн хувьд хавж боловсруулах технологи руу орсон юм. Аян болгонд техник технологи шинэчлэгдэж ирсэн гэсэн үг. 

Мөн маш олон сангийн аж ахуй, маш олон тэжээлийн үйлдвэр, маш олон саалийн фермер, өнөөдрийн яриад байгаа эрчимжсэн мал аж ахуйн суурь тавигдаж, сайхан хөгжил дэвшилд хүрсэн дээ. Ингэж яван явсаар нэг нийгмээс нөгөөд шилжих үед хөгжлийн хурд нь жаахан саарсан. 

2008 онд С.Баяр Ерөнхий сайд болоод ОХУ-д очиж, гурил гуйж байсан түүх саяхан. Хүнсээ гаднаас гуйж иднэ гэдэг боломжгүй шүү дээ. Өөрийн идэх гурил, будаагаа айлаас л гуйгаад байвал хэцүү биз дээ.

Тийм учраас Атрын III аян явагдаж, тэр үеийн хөрөнгө мөнгөтэй, боломжтой залуус газар тариалангийн салбар руу орж, техник технологийн шинэчлэл хийгдэж, тэг боловсруулалт гэгч зүйл рүү орж. Хөмрүүлж хагалж байсан, хавж байсан газар тариалангийн салбар тэг технологи руу орж, тус аян эрч хүчтэй өрнөсөн. Олон ч сайхан хөдөлмөрийн алдартнууд тодорсон он жилүүд байлаа. Энэ үргэлжилсээр өдгөө Атрын IV аяныг зарлаж байна. Ер тус аян урьд урьдынхаас илүү онцлогтой. Ерөнхий сайдын тэмдэглэж хэлсэнчлэн гурван атрын аяны амжилтыг бататгасан, түүнээс дутахгүй үр дүнд хүрсэн, цахим хөдөө аж ахуйг бий болгосон, орчин үеийн техник технологийг инновацитай холбож, үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүний тоо хэмжээ нэмэгдсэн, гагц дотоодоо хангах бус гадагш экспортлох зорилт тавьсан байна. Энэ хэмжээгээрээ улс орны нийгэм, эдийн засагт оруулах үр нөлөө, вальютын нөөцийг ч нэмэгдүүлэх томоохон зорилтыг тавьж байгаа. Том бодлоготой, "Алсын хараа -2050" болон бүсчилсэн хөгжлийн үзэл баримтлал, "Цагаан алт" хөтөлбөр гээд цогц арга хэмжээ болж байгаа юм. Атрын IV аян гэж зөвхөн газар тариаланг яриад байхгүй, мал ахуйгаа ч хөгжүүлнэ. Тариагаа тарина, мал аж ахуйгаа эрчимжүүлнэ, хүн ардаа эрүүл экологийн хүнсээр хангана. Бүтээгдэхүүнийхээ чанар чансааг улам сайжруулж, экспортлох зорилго тавьж байна шүү дээ. Монгол орны тариаланчид, малчид маань дотоодынхоо хэрэгцээг хангахаас үл барам гадаад руу экспортлох томоохон зорилт тавьж байгаа юм байна. 

Амьдрахын тулд хүнс заавал хэрэгтэй. Бид хүн далайд амьдарч байна шүү дээ. БНХАУ, ОХУ гэж их том хүн далайд бидний үйлдвэрлэсэн бүхэн гарах боломж, эрэлт хэрэгцээ байна. Тиймээс залуус маань шинжлэх ухаанч, инновац шингэх боломжтой энэ салбарт өргөнөөр орж, хүн ардаа эрүүл хүнсээр хангаж, хөнгөн үйлдвэрээ түүхий эдээр хангахад хувь нэмрээ оруулаарай. 

Байгалийн баялаг бол шавхагдана, дундарна. Харин энэ бол дуусдаггүй, дундардаггүй, байнга баялаг. Тиймээс хөрсөө хамгаалж, улам л шинжлэх ухаанч байдлаар хандаж, энэ салбар руу залуус олноороо орж, улам хөгжиж дэвшээсэй. Дэлхийн хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбарын эгнээнд хүрч очно гэдэгт эргэлзэхгүй байна. 

-Буцаад Таны түүх рүү очъё. Амьдрал, бахархал, хөдөлмөр болсон газар тариалангийн салбар Та хоёрын түүх яаж эхэлж, яаж өрнөсөн нь басхүү өрнөж байгаа нь сонирхолтой байна.

-Би Хөвсгөл аймгийн Цагаан-Уул суманд төрсөн. Манай сум бол төдий л тариа тарьдаггүй газар. Тариаг үржил шимтэй хөрсөнд ургуулдаг болохоор тэр. Энэ салбартай би хувь тавилангийн төөргөөр амьдралаа холбосон. Би Эрхүүгийн политехникийн коллежид сурч байгаад жил болоод эрүүл мэндийн байдлаас болж эх орондоо эргэж ирсэн. Дараа жил нь конкурс өгч, газар тариаланг мэдэхгүйгээр салбартаа хөл тавьж байлаа. Хувь тавилангийн эрхээр дээ. Би удам дамжсан тариаланч биш ээ. Гэхдээ энэ салбарт орсондоо туйлын баяртай явдаг. Энэ бол нүүдэлчин соёл иргэншлийг суурин соёл иргэншилтэй холбосон гайхалтай салбар. Хүнийг хүнсээр хангана гэдэг сайхан. 

Тариаланч хүний нэгэн бахархал бол намар тариагаа ургуулчхаад "шаагьсан" тариан дундуур алхах шүү дээ. Хэлсэн байдаг юм аа, "Тариа дуулж ургадаг юм" гэж. Салхины аясаар найгасан тариан дунд зогсоод "би хүн ардаа эрүүл хүнсээр хангахад өөрийн хувь нэмрээ орууллаа, тарьсан тариа болгоныг би ганцаар идэж барахгүй" гэж бодох ч сайхан.  

Тарьсан болгон ургаж, үржил шимээ өгдөг газар тариалангийн салбарын хамгийн сайхан, аз жаргалтай үе нь "Алтан намар"-аа дуулаад байж байх тэр л мөч юм даа. Тарьсан тариа нь өсөж өндийгөөд үр шимээ өгдөг сайхан ажил. 70 гарсан насандаа ч баярлаж, бахархан ажиллаж, тариагаа тарьсаар байна. 

-Тариа тарина гэдэг төрүүлснээ өсгөж байгаагаас өөрцгүй хамгаалж, хайрлаж, торддог ажил юм болов уу?  

-Хаврын нэг өдөр жилийг тэжээнэ гэдэг юм. Арчилж, хамгаалж ургуулна. Хүнээр бол хүүхдийг өсгөж байгаатай л ижил асуудал шүү дээ. Үржил шимээ өгөх үед хүн арддаа талх, тариа өгч байгаа нь сайхан. 

-Та ер нь төрийн бодлого, шийдвэрт сэтгэл хэр хангалуун явна вэ? 

-Үе үеийн төр засаг ард иргэдээ эрүүл хүнсээр хангах зорилго тавьж ирсэн. Энэ дөрвөн жилд цогцоор нь хөгжүүлэх зүг рүү ханджээ. "Атрын IV аян", "Цагаан алт", "Хүнсний хувьсгал" гээд цогц бодлого хэрэгжүүлэх гэж байгаа нь онцлог байна. Ноолуураа хүртэл самнаад экспортолъё гэж байна шүү дээ. Төрийн бодлогод сэтгэл өег байгаа. Урт хугацаатай хөнгөлөлттэй зээл олгож байгаа нь хангалттай. Ургамал хамгааллын, сэлбэг хэрэгсэл гээд олон зүйл хэрэгтэй. Газар тариалангийн салбар жилд ганцхан удаа мөнгө олдог. Энэ жил уриншаа хийнэ, дараа жил тарина. 1 жил 5 сарын жилийн дараа будаа маань болж, гурилын үйлдвэрт тушааж мөнгө болдог. Бүхий л улс хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбартаа дэмжлэг үзүүлдэг. Бодлого шийдвэрийг хэрэгжүүлэн хамтарч ажиллахаар сэтгэл өег яваа энэ үед 100 жилийн ой тохиож байна. 

М.Дэвээжаргал

 

 

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
Натураас Нарны зам хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ
Аянга цахилгаанаас хэрхэн сэргийлэх вэ?
10 дугаар хорооллын уулзвараас замаас Саппорогийн уулзвар хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ
"М-Си-Эс" группээс Улсын арслан Э.Батмагнайд 1 тэрбум төгрөгийг гардуулан өгчээ
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл (2)

  • Зочин (102.89.85.215)
    Эрхэм ноён /хатагтай, Энэ нь Adityapradhan анагаах ухааныг олон нийтэд мэдээлэх явдал юм эмнэлэг эрүүл бөөрний донор хайж байна 100% ноцтой байгаа хүмүүс бөөрөө 780,000 доллараар зарна Сонирхсон хандивлагчид манай цахим шуудангаар яаралтай холбоо барина уу: DR.PRADHAN.UROLOGIST.LT.COL@GMAIL.COM Та мөн манай бүсийн төв оффист бидэнтэй холбогдож болно Вэб: Бид анагаах ухаанд 28 жил ажилласан туршлагатай. Бид танд хамгийн их сэтгэл ханамжийг амлаж байна, бид таны яаралтай хүлээж байна Манай эрхэм өвчтөнүүд бөөрийг нухацтай хүлээж байгаа тул дагаж мөрдөх шилжүүл
    2025 оны 04 сарын 19 | Хариулах
  • Зочин (102.89.85.215)
    Эрхэм ноён /хатагтай, Энэ нь Adityapradhan анагаах ухааныг олон нийтэд мэдээлэх явдал юм эмнэлэг эрүүл бөөрний донор хайж байна 100% ноцтой байгаа хүмүүс бөөрөө 780,000 доллараар зарна Сонирхсон хандивлагчид манай цахим шуудангаар яаралтай холбоо барина уу: DR.PRADHAN.UROLOGIST.LT.COL@GMAIL.COM Та мөн манай бүсийн төв оффист бидэнтэй холбогдож болно Вэб: Бид анагаах ухаанд 28 жил ажилласан туршлагатай. Бид танд хамгийн их сэтгэл ханамжийг амлаж байна, бид таны яаралтай хүлээж байна Манай эрхэм өвчтөнүүд бөөрийг нухацтай хүлээж байгаа тул дагаж мөрдөх шилжүүл
    2025 оны 04 сарын 19 | Хариулах
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • Натураас Нарны зам хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ
    14 цаг 11 мин
  • Аянга цахилгаанаас хэрхэн сэргийлэх вэ?
    14 цаг 14 мин
  • 10 дугаар хорооллын уулзвараас замаас Саппорогийн уулзвар хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ
    14 цаг 39 мин
  • “Хог шатааж, эрчим хүч гаргах үйлдвэр” төсөлд гурван аж ахуйн нэгж санал ирүүллээ
    15 цаг 20 мин
  • "М-Си-Эс" группээс Улсын арслан Э.Батмагнайд 1 тэрбум төгрөгийг гардуулан өгчээ
    16 цаг 30 мин
  • Баяр наадмын үеэр Гэмтэл Согог Судлалын Үндэсний Төвд 4093 хүн тусламж үйлчилгээ авчээ
    16 цаг 40 мин
  • Үерийн аюулаас сэрэмжлүүлж байна
    17 цаг 1 мин
  • Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Автотээврийн салбарынханд баярын мэндчилгээ дэвшүүллээ
    17 цаг 47 мин
  • С.Шижирбат: Яаралтайгаар 16-нд ирсэн байх ёстой допингийн хариуг яагаад зарлахгүй байна аа?
    17 цаг 59 мин
  • Арав хоногийн цаг агаарын урьдчилсан төлөв
    18 цаг 6 мин
  • ЕБ-ын 45 дугаар сургуулийн урд “Өглөөний цайны үйлчилгээтэй гудамж” зориулалтаар 9 ширхэг зөөврийн путикийг байрлуулсан
    18 цаг 57 мин
  • Жүжигчин, найруулагч Б.Амарсайхан: Шувуу тэнгэртээ нисэж яваад үхэх сайхан байдаг юм гэнэ лээ...
    19 цаг 9 мин
  • Баяр наадмын амралтын өдрүүдэд гамшиг, ослын 106 удаагийн дуудлагаар иргэдийн аюулгүй байдлыг ханган ажиллалаа
    19 цаг 42 мин
  • АНУ онц аюултай хэмээн дүгнэсэн таван цагаачийг Эсватини улс руу албадан буцаав
    19 цаг 57 мин
  • П.Бүрэнтөгс: Хүүхдэд зориулсан энэ ном надад маш их таалагдлаа
    20 цаг 16 мин
  • Coldplay-гийн “Kiss Cam” нь нэр хүндтэй тек компанийн захирал Энди Байрон ба хүний нөөцийн дарга Кристин Кабот нарын амрагийн харилцааг илчлэв
    20 цаг 52 мин
  • Танилц: Зах, худалдааны төвүүдийн ажиллаж эхлэх цагийн хуваарь
    20 цаг 55 мин
  • "ТЭЦ-3"-ын нөхцөл байдалтай танилцах үеэр Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын хэлсэн үгээс "онцлох" 24 эшлэл
    21 цаг 4 мин
  • Бүгд Найрамдах Киргиз Улсад бакалавр, магистрын хөтөлбөрт суралцуулах сонгон шалгаруулалт зарлагдлаа
    22 цаг 54 мин
  • Баян-Өлгий аймгийг зорьж буй иргэдийн анхааралд...
    23 цаг 3 мин
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • "ТЭЦ-3"-ын нөхцөл байдалтай танилцах үеэр Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын хэлсэн үгээс "онцлох" 24 эшлэл
  • “Алдар”-ын бас нэг тамирчин СЭРГЭЭШИЙН шинжилгээнд бүдэрлээ
  • Г.Занданшатар: Хонгор нутгийн хүү 76 жилийн дараа наадмын түрүү бөх боллоо
  • Монгол наадам болон монгол нутгийн тухай тэд юу хэлэв?
  • Улсын начин Э.Батмагнай, аймгийн Хурц арслан Н.Өсөхбаяр нар “Улсын заан” цолны болзол хангалаа
  • Энэ жилийн наадмын түрүү бөх Улсын арслан Э.Батмагнай гэж хэн бэ?
  • Наадмын өдрүүдэд 3700 цагдаагийн алба хаагч ажиллаж байна
  • У.Хүрэлсүх: Хаана эв нэгдэл байна, тэнд хүч чадал оршдог билээ
  • Зарим бөхчүүд Үндэсний бөхийн спортын амин сүнсийг залгих нь
  • “Улаанбаатарын Гранд Слам” тэмцээнд 29 улсын 246 тамирчин мэдүүлгээ илгээжээ
  • Улсын арслан Э.Батмагнай 1 секундэд учраа бөхөө өвдөг шороодуулж байжээ
  • Ойрын өдрүүдийн цаг агаарын урьдчилсан төлөв
  • Э.Батмагнай: Энэхүү сайхан мэдрэмжийг өглөө босохдоо бодож, шөнө унтахдаа зүүдэлж, 15 жилийг зориулсан байна
  • Бөхийн өргөөнөөс Зүүн дөрвөн замын уулзвар хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ
  • Гачууртад шүлхий бүртгэгдэж, хөл хорио тогтоожээ
  • VII сарын эхний арав хоногийн байдлаар нийт нутгийн 58 хувьд гантай болон гандуу байна
  • Наадам: Улсын начингаас “Улсын арслан”, аймгийн Хурц арслангаас “Улсын гарьд”
  • Coldplay-гийн “Kiss Cam” нь нэр хүндтэй тек компанийн захирал Энди Байрон ба хүний нөөцийн дарга Кристин Кабот нарын амрагийн харилцааг илчлэв
  • Энэ долоо хоногт ордуудын амьдрал хэрхэн өрнөх вэ?
  • Наадмын өдрүүдэд 3700 цагдаагийн алба хаагч ажиллаж байна
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • VII сарын эхний арав хоногийн байдлаар нийт нутгийн 58 хувьд гантай болон гандуу байна
  • “Алдар”-ын бас нэг тамирчин СЭРГЭЭШИЙН шинжилгээнд бүдэрлээ
  • Бөхийн өргөөнөөс Зүүн дөрвөн замын уулзвар хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ
  • Зарим бөхчүүд Үндэсний бөхийн спортын амин сүнсийг залгих нь
  • Г.Занданшатар: Хонгор нутгийн хүү 76 жилийн дараа наадмын түрүү бөх боллоо
  • Энэ жилийн наадмын түрүү бөх Улсын арслан Э.Батмагнай гэж хэн бэ?
  • С.Шижирбат: Яаралтайгаар 16-нд ирсэн байх ёстой допингийн хариуг яагаад зарлахгүй байна аа?
  • Жүжигчин, найруулагч Б.Амарсайхан: Шувуу тэнгэртээ нисэж яваад үхэх сайхан байдаг юм гэнэ лээ...
  • Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Автотээврийн салбарынханд баярын мэндчилгээ дэвшүүллээ
  • Монгол наадам болон монгол нутгийн тухай тэд юу хэлэв?
  • У.Хүрэлсүх: Хаана эв нэгдэл байна, тэнд хүч чадал оршдог билээ
  • “Улаанбаатарын Гранд Слам” тэмцээнд 29 улсын 246 тамирчин мэдүүлгээ илгээжээ
  • "ТЭЦ-3"-ын нөхцөл байдалтай танилцах үеэр Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын хэлсэн үгээс "онцлох" 24 эшлэл
  • Арав хоногийн цаг агаарын урьдчилсан төлөв
  • "М-Си-Эс" группээс Улсын арслан Э.Батмагнайд 1 тэрбум төгрөгийг гардуулан өгчээ
  • Наадам: Манлай уяач, УИХ-ын гишүүн З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
  • Яруу найрагчдын НААДАМ гоёсон шүлгүүд
  • Наадам: Улсын начингаас “Улсын арслан”, аймгийн Хурц арслангаас “Улсын гарьд”
24 баримт
  • "ТЭЦ-3"-ын нөхцөл байдалтай танилцах үеэр Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын хэлсэн үгээс "онцлох" 24 эшлэл
  • Зуныг зугаатай, үр бүтээмжтэй өнгөрүүлэхэд тань туслах 24 зөвлөмж
  • У.Хүрэлсүх: Монгол наадам бол төрт ёс, түүх, соёлын үнэт өв, тусгаар тогтнол, мандан бадрахын бэлгэдэл юм
  • Дэлхийд ганцхан Монгол наадмын тухай 24 баримт
  • "Салхи Дамбий шиг цайлган" гэж өөрийгөө тодорхойлсон МУГЖ Д.Бямбацогтын талаарх найман баримт
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК