”Монгол бахархлын өдөр”-т зориулсан үндэсний бөхийн барилдаанд улс, аймгийн алдар цолтой 128 бөх барилдаж Монгол Улсын арслан Р.Пүрэвдагва түрүүллээ. Харин улсын начин Э.Даш үзүүрлэж их шөвөгт улсын начин Э.Энхбат, улсын гарьд Б.Гончигдамба нар үлдсэн юм.

НЭГ.УЛСЫН ИХ ХУРАЛ ДАХЬ НАМЫН БҮЛГИЙН ХУРАЛДААН:

11 дүгээр сарын 01-ний Мягмар гарагт:
Улсын Их Хурал дахь Монгол Ардын намын бүлгийн хуралдаан “Жанжин Д.Сүхбаатар” танхимд;
Улсын Их Хурал дахь Ардчилсан намын бүлгийн хуралдаан “Их эзэн Чингис хаан” танхимд.

ХОЁР.АЖЛЫН ХЭСГИЙН ХУРАЛДААН:

11 дүгээр сарын 01-ний Мягмар гарагт:
“Авлигатай тэмцэх, хариуцлага, шударга ёсыг бэхжүүлэх Үндэсний хөтөлбөр батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий Хууль зүйн байнгын хорооны ажлын дэд хэсгийн хуралдаан 10.00 цагаас 334 тоот өрөөнд;
“Авлигатай тэмцэх, хариуцлага, шударга ёсыг бэхжүүлэх Үндэсний хөтөлбөр батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий Хууль зүйн байнгын хорооны ажлын хэсгийн хуралдаан 13.30 цагаас 334 тоот өрөөнд;
“Төрөөс мөнгөний бодлогын талаар 2017 онд баримтлах Үндсэн чиглэл батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий Эдийн засгийн байнгын хорооны ажлын хэсгийн хуралдаан 14.00 цагаас “В” танхимд;
Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл, Төрийн албаны тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий Хууль зүйн байнгын хорооны ажлын хэсгийн хуралдаан 15.00 цагаас 334 тоот өрөөнд.

ГУРАВ.БАЙНГЫН ХОРООНЫ ХУРАЛДААН:

11 дүгээр сарын 01-ний Мягмар гарагт:
1.Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны хуралдаан 14.00 цагаа ”Их эзэн Чингис хаан” танхимд:
Хэлэлцэх асуудал:
Төв Азийн бүс нутгийн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны институцийг үүсгэн байгуулах хэлэлцээрийн төсөл /Засгийн газар 2016.10.25-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, зөвшилцөх/;
Монгол Улсын Засгийн газар, Дэлхийн банкны Олон улсын хөгжлийн ассоциаци хооронд байгуулсан ”Экспортыг дэмжсэн төсөл”-ийн Санхүүжилтийн хэлэлцээрийг соёрхон батлах тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2016.10.27-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, соёрхон батлах/;
Монгол Улсын Засгийн газар, Бүгд Найрамдах Австри Улсын Засгийн газар хоорондын Санхүүгийн хамтын ажиллагааны хэлэлцээрийг соёрхон батлах тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2016.10.27-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, соёрхон батлах/.
2.Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хорооны хуралдаан 14.00 цагаас “Жанжин Д.Сүхбаатар” танхимд:
Хэлэлцэх асуудал:
Нийгмийн даатгалын сангаас олгох, тэтгэвэр тэтгэмжийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн С.Чинзориг 2016.10.07-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/;
Малчин, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчийн тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн төлүүлэх тухай хуулийн төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн С.Чинзориг 2016.10.07-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/.
3.Тогтвортой хөгжлийн зорилгын дэд хорооны хуралдаан 15.00 цагаас “Жанжин Д.Сүхбаатар” танхимд:
Хэлэлцэх асуудал:
Тогтвортой хөгжлийн зорилго /НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрөөс мэдээлэл хийнэ/;
Монгол Улсын тогтвортой хөгжлийн үзэл баримтлал-2030 /Засгийн газар, Үндэсний хөгжлийн газар мэдээлэл хийнэ/.

Үс засуулбал: Хэл,ам,хэрүүл тэмцэл ирнэ

БАРУУН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Солигдмол үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр, Алтайн уулсаар секундэд 14-16 метр хүрч ширүүснэ. Алтай, Хангайн уулархаг нутгаар шөнөдөө 22-27 градус, өдөртөө 7-12 градус, Алтайн өвөр говиор шөнөдөө 6-11 градус хүйтэн, өдөртөө 3-8 градус дулаан, бусад нутгаар шөнөдөө 12-17 градус, өдөртөө 2 градус дулаанаас 3 градус хүйтэн байна.

ТӨВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр. Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Хараа, Ерөө, Туул голын саваар шөнөдөө 21-26 градус, өдөртөө 3-8 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 12-17 градус, өдөртөө 0-5 градус хүйтэн байна.

ЗҮҮН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр. Хэнтий, Дорнодын хойд хэсгээр шөнөдөө 21-26 градус, өдөртөө 4-9 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 15-20 градус, өдөртөө 0-5 градус хүйтэн байна.

ОТРЫН НУТАГ ХЭРЛЭНБАЯН-УЛААН ОРЧМООР: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруунаас секундэд 4-9 метр. Шөнөдөө 17-19 градус, өдөртөө 3-5 градус хүйтэн байна.

ГОВИЙН АЙМГУУДЫН НУТГААР: Багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 7-12 метр.Арц Богдын өвөр хоолойгоор секундэд 14-16 метр хүрч ширүүснэ. Өмнөговийн нутгаар шөнөдөө 5-10 градус хүйтэн, өдөртөө 4-9 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 9-14 градус хүйтэн, өдөртөө 0-5 градус дулаан байна.

Их эзэн Чингис хааны мэндэлсэн буюу Монгол бахархлын өдөр өнөөдөр тохиож байна. Энэ өдрийг тохиолдуулан жил бүр улс орныхоо тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдал, үндэсний эв нэгдлийг бататган бэхжүүлэх, төрт ёс, түүх соёлынхоо уламжлалыг гүнзгий судалж, хойч үедээ өвлүүлэх, тэдгээрийг дэлхий дахинд сурталчлан таниулах үйлсэд үнэтэй хувь нэмэр оруулж, төр, нийгэм, үндэстний өмнө онцгой гавьяа байгуулсан нэг иргэнийг Монгол Улсын төрийн дээд шагнал-тэргүүн зэргийн одон “Чингис хаан” одонгоор шагнадаг уламжлалтай.

Төрийн ёслол хүндэтгэлийн танхимд болсон “Чингис хаан” одон гардуулах ёслолын арга хэмжээнд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж, УИХ-ын дарга М.Энхболд, Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат нар гэргийн хамт, өмнө нь уг одонг гардсан эрхмүүд болон төр, нийгмийн зүтгэлтнүүд оролцлоо.

Энэ 2016 оны Монгол Улсын төрийн дээд шагнал-тэргүүн зэргийн “Чингис хаан” одонг Монгол Улсын гавьяат жүжигчин, П.И.Чайковскийн нэрэмжит мэргэжлийн хөгжимчид, дуучдын 15 дугаар наадмын дуулаачийн төрлийн тэргүүн, уг наадмын Гран при шагналт Ганбаатарын Ариунбаатар хүртлээ.

Одон гардуулах ёслолын дараа Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж, УИХ-ын дарга М.Энхболд, Монгол Улсын Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат, УИХ, Засгийн газрын гишүүд, төрийн болон төрийн бус байгууллага, ард иргэдийн төлөөлөл Чингис хааны хөшөөнд хүндэтгэл үзүүллээ.

kdglsdgl

Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар хотыг үүсгэн байгуулсны 377 жилийн ой тохиож байна.

Эл ойн хүрээнд Нийслэлийн хамгийн том шагнал болох “Хангарьд” одонгоор олимпийн мөнгө, ДАШТ-ий хүрэл медальт, гавьяат тамирчин Д.Сумъяа, гавьяат эмч Г.Батчулуун нарыг шагналаа.

Үнтаж байгаа хүний зургийг авч болохгүй, яагаад гэвэл хүн унтаж байхдаа их эмзэг, аливаа сөрөг зүйлд өртөмтгий байдаг. Сүнс шөнө хүний биеийг орхиж явдаг тул сул дорой, хамгаалалтгүй болдог гэж ойлгож болно.

Үнтаж байгаа хүн зураг дээр сүнсгүйгээр гарах магадлалтай. Өөрөөр хэлбэл ямар ч хамгаалалтгүй гэрэл зураг дээр гардаг учраас эргээд өөрт нь сөрөг нөлөөлнө. Бараг бүх зөнбилэгч, гоц чадвартай хүмүүс “Гэрэл зураг онцгой энерги агуулдаг, хүмүүсийн амьдралд нөлөөлөх чадвартай” гэдэг.

Иймээс хэрэв таны гэрэл зураг муу санаат хүмүүсийн гарт орвол танд муу юм тохиолдож магадгүй. Хар домыг буруугаар хэрэглэдэг этгээдүүд бий, тэд унтаж байгаа хүний гэрэл зургийг ашиглан түүний эрүүл мэнд, хайр сэтгэл, ажил терөлд маш их хор хөнөөл учруулж чадна. Хэрэв та санамсаргүй ийм зураг авахуулаад, түүнийгээ удаан хадгалбал өөртөө олон таагүй явдлыг дуудаж болзошгүй.

Иймээс унтаж байхдаа гэрэл зургаа авахуулахаас татгалз. Хэрэв нэгэнт ийм зураг авахуулсан бол түүнийг шууд устга. Шатаах буюу бул, энэ үед эхлээд эрүүл мэнд, авралын тухай залбирал унших хэрэгтэй. Тэр бүү хэл унтаж байгаа хүнийг зургийг аваад үхэл дуудаж магадгүй.

Эртнээс уламжилж ирсэн мухар сүсэг зарим нутагт бий. Гэрэл зураг бий болохоос өмнө нас барсан хүмүүсийнхээ тухай сүүлчийн дурсамжийг өөртөө үлдээх гэж тэднийг унтаж байгаагаар зуруулдаг байсан аж.



Ер нь нойр бол бяцхан үхэл гэж ойлгож болно. Иймээс унтаж байхдаа зургаа авахуулахаас татгалз. Тэр бүү хэл танд таагүй санагдвал ер нь зургаа авахуулах хэрэггүй. Гэрэл зураг онцгой шидтэй, хүчтэй, иймээс сайн сайхан явъя гэвэл зөвхөн сайхан ааштай үедээ зургаа авахуулах хэрэгтэй. Үур уцаартай, муухай ааштай, сэтгэл санаа тавгүй, эсвэл өвчтэй, өөрт таагүй хүмүүстэй цуг байхдаа, мөн унтаж байхдаа зургаа авахуулбал амьдралд гэнэтийн гай зовлон учрах шалтгаан болдог гэдгийг бүү март.

Азийн хөгжлийн банк манай улсын Засгийн газартай хамтран иргэдэд түшиглэсэн гамшгийн эрдлийн удирдлагыг шинээр нэвтрүүлэн, турших гурван сая ам.долларын буцалтгүй тусламжийн төсөл хэрэгжүүлэхээр болжээ. Төслийн хүрээнд Дорнод, Говь-Алтай, Хөвсгөл, Сүхбаатар аймгийн малчдын зуд, ой хээрийн түймэр болон байгалийн бусад гамшгийг даван туулах чадавхийг сайжруулах юм.

Зуд, ой хээрийн түймэр нь Монгол оронд тохиолддог хамгийн их хохирол учруулдаг байгалийн гамшигт үзэгдлүүд төдийгүй сүүлийн арван жилд ган, зудын давтамж нь улам ихсэж байгаа аж. Тухайлбал, 2009-2010 онд тохиолдсон зудын үед нийт малын тоо толгойн 25 хувь хорогдсоны уршгаар 97 мянган малчин өрхийн амьжиргаа хүндэрсэн байна. НҮБ-ын тооцоолсноор малчин иргэдийн 41 гаруй хувь 2015-2016 оны зудын нөлөөлөлд өртөж, 1.1 сая тоо толгой мал хорогджээ.Харин ойн түймрийн улмаас жил бүр ойролцоогоор 60 мянган гектар талбайн ой мод устаж байна гэсэн тооцоо хийжээ.

Японы хүн амын тоо

Төвдийн төлөөлөгчидтэй уулзлаа

ОХУ-ын Новосибирск хотноо болсон халз тулааны “Кубок Дружбы” тэмцээнийг байлдааны самбо, чөлөөт бөх, жудо, бокс, таеквондо, муатай бокс, сонгомол барилдаан, кикбоксийн К-1, холимог бие хамгаалах урлаг гэсэн есөн төрлөөр хоёр улсын шилдэг тамирчдын дунд зохион байгуулав.
Энэхүү халз тулааныг 8000 гаруй үзэгч сонирхжээ. Тэмцээний үеэр Монголын үндэсний хоолны үзэсгэлэн худалдаа гарсан байна. Монголын багийн ахлагчаар олимпийн аварга, мөнгөн медальт Н.Түвшинбаяр, Оросын багийн ахлагчаар сонгомол барилдааны олимпийн хошой аварга Роман Власов нар ажиллажээ.
Энэ удаагийн есөн төрлийн халз тулаанд Оросын баг 6:3 оноогоор ялалт байгуулжээ. Тухайлбал, байлдааны самбо В.Сапликовыг Б.Дамланпүрэв /самбо бөхийн дэлхийн хошой аварга/ хожсон бол чөлөөт бөхөөр К.Куулар Д.Цогтбаатарыг хожсон, Жүдо бөхөөр Д.Каракизидийг дэлхийн аварга Г.Болдбаатар хожсон, боксоор Илья Медведев Баярхүүг ялсан байна.
Таэквондогоор А.Баглаевыг П.Бямбадорж хожсон бол муатай боксоор Игорь Петров, С.Батжаргалыг ялжээ. Кикбоксын К-1 төрлөөр Роман Казанцев, Х.Батжаргалыг дийлж, холимог бие хамгаалах урлагаар Николай Перепелица, С.Сүхболдыг ялсан бол сонгомол барилдааны төрлөөр Артём Сурков, Б.Хаш-Эрдэнийг дийлсэн байна.
Тэмцээнийг олимпийн 4 удаагийн аварга, биатлонч А.Тихонов, сонгомол барилдааны олимпийн аварга В.Сургашев, мэргэжлийн боксын 3 холбооны дэлхийн аварга, кикбоксын дэлхийн хошой аварга Наталья Рагозина, мэргэжлийн боксын дэлхийн аварга, ОХУ-ын Төрийн Думын гишүүн Николай Валуев, олимпийн мөнгөн медальт, дэлхийн хошой аварга, боксчин М.Алоян зэрэг ОХУ-ын спортын алдартнууд ирж тулааныг сонирхжээ.

Агаарын бохирдол нь эрүүл чийрэг хүний судсыг гэмтээж, үрэвсэл үүсгэдэг байж магадгүй гэдгийг Америкийн судлаачдын саяхан хийсэн судалгаа харууллаа.



Судалгаагаар агаар бохирдуулагч “РМ2.5” буюу тээврийн хэрэгсэл, үйлдвэр, дулааны цахилгаан станц, гал болон утаа зэргээс ялгардаг маш нарийн ширхэгт хатуу ба шингэн бохирдлыг судалжээ.



Өвөрмөц уур амьсгал, газарзүйн онцлогийг хамааран үзэж, Юта мужийн Прово хотод амьдардаг эрүүл чийрэг бөгөөд тамхи татдаггүй 72 залууг судалгаанд хамруулжээ. 2013-2015 оны өвлийн улиралд дунджаар 23 настай эдгээр залуусаас авсан цусны дээжийг зүрх суцасны өвчнийг оношлох багажаар шинжилжээ. Шинжилгээний хариу гарахад, “РМ2.5”-ын улмаас залуучуудын биед хэд хэдэн хэвийн бус өөрчлөлт гарсан болохыг тогтоожээ.



Тодруулбал, “РМ2.5” нь эсийг гэмтээж, үхэлд хүргэх аюултай бичил тоосонцоруудыг нэмэгдүүлдэг нь батлагдсан байна.

Хүүхдийн нэмэгдэл хоол нь хүүхдийг өсөж торниж эрүүл биетэй болоход чухал нөлөө үзүүлдэг. Хүүхдийг хөхөөр хооллохыг зэрэгцээ нэмэгдлээр өгч байгаа хоолыг нэмэгдэл хоол гэнэ.
Хүүхэд өсөхийн хирээр хүүхдийн өсөлт, хөгжилтийг эхийн хөхний сүү дангаар хангах боломжгүй, нөгөө талаар хүүхдийн биед зайлшгүй шаардлагатай төрөл бүрийн аминдэм, эрдэс, тэжээлийн бодисуудын хэрэгцээг хангаж чадахгүй тул хүүхдэд илчлэг, тэжээллэг хоол нэмэгдлээр өгөх шаардлагатай болдог.
Нэмэгдэл хоолыг хэрхэн бэлтгэж өгөх вэ?
Ээж, асран хамгаалагч нар гэрийн нөхцөлд өөрийн нөөц бололцоонд түшиглэн нэмэгдэл хоол бэлтгэхдээ юуг анхаарах вэ?
• Хоолыг эхний үед цутан, нухаш хэлбэрээр бэлтгэх, аажимдаа нухаш, жижиглэж хэрчсэн байдлаар бэлтгэж өгнө.
• Өдөрт аль болох олон нэр төрлийн хоолыг бэлтгэн өгч өдөр бүр өөр өөр хоол хийж өгөх
• Хярж хэрчсэн буюу 2-3 дахин машиндсан махтай ногоотой бантан, сүүтэй ногооны зутанг өгөхөөс гадна аль болох олон төрлийн хүнсний бүтээгдэхүүн Сүү, цагаан идээ төрөл бүрийн будаа оролцуулан хоо өгөх.
• Бага насны хүүхдэд өдөр бүр тогтмол 2-3 удаа тусгайлан бэлтгэгдсэн хоолыг өгөх нь зүйтэй.
• Хоолыг тухай бүрт нь шинээр бэлтгэж өгөх нь зүйтэй
• Хүүхдэд нэг удаа 250-300 грамм хоол өгөх ба хөхөө хөхдөг бол өдөрт 3 удаа, хөхнөөс гарсан бол 5 удаа хооллох
• Хүүхдийг хооллоход эх, асран хамгаалагч идэвхтэй тусалж аяга халбагаар зөв хооллож сургах хэрэгтэй.

Эрхэм хүндэт Монгол Улсын Ерөнхийлөгч өө,

Эрхэм хүндэт Монгол Улсын Их хурлын дарга аа,

Эрхэм хүндэт Монгол Улсын Ерөнхий сайд аа,

Бүрэн эрхт Монгол Улсын иргэн миний амьдралд тохиож байгаа онцгой баярт мөчийг хуваалцахаар морилон саатсан эрхэмсэг хатагтай ноёд оо,

Та бүхэндээ монголчуудын дээд шүтээн Их эзэн Чингис хааныхаа мэндэлсэн өлзийт өдөр- Монгол бахархлын өдрийн баярын мэндийг хүргэе. Энэ баярт өдөр намайг Монгол Улсын төрийн эрхэм дээд шагнал, тэргүүн зэргийн “Чингис хаан” одонгоор шагнаж буйг гүн хүндэтгэлтэй, нэн баяртайгаар хүлээн авч байгаагаа илэрхийлье.

Би- өнөөдөр эрдэнэт биеийг минь төрүүлж өсгөн, хүний зэрэгт хүргэсэн эгэл малчин Аав Ээж хоёр, эрдмийн аянд хөтөлж өдий зэрэгт хүргэсэн билиг авьяаст багш нар, бодол огшоож сэтгэл дүүргэсэн түмэн олон, ухаан тэлж хүч хайрласан эх нутагтаа баярлаад баярлаад барахгүй байна.

Энэ сайхан нутгаа онож төрсөн их азтай хүн. Хөндий тал хүүшилсэн, мал сүрэг багширсан, дэлхийд хосгүй монгол уртын дууны Баянбараатын аялгууг үеэс үед өвлөн дуулсан өвгөдийн сайхан нутагт би төрсөн. Энэ нутгийн эзэн ард, их хөх тэнгэр, уул ус намайг дуучин болох заяаг минь тэтгэсэн юм.

Би бас их хувь заяанд өсөж өндийсөн хүн. Дуучин болох хүслийн минь галыг бадрааж, дөлийг өрдөж дуулахуйн их эрдэмд шамдуулан, дэлхийн их урлагийн амтыг нь мэдрүүлж, дөрөөнд сүү минь дусаасан сайн сургууль, сайхан багш нар, ачлалт хүмүүстэй учирсан. Миний сонгож эзэмшсэн дуурийн дуулаачийн мэргэжил бол хүн төрөлхтөний оюуны чадамжийг хөгжмийн эгшигт цогцлоосон аль ч үндэстэн ялгаагүй ухаан чадал, хүч авьяасаа сорьдог дээд эрэмбийн урлагт өрсөлдөх боломжийг олгодог. Дэлхийн дуучдын эрэмбийг тогтоох олон удаагийн уралдаан тэмцээнд амжилт гаргаж, алдартан суутнуудтай нэгэн тайзан дээр дуу хоолойгоо өргөж яваа маань ачит багш нар, ард олон, нутаг ус, эх орны минь ач ивээл билээ.

Уралдаан тэмцээн, дуурь, концертын тайзанд дуулахаар гарах тэрхэн агшинд тулаанд орж байгаа эрсийн цэргийн адил – “Би монгол хүн, би Монголын дуучин” гэж өөртөө хэлэхэд нутгийн минь хөх тэнгэр цэлийсхийж, хөхөмдөг уулс нь налсхийхийг мэдэрдэг. Би ингэж хүч авдаг. Хүний газар, тайзнаа дуулахаар гарахдаа “монгол дуучин хаанахын хэнээс ч дутах ёсгүй” гэж, харин өөрийнхөө нутагт “намайг сонссон бүхнийг баярлуулах юм” гэж зоригжуулж бэлддэг.

Монголын сонгодог урлаг, үндэсний урлаг, соёлын үе үеийн уран бүтээлчид, судлаачид, дэмжигч, үзэгч, сонсогч Та бүхэнд гүн хүндэтгэл илэрхийлье. Миний гаргасан амжилт бол сонгодог урлагт сэтгэл зүтгэлээ өгсөн олон хүний итгэл, хайр, бахархал, хөдөлмөрийн үр шим юм.

Би монгол хүн болж төрснөөрөө зүйрлэшгүй ихээр бахархдаг. Миний эх орон бол уул ус, говь тал нь бүрдэж хосолсон дөрвөн цагийн улирал тэгш ээлжилсэн уужуу талбиун, уудам цэлгэр амьдын диваажин. Эзэн бид л хичээж чадвал энэхэн замбуулангийн хамгийн сайхан орон, хамгийн хүчтэй гүрэн хэвээрээ байна гэдэгт би итгэдэг. Энэ сайхан орныг минь эцэг өвгөд, Их эзэн Чингис хаан бидэнд хувь болгон үлдээсэн. Чингис хаан маань бидний сүр хүч, сүлд хийморь болон авч явдаг.

Аугаа их Чингис хааныхаа мэндэлсэн өдөр түүний алдрыг дуурсгасан төрийн дээд, тэргүүн зэргийн одонг хүртэж байгаагаа төр түмний цаглашгүй их ивээл хайр надад хүлээлгэж байгаа дуусашгүй өндөр итгэл найдвар гэж үргэлжид сүслэн дээдэлж явах болно.

Сонгодог дуулаачийн урлагт монгол хүний авьяас чадварыг өндөрт өргөж миний ард түмэн, алдар суут хөгжмийн зохиолчдын туурвин бүтээсэн дууны далай их сан хөмрөгөөс дэлхийн хүн зоны сонорт хүргэж, хүлээн зөвшөөрүүлэхийн төлөө алд биеэ бүрэн зориулах болно.

Эзэн хичээвэл заяа хичээнэ гэж ардын мэргэн үг бий. Монгол хүн бүр, үеийн маань залуучууд хэн ч бай, ямар ажил эрхэлж байгаагаас үл хамааран эвтэй найртай, хүсэл тэмүүлэлтэй, үнэн шударга, эрхэм зорилготой хичээн зүтгэж чадвал Эх орны минь алдар суу дэлхий дахинаа түгэн цуурайтаж, бусдын хүндэтгэлийг олж, дэвжин хөгжих дүүрэн боломж байгаад би эргэлзэхгүй байна.

Хайртай Монгол орноо би бахархан дуулна; Их эзэн Чингис хаан, ухаант өвөг дээдсээ би сүслэн дуулна; аав л ээжий хоёроо би хайрлан дуулна; сайн сайхан бүхнийг би дээдлэн дээдэлж дуулна.

Их эзэн Чингис хааны минь сүлд Та биднийг өргөн тэтгэж монгол хүний хийморь золбоо дээшээ байж, эх орон минь өнө мөнхөд орших болтугай.

Та бүхэнд баярлалаа.

<iframe width=”560” height=”315” src=”https://www.youtube.com/embed/oCKchStHnYw” frameborder=”0” allowfullscreen></iframe>

Их эзэн Чингис хаан мэндэлсний 854 жилийн ой, Монгол бахархлын өдөрт зорилусан хүчит 128 бөхийн барилдааныг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж үзэж сонирхлоо.

Бөхийн барилдааныг Монгол төрийн тэргүүн дээд шагнал-“Чингис хаан” одон хүртсэн эрхмүүд, төр, нийгмийн зүтгэлтнүүд, иргэд үзсэн юм.

Энэ удаагийн барилдааныг Монгол Улсын арслан П.Бүрэнтөгс, Н.Батсуурь, Р.Пүрэвдагва, Улсын заан Б.Батмөнх нар манлайлан барилдлаа.

Яруу найрагч Цээнзэнгийн Галбадрах МУГЖ Г.Ариунбаатарын хөргийг цаасан хайчилбараар урлажээ. “Цаасан бар” урлаач Ц.Галбадрах өөрийн бүтээлдээ “Билгийн тооллын XVII жарны бичин жилийн өвлийн тэргүүн сарын шинийн нэгэн. Хөх мөнх тэнгэр язгуурт Чингис хааны одонгоор гавьяат жүжигчин Ганбаатарын АРИУНБААТАР шагнуулав...” хэмээн өмнөтгөл бичжээ.

Их эзэн Чингис хааны мэндэлсний 854 жил-Монгол бахархлын өдрийг тохиолдуулан Эзэн богд Чингис хааны хөшөөнд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж, УИХ-ын дарга М.Энхболд, Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат, УИХ, Засгийн газрын гишүүд, ард иргэдийн төлөөлөл хүндэтгэл үзүүлэв.
Уламжлал ёсоор Есөн хөлт цагаан тугийг Төрийн ёслол хүндэтгэлийн танхимаас авч, есөн шарга морьтой торгон цэргүүд төв талбайг нар зөв тойрон Төрийн ордонд буцаан заллаа.
Есөн хөлт Их цагаан туг нь Монгол Улсын Төрийн туг юм. Монгол Улсын төрийн үйлс мандан бадрахын бэлгэдэл нь Есөн хөлт цагаан туг сүлдэнд шингэдэг гэсэн утгаар нь монголчууд бэлгэшээж ирсэн. Чингис хаан Их монголын тулгар төрөө байгуулж есөн хөлт, есөн хэлт, есөн манжлагат төрийн Их цагаан сүлдийг босгон тахиснаас эхлэн өнөөг хүртэл онголон шүтэн дээдэлж ирсэн түүхтэй.

ЭМЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Д.Очирбат жүжигчин Г.Ундармаад талархал илэрхийллээ