Эрдэм шинжилгээний хурал “Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах онол, арга зүйн асуудлууд” сэдвийн хүрээнд дэх илтгэлүүдээр үргэлжиллээ. Дээрх сэдвийн хүрээнд “Үндсэн хуулийн үндсэн бүтэц, суурь үзэл баримтлал” сэдвээр Хууль зүйн шинжлэх ухааны доктор, профессор Ж.Амарсанаа, МУИС-ийн докторант, Үндсэн хууль судлаач Л.Төр-Од нар илтгэл тавилаа.

Ж.Амарсанаа:

- Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах гэж байгаа бол бусад хуульд ямар өөрчлөлт оруулах гэж байгааг тодорхой болгомоор байна. “Хянан шалгах түр хороо байгуулж болох тухай Үндсэн хуульд нэмж тусгах” гэсэн хэсэг байна. Үндсэн хуулиар бий болгосон түр хороо гэж байгаа. Дэд хороодоо нэр зааж байгуулдаг. УИХ байнгын хороодоо байгуулдаг бол УИХ-ын дарга Хянан шалгах түр хороог байгуулах юм байна. УИХ-ын дарга захирамж гаргадаг болохоос түр хороо байгуулдаг хүн биш. Үүнийг засмаар байна. Түүнчлэн “Төрийн жинхэнэ алба нь мэргэшсэн, тогтвортой байх, шатлан дэвших зарчимд үндэслэх” гэсэн заалт байна. Үүнтэй холбогдуулаад бусад хуульд ямар өөрчлөлт оруулахыг хармаар байна. Өнөөдөр Монгол Улс Үндсэн хуулийн ба Үндсэн хуулийн бус хоёр яамтай болж байна. Үндсэн хуулийн 5 яам, Үндсэн хуулийн бус 7 яамтай болохоор байна гэсэн үг. Ийм байж таарахгүй. 1924, 1960 оны Үндсэн хуульд засгийн газрын гишүүн хэн байхыг заасан. 1940-1960 оны Үндсэн хуульд яамтай холбоотой асуудлаар 5 удаа нэмэлт, өөрчлөлт орж байсан. Нэгийг нэмдэг, нэгийг нь хасдаг байлаа. Гэхдээ бүгдийг нь жагсааж бичдэг байсан аж. Тийм учраас яам байгуулахын төлөө Үндсэн хуулиар оролдох хэрэггүй.

Л.Төр-Од:

- Үндсэн хуулийн чиг хандлага ямар байна вэ гэхлээр Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах эсвэл бүхэлд нь өөрчлөлт оруулахад хатуу журам тогтоох, дархлагдах байдлыг тодорхойлох нь Үндсэн хуульт ёсны нэг гол шинж чанар болоод байна. Үндсэн хуулийн бүтэц-онол, арга зүйн бүтцийг хоёр агуулгаар ойлгоно. Үндсэн хуулийн хэлбэрийн бүтэц байгууламж нь орчин үеийн Үндсэн хуулийн үүсэл гарал, төлөвшил, хөгжил, шинэтгэлийн чиг хандлагатай шууд холбоотой. Орчин үеийн Үндсэн хуулиуд үндсэндээ оршил, үндсэн хэсэг, төгсгөл хэсгээс бүрддэг. Нөгөөтэйгүүр Үндсэн хуулийн агуулгын бүтэц байгууламж нь Үндсэн хуулийн тулгуур шинж чанар буюу зарчмын зүйл заалтаас бүрдэж байна. Олон улсын практик жишээнээс харахад Үндсэн хуулийн үл өөрчлөх буюу үл хөндөгдөх тулгуур зарчимд юу орж байна вэ гэхлээр Үндсэн хуулийн оршил-удиртгал хэсэг, Ардчилсан төр-бүгд найрамдах засаг, Улсын бүрэн эрхт байдал-тусгаар тогтнол, Нэгдмэл эсхүл Холбооны улс-засаг захиргааны хуваарь, Нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдал, Хүний салшгүй эрх, эрх чөлөө, Төрийн эрх мэдлийг хуваарилах, харилцан “хяналт тэнцэл-хяналтын” зарчим, Үндсэн хуулийн дээд хүчин чадал, Үндсэн хуулийн шүүх-хяналт зэрэг тулгуур зарчмууд зайлшгүй ордог болжээ.

Үргэлжлүүлээд “Үндсэн хуулийн түвшинд зохицуулах асуудлын цар хүрээ ба нэмэлт, өөрчлөлт оруулах арга хэлбэр” сэдвээр Хууль зүйн шинжлэх ухааны доктор, профессор Ц.Сарантуяа илтгэл тавьсан юм.

Ц.Сарантуяа:

- Үндсэн хуульд зааж өгснөөр хууль хэрэгждэг, нийгмийн харилцаа сайжирдаг, амьдрал сайхан болдог гэж үзэх нь ташаа ойлголт юм. Иймээс аливаа асуудлыг Үндсэн хуульд тусгаснаас илүүтэй холбогдох хуулиудад нарийвчлан тусгаж, хүлээлгэх хариуцлагыг оновчтой зааж өгөх нь чухал юм.

Дараа нь “Үндсэн хуулийн түгээмэл ба үндэсний онцлог зохицуулалт” сэдвээр МҮАН-ын дарга Б.Цогтгэрэл илтгэл тавилаа.

Б.Цогтгэрэл:

- Өөрийн орны онцлогт тохирсон зохицуулалтыг Үндсэн хуулиндаа хийж чадсан орнууд хөгжин дэвжиж байна. 1992 оны Үндсэн хуулинд яагаад өөрчлөлт оруулах ёстой гэдгийг тодруулж хэлье. Үндсэн хуулийг амьлуулагч нь төр байдаг. Харамсалтай нь манай төрийн байгууламж төвөөс зугтаах хүчний нөлөөлөлтэй хуульчлагдсан тул “Бүтээгч төр бус-Нураагч төр” болсон. Түүнчлэн үндэсний валютын үнэ цэнийг хамгаалах үүрэгтэй Төв банк, улсын төсөв, гадаад өр, зээл, нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийн амин чухал асуудлууд Үндсэн хуулийн гадна үлдсэн байна. Мөнхийн маргаан, тэмцэл, зөрчлийн объект болох газар, байгалийн баялгийн зохицуулалт огт байхгүй зэрэг нь Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах шалтгааныг бий болгож байна.

Иймээс дараах асуудлуудыг Үндсэн хуулинд тусгах:

-Засгийн газрыг тогтвортой, мэргэжлийн байлгах

-Намчирхлыг саармагжуулах

-Эдийн засгийн бүлэг бий болгох

-Төрийн албаны мерит системийг бий болгох

-Хянан шалгах Үндсэн хуулийн институт байгуулах

-Өрх гэр гэсэн бүлэг бий болгох хэрэгтэй гэлээ.

Хөтөлбөрийн дагуу эрдэм шинжилгээний хурал үргэлжилж байна хэмээн УИХ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.

Зам тээврийн хөгжлийн сайд Ж.Бат-Эрдэнэ ИНЕГ болон агаарын тээврийн компаниудын удирдлагуудыг

Энэ сарын 11-ний өдөр Японы сүмо бөхийн холбооны өвлийн тойргийн барилдааны үеэр Фүкүока мужийн Китакюшү

“Зорчигч тээврийн нэгтгэл”-ийнхэн 2017 онд хийж бүтээсэн ажлаа дүгнэн, цаашид хийх ажлаа ярилцаж шилдгүүдээ шалгарууллаа. Өнгөрсөн онд тус нэгтгэлийн хамт олон амжилт бүтээл ихтэй, хийж хэрэгжүүлсэн ололт амжилтаар дүүрэн шинэ оноо угтлаа.

Шинэ жилийн арга хэмжээг “Зорчигч тээврийн нэгтгэл”-ийн захирал Г.Төмөрбаатар нээж үг хэлсэн. Тэрбээр “Нэгтгэлийн хамт олон энэ жил олон ажлуудыг хийж хэрэгжүүллээ. Нийтийн тээврийн үйлчилгээг сайжруулах чиглэлд олон шинэлэг ажлуудыг санаачлан хийж засварт удаан зогссон 15-н троллейбусны их засвар хийж, шугамын үйлчилгээнд гарган, ажилчдынхаа нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэх ажлын хүрээнд 150 хүүхдийн “Бүтээлч багачууд” цэцэрлэгийг ашиглалтанд оруулж, 180 айлын орон сууц барилгыг барьж эхлээд байна. Манай хамт олны дундаас улсын баяр наадмаар Монгол улсын харцага, заан цолтон төрсөн гээд дурьдвал амжилт бүтээл их байна. Ирэх ондоо энэ амжилтаа улам ахиулан ажиллаарай” гэв.

“Зорчигч тээврийн нэгтгэл” ОНӨААТҮГ нь Нийслэлийн тээврийн газартай байгуулсан гэрээгээ бүрэн хангалттай буюу 96% биелүүлсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхтэй харьцуулахад 8,5%-р өссөн үзүүлэлттэй байна.

Өдөр тутмын шугам замын хяналтыг сайжруулснаар шугамын үйлчилгээнд ажилласан цагийн гүйцэтгэл өмнөх оноос 1,5% нэмэгдүүлсэн. Жолооч нарын тэрэг дамжилтыг таслан зогсоож, хөдөлмөр зохион байгуулалтыг оновчтой хийснээр техникийн эвдрэл, саатал буурч өдөр тутмын өглөөний гаралт, оройн буултын гүйцэтгэлийг өмнөх оноос 0,5% нэмэгдүүлж ажиллаж байна. Өдөр тутмын хөдөлмөр зохион байгуулалтыг оновчтой болгосноор өмнөх оноос 1,1-р % ээлж солилт нэмэгдсэн. Зам тээврийн осол зөрчил өмнөх оноос 29.9%-р буурууллаа.

Шугам замд саад учруулсан тээврийн хэрэгслийн тоо өмнөх оноос 6 дахин буурсан байна.

Замын хөдөлгөөний дүрмийн зөрчил өмнөх оноос 4 дахин буурсан байна.

Тээврийн хэрэгслийн техникийн бэлэн байдлын коэффицент 2016 онд 90,4% байсан бол 2017 онд 92,9% болж 2,5%-иар өссөн үзүүлэлттэй байна.

2016 онд замд эвдэрсэн тээврийн хэрэгслийн тоо 10.36 дахин буурсан.

Цахилгаан хангамжийн албаны хэмжээнд цахилгааны саатал 2016 онд 299 цаг гарч байсан бол 2017 оны хэмжээнд 173 цаг гарч 1.7 дахин буурсан үзүүлэлттэй байна.

2017 оны 3 дугаар улирлын байдлаар 2016 оны 3 дугаар улиралтай харьцуулахад:

Нийт орлого 1,208.3 сая төгрөгөөр нэмэгдсэн
Алдагдлыг 967.3 сая төгрөгөөр бууруулсан
Нэг төгрөгийн орлогод ногдох зардал 4 хувиар буурсан.
Алдагдлыг өмнөх оны мөн үеийнхээс 1 тэрбум төгрөгөөр төлөвлөснөөс 2,1 дахин буюу 1,9 тэрбум төгрөгөөр бууруулж ажилласан

2016 оны санхүүгийн тайланд “Нийслэл аудит” ХХК аудит хийж “ЗӨРЧИЛГҮЙ” санал дүгнэлттэй гэрчилгээ олголоо.

2016 онд 80 удаагийн сургалт зохион байгуулж 3795 хүн хамрагдсан бол 2017 онд 163 удаагийн сургалтанд 7205 ажилтан хамрагдаж 50,3%-иар өсч сургалтын чанар дээшилсэн.

Жолооч нарын дунд “Санал гомдол, осол зөрчилгүй ажиллах” 3 сарын аян, Ур чадвар уран жолоодлогыг тэмцээн зохион байгуулж ур чадвар хууль эрх зүйн мэдлэгийг дээшлүүлэхэд анхаарч ажилласан. Уран жолоодлого ур чадварын тэмцээнд өнгөрсөн онд 30 жолооч хамрагдаж байсан бол 2017 онд 739 жолооч буюу 75,3%-иар өсч жолооч нарын жолоодлогын ур чадвар дээшилсэн гээд олон ажлуудыг хийж хэрэгжүүлсэн. Эдгээр ажлуудыг хийж хэрэгжүүлэхэд гар бие оролцон, хамт олноо манлайлсан ажилчдын төлөөллийг шинэ жилийн үеэр шагналаа. Үүнд:



Хэлтсийн 2017 оны Шилдэг ажилтан

1

ЗУХНХ

3-р бааз

Үйлчлэгч

Самбуу

Бямбадолгор

ЗУХНХ-ийн 2017 оны Шилдэг ажилтан

2

ТҮБТХ

2-р бааз

Ээлжийн инженер

Буриад

Баянжаргал

ТҮБТХ-ийн 2017 оны Шилдэг ажилтан

3

ТТБТХ

1-р бааз

Ерөнхий механик

Батцэнд

Сайнхүү

ТТБТХ-ийн 2017 оны Шилдэг ажилтан

4

СБХ

Нэгтгэл

Эдийн засагч

Дониддэмбэрэл

Батболд

СБХ-ийн 2017 оны Шилдэг ажилтан

5

ЦХА

2-р бааз

Цахилгаанчин

Ойдов

Мөнхжаргал

ЦХА-ны 2017 оны Шилдэг ажилтан

2017 оны Хамгийн шилдэг жолооч, засварчин

6

ТТБТХ

3-р бааз

Автын засварчин

Балтсүх

Мөнхтулга

ТТБТХ-ийн 2017 оны Шилдэг Засварчин

7

ТҮБТХ

1-р бааз

Жолооч

Батхуяг

Чимэддорж

ТҮБТХ-ийн 2017 оны Шилдэг Жолооч

8

ТҮБТХ

2-р бааз

Жолооч

Дамдинсүрэн

Гантөмөр

ТҮБТХ-ийн 2017 оны Шилдэг Жолооч

9*

ТҮБТХ

3-р бааз

Жолооч

Борхүү

Баасанжав

ТҮБТХ-ийн 2017 оны Шилдэг Жолооч

Залуу үеийг халамжлан хүмүүжүүлэгч ЗТН-ын Сургалтын менежер Ц.Булгантамир,

· Залуу үеийг халамжлан хүмүүжүүлэгч 1-р баазын ахлах нягтлан Д.Алтанчимэг

· Тэргүүний залуу шагнал 1-р баазын нягтлан Э.Ууганзаяа

· Тэргүүний залуу инженер 3-р баазын Засварын инженер Ц.Батхуяг,

· Тэргүүний залуу инженер ээлжийн инженер 3-р баазын Э.Соёл-Эрдэнэ

· Хөдөлмөрийн алдар медаль 3-р баазын засварчин Б.Жадамбаа

· Хөдөлмөрийн алдар медаль 1-р баазын 1-р хэсгийн шалгагч Д.Цэмбэл,

· 2-р баазын 1-р хэсгийн жолооч Б.Эрдэнэ-Уул

· Хөдөлмөрийн алдар медаль 3-р баазын 3-р хэсгийн жолооч Б.Ууганбаяр

· Хөдөлмөрийн алдар медаль 1-р баазын 2-р хэсгийн жолооч Д.Бямбажаргал,



Залуучуудын холбоо, Сүхбаатар дүүргийн шагналаар:



· Тэргүүний залуу инженер 1-р баазын засварын инженер Г.Авлай

· Тэргүүний залуу инженер 2-р баазын цахилгааны инженер А.Түвшинжаргал,

· Тэргүүний залуу инженер , шалгах механик Д.Цэрэнбаатар

· Тэргүүний залуу инженер засварын инженер Г.Энхмэнд

Тэргүүний залуу инженер 3-р баазын засварын инженер Г.Дамдинрагчаа,

Тэргүүний залуу инженер тоо бүртгэгч Б.Тавинтууль

Сүхбаатар дүүргийн ”Хөдөлмөрийн алдар” 3-р баазын 2-р хэсгийн жолооч Ч.Алтангэрэл

· Сүхбаатар дүүргийн ”Хөдөлмөрийн алдар” 3-р баазын 3-р хэсгийн жолооч Б.Алтантуяа

Сүхбаатар дүүргийн ”Хөдөлмөрийн алдар” 3-р баазын 3-р хэсгийн жолооч Г. Хүрэлсүх

Сүхбаатар дүүргийн ”Хөдөлмөрийн алдар Нэгтгэлийн нярав ” Д.Энх-Амгалан



Сүхбаатар дүүргийн ”Хүндэт тэмдэг”, Нийслэлийн Засаг даргын “Жуух бичиг” -ээр:

* Сүхбаатар дүүргийн ”Хүндэт тэмдэг” 3-р баазын биеийн тамирын арга зүйч Н.Мөнхжаргал

Сүхбаатар дүүргийн . “Хүндэт тэмдэг” 3-р баазын тэрэг тавигч Д.Идэрмөнх

Сүхбаатар дүүргийн Хүндэт тэмдэг” 3-р баазын Хөдөлмөр хамгаалал аюулгүй байдлын ажилтан А.Серикбол

Сүхбаатар дүүргийн . “Хүндэт тэмдэг” 3-р баазын шалгагч Д.Анхсувд

* Нийслэлийн Засаг даргын “Жуух бичиг” 1 дүгээр баазын жолооч Т.Алтанбагана

* Нийслэлийн Засаг даргын “Жуух бичиг” 1 дүгээр баазын шалгагч Д.Цэмбэл

* Нийслэлийн Засаг даргын “Жуух бичиг” 1 дүгээр баазын шалгагч Д.Бямбажав

* Нийслэлийн Засаг даргын “Жуух бичиг” Нэгтгэлийн аж ахуйн менежер

Ч.Цацралт-Од

* Нийслэлийн Засаг даргын “Жуух бичиг” Нэгтгэлийн тооцооны нягтлан бодогч Б.Энхтуяа

Нийслэлийн Засаг даргын “Жуух бичиг” Сургалтын албаны дарга Б.Төөрүүл



Нийслэлийн шагналаар:



1. Нийслэлийн Засаг даргын “Жуух бичиг” 3 дугаар баазын жолооч Б.Нямпүрэв

2. Нийслэлийн Засаг даргын “Жуух бичиг” 3 дугаар баазын Техник, технологийн албаны ахлах инженер Ж.Батхүрэл

3. Нийслэлийн “Тэргүүний ажилтан”-наар Ч.Эрдэнэ-Очир

4. Нийслэлийн “Тэргүүний ажилтан”-наар 3 дугаар баазын 2 дугаар хэсгийн дарга Ц.Дашцоодол

5. Улаанбаатар хотын “Хүндэт тэмдэг” 1 дүгээр баазын засварчин Д.Ширзана

6. Улаанбаатар хотын “Хүндэт тэмдэг” 3 дугаар баазын Хүний нөөцийн ахлах менежер Л.Тулга

7. Улаанбаатар хотын “Хүндэт тэмдэг” 3 дугаар баазын ээлжийн инженер Н.Алтантуяа нар тус тус шагнагдлаа. Энэ үеэр азттай үзэгч азтай ширээг тодруулан гадаад, дотоодод аялах эрхийн бичиг, цахилгаан бараагаар урамшууллаа.

1. Хар мөөг ба цагаан лууван

Хар мөөг , цагаан лууванг нэг дор идвэл арьсны үрэвсэл, арьсны үлд, хөгшрөлтийн толбо үүсгэдэг тул хольж идэхээс зайлсхийх нь зүйтэй.

1. Тарвас ба хонины мах

Тарвасыг хонины махтай хамт идвэл тамир тэнхээг барагдуулж, дархлааны системийг бууруулж, олон төрлийн өвчний эх үүсвэр болдог.

2. Будааны шөл ба сүү

Будааны шөл, сүүг хольж уух нь витамин А-гийн бүтцийг гэмтээдэг тул удаан хугацаанд хольж уух нь нүдний харааг гэмтээдэг.

3. Амтат төмс ба өндөг

Амтат төмс, өндгийг хамт идэх нь гэдэсний түгжрэл үүсгэж гэдэс дүүргэдэг тул аль болох хольж идэхгүй байх нь зүйтэй.

4. Муудсан цагаан гаа

Муудсан цагаан гаа, хөлдөөсөн цагаан гаанд safrole гэдэг маш хүчтэй органик хорт бодис агуулагддаг бөгөөд элэгний эсийг өөрчлөлтөнд оруулж, удаан хугацаанд хэрэглэвэл элэгний хорт хавдар болон улаан хоолойн хорт хавдар үүсгэх аюултай.

5. Зөгийн бал ба сонгино

Зөгийн балыг сонгинотой хамт идвэл хордлого үүсгэдэг бөгөөд нүдийг гэмтээж, нүд эвгүйрхэх зэрэг шинж илэрдэг бөгөөд даамжирвал хараагүй болох аюултай.

6. Улаан лууван ба цагаан лууван

Улаан лууванг цагаан луувантай удаан хугацаанд хольж идсэнээр дархлааны системийг гэмтээж, цусны цагаан эсийн өмөн буюу лейкеми хэмээх өвчин үүсгэх аюултай.

7. Төмс ба амтат улаан лооль

Төмс, амтат улаан лоолийг удаан хугацаанд хамт идэх нь шээсний замын чулуу үүсгэж, мөн бөөр чулуужих шалтгаан болдог тул аль болох бага хэрэглэх нь зүйтэй.

НИЙГМИЙН ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ҮНДЭСНИЙ ТӨВ

Цаг уур, орчны шинжилгээний газраас гаргасан 2017 оны 12 дугаар сарын 18-наас 12 дугаар сарын 25-ныг хүртэлх

“Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах онол-практикийн асуудлууд” сэдэвт эрдэм шинжилгээний бага хурал Төрийн ордонд болж байна.

Хурлаар Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төсөл, олон нийтээр хэлэлцүүлсэн дүнгийн тухай Ажлын хэсгийн мэдээллийг сонслоо. Мөн 1992 оны Үндсэн хууль, түүний хэрэгжилтээс үүдэн гарч байгаа үр дагавар, Нэмэлт, өөрчлөлт оруулах онол, арга зүйн асуудал, Үндсэн хуулийн шинэчлэлийн зарим асуудал, Үндсэн хууль дахь төрийн эрх мэдлийн хуваарилалт ба эрх мэдлийн хяналт-тэнцэлийг хангах, Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлага ба төрийн албаны тогтолцоог боловсронгуй болгох талаар хэлэлцэв.

УИХ-ын Ажлын хэсгийн гишүүн, Монгол Улсын сайд, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга Г.Занданшатар “Нэмэлт, өөрчлөлтийн төслийг олон нийтээр хэлэлцүүлсэн байдал, олон нийтийн санаа бодол”-ын талаар танилцууллаа.

Танилцуулгаас үзвэл 327 мянга гаруй хүн хэлэлцүүлэгт оролцсон бөгөөд нийт иргэдийн санал нь давхардсан тоогоор 5.6 сая-д хүрчээ. Санал өгсөн иргэдийг насны ангиллаар нь үзвэл 32,2 хувь нь 18-35 насны залуус, 19,8 хувь нь 36-45 насны, 16,1 хувь нь 46-55 насныхан байна.

Иргэд сонгуулийн тогтолцоог хуулиар тогтоох, тухайн жилийн төсвийн төсөлд зардлын шинэ төрөл үүсгэх, зарлага нэмэгдүүлэхийг хориглох, Ерөнхийлөгч УИХ-ыг тараах шийдвэр гаргах эрхийг нарийвчлах, Ерөнхийлөгчийн хууль санаачлах эрхийг хасах, Ерөнхий сайд болон Засгийн газрын нийт гишүүний гуравны нэг нь УИХ-ын гишүүн байж болохоор хязгаарлах, Ерөнхий сайд танхимаа бүрдүүлэх, долоо хүртэл яамыг нэмж байгуулах саналыг УИХ-д оруулах, үндсэн чиг үүргийн таван яамыг Үндсэн хуульд нэрлэх, заахыг дэмжжээ.

Мөн төрийн жинхэнэ алба нь мэргэшсэн, тогтвортой байх, шатлан дэвших зарчимд үндэслэх, хараат бус байдал, үйл ажиллагааны эрх зүйн үндсийг нь хуулиар тогтоох, төрийн албан хаагчийг улс төрийн шалтгаанаар ялгаварлан гадуурхах, сонгуулийн дүнгээр болон хуульд зааснаас бусад үндэслэлээр халах, чөлөөлөхийг хориглох, баг, тосгон, хорооны Засаг даргыг харьяалах сум, дүүрэг, хотын Засаг дарга шууд томилох нь зүйтэй гэж үзсэн байна.

Манай улс 1924 онд анхны Үндсэн хуулиа баталж Ази тивдээ анхдагч болсон. 1940 онд хоёрдахь удаа баталж, 1960 онд нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан байна. Хамгийн сүүлд буюу 1992 онд шинэ Үндсэн хуулиа баталсан юм гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Нийгмийн сүлжээнд УИХ-ын гишүүн асан, Уул уурхайн сайд асан Д.Ганхуягийн охин Г.Номуундарь бичлэг хийнэ

Өнгөрсөн өдрүүдэд нийгмийн сүлжээгээр хуурамч цагаан будааны талаарх мэдээлэл цацагдаж, олон нийтийг төөрөгдөлд оруулаад байгаа билээ.

Нийслэлийн төсвийн хөрөнгөөр хэрэгжиж байгаа Хайлаастын уулзвараас Дарь эхийн зам хүртэл 1.4 км авто зам, 57 урт метр гүүрийн хамт барих ажлын хүрээнд 2017 онд төлөвлөсөн хуваарийн дагуу 3 алгасалтай 57 урт метр төмөрбетон гүүрийн тулгуур, суурь, 21 дам нурууг цутгаж, далан сувгийн бэхэлгээний болон гүүрийн 2 талын холбох замын газар шороо, далангийн дүүргэлтийн ажлуудыг хийж, гүйцэтлээ. Тус зам, гүүрийн ажил нийт 31 хувийн гүйцэтгэлтэй хэрэгжсэн бөгөөд 2018 онд ашиглалтад орох юм. Тус авто зам буюу гадна тойруугийн хойд хэсгийн замын 3-р хэсгийг барьснаар Дарь-Эхийн зам болон Чингэлтэйн гудамжийг холбосон шинэ холбоос зам үүсч , улмаар хотын хойд хэсгийн тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөний ачаалал буурч, жигд хуваарилах болон гэр хороололын дахин төлөвлөлтийг хурдасгах чухал ач холбогдолтой юм. Төслийн хүрээнд 1.4 км урттай авто зам, 14м өргөнтэй зорчих хэсэг, 2 талдаа 3м өргөн явган хүний зам, 2 талдаа 2м ногоон байгууламж, 3 цэгт т/б хоолой, 1 цэгт 54 у/м т/б гүүр, 2 талдаа гэрэлтүүлгийн хамт баригдана. Гүйцэтгэгчээр ”Мотор сервис” ХХК ажиллаж байна гэж нийслэлийн Авто замын хөгжлийн газраас мэдээллээ.

Хан-Уул дүүргийн 10 дугаар хорооны нутаг дэвсгэр Өлзийт хорооллын зам Lexus LX-470 автомашины жолооч Ө нь амины

УИХ дахь Ардчилсан намын бүлэг өнөөдөр /2017.12.18/ хуралдаж, Төв банк /Монголбанк/-ны тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон холбогдох бусад хуулийн төсөл, ипотекийн зээлтэй холбоотой үл хөдлөх хөрөнгийн асуудлаар мэдээлэл сонсож, ярилцав. Ардчилсан намын бүлгийн гишүүд уг хуулийн төсөлд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах асуудлыг сайтар судалж үзэж, уг хуулийн төслөөр ажлын хэсэг байгуулан ажиллахаар боллоо.

ЦЕГ-ын Хэвлэл, мэдээллийн төвийн дарга, цагдаагийн дэд хурандаа Б.Баатархүү иргэн Г.Номуундарийн мэдэгдлийн талаар мэдээлэл өглөө.

2017 оны 12-р сарын 15-ны өдөр ОУВС-ын Захирлуудын зөвлөл хуралдаж Монгол Улсад 3 жилийн хугацаатай хэрэгжиж буй “Өргөтгөсөн санхүүжилтийн хөтөлбөр”-ийн эхний болон хоёр дахь шатны үнэлгээний үр дүнг дүгнэлээ. Зөвлөлийн шийдвэр гарч Монгол Улсын тусгай зээлжих эрхээр 55.9 сая буюу мөнгөн дүнгээр 79.1 сая ам.доллар, цаашлаад нийтдээ 118.6 сая ам.долларыг олгохыг зөвшөөрсөн.

Хөтөлбөрийн хүрээнд хийгдэж буй ажлуудын гүйцэтгэл сайн байгаа ба 2017 оны эдийн засгийн өсөлт таамаглалаас давж 3.3 хувьд хүрэхээр байна. Зорьж байсан тоон үзүүлэлтүүд бүгд амжилттай биелсэн гол шалтгаан нь нэг талаас бодлогын хэрэгжилт сайн байсан, нөгөө талаас гадаад орчин таатай байсанд оршиж байгаа юм. Хэдийгээр 9-р сард тус улсын Засгийн газар огцорч хугацааны хоцрогдол үүсгэсэн ч бүтцийн реформуудын хэрэгжилт хүчтэй байна.

Өргөтгөсөн санхүүжилтийн хөтөлбөрийг ОУВС 2017 оны 5-р сарын 24-нд баталж, Монгол Улсын тусгай зээлжих эрхээр 314.5 сая буюу 425 сая ам.долларыг 3 жилийн хугацаатайгаар олгохыг зөвшөөрсөн. Засгийн газраас хэрэгжүүлж байгаа “эдийн засгийг сэргээх хөтөлбөр” нь төсвийн алдагдал болон өрийн хэмжээг бууруулах, гадаад валютын албан нөөцийг нэмэгдүүлэх, өсөлт-уналтын мөчлөгийг саармагжуулах арга хэмжээнүүдийг авч тогтвортой бөгөөд хүртээмжтэй өсөлтийг бий болгох замаар эдийн засгийг тогтворжуулахаар зорьж байгаа.

Захирлуудын зөвлөлийн хурлын дараа ОУВС-ын дэд захирал бөгөөд Захирлуудын зөвлөлийн даргын үүрэг гүйцэтгэгч ноён Мицухиро Фурусава хэлэхдээ:

“Хэдийгээр улс төрийн хөгжлийн хувьд удаашрал үүссэн ч ОУВС-ын дэмжлэгтэй Монгол Улсад хэрэгжиж буй хөтөлбөрийн үр дүн эерэг гарсан. Эдийн засгийн өсөлт төсөөлж байснаас илүү хурдтай сэргэж, итгэлцэл эргэж нэмэгдсэнээр гадаад валютын ханш тогтворжиж, олон улсад босгох санхүүжилтийн өртөг буурч, гадаад валютын нөөц нэмэгдсэн. Эрх бүхий байгууллагууд төсвийн алдагдлаа бууруулж, өсөлтийн чанарыг сайжруулах бүтцийн өөрчлөлт, реформуудыг хийж эхэлсэн.”

“Зорьж байсан бүх тоон үзүүлэлтүүд хангагдсан байна. Төсвийн орлого нэмэгдэж, зардлын зарцуулалтыг чангатгаснаар төсвийн алдагдал ДНБ-ийн 7.6%-д хүрч, 2016 онтой харьцуулахад дариу тал хагасаас нь бага хэмжээнд очиж төсвийн үр дүн төсөөллөөс давлаа. Саяхан батлагдсан 2017 оны Төсвийн Тодотгол болон 2018 оны Төсөв нь хэрэгжиж буй хөтөлбөртэй нийцтэй байгаа. Төсвийн гүйцэтгэлээс давсан орлогын тал нь хуримтлал болж, цаашид зээлжилтийг болон өрийн хэмжээг бууруулахад ашиглагдана. Харин үлдсэн хэсгийг Засгийн газрын үйл ажиллагааны төлөвлөгөөтэй нийцүүлэн үр ашигтай зарцуулах, төрийн албан хаагчдад нэг удаагийн шагнал олгоход ашиглана. Нүүрсний экспортын гүйцэтгэл, бондын болон мөнгөний зах зээл дэх хөрөнгийн дотогшлох урсгал, хандивлагчдын тусламж зэргийн нөлөөгөөр гадаад валютын цэвэр нөөц мөн нэмэгджээ.”

“Улс төрийн тогтворгүй орчныг эс тооцвол эрх бүхий байгууллагуудын хэрэгжүүлж буй реформууд нь дунд хугацааны туршид өсөлтийг тогтвортой байлгах, өрсөлдөх чадвар болон эдийн засгийн төрөлжилтийг нэмэгдүүлэх, өсөлт-бууралтын мөчлөгийг саармагжуулах зэрэгт дэмжлэг болно. Банкны тогтолцоог нөхөн сэргээх, бэхжүүлэх үйл ажиллагаа явагдаж байна. Активын Чанарын Үнэлгээний үр дүн удахгүй гарахаар байгаа ба Монголбанк зохицуулалтын болон хяналтын тогтолцоогоо боловсронгуй болгох арга хэмжээнүүдийг авч байна. Монголбанк, Хадгаламжийн Даатгалын Корпораци, Монголын арилжааны банкуудын засаглал болон үйл ажиллагааг сайжруулах чиглэлээр хууль эрх зүйн чухал реформууд хийгдэж байгаа ба холбогдох хуулиуд удахгүй батлагдана. Төсвийн тал дээр дээд шатны албан тушаалтнуудаас бүрдсэн ажлын хэсэг байгуулагдсанаар Татварын ерөнхий газар, татварын бодлого, төсвийн удирдлагыг чадавхжуулж, илүү хүчтэй болгох арга хэмжээ авч байгаа.”

Нийгмийн халамжийн бодлогыг бэхжүүлж, хамгийн эмзэг ядуу иргэдэд илүү хүртээмжтэй болгохын тулд Засгийн газар “хүүхдийн мөнгө хөтөлбөр”-ийг бага орлоготой айл өрхүүдэд чиглүүлж, ядуу иргэдэд зориулсан хүнсний талоныг хуримтлалыг ашигласнаар нэмэгдүүлнэ.”

“Монгол Улсын өрийн түвшин өндөр хэвээр байгаа бөгөөд эдийн засаг нь олон улсын түүхий эдийн үнээс хамааралтай хэвээр байгаа тул хөтөлбөрийн хүрээнд тохиролцсон тохиролцоонд хүрч ажиллах нь нэн чухал юм. Шинэчлэлт, реформын төлөвлөгөөг тогтвортой мөрдлөг болгон хэрэгжүүлснээр эдийн засгийн өсөлтийг бэхжүүлэх, итгэлийг дээшлүүлэх, төсвийн орлого болон гадаад валютын нөөцийг нэмэгдүүлэх, донор орон болон байгууллагуудын дэмжлэгийг авах боломжийг бүрдүүлнэ” гэжээ.

Өвлийн олимп эхлэхэд хоёр сар хүрэхгүй хугацаа үлдээд байна. “Пёнчан 2018” Олимпийн эрх авахаар цана, тэшүүр, биатлоны тамирчид олон улсын цуврал тэмцээнд оролцож байгаа. Оны сүүлчийн эрх авах тэмцээн болох АНУ-ын Юта мужийн Солт-Лэйк хотноо зохиогдсон тэшүүрийн дэлхийн IV дэх цомын аварга шалгаруулах тэмцээнд тэшүүрчин Я.Зоригтбаатар дасгалжуулагч Д.Энхбаярын удирдлаган дор өрсөлдсөн юм. Канад болон АНУ-д зохиогдсон Олимпийн эрх авах цуврал тэмцээнд амжилттай оролцож байгаа Я.Зоригтбаатар эрэгтэйчүүдийн 1000 метрт 1 минут 11.89 секундын амжилтыг үзүүлж, олимпийн эрх авахад 0,67 доль дутжээ. Ингэснээр тэшүүрийн тамирчид хараахан олимпийн эрх авч чадсангүй. Канадад болсон дэлхийн цомын тэмцээнд 500 метрт улсынхаа рекорд амжилтыг 36.33 секундээр шинэчлэн тогтоосон Я.Зоригтбаатарын хувьд “Пёнчан 2018” олимпийн эрхээс шүүрээд алдлаа гэсэн үг. Монголын тамирчдын хувьд олимпийн эрх олгох цуврал тэмцээнүүд хараахан дуусаагүй бөгөөд ирэх нэгдүгээр сард цуврал тэмцээнд оролцох боломж байгаа. Хамгийн гол нь зардал санхүүгийн асуудал хүндрэлтэй байгаа аж.

Замын цагдаагийн албаны ЖШУХ-т өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд нийтдээ 673 дуудлага, мэдээ мэдээлэл хүлээн авснаас зам тээврийн ослын 490 дуудлага бүртгэгджээ.

УИХ дахь МАН, АН-ын бүлэг даваа гариг бүр хуралддаг уламжлалтай. Тэгвэл МАН-ын бүлэг өнөөдөр хуралдахгүй,

Налайх дүүрэгт үйл ажиллагаа явуулдаг “Цагаан Шонхор” ХХК-ийн эдэлбэр газарт иргэн М-ийн нүүрсний бичил уурхайн налуу амны цахилгаан хуваарилах самбарт гэмтэл гарсны улмаас гурван иргэн цахилгаангүй, агааргүй боллоо гэсэн дуудлагаар /2017.12.15/ ОБЕГ-ын харьяа Уул уурхайн аврах ангийн аврах бүлэг ослын голомтод ажиллалаа.

Аврагчид аврах ажиллагааг шуурхай явуулан агааргүй болсон гурван иргэнийг эсэн мэнд гаргаж, дүүргийн Эрүүл мэндийн төвд шилжүүлэн өгсөн байна.

Ослын дуудлагаар нийт 7 алба хаагч, 1 автомашинтайгаар аврах ажиллагаанд оролцлоо гэж ОБЕГ-ын харьяа Уул уурхайн аврах ангиас мэдээллээ.

Нийслэлийн удирдах ажилтны ээлжит шуурхай зөвлөгөөн өнөөдөр боллоо. Хуралдааны эхэнд өнгөрсөн зөвлөгөөнөөр нийслэлийн Засаг даргын өгсөн үүрэг даалгавар болон түүний биелэлтийн талаар НЗДТГ-ын Хяналт шинжилгээ, үнэлгээний хэлтсийн дарга Х.Гантулга танилцууллаа.

Нийслэлийн цагдаагийн газрын дарга, цагдаагийн хурандаа Д.Ядамдорж “Өнгөрсөн 14 хоногийн хугацаанд гэмт хэрэг, зөрчил, зам тээврийн ослын шинжтэй 25121 дуудлага, мэдээлэл хүлээн авсан нь өмнөх 14 хоногтой харьцуулахад 1.2 хувиар буурсан, гэмт хэргийн шинжтэй 1230 үйлдэл бүртгэгдсэн нь 47 нэгж буюу 4.0 хувиар өссөн үзүүлэлттэй байна. БОАЖЯ, НАЖГ, дүүргүүдийн Онцгой байдлын хэлтэс, Мэргэжлийн хяналтын хэлтэс, Хүнс худалдаа үйлчилгээний хэлтсүүдтэй хамтран нийслэл хотын хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж буй 125 зочид буудал, 230 дэн буудал, нийт 355 байгууллага, иргэнийг шалгахад эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрөлгүй үйл ажиллагаа эрхэлж байсан 50, Архидан согтуурахтай тэмцэх тухай хуулийг зөрчсөн 14 зөрчил илрүүлэн зохих журмын дагуу арга хэмжээ авч, стандартын шаардлага хангаагүй 12 зочид буудал, дэн буудлын үйл ажиллагааг зогсоох мэдэгдэл хүргүүлээд байна” гэж танилцуулав.

“Замын цагдаагийн албаны Мэдээлэл шуурхай удирдлагын хэлтэст 3150 дуудлага мэдээлэл ирснээс хүн гэмтсэн хэргийн шинжтэй 126, зөрчлийн шинжтэй 991 дуудлагад очиж хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулан, 1117 ослыг материалжуулан шалгаж байна. Гудамж замд хийсэн шалгалтаар илрүүлсэн зөрчил болон торгуулийн дүн өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад өссөн. Мөн согтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодсон зөрчил 593 бүртгэгдсэн нь өмнөх оны мөн үетэй харьцуулахад 17.1 хувиар буурсан байна” гэж Нийслэлийн цагдаагийн газрын Замын цагдаагийн албаны Замын хөдөлгөөнийг зохицуулах хэлтсийн дарга, цагдаагийн хурандаа Б.Батболд мэдээллээ.

Нийслэлийн онцгой байдлын газрын дарга, хурандаа Ж.Чүлтэмсүрэн “Ойрын өдрүүдэд нийслэл хот орчмоор бага зэргийн цас орж, өдөртөө -13 хэм, шөнөдөө -22 хэм хүртэл хүйтрэх урьдчилсан төлөвтэй байна. Өнгөрсөн 14 хоногт аюулт үзэгдэл, техникийн холбогдолтой ослын 111 удаагийн дуудлагыг хүлээн авч Гал түймэр унтраах, аврах ангиуд объектын гал түймрийн 102, техникийн холбогдолтой осол, аврах ажиллагааны 9 удаагийн дуудлагаар үүрэг гүйцэтгэсэн. Сэлэнгэ аймгийн Мандал суманд гарсан мал, амьтны гоц халдварт шүлхий өвчний хорио цээрийн дэглэмийн хугацааг сунгасантай холбогдуулан Сонгинохайрхан дүүргийн 22 дугаар хороо Шижирийн даваа, Чингэлтэй дүүргийн 19 дүгээр хороо Ар гүнтийн даваанд гаргасан мэргэжлийн байгууллагуудын хамтарсан хяналт шалгалтын постонд гурван ээлжээр 24 цагаар үүрэг гүйцэтгэн шүлхий өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх шаардлагатай арга хэмжээг авч ажиллаж байна. Энэ хугацаанд хяналт шалгалтын постоор амьд мал, түүхий эд, бүтээгдэхүүн тээвэрлэсэн 92 автомашин нэвтрэхээс, гарал үүслийн бичиг баримтгүй 31 автомашиныг буцааж, нийт 4856 автомашинд хяналт шалгалт, ариутгал халдваргүйжүүлэлт хийж нэвтрүүлсэн” гэж танилцуулав.

“Зөрчлийн тухай хуулийн зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагааны дагуу мэргэжлийн хяналтын улсын /ахлах/ байцаагчид 791 зүйл заалтаас 686 зүйл заалтын дагуу хяналт шалгалт хийж байна. Шинэ жилийн баяр болох гэж буйтай холбогдуулан урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт явуулсан. Хяналт шалгалтад Нарантуул, Бөмбөгөр, Хархорин, Баянзүрх зэрэг томоохон худалдааны төвүүдэд үйл ажиллагаа явуулдаг худалдаа, нийтийн хоол, хүнсний үйлдвэрүүд, нийт 432 иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагууд хамрагдаж 422 зөрчил илрүүлэн 276 зөрчлийг газар дээр нь арилгуулж, зөрчилтэй 2 ААН-д 14 заалттай 2 албан шаардлага хүргүүлэн, 1.1 сая төгрөгийн шийтгэл ногдуулсан” гэж Нийслэлийн Мэргэжлийн хяналтын газрын дарга Л.Эрдэнэчулуун ярилаа.

Зөвлөгөөний төгсгөлд Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч С.Батболд “Нийслэлийн 2018 оны төсөв батлагдсантай холбогдуулан хөрөнгө оруулалт, төсөл арга хэмжээний задаргааг энэ сарын 18-ны дотор ирүүлэх, Нийслэлээс 2018 онд хөрөнгө оруулалт, төсөл арга хэмжээний болон эрх шилжүүлэх захирамжуудыг энэ сард батгаан гаргаж холбогдох байгууллагууд хүргүүлнэ” гээд “2018 онд Улс, нийслэлийн төсөв, гадаадын зээл тусламжаар хийгдэх хөрөнгө оруулалт, бүтээн байгуулалтын ажлуудын газар чөлөөлөлтийн бэлтгэлийг хангах, Засгийн газрын 2017 оны 324 дүгээр тогтоол “Агаарын бохирдолтой тэмцэх талаар авч хэрэгжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай” Нийслэлийн агаарын чанарыг сайжруулах 1, 2 дугаар бүсэд орших ерөнхий боловсролын сургууль, хүүхдийн цэцэрлэгийн анги танхим, эмнэлгийн хүүхдийн тасгийн өрөө, тасалгааг цэвэршүүлэгчээр хангах ажлыг 2017 оны 12 дугаар сарын 20-ны дотор багтаан зохион байгуулж ажиллах, Шинэ жилийн баярыг угтаж гудамж талбайн хог, цэвэрлэгээний ажил болон дүүргүүд өөрсдийн нутаг дэвсгэртээ баярын арга хэмжээг зохион байгуулах, баярын өдрүүдэд ажиллах эргүүл, жижүүр томилон ажлуулж, Захирагчийн ажлын албанаас хяналт тавьж ажиллах, Нийслэлийн төсөвт төвлөрүүлэх орлогын дутууг энэ сарын 25-ны өдрийн дотор жилийн дүнгээр бүрэн төвлөрүүлэх, Нийслэл хотын хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж байгаа зочид буудал, дэн буудлуудад хяналт-шалгалт хийсэн дүн, гаргасан зөрчил дутагдал, стандартын шаардлага хангаагүй аж ахуйн нэгж, байгууллагуудыг олон нийтэд мэдээлэх”-ийг холбогдох албан тушаалтнуудад үүрэг болгов гэж нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Шарталт, хордлогоос сэргийлнэ үү