Хавсарга тавьсан хаврын нэг өдөр говийн нэгэн айлын гадаа гандуу улаан дээл хөөргөж өмсөөд, орос цэргийн танкны хар малгай толгойдоо хазгай тохон, бакaлаа гармошиглаж угласан тавь гаран насны, өндөр, туранхай нутгийн эр бор мориноос буулаа. Энэ эрийг агсам Балдан гэнэ. Агсам Балдан зартай атмаан явсан бөгөөд одоо ч архи уухаараа агсан тавилгүй айлаас гарна гэсэн ёсгүй. Нохой боргохыг тоолгүй утаа суунагласан гэр лүү шууд алхсан Балдан -Үгүй чи нусаа битгий татаад бай, сайн нийгээд арчаач гэж Хандмаа авгай зээ охиноо загнаж байхад босго давж таарав. Гэрт зуухан дээр цай буцлан, цаана нь санчигны үс нь цайрсан, хар хөх өнгийн даавуун тэрлэгтэй Хандмаа, есөн насны хоёр салаа гэзэгтэй шар зээ охинтойгоо ширээн дээрх дэлгэсэн сонин дээр банш чимхэн тавина. Гэрийн хойморт Сүхбаатар, Ленин хоёр гар барилцаж буй жаазтай зургийг налуу өлгөж, доор нь модон авдар дээр байрлах эвхдэг толины баруун, зүүн жигүүрийн буланд Цэдэнбал, Брежнев нарын жижиг зургуудыг тус бүр хавчуулсан нь улс төрийн өндөр мэдлэгтэй айл болохыг харуулна. Галын баруун талд төмөр цагаан орон дээр үстэй дээл нөмөрсөн нэлээн урт залуу хөлөө нугалан, нуруугаа харуулан унтахыг хараад Балдан “Хотоос ирсэн хүү нь мөн байна” гэж бодон олзтой яваадаа баясав. Мөн цагаан орны урд хэлд арай ороогүй ач хүү нь адсаган дээр алаг бөмбөгөөр зугаацан их л томоотой сууна.

Нэг нутаг усанд өдий хүртэл амьдарсан Балдан, Хандмаа хоёр мэнд мэдэхдээ ёс, сүр ч болсонгүй. Хар багаасаа л Балданд дээрэлхүүлж, үс гэзэгнээсээ татуулж, мөн улаан булангийн харанхуй мухарт буландуулж явснаас ч тэр үү Хандмаа гуай Балданг харахлаараа л дуу намсдагаа өөрөө ч анзаардаггүй. Ноднин өвгөнийг нь нас барахад Балдан сайн тусалж, хот хөдөөтэй хэл ам авалцуулсан учир эднийд ирэхдээ нүүр бардам тэрээр хэзээ язааны аятай угаалтуурын хажуунаас намхан сандал авч галын зүүн талын модон орны өмнө тавьж суугаад малгайгаа өвдгөн дээрээ, гаансаа гутлын түрүүнээс, дугуй төмөр хайрцагтай тамхиа өврөөсөө гарган тамхи татахаар зэхэхдээ үг унагасангүй. Харин шүдэнз зурч тамхиа асаан сайтар уушиглаад утаагаа жавьжаараа үүд рүү аажуу үлээн гаргангаа
-Бага хүү чинь ирээ юү хө гэж асуулаа. Балданг эрүүл гэдгийг дууных нь өнгөнөөс баттай мэдсэн Хандмаа
-Өчигдөр шөнө явуулын машинаар ирлээ гээд баншаа боргилон дэвэрч буй цай руу хийв. Мэдье гэснээ мэдсэн Балдан, өвдгөн дээрээ тохсон хөлстэй хар малгайгаа авч хойдох орныхоо дэрний хажууд тавьчихаад, дээлийнхээ энгэрийг задгайлан аажуу тайван тамхиа татаж дуусгав. Гадаа зэврүү хүйтэнг ч хэлэх үү, дулаан гэрт ингээд л суугаад байвал тэрээр суугаад л байх аж. Шороон шуурга гэнэт гэр шавхуурдах, соосгор охин нусаа огцом татах, Хандмаа хаяа цайгаа самрах, ач нь амандаа бувтнах, залуу хүү сонсогдох төдий хурхирах сэтгэлд нь таатай хөг үүсгэж бүдэг бадаг дурсамжинд Балдан автан зүүрмэглэж эхлэв...

Соосгор охин банштай цай өмнө нь барин
-Та цай уу гэхэд Балдан нүдээ нээж, хоолойгоо засангаа аягыг аажуу аваад, эсрэг талд орон дээр суун банштай цай ууж буй хотоос ирсэн хүүг харснаа
- Аа гөөмөн, хүйтэй өвөл боллоо шүү гэж огт хамаагүй шахам зүйл хэлэв.
-Тиймээ гэж Хандмаа үгийг нь дагуулав хариулав. Гэнэт одоо л сэрэв үү гэмээр огцом тод дуугаар Балдан
-За дүү хүү хот газрын сонин юу байна, сансарт хүн ниссэн үү гэж Хандмаагийн хүүгээс мэдэмхийрэн асуулаа. Агсам Балданг таньдаг залуу
-Сар гаруйн өмнө нисчихсэн ээ гээд илүү юу ч хэлсэнгүй. Балдан ч дахиж юм ч асуусангүй, халуун цайгаа ширээн дээр тавингаа сандлаа ойртуулав. Бүгд л шор шорхийтэл уур савссан халуун цай оочин банш идэж, хөлс нь бурзайн, улаа бутран сууцгаана.

Банштай цай ууцгаасны дараа Балдан гаансаа сорон дуугүй сууж, хотын залуу үстэй дээлээ нөмрөн эргээд хэвтэж, зээ охин нь дүүгээ унтуулахаар Балдангийн арын орон дээр бүүвэйлж байв. Хандмаа ишиг, хурганы нэмнээ оёхоор том нүдний шилээ зүүсний дараа
-Хүү сая хотоос авчирсан юм. Чигтэйхэн сэнгэсэн эд бай лээ, та амсаад үз дээ гээд төмөр цагаан орны доороос бор шилтэй юм гаргахад Балдан ийм л жамтай мэт
-Өө за гээд лонхыг авгайгаар онгойлгууж, банштай цай уусан аягаа дээлнийхээ дотуур хормойгоор арчаад өөдөөс нь сарвайн дүүргүүлж авснаа “Хатуу бөглөөтэй, хатуу л эд байх даа” гэж дотроо таан ядам хуруугаа дүрэн дээш гурав нясалж духандаа хүргээд, Хандмаа чамтай өөр ярих зүйлгүй гэсэн аятай тооно өөд харч утаа баагиулан эрхэмсэг суув. “Энэ зөнөгийн дүвчигнэж байгааг” гэж бодсон Хандмаа түүнд юм хэлсэн ч үгүй, тоосон ч үгүй, зөнд нь орхив. Гадаа шороо шуурсаар л...

Хандмаа ишиг, хурганы нэмнээ оёж, хүү нь түрүүчийн адил яльгүй хурхиран, харин зээ охин нь дүүгээ унтуулах гэж байгаад өөрөө ч унтчихжээ. Балдан хамар шахруулсан хотын идээг ганцаар хүртэхдээ улам л намба үзүүлж хаяа хоолойгоо засан лаглайн сууна. Лонхтой архи нь хөнгөрөхөд агсан тавилгүй бол нэрэнд муу гэж үздэг Балдан “Нутгийн ахыг хүндэлдэггүй чи юу юм бэ... муу ижийгээ өрөвдөхгүй” гэх мэт үгс дотроо бэлдэв. Уг нь ч агснаараа алдартай түүнд бол агсан тавих үгс ганц, хоёр хундагын дараа урсаад л ороод ирдэг юмсан. Гэтэл өнөөдөр шил шахам архи ганцаар гударчихаад байхад нэг л үг олширдоггүй. Элдвийг ийнхүү бодож суусан Балдан-огцом босож багана өшиглөөд авав. Золтой л хуруугаа хатгачихаагүй юм оёж суусан Хандмаа цочиж
-Та чинь яаж байнаа гэж гайхан асуув.
-Агсан тавьж байна
-Үгүй эрүүл л явах шиг байсан шүү дээ. Эрүүлдээ агсан тавьдаг болоо юу даа
-Эрүүл орж ирсэн, одоо бол согтож байна. Яасан задарсан тархи вэ, энэ. Нутгийн ахтайгаа золгох ч үгүй хэмээн аяганд үлдсэнээ хөнтөрчихөөд үүдний хажуу дахь дөчийн бидон руу аягаа чулуудан хагалж, унтаж байсан ач хүүг цочоон сэрээж баруун хаяа руу давшлав. Хамаг учрыг түргэн ухаарсан Хандмаа түүний урдуур орон ачынхаа уйлаантай зэрэгцэн
-Таны уусан чинь архи биш ундаа. Хүү сая хотоос хоёр авдрыг авчирсан байна лээ. Сансар гэдэг жимсны ундаа, худлаа гэвэл тэр хар! Mанай ач ууж байна гэлээ. Нээрээ эргээд хартал шар охин дүүгээ аргадан аманд нь өөрийнх нь ёс төртэй амсаж суусан лонхтой зүйлийг хийж байв. Гэв гэнэт архи биш ундаа гэсэн баталгаа үнэмшилтэй санагдахад Балдан
-Даанч тийм байх аа, нэг л агсарч болмооргүй байсан юм гэж үг алдснаа Хандмаагийн гайхшрал доог болох янзтайг нүүрнийх нь байдлаас мэдэрч, хотын хүү тоглож
-Балдан гуай, та яаж байна хэмээн хэлэх шиг болоход Балдан нүүрээ буруулан
-Ундаа уулгана гэнээ гэж нэг заналтай зандарчихаад баруун баганыг нь бас нэг өшиглөн танкны малгайгаа ч авалгүй гэрээс гарав. Гадаа гараад Балдан сүүдрээ харан мориныхоо зүг явахдаа албаар зүүн баруун тийш нэг найган үзсэнээ толгойгоо сэгсэрч шүлсээ нэг хүчтэй хаяад улам хурдан, том том цааш алхлаа...

Балдан танкны хар малгайгаа эргэж ирж авсангүй. Залуугаасаа салаагүй хар малгай нь гэрт гадаа, энд тэнд үзэгдсээр адаг сүүлд нь эзнээ хүлээсэн мэт малын саравчнаас өлгөгдөн салхи, бороонд цохиулан, шороо шуурганд савчин сэмэрсээр, нэг мэдэхэд салхинд туугдан алга болжээ.

2007.04.03
16.23

Х.Эрдэмбилэг

Баянхошуу, 100 айл орчмоор агаарын бохирдол их байна

Сар шинийн баяртай холбогдуулан орон нутгаас хотыг чиглэсэн хөдөлгөөн мөн томоохон зах худалдааны төвүүдийг чиглэсэн хөдөлгөөн эрс ихэсдэг. Улмаар автозамын ачаалал нэмэгдэж, түгжрээ саатал их бий болдог тул нийслэлийн Засаг дарга 2017 оны хоёрдугаар сарын 1-ний өдрийн А/51 дүгээр захирамж гаргалаа.

Тус захирамжийн дагуу автомашины дугаарын хязгаарлалт болон автозамын хөдөлгөөнд хэрхэн өөрчлөлт оруулсан талаар Замын цагдаагийн албаны Замын хөдөлгөөнийг зохицуулах хорооны дарга хурандаа Б.Батболд “Нийслэлийн Засаг даргын захирамжийн дагуу иргэдэд түргэн шуурхай аюулгүй зорчиулах зорилгоор Замын цагдаагийн албанаас дараах арга хэмжээ авч ажиллана. Амралтын өдөр буюу 2017 оны хоёрдугаар сарын 11, 18-ны бямба гаригт автомашины улсын дугаарын сүүлчийн орон тэгш тоогоор төгссөн, хоёрдугаар сарын 12, сарын 19-ний ням гаригт автомашины улсын дугаарын сүүлчийн орон сондгой тоогоор төгссөн тээврийн хэрэгслүүд замын хөдөлгөөнд оролцоно. Мөн төвлөрсөн зах, томоохон худалдааны төвүүд рүү чиглэсэн авто замын хөдөлгөөний ачааллыг бууруулах зорилгоор төвийн 6 дүүргийн нутаг дэвсгэрт мах, цагаан идээний өргөтгөсөн худалдаа зохион байгуулагдах тул иргэд заавал томоохон худалдааны зах, төв рүү зорчихгүй байх, цаг зав, бензин шатахуунаа хэмнэх, ая тух таатай үйлчлүүлэх боломжит нөхцөлийг бүрдүүлж байна. Өмнөх жилүүдийн баярын өдрүүдэд Замын Цагдаагийн Алба нэмэлтээр хэв журмын алба хаагчдыг замын хөдөлгөөнийг зохицуулах үйл ажиллагаанд татан оролцуулдаг” хэмээн ярилаа.

Шинийн 1-3-ны хооронд дугаарын хязгаарлалт үйлчлэхгүй

“Шинийн 1, 2, 3-ны өдрүүдэд зорчигчид дугаарын хязгаарлалтгүйгээр хөдөлгөөнд оролцоно. Дугаарын хязгаарлалтын хувьд өвлийн цагийн хуваарийн хамрах хүрээн дээр Саппорогийн уулзвараас, Таван шарын уулзварыг оруулжээ. Үүнтэй холбоотойгоор орон нутгаас зорчин ирж байгаа тээврийн жолооч нар тухайн цаг үеийн бүсчлэлийг анзаарч, цагаа тохируулан замын хөдөлгөөнд оролцохыг зөвлөж байна.



Түүнчлэн Замын цагдаагийн албанаас замын хөдөлгөөний ачааллыг бууруулах чиглэлээр “Хүчит шонхор” худалдааны төвийн замыг нэг чигийн хөдөлгөөнтэй болгон зохицуулж байна. Энэ нь тус худалдааны төвийн зүүн урд уулзвараас хойш чиглэлтэй далангийн уулзвар хүртэл, далангийн уулзвараас хуучнаар “Судалт” төвийн уулзвар хүртэл баруунаас зүүн тийшээ нэг чигийн хөдөлгөөнд оруулж, зохицуулсан байгаа аж.

Автомашины улсын дугаарын хязгаарлалт тогтоосон амралтын өдрүүдэд алслагдсан гэр хорооллоос “Нарантуул”, “Дэнжийн мянга”, “Хүчит шонхор” худалдааны төв чиглэлд нийтийн зорчигч тээврийн үйлчилгээ үзүүлнэ гэж нийслэлийн ЗДТГ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Монгол Улсын Ерөнхий сайдын санаачлагаар гэр хорооллын цахилгааны тарифыг шөнийн цагт 0 төгрөг болгоод байгаа билээ. Үүнээс улбаатайгаар цахилгааны хэрэглээ шөнийн цагт өсч байгаа. Тэр хэрээрээ болзошгүй эрсдэл үүсэх болсон байна. Шинэ он гарсаар улсын хэмжээнд 322 удаагийн обьектын гал түймэр гарч 1,6 тэрбум төгрөгийн хохирол учирсан байна. Зөвхөн Улаанбаатар хотод л гэхэд 210 удаагийн гал түймэр гараад байгаа юм. 165 гэр, байшин, орон сууц шатсан гэх мэдээллийн Онцгой байдлын Ерөнхий газрын өгч байна. Өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад хохиролын хэмжээ 45,3 хувиар өссөн байна. Ийнхүү обьеъктын гал түймэр өсч байгаатай холбоотойгоор Онцгой байдлын Ерөнхий газраас айл өрх, албан байгууллагад шалгалт явуулжээ. 9260 гаруй айл өрх, 1710 орчим байгууллагад шалгалт явуулахад 8600 орчим гал түймэр гарах эрсдэл илрүүлсэн байна. Ахуйн гал түймэр нь голлон цахилгааны утасны гэмтлээс үүдэлтэй гарч байгааг Онцгой байдлын газрынхан анхааруулж байна. Тухайлбал Сонгинохайрхан дүүргийн нутаг дэвсгэрт гарсан гэр хорооллын хэд хэдэн гал нь цахилгааны утасны гэмтлээс үүдсэн байжээ. Тодруулбал 4 хүний амь насыг галаас аварсан цагдаагийн дэслэгч залуугийн тухай ярьж байсан гал түймэр нь мөн л цахилгааны утаснаас үүдэлтэй байсан талаар онцгой байдлынхан хэлж байна.

Цахилгаанаас үүдэлтэй гал гарах нэг шалтгаан нь эрчим хүчний хулгайн хэрэг. Ялангуяа Сонгинохайрхан, Баянзүрх дүүргийн нутаг дэвсгэрт энэ төрлийн зөрчил маш их байдаг байна. Нэг айл нь үндсэн шонгоос эрчим хүчний хэрэглээгээ авдаг. Тухайн айлаас салаалж хамгийн бага нь 3. Дээд тал нь 10 айл хэрэглээний эрчим хүчээ авдаг байна. Цахилгааны тариф шөнийн цагт 0 төгрөг болсн үеээс эхлэн энэхүү хулгайн хэрэг улам нэмэгдэх болжээ. Тэр хэрээрээ эрсдэл үүсч байгааг албаныхан анхааруулж байна.

САР ШИНИЙН БАЯР ДӨХӨЖ БАЙГААТАЙ ХОЛБОГДУУЛАН ЗАМЫН ХӨДӨЛГӨӨНИЙ ХЭТ ИХ АЧААЛАЛ ҮҮСЭХЭЭС УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЖ АМРАЛТЫН ӨДРҮҮДЭЭР ДУГААРЫН ХЯГЗААРЛАЛТ ХИЙГДЭНЭ.
Амралтын өдрүүдээр буюу 2017 оны 2 дугаар сарын 11, 2 дугаар сарын 18-ны “БЯМБА” гарагуудад автомашины улсын дугаарын сүүлчийн орон тэгш тоогоор төгссөн, 2 дугаар сарын 12, 2 дугаар сарын 19-ний “НЯМ” гарагуудад автомашины улсын дугаарын сүүлчийн орон сондгой тоогоор төгссөн тээврийн хэрэгслүүд замын хөдөлгөөнд оролцох зохион байгуулалтын арга хэмжээг авлаа.
Жич: Автомашины улсын дугаараар хязгаарлагдсан тээврийн хэрэгсэл дугаарын хязгаарлалтын өвлийн бүсчлэл дээр нэмэлтээр САППОРО төвийн уулзвараас ТАВАН ШАРЫН уулзвар хүртэлх замд 10:00-20:00 цагийн хооронд автозамын хөдөлгөөнд оролцохыг хязгаарлана.

https://chimedeee.wordpress.com/2017/01/20/%d0%b0%d0%b7-%d0%b6%d0%b0%d1%80%d0%b3%d0%b0%d0%bb%d1%8b%d0%bd-%d1%8d%d1%80%d1%8d%d0%bb%d0%b4/

Улсын зарим эмнэлгийг ирэх сарын нэгнээс хоёр ээлжээр 20 цаг хүртэл ажиллуулахаар болсонтой холбогдуулж Эрүүл мэндийн сайд А.Цогцэцэгээс асуудлыг тодрууллаа.

-Эмнэлгүүд хоёр ээлжээ ажиллах сайдын тушаал гарч байгаа юм байна. Ийм тушаал гарах үндэслэл юу вэ?

-Эмнэлгийн тусламж үйлчилгээний ачааллыг бууруулах, хүлээгдлийг багасгах зорилгоор хоёрдугаар сарын 1 нээс эхлэн Улсын нэгдүгээр төв эмнэлэг, П.Н.Шастины нэрэмжит Улсын гуравдугаар төв эмнэлэг, Хавдар судлалын үндэсний төв, Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төвийн ажиллах цагийг уртасгаж, 20 цаг хүртэл, зуны улиралд 21 цаг хүртэл, бямба гарагт 10-15 цагийн хооронд ажиллуулахаар шийдвэрлэлээ.

Харин Гэмтэл согог судлалын үндэсний төвийн амбулатори засвартай байгаа учир тус эмнэлэгт энэхүү шийдвэр ирэх гуравдугаар сарын нэгнээс эхэлж хэрэгжинэ. Энэ нь үйлчлүүлэгчдийн ачаалалтай холбогдуулан эмнэлэг 2 ээлжээр ажиллаж байгаа нь ханиад томууны дэгдэлттэй хамааралгүй гэж ойлгож болно. Нэг эмчид ноогдох үзлэгийн цаг гэж байдаг. Стандартаар бол нэг хүнийг 20 минутад үзэх ёстой.

Энэ хугацаанд эмч тухайн иргэний өвчтөний түүхийг маш сайн уншиж, өмнөх лабораторийн шинжилгээнүүдийг нь харьцуулах зэргээр анализ хийдэг. Гэтэл өнөөдөр манай эмч нар оочер дугаарлалтад хавчигдаад өвчтөнийг богино хугацаанд хурдан үзэх болчихоод байна. Энэ нь үйлчлүүлэгчийн сэтгэл ханамжид нөлөөлөх нөгөөтэйгүүр эрсдлийг бий болгох магадлалтай тул уг шийдвэрийг гаргаж байна. Ингэхээр иргэд 2 дугаар сарын нэгнээс эхэлж орой 20 цаг хүртэл дээрх 4 эмнэлгээр үйлчлүүлэх боломжтой гэсэн үг. Харин иргэд цаг авч авсан цагтаа ирж үзүүлэх нь зүйтэй.

Чингэлтэй дүүргийн Ерөнхий боловсролын 39 дүгээр сургууль, 31, 43, 124 дүгээр цэцэрлэгийн хүүхдүүдэд өчигдөр амны хаалт тараалаа. Чингэлтэй дүүргийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулдаг “Чиглэл” ХХК нийгмийн хариуцлагаа ухамсарлан ийнхүү сургууль цэцэрлэгийн хүүхэд болон ажилтан албан хаагч нарт 1500 гаруй амны хаалтыг тараасан байна. Уг амны хаалт нь дөрвөн давхар материалаар хийгдсэн, амьсгал хамгаалах клапан бүхий шүүлтүүртэй Монгол Улсад үйлдвэрлэгдсэн бүтээгдэхүүн юм байна. Тус үйл ажиллагаанд Чингэлтэй дүүргийн Засаг даргын орлогч Ж.Лхагвасүрэн, “Чиглэл” ХХК компанийн Ерөнхий захирал Ц.Бумцэнд болон багш сурган хүмүүжүүлэгчид оролцлоо гэж Чингэлтэй дүүргийн Засаг даргын тамгын газраас мэдээллээ.

Нийслэлийн Залуучуудын хөгжлийн газрын дарга С.Сүх-Очир JCI Лидер салбар байгууллагын “Эерэг сэтгэлгээний давалгаа” ТББ-ын POSITIVE MIND төслийн удирдагч Н.Энхбаатар нар хамтран ажиллах санамж бичигт гарын үсэг зурлаа. Санамж бичгийн хүрээнд POSITIVE MIND-Эерэг давалгаа цуврал сургалт, лекц, илтгэх ур чадвар болон англи хэлний сургалтыг үнэ төлбөргүй зохион байгуулах, сургагч багш нарыг бэлтгэх, оюутнуудад мэргэжлийн чиг баримжаа олгох сургалт хийх, тэргүүлэгч компаниудтай танилцах аялал зохион байгуулж, оюутнуудад эзэмшиж байгаа мэргэжлийнхээ мөн чанарыг ойлгоход дэмжлэг үзүүлэх зэрэг үйл ажиллагааг шат дараатай зохион байгуулах юм.

Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагчийн 2016-2020 оны мөрийн хөтөлбөрт “Оюутан залуучуудыг нийгмийн хамгааллын үйлчилгээнд хамруулж, тогтвортой ажлын байраар хангах, нарийн мэргэжил эзэмшүүлэх цогц арга хэмжээг мэргэжлийн байгуулагуудтай хамтран үе шаттай зохион байгуулна” гэж заасан байдаг. Энэ дагуу нийслэлийн Залуучуудын хөгжлийн газраас залуучуудад мэргэжлийн чиг баримжаа олгох, цагийн болон тогтвортой ажлын байранд зуучлах, сайн дурын ажил хийснийг бүртгэлжүүлэн мэдээллийн сан үүсгэж, ажлын туршлагыг тодорхойлох зэрэг олон ажлуудыг төрийн болон төрийн бус байгууллагуудтай хамтран хэрэгжүүлнэ гэж нийслэлийн Залуучуудын хөгжлийн газраас мэдээллээ.

Өнөөдөр 09.00 цагт Монгол хэл бичгийн болон ЭЕШ-ын шалгуулагчын бүртгэл орон даяар эхэллээ. Энэхүү бүртгэл дөрөвдүгээр сарын 14-ны 18.00 цагт дуусах бөгөөд хугацаа, цагийг сунгахгүй, нэмэлт бүртгэл хийхгүй тухай Боловсролын үнэлгээний төвөөс мэдээллээ.

ЭЕШ-ын хураамж шалгалт бүрд 5800 төгрөг бол батламж хуудас 700 төгрөгийн үнэтэй байх аж. Шалгуулагч шалгалт өгөхөөр сонгосон хичээлээ нэмэх бол онлайн бүртгэлийн хугацаанд Боловсролын үнэлгээний төвд хандана.

2017 оны элсэлтийн ерөнхий шалгалтын журмыг танилцуулж байна.

ЭЕШ-ыг 2017 онд бүрэн дунд боловсрол эзэмшсэн иргэн /цаашид энэ онд төгссөн шалгуулагч гэх/, 2017 оноос өмнө бүрэн дунд боловсрол эзэмшсэн болон түүнээс дээш боловсролтой иргэн /цаашид өмнөх онд төгссөн шалгуулагч гэх/ өгнө.

Их, дээд сургуульд элсэн суралцахаар ЭЕШ-д бүртгүүлсэн шалгуулагч нь Монгол хэл бичгийн шалгалт /цаашид МХБШ гэх/- ыг заавал өгнө.

Шалгуулагч нь ЭЕШ-д монгол хэл, англи хэл, орос хэл, математик, физик, хими, биологи, газар зүй, монгол улсын түүх, нийгмийн тухай мэдлэг хичээлээс сонгон шалгуулна.

ЭЕШ-ын сэдэв даалгавруудыг энэхүү журмын 1.5-д заасан хичээлүүдийн хөтөлбөрийн агуулгын хүрээнд тохирсон, шалгуулагчийн мэдлэг, танин мэдэхүйн түвшин, сурах ерөнхий чадварыг шалгахаар боловсруулан бэлтгэсэн тестийн хэлбэртэй байна.

ЭЕШ-ын монгол хэл, англи хэл, орос хэлний шалгалтын агуулгад шалгуулагчдын сонсоод ойлгох чадварыг шалгах даалгаврууд орно.

МХБШ нь монгол хэл болон монгол бичгийн хэрэглээний чадвар сорьсон тест болон задгай хэлбэрийн даалгавраас бүрдэнэ.

ЭЕШ-тай хамтатган дараа жилийн зарим хичээлийн сэдэв, даалгаврын тавил, агуулгын тохирцыг тандах зорилгоор шалгуулагчийн дүн оноо, шалгалтын үндсэн цагт нөлөөлөхгүй байдлаар туршин шинжилж болно.

МХБШ болон ЭЕШ нь сонгон авсан их, дээд сургууль болон ЕБС-ийн хичээлийн анги танхим, cургалтын байр /цаашид шалгалтын байр гэх/-нд явагдана. Мөн шалгалт авах явцын бодит чанар, ил тод байдлыг хангах зорилгоор шалгалтын байранд хяналтын дуран, шалгалтын зорилгыг хангах зорилгоор сонсгох төхөөрөмж суурилуулна.

Аймаг, нийслэл (сум, дүүрэг)-ийн шалгалтын байранд Боловсролын үнэлгээний төв /цаашид БҮТ гэх/-өөс томилсон шалгалт зохион байгуулах комисс ажиллах ба комисс батлагдсан удирдамжийн дагуу үйл ажиллагаа явуулна.

Шалгалтын талаарх шаардлагатай мэдээллийг тухай бүрд нь хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл болон БҮТ-ийн зөвлөгөө мэдээллийн ажилтнууд, “Элсэгчийн сонин”, www.eec.mn вебсайт, https://www.facebook.com/eec.mn/ page хуудсаар олон нийтэд хүргэнэ.

ЭЕШ-ын хичээл бүрийн шалгалтын сэдэв, даалгаврыг БҮТ-ийн даалгаврын санг ашиглан блупринтийн аргачлалаар жил бүр шинээр боловсруулан бэлтгэнэ.

ЭЕШ болон МХБШ-ын сэдэв даалгавар бэлтгэх, хувилах, хүргүүлэх, шалгалтын материалыг төвлөрүүлэн татах, засах, үнэлэхтэй холбоотой нууцлалыг БҮТ хариуцна.

ЭЕШ-ын бүртгэл:


Шалгуулагчдыг интернэт /цаашид онлайн гэх/-ээр болон БҮТ-өөс тусгайлан эрх олгосон бүртгэгчид бүртгэнэ

Онлайн бүртгэл www.eec.mn цахим хуудсаар явагдана.

Хувийн мэдээлэлтэй холбоотой гарсан алдааг энэ онд ЕБС-д суралцаж байгаа бүртгүүлэгч сурч буй сургуулийн сургалтын алба /сургалтын менежер/-аар дамжуулан БСШУСЯ-ны боловсролын салбарын мэдээллийн нэгдсэн системд баталгаажилт хийлгүүлэн засварлуулж, өмнөх онуудад төгссөн бүртгүүлэгч БҮТ-д хандан шийдвэрлүүлнэ.

Бүртгүүлэгчид нь дараах бичиг баримтыг бүрдүүлсэн байна. Үүнд:

Цахим үнэмлэх болон түүнтэй адилтгах баримт бичиг /ТҮЦ машинаас авсан лавлагаа, төрсний гэрчилгээ, гадаад паспорт, цагдаагийн үнэмлэх, мөн гадаадын иргэний Монгол Улсад оршин суух түр үнэмлэх/

Өнгөт чээж зураг /чээж зураг нь 3*4 хэмжээтэй, сүүлийн 3 сарын дотор авахуулсан, урагшаа харан цэх суусан, арын фон нь цайвар цулгуй өнгийн, нарны шил болон малгайгүй байна/

Энэ журмын 2.10-д заасан банкны интернэт гүйлгээ хийх эрхтэй төлбөрийн карт болон 2.11-д заасан төлбөрийн хэрэгсэл

Бүрэн дунд боловсролын үнэмлэх ба түүнтэй дүйцэхүйц боловсрол эзэмшсэнийг баталгаажуулан эрх бүхий байгууллагаас олгосон баримт бичиг /энэхүү заалт нь зөвхөн өмнөх онд төгссөн шалгуулагчид хамаарна

И-мэйл хаяг /шалгуулагч бүр зөвхөн өөрийн и-мэйл хаягаас бүртгүүлнэ/

Өмнөх онд төгссөн шалгуулагчид шалгалт өгөх аймаг /хот/-аа сонгож бүртгүүлнэ.

Гадаад улс оронд бүрэн дунд боловсрол буюу түүнээс дээш боловсрол эзэмшсэн иргэн шалгалтад бүртгүүлэхдээ энэ журмын 2.3.4 дэх заалтад заасан боловсролын бичиг баримтыг БСШУСЯ-аар баталгаажуулж, БҮТ-д ирж бүртгүүлнэ.


Хөгжлийн бэрхшээлтэй болон тусгай сургуулийн суралцагчид шалгалтад хамрагдахаар бүртгүүлсэн бол холбогдох бичиг баримтыг бүртгэлийн хугацаанд БҮТ-д ирүүлнэ.

Шалгуулагч нь бүртгүүлсэн үүрэн телефоны дугаараа ашиглан 133233 тусгай дугаараас өөрийн мэдээллийг SMS үйлчилгээгээр авах боломжтой. /нууц дугаар, бүртгэлийн дугаар, шалгалтын хуваарь, суудлын хуваарь, дүнгийн мэдээлэл/

Шалгуулагч бүртгэлийн хугацаанд бүртгэлийн дугаар, нууц үгээ ашиглан www.eec.mn вебсайтын “шалгуулагчийн булан”-аар дамжин шалгалт өгөх хичээлээ нэмж болно.

ЭЕШ-ын бүртгэлийн хураамж шалгалт бүрд 5800 төгрөг, батламж хуудас 700 төгрөг (цаашид хамтад нь шалгалтын хураамж гэх) байна. Шалгуулагч хэдэн ч шалгалт өгсөн нэг батламж хуудастай байна.

Онлайнаар бүртгүүлж буй шалгуулагч шалгалтын хураамжийг Голомт банк, Худалдаа хөгжлийн банк, Капитрон банк, Төрийн банк, Улаанбаатар банк, Хас банкны интернэт гүйлгээний эрхтэй төлбөрийн картаар шилжүүлнэ. Хаан банкны дараах төлбөрийн хэлбэрийг ашиглан гүйлгээ хийж болно. Үүнд: мобайл банк, интернэт банк ашиглах шилжүүлэх, бэлнээр дансанд тушаах

Рaycode-ийн систем ашиглан бүртгүүлж буй хөдөө орон нутгийн шалгуулагч шалгалтын хураамжийг Голомт банк дахь Боловсролын Үнэлгээний Төвийн 1105038452 тоот дансанд тушаан аймгийн Боловсролын газрын ЭЕШ хариуцсан ажилтанд хандана.(paycode-дотоод төлбөрийн систем)

ЭЕШ-ын бүртгэлийн хугацаанд бүртгэлээ цуцлах тохиолдолд шалгалтын хураамжийн 70%-ийг эргүүлэн олгоно. Бүртгэл дууссаны дараа ямар нэгэн шалтгаанаар шалгалтанд ороогүй тохиолдолд шалгалтын хураамжийг эргүүлэн олгохгүй, бусдад шилжүүлэн тооцохгүй.

Шалгуулагч бүртгүүлэх явцад төлбөрийн гүйлгээг давхардуулж хийсэн тохиолдолд 2017 оны 04 сарын 25-аас өмнө БҮТ-д хандаж төлбөрийн буцаалт хийлгэх тухай хүсэлт гаргаж болно. Төлбөрийн буцаалт хийхэд үүсэх банк хоорондын гүйлгээний шимтгэлийн хураамжийг шалгуулагч хариуцна.


Энэ онд ЕБС төгсч буй бүртгүүлэгч бүртгэлийн хуудсаа сургуулийн захирлаар гарын үсэг зуруулан, тамга даруулж баталгаажуулна. Харин өмнөх онд төгссөн шалгуулагч өөрийн биеэр Улаанбаатар хотын болон хөдөө орон нутгийн ЭЕШ-ыг хариуцсан ажилтнаар гарын үсэг зуруулан баталгаажуулж авна.

Баянзүрх дүүргийн нутаг дэвсгэрт орших “Рояал Кэстл” хотхоны 103-р байрны 13 давхраас 2017 оны 01 сарын 29-ний өдрийн 11:00 цагийн орчим 21 настай Б.Х гэх залуу унаж амиа алджээ гэсэн мэдээллийг хүргэж байсан билээ. Уг олны танил эрхэмийн хүүхэд гэгдэж байгаа амь насаа алдсан залуу нь Эмоци продакшны жүжигчин Б.Баатархүүгийн хүү байсан талаар эх сурвалж өгүүллээ. Талийгаачийн цонхоор нь унасан байр нь УИХ-ын гишүүн, сайд асан Х.Баттулгын хүүгийнх байсан тухай ч дуулдаж байна. Х.Баттулга нь одоо Жудо бөхийн холбооны Ерөнхийлөгчөөр ажиллаж байгаа билээ.

Хэрэг болсон “Рояал Кэстл” хотхон нь Х.Баттулгын эзэмшлийнх гэнэ. Хэрэг болох үед тэнд 12 залуу байжээ. Архи ууж, наргиж цэнгэсэн байдалтай байсан талаар цагдаагийн албан хаагч мэдэгдсэн. Гэхдээ архи уусан гэх боловч үнэн хэрэгтээ мансууруулах бодис хэрэглэсэн ул мөртэй байжээ. Учир нь цуг байсан нэг нь цонхоор унаж амь насаа алдчихсан байхад сандарсан, тоож байгаа хүн байхгүй байсан тухай цагдаагийнхан хоорондоо ярилцсан гэх мэдээлэл байна. Цонхоор унасан 21 настай залууг яагаад хориглоогүй. Амиа хорлох гэж байгааг нь хараагүй эсэхийг тодруулахад тэнд байсан 12 залуу хариулж чадахгүй байсан гэх мэдээлэл байгаа юм. Цагдаагийнхан очиход залуус огт сэтгэлийн хөдөлгөөн үзүүлэхгүй. Нэг найз нь амь насаа алдсан байхад сандарч, айсан дүр төрх огт харуулаагүй гэлээ.11 залуугаас шээсний шинжилгээ авч мансууруулах бодис хэрэглэсэн эсэхийг нь шалгахаар болжээ. Эхний үзлэгээр мансууруулах бодис хэрэглэсэн байж болзошгүй дүр зураг илэрсэн байна. Тэнд байсан залуусын дунд амьд хөгжмийн хамтлагийнхан байсан байна. Нэрд гарч яваа тус хамтлаг нь сүүлийн үед болсон амьд хөгжмийн наадмын хэд хэдэн удаагийн шагнал авч байжээ. Талийгаач 21 настай залуу нь СУИС-ийн Радио телевизийн сургуульд суралцаж байсан гэх мэдээлэл байна. Мөн амьд хөгжмийн хамтлагтай холбоотой гэх мэдээлэл байгаа юм. Түүний хувьд жүжигчин Б.Баатархүүгийн том хүү байсан гэх мэдээлэл байгаа. Харин тухайн мансуурч байсан гэр нь улс төрч Х.Баттулгын ямар хүүгийнх нь тодорхой биш байна.

Хэрэв дээрх залуус мансууруулах бодис хэрэглэсэн нь тогтоогдох юм бол Эрүүгийн хуулийн 188,1, 192,3,4 192,2 192,1-д зааснаар Эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгаж эхэлжээ.

1. ХОНЬ - ИХ ХЭМЖЭЭНИЙ ЗАРДАЛ ГАРЧ БОЛЗОШГҮЙ


Ерөнхий хандлага: Үр бүтээл ихтэй, үйл явдлаар баялаг cap. Та хийе гэснээ хийж амжихгүйд хүрэх тул бүгдийг эртнээс төлөвлө.

Ажил мэргэжил: Ажил албандаа нэн хянуур хандаж, жижиг сажиг зүйлд анхаарлаа сарниулах хэрэггүй. Эс тэгвэл удирдлагаас өгсөн үүрэг даалгаврыг мартахад хүрнэ.
Мөнгө санхүү: Мөнгөндөө хямгатай хандаарай, учир нь танд мөнгө их хэрэгтэй болно. Гэнэт их хэмжээний зардал гарч болзошгүйг гараг эрхэс сануулж байна.
Хайр дурлал, гэр бүл: Гоонь хүмүүс сэтгэлд нийцсэн нэгэнтэй таарч, амьдралаа холбох шийдвэр гаргах бололтой.
Эрүүл мэнд: Эрүүл мэндээ анхаарч, хүнд хоол хүнснээс татгалз. Спортоор хичээллэх нь танд илүү их тустай байна.


2. ҮХЭР - ШҮҮМЖЛЭЛ ХҮЛЭЭЖ БОЛЗОШГҮЙ


Ерөнхий хандлага: Энэ сард үхрийнхэн найз нөхөд, садан төрлийн хүмүүсээс шүүмжлэл багагүй хүлээнэ. Хэдийгээр хэцүү байсан ч тэвчих хэрэгтэй. Таны зүгээс тэвчээр, буулт хийх чанар чухал байна. Хөндлөнгөөс өөрийгөө харж, зан аашны дутагдалтай талаа засахыг хичээгээрэй.

Ажил мэргэжил: Амаргүй cap. Хамт ажиллагсад хоёр нүүр гаргаж болзошгүй. Таны нүүрэн дээр нэгийг ярьчихаад буруу харахаар тань муулж байж мэднэ. Ач холбогдол өгөх хэрэггүй. Зарим тань албан тушаал ахиж, цалин мөнгөө нэмүүлнэ.
Мөнгө санхүү: Сайн байх хэдий ч тооцоотой байх шаардлагатай. Гэр оронд том эд зүйл худалдан авна. Хөрөнгө оруулалт хийхийг хүсвэл сайн судалж байж шийдвэрээ гаргаарай. Зөв хүнтэйгээ түншилж чадах юм бол хувийн бизнесээс ихээхэн ашиг олох боломж байна.
Хайр дурлал, гэр бүл: Хайртай хүндээ илүү их анхаарал тавьж, өгөөмрөөр хандах хэрэгтэй. Хэрвээ та хайртай хүндээ бэлэг сэлт өгөөгүй бол одоо санаа тавих цаг нь. Ганц бие хүн ойрын хүрээллээсээ хамгийн дотны хүнээ олж авна. Гэр оронд хүүхэдтэй холбоотой асуудал үүсч, ханьтайгаа зөрчилдөхөд хүрнэ.
Эрүүл мэнд: Энэ сард сайтар амарч байх нь чухал. Ажил албан дээрхи нөхцөл байдал таныг хямрааж болзошгүй. Тиймээс эрүүл агаарт ойр ойрхон гарч, сэтгэл заслын эмчилгээнд яваарай. Эерэг зөв бодолтой байвал өвдөнө гэж айлтгүй.


3. ИХЭР - НАЙЗ НӨХДИЙН ДЭМЖЛЭГИЙГ АВНА


Ерөнхий хандлага: Амьдралд тань тулгарсан хэцүү асуудлыг найз нөхдийн дэмжлэгээр шийдвэрлэнэ. Санасандаа хүрч, амжилт гаргах боломж нэг бус удаа таарна. Тиймээс анхааралтай байж, боломжийг алдалгүй ашигла. Тэгвэл та итгэлтэй хамтрагчаа төдийгүй насны ханиа ч олж авч чадна. Санхүүгийн байдал тогтвортой байна.

Ажил мэргэжил: Ирээдүйтэй ажил олоход ээлтэй cap. Хэрвээ та ашигтай саналыг дотроо хадгалалгүй удирдлагадаа танилцуулж чадвал байр суурь өснө. Нөгөөтэйгүүр хамт олны дунд тантай холбоотой хов жив гарч болзошгүй. Гэхдээ ач холбогдол өгөх хэрэггүй. Залхуурахгүй, бас хэл ам хийхгүй байвал бүх юм сайхан болно.
Мөнгө санхүү: Тогтвортой байна. Гэхдээ орлогоо нэмэгдүүлэхийг хүсвэл тийм боломжууд ч гарна. Орлогоо хуримтлал болгоход анхаар. Бусдын мөнгө төгрөгтэй битгий орооцолд, асуудалд орно. Гэр бүлтэй холбоотой зардал ихсэнэ.
Хайр дурлал, гэр бүл: Гоонь хүмүүс хайрлаж болохуйц нэгэнтэй учирна. Зарим нь шууд гэрлэхийг хүснэ. Харамсалтай нь сонгосон хүн тань өөр нэгнийх байж мэдэх юм. Ханьтай хүмүүсийн тухайд хайр халамжинд нь умбана. Сарын сүүлээр ар гэртэй холбоотой асуудлаас болоод эв эвдэрч мэднэ. Ихрийнхэн ухаалаг байвал байдлыг хүндрүүлэхгүй.
Эрүүл мэнд: Үе мөч, мэдрэлийн систем, амьсгалын зам эмзэг байх тул онцгой анхаарах шаардлагатай. Эмнэлэгт очиж. иж бүрэн үзлэгт хамрагдвал сайн. Бэртэж гэмтэхээс болгоомжил.


4. МЭЛХИЙ - ШИНЭ ЧИГЛЭЛИЙГ СОНГОНО


Ерөнхий хандлага: Энэ сард мэлхийнхэн үйл ажиллагааны шинэ чиглэлийг сонгоно. Тулгарсан ямар ч асуудлыг “дараа” гэж хойш тавьж болохгүй. Хэрвээ нөхцөл байдал нилээд зууралдахаар байвал тээршаалгүй барьж авч шийд. Итгэлтэй нөхөд, дотны хүмүүс хамгийн сайн зөвлөгч байна.

Ажил мэргэжил: Ажил албаны хүрээнд гарсан ямар ч өөрчлөлтийг өөрт ашигтайгаар боломж болгон ашиглаарай. Нөлөө бүхий хүмүүс таныг тусалж дэмжих боловч өөрийн зүгээс авьяас чадвараа дайчлах шаардлагатай. Бизнесийн чиглэлийн их ашиг амласан саналуудыг сайтар няггапж байж шийдвэр гаргаарай. Зарим тань шинэ аятайхан ажилд шилжинэ.
Мөнгө санхүү: Гайхалтай сайн байна. Орлого олж болох бүх салбараас мэлхийнхэн мөнгийг шүүрнэ. Ямар нэгэн төсөлд хөрөнгө оруулах гэж байгаа бол урьдчилан сайтар нягтлахыг зөвлөе. Том эд зүйл худалдан авах гэж байгаа бол гэрийнхэнтэйгээ заавал зөвлөөрэй.
Хайр дурлал, гэр бүл: Идэвхитэй байх cap. Гэртээ суугаад л байвал таарч тохирох хүн олдох нь юу л бол. Эсрэг хүйсийнхний анхаарлыг татахын тулд санаачлагатай бай. Мэдээж энэ гоонь хүмүүст зориулсан зөвлөгөө. Гэр бүлтэй хүмүүс хань ижил, хамаатан садандаа анхаарал тавих шаардлагатай. Та хэт их ажиллаад тэдэндээ цаг зав гаргахгүй байгаа юм биш үү.
Эрүүл мэнд: Ажил төрөлтэй холбоотой зовнил сэтгэл санааны тайван байдлыг алдагдуулж болзошгүй. Үүнээс үүдээд ходоод өвдөх, сэтгэл санаа хямрах магадлалтай. Өвдвөл өөрийгөө эмчлэлгүй эмчид хандаарай.


5. АРСЛАН - БУСДЫН ХҮНДЭТГЭЛИЙГ ХҮЛЭЭНЭ


Ерөнхий хандлага: Сэтгэл хангалуун байх cap. Хүрээлэн байгаа бүхнээсээ эерэг энергийг авч, эрч хүчээр цэнэглэгдсэн арслангийнхан ажил төрлоө гялалзуулж, бусдын хүндэтгэлийг хүлээнэ. Амьдралдаа сэтгэл хангалуун байх гэдэг нь азтай байхын нэгэн үндэс болдог.

Ажил мэргэжил: Дутуу орхисон ажлаа хийж гүйцээх нь чухал. Эс тэгвэл хожим танд гай болно. Төлөвлөсөн ажлаа хугацаанд нь хийж дуусга. Шинэлэг, өвөрмөц санаагаа зоригтойгоор ажил хэрэг болго. Нөхцөл байдлыг бодитойгоор харах нь амжилтанд хүрэх боломжийг олгоно.
Мөнгө санхүү: Дундаж байна. Тогтмол орлого байгаа боловч хэрэгцээг бүрэн хангаж чадахгүй тул нэмэлт орлогын эх үүсвэр хайна. Тууштай байж, шинэ гэрээ хэлцлүүд байгуулж чадвал орлого нэмэгдэх боломжтой.
Хайр дурлал, гэр бүл: Энэ сард арслангийнхан өөнтөгч болно. Тэд амраг хайрт, хань ижил, үр хүүхэд, садан төрөл гээд ойр дотны хүмүүстээ хатуу ширүүн хандана. Энэ нь гэр бүлийн уур амьсгалд таагүй нөлөө үзүүлж, зарим тохиолдолд салж сарнихад хүргэнэ. Уян зөөлөн байхыг хичээ.
Эрүүл мэнд: Сайн байна. Гэвч жимс ногоо, цагаан идээ хүнсэндээ ахиухан хэрэглэж, аминдэмийн дутагдлыг нөхөх шаардлагатай. Мөн спортоор хичээллэж, амьдралын хөдөлгөөнт хэв маягийг баримтал.


6. ОХИН - АЖИЛД ДАРАГДАНА


Ерөнхий хандлага: Ачаалал ихтэй cap. Ажил төрөлд ч, хувийн амьдралын хүрээнд ч шийдвэл зохих асуудлууд тулгарна. Хэрвээ та жижиг сажиг зүйлийг хэт чухалчлахгүй оол хувь тавилан танд бэлэг барина.

Ажил мэргэжил: Охиныхон нэн яаралтай хийж дуусгах олон ажилд дарагдана. Бүгдийг нэгэн зэрэг барьж авбал алдаа гаргах магадал их. Төлөвлөгөөтэйгээр, сайтар эрэмбэлж ажиллавал амжилтад хүрнэ. Байгууллагын ирээдүйтэй холбоотой оновчтой санал байвал удирдлагадаа заавал танилцуул.
Мөнгө санхүү: Дундаж байна. Гэр бүлтэй холбоотой зардал ихэсч орлого хаанаа ч хүрэхгүй байж мэднэ. Тиймээс орлогын нэмэлт эх үүсвэр хайгаарай. Сарын сүүлээр албан ажилтай холбоотой мөнгөн урамшуулал хүртэнэ.
Хайр дурлал, гэр бүл: Энэ сард охиныхон хайртай хүндээ илүү их анхаарч халамжлах шаардлагатай болно. Та ажил гэсээр орон гэрээ бараг мартчихаж байгаа юм биш биз? Тийм бол ажлаа зохицуулж гэр бүлдээ, хайртай хүндээ цаг зав гаргах шаардлагатай.
Эрүүл мэнд: Сайн байна. Гэхдээ ажил амралтаа зохицуулж, гүйцэд сайн унтаж байх хэрэгтэй. Дархлаагаа сййжруулахын тулд аминдэм түлхүү хэрэглэж, явган их яв. Эрүүл агаарт гарч бай.


7. ЖИНЛҮҮР - ГҮН УХААНЫГ ШИМТЭН СОНИРХОНО


Ерөнхий хандлага: Аливаа шийдвэрийг гаргахын өмнө зүрх сэтгэлээ сайтар чагна. Тэгвэл алдаа гаргахаас сэргийлж чадна. Жинлүүрийнхэн хамгийн сайн сайхан чанараа бусдад харуулж чадна. Тэд ажил хэргээр хол, ойр явж, түншийн харилцаа шинэ түвшинд гаргана. Шашин, гүн ухааныг шимтэн сонирхоно.

Ажил мэргэжил: Хамт ажиллагсад болон бусадтай эелдэг харьцах нь амжилтын үндэс. Ажлын газрынхаа хэн нэгэнтэй дотносч болзошгүй. Энэ нь нэр хүндээ алдахад хүргэнэ. Бусдын хэрэгт хөндлөнгөөс хошуу бүү дүр. Та ажлаа тууштай барьж авч чадахгүй байх хандлагатай. Харин энд туйлбартай зан л танд хамгаас их хэрэг болно.
Мөнгө санхүү: Санхүүгийн байдлаа тогтворжуулахад анхаарна. Орлого тогтсон эх үүсвэрээс орно. Гэхдээ зардал ихсэх тул нэмэлт мөнгө хэрэг болно. Аяллаар явбал олз омогтой байна. Бусдад мөнгө зээлдүүлбэл буцааж авахад амаргүй байна.
Хайр дурлал, гэр бүл: Хайртай хүнээ өөнтөглөх хэрэггүй. Ажилтай холбоотой бухимдлаа гэртээ битгий авчир. Нөгөөтэйгүүр амрагаа хардах явдал гарна. Итгэл дээр амьдрал үндэслэдэгийг санаж, ууч тэнүүнээр асуудалд хандаарай. Гэр бүл, садан төрөл анхаарал шаардана. Тэдэндээ цаг зав гаргаарай.
Эрүүл мэнд: Аз сориод хэрэггүй. Бие эвгүйцвэл эмчид шууд үзүүлээрэй. Иж бүрэн шинжилгээнд орвол сайн байна. Үе мөч, уушги, шүд эмзэг байна. Хоолны дэглэм барьж, амьдралын зөв хэв маягийг баримтал.


8. ХИЛЭНЦ - ГЭР БҮЛДЭЭ АНХААРНА


Ерөнхий хандлага: Энэ сард хилэнцийнхэн гэр бүлтэйгээ холбоотой асуудлуудыг шийдвэрлэнэ. Ялангуяа садан төрөлтэй холбоотой асуудал нэн тэргүүнд тавигдана. Та илүү уян зөөлөн хандвал хожоотой байна. Бусдын хэрэгт хөндлөнгөөс битгий оролц, эвгүй байдалд орно. Ямар ч нөхцөлд аядуу тайван байхыг хичээ.

Ажил мэргэжил: Албан ажлын хүрээнд шийдвэрлэх асуудал нэг бус гарна. Удирдлагатай харилцаа таагүй байх тул болгоомжил. Дарга тань хариуцлагатай үүрэг даалгана. Хэрвээ та түүнийг нь амжилттай биелүүлж чадвал албан тушаал ахина. Байр суурь, хэлхээ холбоогоо бэхжүүлэхэд анхаар.
Мөнгө санхүү: Санхүүгийн байдал харьцангуй сайжирна. Энэ нь та бусдад зээлдүүлсэн мөнгеө буцааж авсантай, мөн нэмэлт үүрэг хүлээсний хөлсийг авсантай холбоотой байна. Зарим тань машин буюу үл хөдлөх хөрөнгөө зарж үрэх бололтой. Үр хүүхэд, садан төрөлтэй холбоотой зардал гарна. Мөнгийг ухаалгаар зарцуул.
Хайр дурлал, гэр бүл: Ганц бие хилэнцийнхэн гэрлэх шийдвэр гаргаж болзошгүй. Хайрттайгаа илэн далангүй ярилцаж шийдвэрээ гаргаарай. Гэрлэгсдийн хувьд амаргүй үе. Ханьтайгаа хэл амаа олоход хэцүү нөхцөл байдал нэг бус удаа үүснэ. Бухимдалгүй асуудлын учрыг олж чадвал гэр бүлийн халуун дулаан уур амьсгалыг ч хадгалж чадна.
Эрүүл мэнд: Хууч өвчин хөдлөх, ханиад томуу тусах магадлал буй. Эмчид цагаа олж хандвал өвчнөө хүндрүүлэхгүй байх боломжтой. Дархлаагаа сайжруулах, биеэ чийрэгжүүлэхийг нэн тэргүүний зорилтоо болго.


9. НУМ - УХААЛАГ ШИЙДВЭР ГАРГААРАЙ


Ерөнхий хандлага: Ажил амьдралын хүрээнд зарим нэг саад бэрхшээл учирна. Энэ нь таны нэр хүндэд сөргөөр нөлөөлж, биеийн байдлыг тань сулруулж болзошгүй. Тиймээс аль болох тайван байж, амьдралтайгаа холбоотой ухаалаг шийдвэр гаргаарай. Бусдад буулт хийж сурвал бусад хүн ч танд тэгж хандана. Хэт түрэмгий авир сайн зүйлд хүргэхгүй.

Ажил мэргэжил: Саад тотгор учрах боловч таны хичээл зүтгэл бүгдийг давж гарахад тусална. Даргатайгаа харьцаа хүндэрч болзошгүй. Энэ нь танд өгсөн үүрэг даалгавартай холбоотой. Амжилттай хийж дуусгавал байдал засарна. Харилцаа холбоогоо бэхжүүлж, бусдын тус дэмийг ав.
Мөнгө санхүү: Мэдэгдэхүйц сайжирна. Тиймээс хэсэг мөнгөө хуримтлал үүсгэхэд зориул. Боловсрол мэдлэгээ дээшлүүлэхэд тодорхой хэмжээний мөнгө зарна. Ямартай ч зардлаа тодорхой төлөвлөөрэй.
Хайр дурлал, гэр бүл: Гоонь нумынхан амьдралаа жинхэнэ утгаар нь цэгцэлж, гэрлэнэ. Харин амьдралаа холбох хүнээ олоогүй бол идэвхитэй байж, олны дунд орох нь зөв. Дурлагсдын хувьд амрагтайгаа ам мурийх явдал гарч болзошгүй. Энэ нь таны түргэн зантай холбоотой байна. Гэр бүлд танаас үүдэлтэй таагүй уур амьсгал бүрдэнэ. Та илүү ухаалаг байж, буулт хийвэл байдлыг засч чадна.
Эрүүл мэнд: Сэтгэл санааны хямралд өртөн, бие өвдөж болзошгүй. Энэ нь ядарсанаас үүдэх болохоор, сайтар амарч байх шаардлагатай. Самар, шоколад түлхүү хэрэглээрэй.


10. МАТАР - АЛИВААГ БОДИТОЙ ХАРНА


Ерөнхий хандлага: Энэ сард матрынхан оюун ухамсрын хувьд өсч, алмвааг бодитойгоор харах боломжтой болно. Хэрвээ таны төлөвлөсөн бүхэн биелэхгүй бол сэтгэлээр унах хэрэггүй. Бусдад үүрүүлэлгүй тулгарсан асуудлыг бие даан шийдвэрлэ. Удирдлагаас өндөр шаардлага тавигдана.

Ажил мэргэжил: Ачаалал ихтэй байна. Мөн дарга удирдлагатайгаа зөрчилдөх явдал гарна. Зарим тань төлөвлөгөөгөө өөрчлөн томилолтоор явах бололтой. Матрынхан шинэ мэргэжил эзэмшиж, албан тушаал ахихын төлөө зүтгэнэ. Бичиг баримт бүрдүүлэхдээ онцгой анхаар.
Мөнгө санхүү: Тогтвортой байна. Орлого тогтмол орж ирэхийн зэрэгцээ зарим нь нэмэлт эх үүсвэрээс орлого олно. Бусдад мөнгө бүү зээлдүүл, хожим авахад хэцүү байна.
Хайр дурлал, гэр бүл: Дурлалын талбарт аз жаргалаар дүүрэн байна. Гэрлэж амжаагүй хүмүус ханиа олох боломжтой байна. Хэн нэгэн танд сэтгэлээ илчлэн, амьдралаа холбох санал тавина. Гэр бүлийн уур амьсгал халуун дулаан байна. Хайртай хүн тань түшиг болоход хэзээд бэлэн байна. Гэр бүлийн баяр цуглаан зохион байгуулна.
Эрүүл мэнд: Сайнгүй байна. Дархлаа суларч, ядаргаанаас үүдэлтэй хямарч магад. Спорт, йогоор хичээллэж, зөв хоолло.


11. ХУМХ - ХИЧЭЭВЭЛ САНАСАНДАА ХҮРНЭ


Ерөнхий хандлага: Хумхынхан хамгийн зоримог төлөвлөгөөгөө ч хэрэгжүүлэх боломжтой байна. Хэрвээ та хүсээд, бүхий л чадлаараа хичээх юм бол санасандаа заавал хүрнэ. Та бусдын хувьд үлгэр жишээ болж чадна. Энэ сард холын аянд явж, сонирхолтой шинэ хүмүүстэй танилцана. Ер нь юу чухал, юу чухал бусыг, мөн хэн танд хэрэгтэй болон хэрэггүйг ялгаж салгаарай.

Ажил мэргэжил: Энэ сард залхуурах хандлагатай байна. Энэ нь таны ажил төрөл, мөнгө санхүүд сөргөөр нөлөөлнө. Үүрэг даалгаварт дарагдан ажил ихтэй байна. Тэвчээр гарган бариад авбал санаснаас хурдан хийж дуусгана. Зарим нэг саад бэрхшээл гарсан ч энэ нь түр зуурын зүйл гэдгийг битгий мартаарай. Эмэгтэйчүүд байр суурь ахих боломжтой байна.
Мөнгө санхүү: Санхүүгийн хувьд хэн нэгнээс хараат бус байхыг хүсвэл хичээнгүйлэн хөдөлмөрлөх шаардлагатай. Орлого зарлагаа сайтар тооцоолж, хэрэгцээгүй зүйлд мөнгө үрэхээс зайлсхий. Садан төрөл мөнгөн туслалцаа үзүүлнэ. Хоббигоо орлогын эх үүсвэр болгох боломжтой байна.
Хайр дурлал, гэр бүл: Таны дур булаам чанар нэмэгдэнэ. Романтик болзоо, дурлалын адал явдал гээд олон сонин учрал ганц бие хүнийг хүлээж байна. Та ямар ч мөчид ганцаардахгүй. Хосоо олсон хүний тухайд хайртдаа бэлэг сэлт авч өгч, цагийг хамтдаа өнгөрүүлнэ. Гэрлэгсэд хардамхай болох хандлагатай. Ухаалаг байхгүй бол амрагаа алдана шүү. Ахмад хамаатнуудтай санал зөрөлдөж болзошгүй, хүлээцтэй байвал хожно.
Эрүүл мэнд: Ходоод гэдэс бага зэрэг хямарч магадгүй. Гэхдээ хоол хүнсээ тохируулбал санаа зовохгүй байж болно. Архи дарснаас хол байхыг од эрхэс сануулж байна. Йод, төмөр, фосфороор баялаг хүнс хэрэглэбэл эрүүл мэндэд тустай.


12. ЗАГАС - ӨӨДРӨГ БАЙГААРАЙ


Ерөнхий хандлага: Нэг үгээр тодорхойлох аргагүй cap. Сэтгэл санаа тоггворгүй, үе үе хямарна. Нөхцөл байдал ч салхи шиг хурдан өөрчлөгдөх болохоор та бүгдийг хяналтандаа байлгаж чадахгүй. Гэвч бүгдийг өөдрөгөөр, итгэлтэйгээр харж чадвал ажил албанд ч, бусадтай харьцахад ч амжилт хүлээж байна.

Ажил мэргэжил: Таны тэсвэр тэвчээрийг сорих сар. Өрсөлдөгч нарын явуулга идэвхжинэ. Тохиолдож байгаа үйл явдлыг хэт их хүндээр тусгаж авах хэрэггүй. Нэр хүндээ алдахын зэрэгцээ сэтгэл санааны байдлаа дордуулна. Хэрвээ загасныхан аливааг хийхийн өмнө сайтар нягталж бодох юм бол амжилтанд хүрэх боломжтой.
Мөнгө санхүү: Ашиг орлого сайн байна. Гэхдээ ар гэр болон үр хүүхэдтэй холбоотой зардал их гарах болохоор хуримтлуулах боломжгүй байна. Мөнгө төгрөгтэй холбоотой асуудлыг бусдад бүү яриарай.
Хайр дурлал, гэр бүл: Хувийн амьдралын хүрээнд шалгуур тавигдах cap. Таны дур булаам, эвлэг байдал олон хүнийг догдлуулна. Шүтэн бишрэгчид, атаархагчдын тоо эн тэнцүү байна. Тиймээс хянуур, ухаалаг байвал зохилтой. Дурлагсдын хувьд хардалтаас үүдэлтэй харыдаа хүндэрч болзошгүй. Хайртай хүндээ уян зөөлөн хандахыг хичээ.
Эрүүл мэнд: Сэтгэл санааны байдалдаа анхаар. Хямрах, гутрахаас зайлсхийж, унтахынхаа өмнө бүлээн усанд булхаж байгаарай. Ханиад томуунаас сэргийлж, хоолны чанартаа анхаар.

Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хууль бүрэн эхээрээ

2016 онд Чингэлтэй дүүрэг дэх Замын цагдаагийн хэлтсийн хариуцсан нутаг дэвсгэр Их тойруугийн гудамж буюу “Баянбүрдийн зам”-д зам тээврийн ослын улмаас хоёр явган зорчигчийн амь нас хохирсон хэрэг бүртгэгдсэн байна. Дээрх замд автобусны буудал орчимд иргэд зам хөндлөн гарахдаа явган хүний гарцаар гардаггүйн улмаас зам тээврийн осолд өртөх эрсдэл өндөр байдаг тул тус хэлтэс Нийслэлийн Авто замын хөгжлийн газар, Улаанбаатар зам засвар, арчлалтын газартай хамтран Баянбүрдийн тойгоос зүүн тийш 150 метрт замын голоор хайс байрлуулж, зам тээврийн осол, хэргээс урьдчилан сэргийлэн ажиллаж байна.

ЯВГАН ЗОРЧИГЧИД ДАРААХ ЗҮЙЛИЙГ ХОРИГЛОНО:

а/явган хүний гарцтай ба гарамтай хэсгийн гарцгүй, гарамгүй хэсгээр зам хөндлөн гарах;

б/аюулгүй байдлыг хангахаас бусад шалтгаанаар зорчих хэсэг дээр зогсох, саатах, тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнд санаатайгаар саад хийх;

в/ойртон ирж яваа тээврийн хэрэгслийн урдуур гэнэт гүйх;

г/ өөрийгөө хянаж, жолоодох чадваргүй үедээ зорчих хэсгээр явах гэж Замын цагдаагийн албаны Урьдчилан сэргийлэх, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.

Номын өргөөний үүд сөхөхүй

Улаанбаатар хотын нийтийн төв номын сан. Их зохиолч Д.Нацагдоржоор овоглосон байгууллага улсын хэмжээнд дөрөв байдгийн нэг нь эднийх.Тиймээс иргэд Д.Нацагдоржийн номын сан гэдэг нэрээр нь илүү мэднэ, бас элгэмсэнэ. Үндэсний төв номын сан зөвхөн оюутнууд болон магистр, доктор, эрдэм шинжилгээний ажилтнуудад үйлчилдэг бол Д.Нацагдоржийн нэрэмжит номын сан нийтийн гэдэг статустай учир дөнгөж үсэг нүдэлсэн балчруудаас эхлээд бүх насныханд үйлчилдгээрээ онцлог. Мөн тэр хэрээрээ ачаалал ихтэй байдаг ажээ. Оюутан, сурагчдын амралтын үе таарсан ч гэлээ нийтийн уншлагын танхимуудад нь сул суудал алга. Нийтийн уншлагын хоёр танхимаас гадна гадаад номын, хүүхдийн, сонин уншлагын, харааны бэрхшээлтэй хүмүүсийн гээд хэд хэдэн танхимтай. Мөн хувийн номоо авч ирээд уншиж болдог тусгай танхим ч бий. Д.Нацагдоржийн нэрэмжит номын сангаар ороход хамгийн түрүүнд угтан тосдог үйлчилгээ бол уншигч бүртгэлийн үйлчилгээ. Энэхүү хэсэгт шинээр уншигч болж бүртгүүлэн карт нээлгэснээр та тус номын сангийн бүх үйлчилгээнд хамрагдах боломж бүрдэнэ.
Долоо хоногт амралтгүй ажиллаж иргэдэд үйлчилдэг, чөлөөт сонголттой хоёр уншлагын танхимдаа 70-аад мянган номтой, үндсэн фонд нь 190 мянган номтой. Сард 100 гаруй мянган уншигчид үйлчилдэг. Уншигчдын 70-80 хувь нь оюутнууд, мөн дунд сургуулийнхан байдаг гээд Улаанбаатар хотын нийтийн төв номын сангийн хувьд нийслэлд төдийгүй улсдаа хамгийн томд орох номын сангийн нэг. Эднийх жилд дунджаар 10-20 сая төгрөгөөр шинэ ном худалдан авч фондоо баяжуулдаг гэнэ. Харин өнгөрсөн 2016 онд нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын дэмжлэгтэйгээр 50 сая төгрөгийн өртөг бүхий 2000 гаруй ном худалдан авчээ. Энэ бол номын хорхойтнуудын хувьд сайхан үйл явдал. Номын сангуудын фонд жил бүр ингэж 2000 номоор баяждаг бол сайхан аа.
Хөтөлбөр хариуцсан ажилтан Б.Шүрэнбаганын хэлснээр тус хамт олон нийтийн номын сангийн чиг үүргийнхээ хүрээнд олон тооны хөтөлбөр, үйл ажиллагааг үнэ төлбөргүйгээр зохион байгуулдаг ажээ. Долоо хоног бүр тогтмол болдог уулзалтууд үүний нэг хэсэг нь. Бүх нийтийн англи хэлний боловсолыг дээшлүүлэхэд чиглэсэн арга хэмжээнүүд тогтмол хуваарийн дагуу явагдана. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд чиглэсэн хөтөлбөрүүдийг мөн хэрэгжүүлдэг байна. Ардчиллын боловсролыг дэмжих чиглээр “Зориг” сан, “Lead Mongolia” зэрэг төрийн бус байгууллагуудтай хамтарч ажилладаг гэнэ. Ном уншихаас гадна эдгээр хөтөлбөрүүдийг зорьж ирэх иргэдийн урсгал сүүлийн үед нэмэгджээ. Тус номын сангийн Маркетинг инновацийн тасгийн эрхлэгч М.Отгонбаяр 1.3 сая хүн амтай метро хотын иргэд, оршин суугчдын оюуны их өргөө болсон энэхүү номын сан энэ онд уншигчид, үйлчлүүлэгчдийнхээ хүрээг тэлэх, ном, соёл, боловсролын үйлчилгээг тэдэнд хүртээмжтэйгээр хүргэх чиглэлээр олон шинэлэг ажил төлөвлөөд байгаа гэдгээ онцолж байлаа.

Боломжоор дүүрэн төв
Тус номын санд АНУ-ын соёл мэдээллийн төв байрладаг. Энэхүү төвийг АНУ-ын Элчин сайдын яамны дэмжлэгтэйгээр 2004 онд байгуулсан юм байна. Тав тухтай орчин, үнэгүй интернэт, англи хэл дээрх номын өргөн сонголт гээд энэхүү төвд англи хэл сурч буй оюутан залуус, сурагчдад хэрэгцээтэй бүхэн бий. Хэлээ сайжруулахын тулд англи номууд уншихаас гадна англи хадмал орчуулгатай шилдэг кинонуудыг үнэ төлбөргүй үзэж болно. Мөн тус төвөөс зохион байгуулдаг хөтөлбөрүүдэд үнэ төлбөргүй хамрагдах боломжтой.
Ер нь Д.Нацагдоржийн номын санд хэсэгхэн саатах хугацаандаа боломж гэдэг үгийг хамгийн их сонссон билээ. Үнэхээр тус номын сангийн хамт олон хүүхэд, залуучууддаа номын ертөнцөөр аялах, хэл сурах, өөрийгөө хөгжүүлэх гээд бүх талын боломжийг олгодог юм байна. АНУ-ын соёл, мэдээллийн төвийн уншлагын танхимын номын санч Ц.Байгальмаа төвийнхөө үйл ажиллагааг дэлгэрэнгүй танилцуулав. Тус төвийн номын сангийн үйлчилгээнээс гадна оюутан залууст зориулсан англи хэл дээрх үнэ төлбөргүй сургалт, лекц, хөтөлбөрүүд нь тун сонирхолтой ажээ. Долоо хоног, сараар нь төлөвлөгөө гаргадаг бөгөөд арга хэмжээ лекц, хөтөлбөр, сургалтуудад нь хамрагдах хүн маш олон байдаг гэнэ. Мөн долоо хоног бүрийн пүрэв гаригт “АНУ-ын тухай ярилцъя” цуврал лекцийг тус улсын ЭСЯ-тай хамтран зохион байгуулдаг ажээ. Бямба гариг бүр англи хэлний ярианы клуб, илтгэлийн клуб, лхагва гариг бүр “Кино үдэш” хөтөлбөрүүдийг зохион байгуулдаг гэнэ. Эдгээр арга хэмжээнүүд англи хэл дээр явагдах бөгөөд бүгд үнэ төлбөргүй, бас нас харгалздаггүйгээрээ онцлог. АНУ-ын соёл, мэдээллийн төв англи хэл дээрх 30-аад нэр төрлийн сэтгүүлийг захиалдаг. Тиймээс дэлхийн сонин хачин, шинжлэх ухаан, танин мэдэхүйн мэдээллүүдийг цаг алдалгүй авах боломжтой. Уншигчид, үйлчлүүлэгчдийнхээ саналд үндэслэн хэрэгцээт номуудаа АНУ-аас захиалж авчруулдаг байна. Нийт номынх нь 70 хувь нь уран зохиолын номууд бөгөөд дан бэстсэллэрүүд байдаг ажээ. TOEFL зэрэг хэлний шалгалтад бэлтгэж байгаа залуучуудад хэрэгцээтэй бүх ном, сурах бичиг энд бий.

Г.Уужимбаяр: Ийм төвийг аймаг бүрт байгуулаасай
Д.Нацагдоржийн нэрэмжит номын сангийн үйлчлүүлэгч Г.Уужимбаяртай ярилцав.

-Хотын төв номын сангаар хэдэн жил үйлчлүүлж байна вэ?
-Би оюутан байхдаа үйлчлүүлдэг байсан. Төгсөөд дөрвөн жил болсон байна. Тэгэхээр нийт 7-8 жил үйлчлүүлж байгаа юм байна.
-Номын сангийн аль тасгаар нь илүү үйлчлүүлж байна вэ?
-Д.Нацагдоржийн номын сангийн гол номууд нийтийн уншлагын төв танхимаараа олгогддог. Мөн АНУ болон тус улсын хэл, соёлыг түлхүү сонирхон сурч байгаа хүмүүст зориулсан танхим байдаг. Би голдуу АНУ-ын соёл, мэдээллийн төвд ирж суудаг. Яагаад гэвэл хичээл хийхэд маш таатай орчин бүрдүүлсэн. Компьютер хэрэгтэй бол бэлэн. Интернэт ашиглаж болж байна. Дээрээс нь бас англи хэл сурах гэж байгаа бол үнэгүй кино үзэж болно. Мөн энэ төвөөс олон үнэгүй үйл ажиллагааг англи хэл дээр зохион байгуулдаг. Миний хувьд хэл сурч байгаа хүмүүст зориулсан хөтөлбөр, англи хэлний уулзалт, кино өдөрлөгт нь суудаг. Ийм төв аймаг бүрт нэг байх юм бол хэл сурах эрмэлзэлтэй залууст мөн ч их тус болно доо.
-Номын санд ирж байгаа хүн бүр тодорхой зорилготой байдаг. Таны хувьд хэл сурах нь нэг зорилго юм байна. Өөр ямар зорилго тавиад байна вэ?
-Одоо удахгүй Японд сурах гээд бэлдэж байгаа. Ирэх гуравдугаар сарын сүүлээр явна. Нагоя их сургуульд улс төр судлаач мэргэжлээр, Азийн хөгжлийн банкны тэтгэлгээр суралцахаар болсон.
-Номын санд ном уншихад өдөрт хэдэн цагийг зарцуулдаг вэ?
-Би өмнө нь SBN телевизэд таван жил гадаад мэдээний орчуулагчаар ажилласан. Одоогоор ажлаасаа гарчихсан, хэлний боловсролдоо анхаарч байгаа тул өглөө 9-10 цагийн орчимд ирээд 17 цаг хүртэл суудаг. Аливаа тэтгэлэгт хөтөлбөрт хамрагдахад хэлний мэдлэг чухал. Тиймээс шаардлагатай оноог авахын тулд ийм газар ирж сууж бэлдэхэд илүү үр дүнтэй байдаг шиг санагддаг. Хэл сурч байгаа, ер нь ном бичгийн ажил хийж байгаа хүнд тав тух чухал байдаг. Тиймээс би энд байнга ирж суудаг.
-Оюутан байхдаа англи хэлний төвшин чинь ямар байв. Одоо ямар төвшинд хүрсэн бэ?
-Оюутан болоод хотод ирж байхан англи хэлэндээ муу байсан. Гуравдугаар курстээ АНУ явсан маань миний нүдийг нээсэн. Дэлхий ертөнц гэдэг шал өөр юм байна, залуус бид өндөр боловсрол, мэдлэгтэй болж өөрийгөө хөгжүүлэх ёстой юм байна гэдгийг ойлгосон. Тэгээд л бие дааж англи хэл сурсан. Телевизэд гадаад мэдээний орчуулагчаар ажилласан маань нэг талаараа дуртай ажил, нөгөө талаар хэлээ сайжруулахад түлхэц болсон. Зун нь жуулчдад хөтөч, орчуулагч хийсэн маань англи хэлний ярианы чадвараа сайжруулахад чухал нөлөө үзүүлсэн. Энэ дашрамд хэл сурахыг хичээн мэрийж байгаа залуустаа хэрэг болох нэг мэдээллийг хүргэе. Scholarship-Positions.com, www.scholars4dev.com
сайт дээр тэтгэлэгт хөтөлбөрүүдийн тухай маш сонирхолтой мэдээлэл бий. Энэ мэдээллийг залуус маань ашиглаасай гэж бодож байна.

Номын сан дахь гэр
Д.Нацагдоржийн номын сангийн хамгийн гэгээн орчин нь хүүхдийн уншлагын танхим. Хүүхдийн уншлагын танхим хоёр хэсэгтэй. Нэг нь бага насны хүүхдүүдэд зориулсан гэр бүлийн уншлагын танхим, нөгөө нь 1-5 дугаар ангийн сурагчдын ном уншлагын танхим. Гэр бүлийн уншлагын танхимыг 2015 онд дуучин, рэппэр Н.Цэцэнбилэгийн санаачилгаар байгуулжээ. Энд сургуулийн өмнөх насны хүүхдүүд аав, ээжийнхээ хамт ирж үлгэрийн ном уншуулж, мөн тоглож нааддаг байна. Амралтын өдрүүдэд гэр бүлийн уншлагын танхим үйлчлүүлэгч олонтой байдаг гэнэ. Нэг ёсондоо энэ танхим бол номын сан доторхи гэр л гэсэн үг.
15 хүртэлх насныхан гурав хүртэлх хоногоор гэрээр ном авч уншихад ямар нэгэн хураамж төлөхгүй байх журам саяхан гарсан гэдгийг Хүүхдийн уншлагын танхимын номын санч Ж.Энхтуяа хэлж байлаа. Хүүхдийн уншлагын танхимынхны нэг өвөрмөц ажил нь номын нөхөр, тэргүүний уншигч хүүхдүүдийг шалгаруулан БСШУСЯ-наас олгодог “Д.Нацагдоржийн нэрэмжит тэргүүний уншигч” үнэмлэх, тэмдгийн эзэнд тодорхойлдог. Өнгөрсөн жилийн тэргүүний уншигчдаа яам руу тодорхойлчихоод байгаа гэнэ. Уншсан номоороо бусдыгаа тэргүүлсэн шилдэг уншигчдын нэг Х.Хонгорзул охин нийслэлийн 111 дүгээр сургуулийн хоёрдугаар ангид сурдаг. Тэрээр хоёр жилийн өмнөөс өөрөөр хэлбэл сургуульд орсноосоо хойш Д.Нацагдоржийн нэрэмжит номын санд ном уншиж эхэлжээ. Х.Хонгорзул уншсан номынхоо тухай тэмдэглэлийг тун өвөрмөцөөр хөтөлдөг гэнэ. Тэр нь уншсан номынхоо талаар өөрийн ойлголт, төсөөллийг зураг болгон буулгадаг явдал. Түүнд номын баатрууд болон үйл явдлын тухай хэдэн арван зураг бий гэнэ.

“Daisy”-гийн Цэнгэл
Харааны бэрхшээлтэй иргэд фэйсбүүк, твиттэр зэрэг олон нийтийн сүлжээг чөлөөтэй ашиглаж, компьютер дээр жирийн хүмүүсээс дутахгүй ажиллаж байна. Энэ бол М.Цэнгэл инженерийн хариуцдаг ажлын үр дүн гэж болно. М.Цэнгэл өөрөө Монголын харааны бэрхшээлтэй иргэдээс анх түрүүнд компьютер сурсан хүн. Анх 2002 онд компьютер дээр ажиллаж эхэлжээ. Ингээд олон улсын номын сангийн “Daisy” стандартыг нэвтрүүлэх төсөлд хамрагдсан байна. Энэхүү төслийн онцлог нь харааны бэрхшээлтэй иргэдэд зориулсан цахим номын программ нэвтрүүлэхэд чиглэж байжээ. Жирийн аудио номоос ялгаатай нь “Daisy” программаар бичсэн ном нь яг цаасан ном уншиж байгаа мэт хуудас хуудсаар нь хайж, гүйлгэж болдог байна. Одоогоор харааны бэрхшээлтэй хүмүүст зориулсан уншлагын танхим 20 хүний суудалтай. Фонддоо “Daisy” программаар бичсэн 200, аудио программаар бичсэн 200 нийт 400 дижиталь номтой юм байна. Мөн брайль үсгийн 300 гаруй ном бий гэнэ. М.Цэнгэл өнгөрсөн онд БСШУЯ-ны дэмжлэгтэйгээр 50 гаруй номыг “Daisy” программаар хөрвүүлжээ. Эдгээр номын ихэнх нь дэлхийн сонгодог уран зохиол, хүүхэд, залуучуудын нэвтэрхий толь байжээ. Нийтийн номын сан зөвхөн ном унших газар биш гэдгийг дээр хэлсэн. Харааны бэрхшээлтэй иргэдийн танхим мөн тийм. Уг танхимаас гадна нийгмийн амьдралын төв гэж бий. Тэрхүү төвд харааны бэрхшээлтэй иргэдэд зориулсан тусгай программ бүхий компьютер байрлуулжээ. Эдгээр компьютерийг ашиглан тэд интернэтийг чөлөөтэй ашигладаг гэнэ. Мөн харааны бэрхшээлтэй иргэн гар утас, зурагт зэрэг бараа худалдан авлаа гэхэд түүнийг ашиглах зааврыг аудио эсвэл брайль үсгээр хэвлэн авах боломжийг энэхүү төвийнхөн бүрдүүлжээ. М.Цэнгэл “Daisy” программыг Монголд нэвтрүүлснээс гадна компьютер дээрх монгол брайль үсгийн программыг зохиожээ. 2007 оноос хойш Малайз, Тайланд зэрэг улсуудад мэдээллийн технологийн чиглэлээр гурван удаагийн сургалтад хамрагдсан нь түүний хувьд энэ чиглэлээр мэдлэгээ дээшлүүлэх сайхан боломж олгожээ. Одоо тэрээр интернэт орчинд чөлөөтэй ажиллана. Техник, программ хангамжийн тал дээр англи хэлний мэдлэг сайн гэнэ. Энэ бүх мэдлэг, чадвараа бусдадаа мэдлэг, мэдээлэл түгээх, тэдний ахуй амьдралд дэм болоход зориулж яваа М.Цэнгэлээр бахархахгүй байх аргагүй.

Их зохиолч Д.Нацагдоржийн нэрэмжит Улаанбаатар хотын нийтийн төв номын санд ийн саатан, номын ертөнцийн олон сайхан мэдээллээр мэлмий, сонороо баясгав. 37 дахь жилийнхээ түүхийг бичиж яваа энэ хамт олон их хотынхны “оюуны кафе” болж чаджээ. Эрдмийн гэгээ хурсан номын ордныг зорин ирэх хүмүүс улам олон болох болтугай.

Эдийн засгийн байнгын хороо хаалттай хуралдаж байна. Хуралдаанаар “Монгол Улсын эрдэнэсийн сангийн үндсэн сангийн орлого, үндсэн болон гүйлгээ сангийн зарлагын 2017 оны төсвийн тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцэж байна.



Уг асуудлыг хаалттай хэлэлцсэний дараа хуралдаан нээлттэй байдлаар үргэлжлэх юм байна.

Дани улсын Засгийн газар нь дэлхийн улс орнуудын дундаас анх удаа ”Цахим сайд”-тай болохоор болжээ.

Энэ тухай тус улсын Гадаад явдлын яамны сайд Андерс Самуэлсон хэлсэн ба тэрээр хэлсэн үгэндээ ”Орчин үед интернэт ертөнцөд үйл ажиллагаа явуулдаг компаниуд нь улс орныхоо эдийн засагт дэмжлэг үзүүлж чадахуйц хэмжээний томоохон цахим салбарыг үүсгэсэн.

Тухайлбал үүнд GOOGLE, MICROSOFT, АPPLE зэрэг компаниудыг дурдаж болно. Эдгээр компаниудын жилийн орлого нь зарим нэгэн улс орны жилийн орлогоос илүү байгаа. Тиймээс бид энэхүү салбарыг чухал салбарын нэг хэмээн тооцож, уг салбарыг хариуцан ажиллах ”Цахим сайд”-ын албан тушаалыг бий болгох болно” гэж хэлсэн байна.

Сайд Андерс Самуэлсон цахим сайдын албан тушаалд хэнийг томилж, ямар үүрэг гүйцэтгэхийг танилцуулаагүй ажээ.

Дани улсын Засгийн газар дэлхийд тэргүүлж байгаа IT компаниудтай хамтран ажиллах хүчин чармайлт тавьсаар ирсэн бөгөөд үүний үр дүнд Facebook болон Apple компаниуд тус улсад өөрийн компанийн Дата төв-ийг байгуулах болсон юм байна.

Санхүүгийн тогтвортой байдлын зөвлөл хуралдлаа


Санхүүгийн тогтвортой байдлын зөвлөлийн ээлжит бус хуралдаан Монголбанкны Захирлуудын зөвлөлийн хурлын танхимд 2017 оны 01 дүгээр сарын 24-ний өдөр болж, дараах асуудлыг хэлэлцэв. Үүнд:

Активын удирдлагын компани байгуулах болон холбогдох хуулийн төслийн үзэл баримтлалын тухай;
“Монгол Улсын Санхүүгийн зах зээлийг 2025 он хүртэл хөгжүүлэх үндэсний хөтөлбөр”-ийн концепц;
Валютын бирж байгуулах тухай.

Хуралдаанаас гарсан шийдвэрийн дагуу (i) Активын удирдлагын үр ашигтай тогтолцоог бий болгох, эрсдэлтэй активын зүй зохистой удирдлагыг хэрэгжүүлэх эрх зүйн орчин бүрдүүлэх чиглэлээр санал боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсэг, (ii) “Монгол Улсын Санхүүгийн зах зээлийг 2025 он хүртэл хөгжүүлэх үндэсний хөтөлбөр”-ийн төслийг боловсруулах чиг үүрэг бүхий ажлын хэсэг, болон (iii) Валютын арилжааны нэгдсэн платформ байгуулах нөхцөл шаардлага, техникийн шийдлийн асуудлыг судлан үзэж, санал боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийг Монголбанк, Сангийн яам, Санхүүгийн зохицуулах хороо болон бусад шаардлагатай албан тушаалтнуудын бүрэлдэхүүнтэй байгуулахаар тогтов.

Томуу, томуу төст өвчний дэгдэлт улс даяар их байгаатай холбогдуулан Эрүүл мэндийн сайдын тушаалаар улсын томоохон эмнэлгүүдийн ажиллах цагийг уртасгаж байна. Тухайлбал, ирэх сарын 1-нээс Улсын нэгдүгээр төв эмнэлэг, П.Н.Шастины нэрэмжит Улсын гуравдугаар төв эмнэлэг, ХСҮТ, ЭХЭМҮТ өглөөний 08.30 цагаас оройн 20.00 цаг хүртэл уртасгасан цагаар ажиллахаар болжээ.



Харин ГССҮТ-ийн амбулатори засвартай байгаа тул цагийн хуваарийг гуравдугаар сарын 1-нээс 20.00 цаг хүртэл уртасгахаар болжээ. Хэдий хүртэл уртасгасан цагаар ажиллах нь тодорхойгүй байна.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат захирамж гарган Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн “Нийслэлийн агаар, орчны бохирдлын тухай” зөвлөмжийн хэрэгжилтийг зохион байгуулах үүрэг бүхий Ажлын хэсгийг БОАЖ-ын сайдаар ахлуулан байгуулсан.

Ажлын хэсэгт Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч, бүх яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга, холбогдох агентлагийн дарга нар багтсан юм. БОАЖЯ-аас авч хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээний талаар Ажлын хэсгийн ахлагч, сайд Д.Оюунхорол өнөөдөр Ерөнхий сайдад танилцууллаа.

Ажлын хэсэг “Агаарын бохирдлыг бууруулах үндэсний хөтөлбөр”-ийн төслийг боловсруулж дууссан байна. Хөтөлбөрийг 2017-2018 он хүртэл буюу богино хугацааны, 2018-2021 он хүртэл буюу дунд хугацааны гэсэн хоёр үе шаттайгаар хэрэгжүүлнэ.

Хөтөлбөр хэрэгжсэнээр гэр хороолын айл өрх, аж ахуйн нэгж, байгууллагуудын ашиглаж байгаа түүхий нүүрсний хэрэглээг бүрмөсөн хориглож, агаар бохирдуулагч эх үүсвэр 80 хувиар багасч, тоосонцор, хүхэрлэг хийг 50-иас доошгүй хувь буурах юм.

Ажлын хэсэг цаашид агаарын бохирдлыг бууруулах дэвшилтэт техник, технологийг нийтэд танилцуулах “Байгаль орчинд ээлтэй техник, технологийн мэдээллийн төв”-ийг БЗД, СХД, Чингэлтэй дүүрэгт байгуулахаар судалж байна. Мөн Ерөнхий сайдаас өгсөн чиглэлийн дагуу “Агаарын бохирдлын эсрэг сан” байгуулах хуулийн төслөөс гадна байгаль орчныг хамгаалах, агаар, орчны бохирдлыг бууруулах, нөхөн сэргээлт хийх чиглэлээр үүрэг, хариуцлагыг тодорхой болгох, олон нийтийн хяналт, оролцоог нэмэгдүүлэх зорилгоор холбогдох хуулиудад нэмэлт өөрчлөлт оруулах хуулийн төсөл боловсруулж, яамны цахим хуудсанд байршуулан нийтээс санал авч эхэлжээ.

Хоёрдугаар сарын нэгнээс гэр хорооллын нутаг дэвсгэрт “Агаарын бохирдлын хяналт” мониторинг явуулж, дугуй, ажилласан тос зэрэг хаягдал шатааж байгаа эсэхийг хянан, амьжиргааны түвшин доогуур айл өрхийн судалгааг нягтлах юм. Мөн зорилтот бүлгийг боловсруулсан түлшээр хангах, цахилгаан халаагуур, шөнийн тарифт тоолуур зэргийг худалдан авах айл өрхүүдэд хөнгөлөлттэй зээл олгох журмын төслийг боловсруулж байна.

Үүний зэрэгцээ агаар, орчны бохирдлыг бууруулах, цэвэрлэх, дотооддоо нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх зориулалттай тоног төхөөрөмжид татварын хөнгөлөлт үзүүлэх талаар судалж байна хэмээн Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.