Нийслэлийн прокурорын газраас УИХ-ын гишүүн Н.Номтойбаярыг Г.Батхүү амь насаа алдсан хэрэгтэй холбоотойгоор яллагдагчаар татжээ. Энэ талаар Нийслэлийн прокурорын газрын хяналтын прокурор Д.Эрдэнэсувд 2019 оны арваннэгдүгээр сарын 29-нд олон нийтэд “Төрийн ордонд иргэн Б нас барсан үйлдэлтэй хэрэгт УИХ-ын гишүүн Н.Номтойбаяр болон түүний туслах, зөвлөх нараас гэрчээр мэдүүлэг өгөхдөө худал мэдүүлэг өгсөн гэх үндэслэлээр энэ сарын 19-ний өдөр Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 21.2 буюу худал мэдүүлсэн гэсэн зүйл ангиар дээрх хүмүүсийг яллагдагчаар татсан” гэсэн мэдээллийг өгсөн юм.
Харин УИХ-ын гишүүн Н.Номтойбаяр үүнийг эсэргүүцэж 2019 оны арваннэгдүгээр сарын 25-нд Мөрдөн байцаах албаны дарга Д.Отгонжаргалд хүсэлт гаргасан байна. Түүндээ “УИХ-ын гишүүн Н.Номтойбаяр миний бие 2019 оны тавдугаар сарын 17-ны өдөр Г.Батхүү агсантай Төрийн ордонд таарсан тухай цагдаагийн байгууллагад гурван удаа гэрчийн мэдүүлэг өгсөн. Аравдугаар сарын 31-ний өдөр Мөрдөн байцаах албаны Хэлтсийн дарга н.Эрдэнэбилэг надтай уулзаж “Таныг гэрчийн мэдүүлэг өгөхдөө талийгаач архи уугаагүй гэж худал мэдүүлэг өгсөн буюу Эрүүгийн хуулийн 21.2-т заасан үндэслэлээр прокуророос сэжигтнээр татаж магадгүй” гэв. Тус өдрийн маргааш буюу арваннэгдүгээр сарын 1-ний өдөр миний бие Нийслэлийн прокурорын газрын хяналтын прокурор С.Мөнхгэрэл, ахлах прокурор н.Батболд нартай өмгөөлөгч Н.Мандахын хамт уулзсан. Уулзалтаар ахлах прокурор С.Мөнхгэрэлээс “Г.Батхүү агсны нас барсантай холбогдуулан миний бие хардагдаж сэрдэгдэн шалгагдаж байгаа зүйл бий юу” гэхэд “Тийм зүйл байхгүй” гэсэн хариу өгсөн.
...Иймд Эрүүгийн хуулийн 21.2-т заасан зориуд худал мэдүүлсэн үндэслэлээр намайг яллагдагчаар татаж байгаа нь өөрөө худал бөгөөд хууль зүйн үндэслэлгүй гэж үзэж байгаа тул хэрэг бүртгэлтийн хэргийг хаах саналаа Нийслэлийн прокурорын газарт гаргаж өгөхийг хүсч байна. Иргэн Н.Номтойбаяр” гэжээ.
Н.Номтойбаяр хүсэлтдээ маш ноцтой зүйлийг бичжээ.
Нэгдүгээрт, тэрбээр “Аравдугаар сарын 31-ний өдөр Мөрдөн байцаах албаны Хэлтсийн дарга н.Эрдэнэбилэг надтай уулзаж Таныг гэрчийн мэдүүлэг өгөхдөө талийгаач архи уугаагүй гэж худал мэдүүлэг өгсөн буюу Эрүүгийн хуулийн 21.2-т заасан үндэслэлээр прокуророос сэжигтнээр татаж магадгүй гэв” гэсэн байгаа юм.
Хэдийгээр Н.Номтойбаяр овог, албан тушаалыг тодорхой бичээгүй ч Мөрдөн байцаах албанд Хүрээлэн буй орчны гэмт хэрэг шалгах хэлтсийн дарга, цагдаагийн дэд хурандаа П.Эрдэнэбилэг гэдэг эрхэм бий. Олон жил байгаль орчны эсрэг гэмт хэрэгтэй тэмцэж байгаа хүн. Гэтэл энэ хүн яах гэж, ямар зорилгоор УИХ-ын гишүүн Н.Номтойбаяртай уулзаж, “Таныг сэжигтнээр татах гэж байна” гэж хэлсэн бэ гэдэг ойлгомжгүй. Хэвлэл, олон нийтийн сүлжээн дэх мэдээллээс харахад хэргийг шалгаж байгаа мөрдөгч нь өөр хүн, дээд шатных нь удирдлага ч өөр байхаар байгаа юм. Тиймээс П.Эрдэнэбилэгийн энэ үйлдэл анхаарал татаж байна гэсэн үг.
Хоёрдугаарт, Н.Номтойбаяр хүсэлтдээ “Тус өдрийн маргааш буюу арваннэгдүгээр сарын 1-ний өдөр миний бие Нийслэлийн прокурорын газрын хяналтын прокурор С.Мөнхгэрэл, ахлах прокурор н.Батболд нартай өмгөөлөгч Н.Мандахын хамт уулзсан. Уулзалтаар ахлах прокурор С.Мөнхгэрэлээс “Г.Батхүү агсны нас барсантай холбогдуулан миний бие хардагдаж сэрдэгдэн шалгагдаж байгаа зүйл бий юу” гэхэд “Тийм зүйл байхгүй” гэсэн хариу өгсөн” гэсэн байна. Ахлах прокурор Батболд, Хяналтын прокурор С.Мөнхгэрэл нар ямар шалтгаанаар уулзаж, хэргийн нөхцөл, явцын талаарх мэдээллийг албан бусаар буюу харилцан яриагаар хэлж өгсөн нь бас анхаарах ёстой асуудал юм.
Улсын ерөнхий прокурорын 2017 оны наймдугаар сарын 22-ны өдрийн А/96 дугаар тушаалын хавсралт болох Мөрдөн шалгах ажиллагаанд тавих прокурорын хяналтын ажлын аргачилсан заавар /журам/-ын 13.5.7-д “Хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын явцад цугларсан нотлох баримтууд зөвхөн гарсан гэмт хэргийн бодит үнэнийг тогтоох ажиллагааны үр дүн байдаг тул нийтэд мэдээлэх шаардлагагүй бөгөөд тодорхой хэргийн талаар хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр сурталчлах, мэдээлэл тараах явдлыг гаргуулахгүй байх, төр, байгууллага, хувь хүний нууцтай холбоотой материалыг задруулахгүй байх үүргийг прокурор хариуцна” гэсэн байдаг. Өөрөөр хэлбэл, хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалт явуулах байгууллага, албан тушаалтан нь мөрдөн шалгах ажиллагааны төлөвлөлт, үр дүнгийн нууцлалыг хангаж ажиллах үүрэгтэй. Энэхүү үүргээ нэг мөр хэрэгжүүлж ажиллахыг хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалт явуулах эрх бүхий байгууллагуудад анхааруулж, Нийслэлийн прокурорын газраас албан бичиг хүргүүлж байжээ.
Түүнчлэн ердөө таван сарын өмнө дээрх чиглэлээр прокурорын байгууллага зохих шалгалтыг хийж хууль, ёс зүйн дүрмийг зөрчсөн, мөрдөн шалгах ажиллагааны төлөвлөлт, үр дүнгийн нууцлалыг хангаж ажиллаагүй прокурор, ажилтнуудыг Улсын ерөнхий прокурор Б.Жаргалсайхан тушаал гаргаж ажлаас халах, мэргэжлийн болон ёс зүйн зөвлөлд шилжүүлэх зэрэг холбогдох арга хэмжээ авсан байна. Тэр үеэр цаашид хууль тогтоомжоор хүлээсэн үүргээ зохих журмын дагуу хэрэгжүүлж, ажлын алдаа, ёс зүйн зөрчил гаргахгүй байхыг нийт прокурор, ажилтнуудад Улсын ерөнхий прокурор үүрэг болгосон байдаг.
Нөгөө талаас нь харвал Мөрдөн байцаах албаны Хүрээлэн буй орчны гэмт хэрэг шалгах хэлтсийн дарга, цагдаагийн дэд хурандаа П.Эрдэнэбилэг, бие Нийслэлийн прокурорын газрын хяналтын прокурор С.Мөнхгэрэл, ахлах прокурор н.Батболд нараас сонссон зүйлээ шууд эх сурвалж болгож, Мөрдөн байцаах албаны даргад хандаж, хэргээ хэрэгсэхгүй болгуулахаар “хүсэлт” бичсэн байна. Тэдний ярьсныг олон нийтэд, хууль хяналтын байгууллагад албан ёсоор мэдэгджээ.
Н.Номтойбаярын хувьд өмнө нь иймэрхүү маягийн асуудалд нэр холбогдож байв. 2013 онд Мунзуй хэмээх Г.Нямдоржид яллах дүгнэлт үйлдсэн тогтоолыг твиттер хуудсандаа тавьсаныг мөрдөн байцаалтын нууц задрууллаа гэдэг яриа гарч байлаа. Тухайн үед УИХ-ын гишүүн Н.Номтойбаяр баавгай агнасан хэргээр шалгагдаж байсан юм.
Харин 2013 оны арваннэгдүгээр сарын 27-нд Н.Номтойбаярын өмгөөлөгч /дээр дурдсан прокуроруудтай хамт уулзсан/ Н.Мандах хэвлэлийн бага хурал зарлаж “Гишүүний зүгээс мөрдөн байцаалтын нууц задруулах байр суурьтай байгаагүй. Харин Эрүүгийн байцаан шийтгэх ажиллагаанд оролцогчийн хувьд 42 дугаар зүйлийн 42.3.8, 212.2-т заасны дагуу хэргийн материалтай танилцах эрхийнхээ хүрээнд дээрх алдаатай баримтыг олж мэдсэн. Түүнээс биш УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхийнхээ хүрээнд олж аваагүй гэсэн тайлбарыг өгч байв.
Энэ мэт ноцтой явдал прокурор, цагдаагийн байгууллагад болох нь болжээ. Харин удирдлагууд нь хэрхэн хүлээж авах бол гэдэг сонин хэрэг. Н.Номтойбаярын хүсэлт олон нийтийн сүлжээнд тавигдаад тав хонолоо. Таг чиг л байна.
Гэвч хамгийн наад зах нь Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн 2018 оны нэгдүгээр сарын 31-ний өдрийн 10 дугаар зарлигийн нэгдүгээр хавсралтын 2.3.10-т “мөрдөн шалгах ажиллагаанд шалгагдаж байгаа хэргийг аль нэг талд нь ашигтай шийдвэрлэх талаар бусдад урьдчилан амлалт өгөхгүй байх”, 2.3.11-т “өөрийн хяналтанд байгаа хэргийн талаар бусдад ярих, мэдээлэхгүй байх” гэсэн заалтууд энд зөрчигдсөн байна. Энэ ноцтой. Цаашилбал, мөрдөн байцаалтын нууц задруулсан гэдэг асуудал ч яригдахад гайхах зүйлгүй харагдаж байна.
С.Сүлд
Сэтгэгдэл (22)